Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 16, 15 March 1862 — Page 4

Page PDF (1.63 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.


Na Mea Hou

NO NA AINA E MAI.

                O ka moku kiakolu Amerika Europa kai kipa mai mawaho o ke awa maanei, me na Nupepa o ka la 17 a me 19 o Feb. nei. mai Kapalakiko mai. A he nui no na mea ano nui i hiki mai nei. Eia malalo iho nei na nea hou i hiki mai.

                Ua pio loa ka papu Donelasona, a ua lilo i ka aoao Akau. He nui ka poe i make o na aoao elua. a he kaua nui weliweli ioa keia kaua ana mai nei.

                Ua hoomaka hou ke ki pu ana i ka Papu Donelasona ma ka wanaao o ka Poalima, la 14 o Feberuari nei, a penei na mea i maopopo. Ua pau na pu o ka poe kipi e pili ana i kahi kokoke i ke kaua mai i na moku i ka hoopioia me ka haihai i ka pu o na moku kaua o ka Akau, a eono wale no pu o lakou i koe. A mahope mai, hoi hope na mokumahu Kaua o ka Akau a ku ma kahi e kaawale ai mai na poka mai o ka enemi, me ka nui no nae o ka poino i loaa ia lakou ma ia hoouka ana. Ua kauaia a pio ka aoao Akau o ka puali koa o ka Hema ma ke awakea o ka Poalima. Hookahi hora me 20 minute ka loihi o ke kaua ana o na mokumahu kaua o ka Akau me na pa kaua pili i kai o Donelasona, a ma ia ho-pe mai ua pio koke ke kani ana o ka pu a na kipi. Ua hele na moku i wahiia i ke kila, a he 300 iwilei ke kokoke. Ua hoopoinoia kekahi pu nui o na kipi ma ia wahi, he 128 paona ke kaumaha o ko-na poka. o ka pu mua i kiia e ka moku-mahu kaua Luisavili, a mahope iho ku mai oia mai mua a hiki i hope i na poka elua, a oia wale no ka moku nui loa o ka poino.

                No ke kiekie o kahi i ku ai o na Papu o ka poe kipi, nolaila, aole he ikaika loa o ka lele ana aku o na poka o na moku o ka Akau, no ka mea, aia lakou na kipi i ke ahua kahi i kau ai. Mamua aku nae o ka lilo ana o ua Papu nei, ua ike maopopoia aku ke kau ana mai o ka hae eleele ma na pahu hae a pau o na kipi. O ke ano oia hae, e hai mai ana i na koa o ka Akau, ina lakou e pio i na kipi, alaila, e pepehiia no lakou me ka menemene ole, a me ka mainoino.

                He Papu nui loa keia, he elima paha mile kona loa, aia ma ke kae o ka muliwai. Ma ke kakahiaka ae o ka la Sabati, oiai e hoomakaukau ana e ki pu hou aku i ka Papu, aia hoi hoea mai la he hae keokeo mai ka Papu mai. e hai mai ana i ka ae ana mai o na kipi i ko lakou pio, ana, o Gen. A. S. Johnson (Ioane, ) a me Gen. A. Buckner (Barena,) Gen. Bushrod me na koa he 15,000, ka Papu a me kona mau pono a pau. He 3,000 Lio, he 58 Pukaa, he 17 Pukuniahi nao nui, 20,000 Pukaupoohiwi, a me na waiwai he nui wale. I like ke kumu kuai me $ 1,000,000.

