Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 15, 8 March 1862 — HE KAUA KAULANA O NAPOLEONA I. [ARTICLE]

HE KAUA KAULANA O NAPOLEONA I.

I ka la al«a o lanuari ISO9, e kaua ana o Napoleona maloko o Sepania. E alualu ana ia niahope o na koa o Beritania maloko o Generala Moore, me ke kipaku ia lakou e . hoi i ko lakou aina. He kakahiaka hau anu : ia, a e hele ana o Napoieona imua o na tausani koa, he kanalima ma ka aina neoneo, hiki mai ka eiele mai Pari«i mai, me ka pa|lapala ia ia. Aoie hale e kipa ai ma ia \vahi, a ua ho-aia he ahi ma ka nahelehele, a ku iho la o Napoleona imua o ke ahi, a iioka o ka hau e haule ana, e wehe ana i na paiapala. Hoike mai i na palapaia, e hoomakaukau hou ana ka Empera o Auseteri a e kaua nmi me Farani. Ua kuikahi hou o Auseteria me Eneiani, a me Rusia, i ka wa i hala aku ai na koa o Farani iloko o Sepania, e olakai i ko lakou mau poe koa he lehulehu e kue ia Farani, e hookahuiiia ka mala o Napoleona. Kaumaha ihola ka naau o Bonapate, i ka manao he kaua nui hou moioko o EuropaHaawi aku la ia i kana kauoha ia Maremla Louleta, e alakai i kela poe koa i ke alualu ana i na Beritania, a hoi hou mai kela i : Astrega. A hiki ilaila, noonoo iho la ia i ; ka hana e pono ai keia pilikia hoa. Aole liuliu kona noonoo ana, a loaa ka manao j paa e pono ai ka hana ana. | Hoi koke aku la ia i Parisa, me kona pu» ali kiai kino, a me na koa ikaika e ae he nui. ; Malaila ia i hoomakaukau ai e houluulu i |na koa hoa he lehulehu, e hoouka me na o Auseteria. He nui na kauoha laoa i palapala aku ai i kooa poe lunakoa, iloko o na malama o ka hoomakaukaa ana. 1 Hoohanaia na mea e hehee ai i na pukunil ahi a pau, i nui hou ai na pu no ke kaua. | Ua lana no kekahi manao o Napoleona, a ike iho ka Empem o Auseteria i ka nui o kona hoomakaukau ana, e haaiele paha kela ; i kona kaua ana mai. I Aka aoie i hiki i ka Empera o Auseteria, 1 ke haaiele waie i ke kaua, no ka mea, ua

lioohiki oi.i mo ko i k•:;k:\:n la, a n;\ !ui;i\vi mai ko ii- nī.uiu i r.\ i\! i o koku;i lko k:uia. l*;\ |vi:\kiki o lv r,-u. nio k;v ikuika lo;\ :io k'. i.i k.ui.i, r.u\i; io ;:.vi na onomi o Napoloona. ua hlo ko:;,-\ k \ i ko kaua, maloko o $ojxinia, ;\ o n:\wa iiw.iii no ia i k;\ ho<»uka nn:\ mo A\:sott r!.\. AUa, aolo lakou i iko ī kona ikaika i koo. K waiho ana ko aupuni o lV\vari < mawa->-na o l ? an\ni. a nio Ausetoria ma ka htkn>.a. A o ka nuiliwai. i na ka palona ma ka aoio o \usotoria, Oko Alii o Hwana ka moa kokua ma ka aoao o Napoloona. o liaawi mai ana i na koa, h«* umikumamalua na Jau<ani. l*a akoakoa mai na koa o Au>-. t - ria, ho L'OO.OOO ma ka[vi o ka muliwai Ina, e kali ana i ko kauoha e komo iloko o H.uaria, ika hole ana mai i Farani. l"a iiooio na 'Lii o Ausotoria i koiu kaua, no ko Uumu : 010, a no ko makou iko ia Naj-n»loona i kona makaukau e lanakiia mai. I'ala|»a!a mai kekahi alii ikn Em|v?n, [hmum. Aolo nnko knua kukou, no ko kumu o!o. E poho aua- ' nei ke aupuni, a e pio. a o hookahuliia pa i.a auanei ka ohana Moi, n e hookaumaha mai o Napoleona ia kakou." 44 He lapuwale," \vahi a ka Empom, " aole e hiki ia Napoloona kc lanakila mn». ua hihia kona mau puali koa iloko o So[vmia. I ka la 10 o Aperila. komo mai na koa 0 Auseteria iioko o Bavaria, a hoomaka i ke kaua ana. Holo mai ke alii o Bavaria imua o lakou, i kona pakelo ana i Farani. Ia po iho no, haalole mai o Napoleona in Parisa. e alakai i kon& mau puali i akoakoa r mamua, ma na kapa o ka muliwai o Rino, a e hookomo ia lakou iloko o Geremania, e kue ina Auseteria. Halawai kela mo ko alii o Bavaria ma Dilingina, a kuka pu laua no ke kaua ana, I aku o Napoleona i ke alii o Bavaria t u A hala na la he 10, e hoopuehuia aku na enemi, mai kou aina aku, a e hoihoiia hoi oo 1 kou hale-alii." Hoohole koku ia aku na puali koa o Famni a j»u, e huo i na Aus«--teria. Holo makaikai nku la o Napoloona ki lakou a pau, i ike ai i ko lakou pono an;\. la mau la, ua make a ua pio na Aus>»t<>ria he 20,000, aua houluuluia na kanaka >na ho 90.000 ma Ehemula. Ma kela aoao, un akoakoa na Auseteria he 100,000 malnio o Kale ke kaikaina o ka EmfK?n o Aus«-t» ri;». Ka po ia o Aperila la 19. Moe iho la «> Napoioona maloko o kekahi hale auolo i h<>okahi hora maluna o kekahi punee, a i ka wanaao, ala mai la ia e hoonohonoho i kona poe puali koa, no ka hoouka nui a:m. I' ika mai ka la malie, a hoopuehu aku la i ka p<>hina maluna o ke kahua kaua.