                He olelo maalea kekahi a Gen. Buckner i olelo ai, oia hoi penei, mamua ae o kona ae ana mai i kona pio ana, pala-pala mai la oia ia Gen. Grant, ke Alii, koa o ka Akau, e ae aku e hoopanee i ke Kaua ana o na aoao elua a hiki aku i ka hora 12. Pane aku o Gen. Grant, "Aole loa a'u e ao aku, ua paa ko'u manao e hele koke aku e komo iloko o kahi au e noho mai nei. Nolaila, aole au e hoolohe aku i kau, hookahi wale no pono o ko i mai ua pio oe, a me ko haawi koke mai ia oe iho iloko o kuu lima, alaila au hoolohe aku. " Alaila, i ka ike ana iho o ua o Gen. Buckner i keia mau olelo a ke Alii koa o ka Akau, alaila, pane aku la ia ma kuna palapala penei. " No ka mea hoi, ua kau liilii ko'u poe kanaka, a no ka nui launa ole hoi o na kanaka malalo iho ou, nolaila, ua hiki ole ia'u ke hoole aku i kau mau mea lokomaikai ole, a ano koa ole hoi, i hai mai nei ia'u, nolaila, ua ae aku au i ko'u pio ana me ko'u poe kanaka pu hoi. " Ia manawa koke no, ua komo na koa o ka Akau me ka lawe pio i na kipi, a me na mea a pau e pili ana. He nui no nae ka makemake o na kipi e hui me ke Aupuni kahiko, a e haalele i na manao kipi.

                Ua holo malu aku o Floyd me na koa he 5,000, ma ka po o ka Poaono, me ka waiho iho i kona mau hoa kipi iloko o ka naele o ka pilikia. Nolaila, ua inaina loa paha kona mau hoa kipi no kona holo malu ana.

Ka lilo ana o Savanna.

                Ua pio mai nei no hoi o Savana, kekahi awa ku moku maikai loa, o kekahi Kulanakauhale kaulana no hoi, pela ka mea i ikea iho nei e makou ma na Nupepa i hiki mai nei ; aka. malia paha he olelo pepa wale ilio no. Ua lohea mai ka lanakila ana o na moku kaua o ka Akau malaila, malalo o Ademalala Dupont, a me ka holo ana o na moku o ka poe kipi, malalo o Com. Tatnall ke Alii o na moku o ka Hema, oia hoi ke Kamakoa nana i lawe mai ka lapana maanei, iloko o ka M. H. 1860 iho nei. Ua noho oia malalo o ke Aupuni o Amerika mai kona wa opiopio a hiki wale mai no i kona manawa oo, a ua loaa ia ia ka Hanohano ma ia noho ana. aka. me ka naau aloha ole no, ua huli mai oia e kipi i kahi nana oia i Hoohanohano aku, oia hoi ke Aupuni o Amerika Huipuia.

                Ua hukiia ka hae o Amerika Huipuia ma Akanasasa, a ke holo loa aku nei o Gen. Price iloko oia aina ; a ke alualu kupinai aku nei no hoi o Gen. Curtis o ka Akau ia ia. Aole nae paha e loaa no ka mea, ua haiia mai ka nui launaole ka o ka leo o ua o Gen. Price i ke kahea i kona mau kanaka, e holo i pakele ai i ka hopuia ana o na koa o ka Akau. Aka, maiia paha e hana maalea ana ia i kumu e lanakila'i oia maluna o ka poe koa o ku Akau. He 14,000 ka nui o na koa malalo iho ona.

                Ua lohe wale ia mai, ke kauoha ana'e a ke Kiaaina o Tenesi i na kanaka oia moku aina e haalele i ka hapai ana i na mea make o ke kaua, he manao keia me he mea la e manao hou ana no ia moku e hoi hou me ke Aupuni Huiia. No ka mea, he kamahao loa hoi keia kauoha ana i na kanaka e waiho i na pu a me na mea make e ae. O ka manao wale aku o ka poe o waho he ano ne no ia i kona pio ana, a he ike paha i ka hiki ole oia moku ainu ko pale mai i ka make e hiki ana ilaila, ma ka ii ma o na koa o ka Akau.

                O ka nui o ka poe i make ma ka aoao Akau ma ka hoouka kaua i Donelasona, he 400 i make ; a he 800 i hoehaia, ua lohea mai he nui no ka poe i make a i i hoehaia ma ka aoao o na kipi. Ke nui mai nei ka lana ana o ka manao o ka poe e noho nei ma na moku aina o Vereginia. Misisipi, Karolina Akau, Tenesi, a me Tekasa, a me Akanasasa, e hoi nini e kokua i ke Aupuni Huiia.


 Ke pio ana o na Luina
MOKU, I NA MEA AIKANAKA.

                Mawaena o ke kai o Kina a me ka Pakipika e moe ana ka mokupuni o Formosa, mawaho aku o ka hikinahema e Kina. He 200 na mile o kona loa, a he 60 na mile ka laula oia aina. Elua na lahuikanaka okoa na kamaaina e noho ana. O na pake ka poe ma ka aoao akau me ke komohana. A o na Malae ka poe ma ka hema a hiki i ka hikina, Ua kaawale keia poe a me kela poe i na kuahiwi ku ana mawaena o ka loa o ka aina, o ka aoao e noho ana na Pake, he aina papu a maikai no ka palau, aka, he aina apuupuu a pali hoi ko na aikanaka. Aole no he launa pu ko na Pake a me na aikanaka, he kaua mau no. Ua pepehiia na pio i loaa i na aikanaka i mea ai na lakou. La helehuakai aku na Ma-lae maluna o na kuahiwi waena o ka aina, a popoi iho maluna o na kauhale o na Pake, hoopio ana i na kanaka, a me na holoholona o lakou, e lawe aku ana ia lakou ma ko lakou aoao, mahope o ke puhi ana i ko lakou mau hale, me ka wawahi anu i na pa o na kihapai kanu. Ua lilo na kanaka pio i poe kauwa ma-mua, a mahope i io mea ai. Ua loaa keia Kaao na kekahi haole luina moku i ili kona moku malaila.

                I kekahi makahiki mamua, ua ili ke- kahi moku Kalepa Beritania iloko o ke ino, maluna o na pukoa o kahakai ma ka aoao hikina oia aina. Nahaha liilii ka moku, a au aku na kanaka maluna o na apana papa o ka moku i pae ma kahakai. Eha wale no o lakou i pae ola, ua make ka nui o lakou iloko o na nalu. He wa-hi pali kahi a lakou i pae ai maluna o ke one. Moe iho la lakou ma ke one e hoomaha ai i ko lakou mau eha, iloko o ke ana. Aka, no ka pololi, aole i hiki ia lakou ke noho malaila. Ua lohe lakou he poe kanaka hupo hoino na kamaaina, a makau lakou ke hele aku iloko o ka aina. I ko lakou manao, ua pomaikai ko lakou poe i make ma ke kai, a ua oi aku ko lakou poino i ka hoolaia mawaena o na aikanaka.

                Aka, aole i hiki ke noho malaila a make. Hookahi no mea i koe, o ka hele aku e imi i kauhale kamaaina. Pii aku lakou i ka pali o kahakai me ka eha, a me ka hoomaha pinepine no ka nawaliwali, a hiki aku i luna. He ululaau nui ka mea mua o luna i loaa. A hoomaha iho. alaila hele aku la i waena o na laau i ka hapa mile. a ike lakou i kekahi kauhale. He mau hale pohaku uuku, me na kihapai maikai maloko o ke awawa, a he kahawai mawaena. Ma ka nana wale aku, he ano kanaka naauao e noho kuonoono ana, a lana ko lakou manao e ola ana paha lakou ilaila. Hooho olioli ae la lakou no ka pomaikai o ko lakou pakele i ka make ana. Aka, aole lakou i ike i na mea mahope !

                I ka hele hou ana aku, noho koke iho la kekahi o lakou ma ka lepo, hoopa iho na lima ona ma ka umauma, o iho la, moe ae la i hope, a make koke iho la ia. Ua moku ke aa koko o kona puuwai no kona pii ikaika ana i ka pali, a ua hui aku kona uhane me ka poe i make i ke kai, a koe iho makou ekolu wale no. No ka hiki ole ke kanu ia ia, waiho iho la makou i ke kino kupapau maluna o kekahi pohaku palahalaha, a hele aku la makou e imi i na kamaaina ma kauhale.