Mohaia mai la imua o lakou. h»> aim papu inaikai, e aaia mai ana i ka mauu uSlu!i, ame na pua nani. E kau mai ana iinui o lakou na kahawai, na kihapai, a m** r>a kauhale e kokoke ana i ka hahiia, a o \v:tu i h i ī.t ena lio-kaua, na kaa-kaua, a ine na p<>ka iioko oka hoouka ana. Hinuhinu mai na pu-kaupoohiwi a na koa c ku lalaui mai ana iloko ona wilou ma na kahawai. L»*hul»-hu na lio kaua e ai ann i ka wouwou, i maona lakou no ka hoouka. E halulu mai ana na leo kahea, a me ke kani ana o na ohe ame na pu-keleawe e puhiia ana. K ihu iho la na koa i ka ai, ma kahi a iakou i ku iaiani ai, a paina iho la. Ua kauoia rr.ai hoi na pu-kuniahi. mena kaa i piha i ka pnu<]a amena poka, a hoonohoia iho ma ko iakou mau wahi pono, no ka hoouka.

I ka hom nwakea, hoomakaia iho ia ke kipu ana. Hookahi pu i kani ae, i houilona no kc kipu nui ana o na koa a pau, me na pukuniahi, a me na pu iiilii. Ua like ka halulu ana me ka hekili nui m& na aoao a pau o ka lani. Ua kuiikuli na pepeiao, o ka len o napuehaloluwaleana kaiueai loheia. A uhi m&i la ka uahi pnuda, maluna o iakou, me he ao ia. I ka hora elima keia hoouka kaua, a make aku, a make mai na kanaka. Alaila, e iuhi ana na koa i ka hana ikaika ana, - a hoomaka iho !a na Au»eteria e emi pa- : kaawili. Aka, aoie iakou i haio, ku no me ke kipu mai me ka n&waliwaii. Ua hoopaa ia na koa holo-lio e Napoieona, a hiki i keia manawa, aoie lakou e komo iioko o ke kaua. A ike keia, e nawaiiwaii ana na enemi, a ! hoomaka e emi iho, aiaila, kauoha keia i na hoohoio-iio he 10,000, i paa na poo o iakou i va mahioie kiia, a me na paieumauma kila,

a iho pu iakou ilaio i ke kahua, me ka haa* lulu o ka honua. e lele ana raaluna o na Auseteria e hoohee aku ai. Aka f lohe lakou i ke kani o na ohe. a na Auseferia rna ka aoao, ik"3 aku la iakou i na hoohoio-lio. i na e.nenni e iho nui mai ana, he ;poe like me iakon. f: kue mai i na Farani T 51 e keakea ia akou. HuJi ae la na hooholo-liio o Farani, f- hoouka me na koa o Au«eteri*t e iho rnai ana, a holokiki aku e lele hoouka ia lakou. ' H<x)ki iho la na koa hele-wawae, iko lakou kipu ana, a ku iho la e nana i lea hoouka o it i m« k a iio, L'a kepaia na lio o na aoao a elua e holo ikaika. Nani na naue oka honua, i ko l;:kou halawai pti ana, me he olai la. Ua l.aule iho na lio me na kanaka ilalo o ka lepo. a ua hahiia lakou maluna e ka poe hele hope mni. Aa mai la ke ahi ike kui ana o n i pnhikaua. Po iho ka la, aole i hookiia k<- knua an.n. Paakiki na manao o na aoao a ' iun o hoolnnnkila, aole no i heeaku. Aka. af»!e i mau ko ke kino ikaika, e like me ka naau. Mahope wale ua pau ke aho o na hoa paio, a eini iho la ka ikaika o lakou. .\ }kiii i ka make na hapakolu elua o na koa li'» o Auseteria, emi iho la lakou, a holo aku la. Ku-like na puali o Farani a pau, hooho aku. •* E ola e ka Emperaa lele aku la mahnpe o na Auseteria e hee ana. I'akiuiwili ae la na enemi a pau, a holo ikaika aku la lakou e haalele ana i ke kahua k nia, me na pu,a me na koa a puu, e imi i kahi c {)••(• ni iloko o ka pouli. A pau lakou i ke auhee, hoolkuu inalie i'uo o Napoleona 1 kona poe koa e hoomaha ika po. A wanaao ae, hoala hou ia lakou «• hahai mahope o na Auseteria. Ua hoo})i iia ka poe kaua ole mai, a ua pepehiia na! ni'/a e pale mai ana. E waiho ana na mea | make ona "Auseteria na tausani eono. He ! 2'>,000 na pio i loaa mai. He 15 na haei n Auseteria i pio, a me na ukana he nui wale, aole i heluia. ! Iloko o na la kaua elima, ua inake, ua i • ha, a ua pio na Auseteria he 60,000, me na kaa-ukana he 3000, me na pu-kuniahi he 100, a me na ukana e ae he nui loa, o na mea a pau e pili ana ike kaua ana. 1 mai la o Napoleona i kona poe kanaka, a koe aku na la he 40, e hiki auanei leakou i Viena. Kahaha iho na kaiuika a pau o Europa, i ka lanakila kup<inaha o Napoleona.