                I ke kokoke ana aku o makou i kauhale, loaa mua ia makou na Pake e ma-hiai ana. Naholokiki aku la lakou me ka makau, e hooho ana i kauhale. Aole i emo, puka mai la na kamaaina, na kane, na wahine, a me na keiki e makaikai . mai ana. Holo haunaele ae la lakou me ka makau io ianei, e uwe ana i ko lakou make. Ku malie iho la makou a pau ka ; haunaele o lakou, a neenee mai la kekahi poe kane koa o lakou me na ihe a me na pua pana. a me na pahi loloa. Peahi aku makou ia lakou, e hoike ana, aohe o makou pu, aohe mea kaua. Neenee malie mai la lakou me ka makaala, a ike makou he poe kanaka ikaika iliulaula lakou, e ano like ana me ka poe a makou i lohe ai, he poe aikanaka. He oho eleele loloa ko lakou e lewa ana i lalo i na poohiwi a hala i ke kua. He mau helehelena hae huhu ko lakou, me na maka eleele, e imoimo mai ana. Ua nui na waha a me na ihu o lakou, a ua kiekie a lipilipi na lae. Ua awiliia na hainaka maluna o na poo i papale; a ua humeia na malo ma na puhaka. Aole o lakou kapa e ae. E lewalewa ana na apo ma na pepeiao o lakou i mea hoonani.

                A ike mai la lakou aohe a makou mea kaua, hele wiwo ole mai la lakou a kokoke i o makou la. Kuhikuhi mai la ke Alii o lakou ia makou, e ninau mai ana i ko makou wahi i hele mai ai. Kuhikuhi aku makou i kahakai, e hoike ana i ka ili nahaha ana o ka moku, a i ku au ana mai i uka. Alaila, lealea lakou, a alakai aku la ia makou i kauhale. Hoopuni paapu mai la na wahine me na keiki ia makou, a haha mai la i na wawae me na lima me ka akaaka walaau. A pau ia, hahao ia makou iloko o kahi kaena paia pohaku puka aniani ole. a poeleele hoi. I ke ahiahi hoi mai na kane me na lama lama iloko, a hoike mai i kekahi mau mea no ka moku mai. Ua holo nui lakou i kahakai a loaa na ukana i pae ma kahakai. Alaila, wehe ae la lakou i ko makou mau lole a pau i waiwai pio no lakou a haha mai i na kino o makou e like me ku poe lole pipi e haha ana i ka mea momona o makou, a lakou e pepehi mua mai ai. O na hoa elua o'u, ua nunui a puipui na kino o laua i ko'u, aka, he kanaka wiwi hoi a'u. Oia ko'u mea i hoola ia'i. Akahi a ike au i ka pomaikai o ke kino wiwi.

                Lealea na kamaaina i ka maikai o na hoa o'u. Haha lakou ia laua, a paipai lima iho la me ka akaaka i ko laua momona. Aka. haalulu loa laua i ka makau, aole e hiki ke olelo mai no ka piha i ka weliweli. Pau ae la ia, waiho mai la lakou i kekahi pa raiki i moa, me kekahi huewai na makou, a puka aku la lakou i waho, a koe iho la no makou. Aole e hiki ia makou ke ai nui, no ka makau i ka make. Moe makou maluna o ka lepo, aole moena oloko. Aka ua hiaa wale no makou. I ke aumoe, malie iho la ka makani, a puka mai ka lai malie i kakahiaka. Komo mai la na kanaka ikaika eono iloko o ko makou hale, me na kaula, a nakii mai la i na lima o makou mahope o na kua, a alakai aku la ia makou i waho i waena o kauhale, i ke kahua i akoakoa ai na kane me na wahine a pau, a me na kauwa Pake. Malaila he papo-haku poepoe, elima kapuai ke kiekie. He 20 kapuai ka laula o ka pa. Maloko o laila, a e pili ana i ka pa, ua waihoia na wahie liilii maloo. Lalau lakou i kekahi hoa momona o makou, a hikiiia me kekahi Pake pio, e pili ana i ko laua mau kua a hookomo aku la ia laua iloko o ka pa e ku i waena o ka wahie, A ku laua i waena me ka uwe makau nui. kuniia ka wahie i ke ahi. Alaila, hoomakaia ka hana weliweli ia makou, aka, i na kamaaina, he mea lealea loa no ia. A'e la ke ahi a puni ae la laua i ka wela. Kahea nui ae la laua i ka eha he make ! he make ! a lele aku a lele mai, iloko o ka ikiiki i ka wela. Ia wa a pau, hoololi na kamaaina i ka ike aku i ko laua lele ana, a ua akaaka loa lakou i ka pilikia ana o ua mau pio la, e kalua ia ana i waena o ke ahi. Mahope iho, haule laua ilalo a moe iho Ia me ka paupauaho, a make loa laua. Waiho malie iho la laua ma ka lepo, a moe loa, a pio ke ahi. Alaila, laweia mai laua i waho o ka pa, a hele aku kela mea keia mea i na kino moa i ke ahi, a oki mai me na pahi i na apana io a lakou i makemake nui ai, a ai iho la me he io puaa ono la. A pau ka ai ana a lakou, ua hoihoi ia aku maua na mea i koe iloko o ka hale i laweia mai ai. Mai make no maua i ka mea a maua i ike aku la.

                A hala kekahi hebedoma, ua laweia aku la kuu kokoolua e like me mamua, a ua kaluaia hoi oia, a ua waihoia hoi au he hookahi wale. Owau hookahi wale ka mea i koe, o ka poe he 25 ma ka moku. Hookeai no au a wiwi-loa, e manao ana e pakele malaila, i ke kaluaia. Ike mai ka poe malama, ua wiwi a maimai ilo au, hoopuka lakou ia'u iwaho, a haawi mai i kekahi wahine na'u i wahi-ne hoao. Hookamani no au, a lawe aku la au ia ia, me he makemake la ia ia. He luahine no nae ia. a o kana hana ke kiai ia'u i ka po a me ke ao, i mahuka ole aku. A hala ka malama okoa, kiai; makaala lakou ia'u. Aka, hookamani au e lealea pu me lakou i na hana a lakou i hana'i No keia hana hoopunipuni a'u, ua nawaliwali ko lokou kiai ana, a lana kuu manao, mamuli paha e pakele aku au i kela aoao o ka aina.

                Me he kamaaina la no au me lakou e ao ana i ka lakou mau hana, a e ai ana i ka io kanaka me lakou. Pela i manao ai lakou ia'u, ua kamaaina, a oki iho la ko lakou hia ai ana ia'u.

                Ekolu malama o kuu noho ana malaila. Aale au i ike nui aku i na kanaka o na wahi e ae o ka aina, aka, o ka poe a'u i ike ai, he poe aikanaka lakou a pau. O kela mau malama ekolu, he manawa loihi loa ia ia'u, a he manawa e nui ana kuu weliweli. Ike pono au, e kali ana lakou i kuu momona, alaila e kalua lakou ia'u.

                Mahuka aku au i ka po, holo iuka i ka nahelehele, a pee iho i na la elua iloko o ka laau hakahaka, a hoi aku ka poe alualu ia'u. Alaila holo hou aku no au ma na mauna, a iho aku ou ma kela huli me ka nawaliwali loa. Ua hookipa pono ia no au e na Pake kamaaina oia aoao Noho no au me lakou a ola. Alaila, ee aku au ma ka moku, a holo mai i Honekona. Malaila loaa ia'u ka moku Beritania, a holo mai i kuu aina ponoi. Aka, he ano hou ko'u. Aole au i like me kuu ano mua. Ka hoomanao mau ana i kela mau mea hooweliweli ka mea pono ole o'u. Ina moe uhane o ka po, aia no ilaila wau, a hiaa ae me ka hooho makau."

 

                KE KAIKAMAHINE NUI MOMONA O SIDENE, MA AUSETERALIA. — Ua ike na kamaaina o Auseteralia i ke keikikane momona nui, i hoikeia mai i ka makahiki mua iho nei. Aka, eia kekahi mea kupanaha nui ae i kela keiki. He kaikamahine kupanaha, he 13 na makahiki ona, he 35 na iniha o kona kiekie, e kau ana i na paona he 170. He oiaio no, he kaikamahine puipui nui loa a makou i ike aku, a ua pono ke kapaia ana, " Ke kaikamahine kupanaha o keia hanauna. " Ua hanau oia ma Bumbaledai, i Auseteralia. I ka lima o kona makahiki, ua uuku ke kino, oole ulu kona nui hou. I ka hiku o kona makahiki, hoomaka kona momona ana mai, a hikiwawe kona palahalaha ana. Ua oolea maikai kona io. aohe ano maimai, aohe palupalu. He mea poepoe ia, ua aneane like kona palahalaha me kona kiekie. Aohe hui, aohe eha ona i kekahi wa, a ua maikai kona hanu. Ua puni ia i ka lealea kamalii ; aka, he ano e kona leo. Ua ono ia ia na mea ai ; aka, o kana mea makemake ka bipi koala a me na akaakai i palaiia. Aole makemake ia i na mea ono, e like me kela keikane momona. O Maria Jane Johamana ka inoa o keia kaimahine. E kaahele ana ia i na aina, i mea milimili.

                 E MALAMA I KAU MEA E AE AI. — E malama oe a e hooko aku i na mea a pau au e olelo ai ; alaila e hele koke oe e hai aku i ka oiaio i ka mea au i ae aku ai, i mau ai kou noho aloha ana me kou poe makamaka, a me kou mau hoa launa hoi.

J. H. COLE.

LUNA KUDALA.

Ma ka Hale Pohaku o Mi. Aniani ma.

Ma ke Alanui Alii Wahine.  7-6m

 

H. W. SEVARANA.

Luna Kudala a mea Kalepa.

Hale Mahoe.

Alanui Aliiwahine.

5-6m

 

LAAU HOU!

UA HOOEMI IA KE KUMUKUAI!

AIA MA KAHI O KA MEA NONA KA INOA MALALO nei, he Laau Hale a ua hooemiia ke Kumukuai a i 2 1-2 Keneta no ke kapuai.

G. G. HOWE.

Honolulu, Ianuari 23, 1862.  9-3m


KALE ONILA. FARANI ARABINE

Hale Hana Waihinuhinu. ALABINE ME KALE.

                O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana i mau mea hoonani Hale maikai, e pono ke hele ma ka Hale o na mea nona na inoa maluna, malaila e loaa'i na Papakaukau Koa. Papakaukau Paina, Moe Koa, Moe Paina, Koki, Noho maikai. A me na mea e ae he nui wale, no ka uku Emi loa. O na mea nona na inoa maluna, oia no na haole i hana'i mamua ma ka hale o C. E. Uilama. Aia ko laua Hale ma ka aoao Komohana o ka Hale noho o J. H. Brown Esq., ka Makai Nui o Oahu, ma ke Alanui Alii.  7-6m.

 

AKE, (A. S. CLEGHORN.)

Olelo Hoolaha.

O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA i na lole maikai a me na kamaa paa. E aho ia lakou ka hele ma ka

                Hale Kuai o Ake. (A. S. Cleghorn,) malaila e loaa'i na mea a pau e pili ana i ko ke kanaka makemake. Ua lako mau ia Hale Kuai i na WAIWAI KALEPA, i kela ano keia ano Na KALAKOA PELEKANE, a me na waiwai maikai e ae he nui wale.

                Aia na Hale Kuai ma ke Alanui Nuuanu mauka iho o "HALEOLA'' a ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu me ke Alanui Kalepa, makai iho o ka Loiala Hotele.  3-4m

 

J. W. KINI.

MEA PAI KII.

HONOLULU, OAHU.

E PILI ANA KONA KEENA HANA ME ka Hale Leta maluna pono o ke Keena Pai o ke KUOKOA.

                E hele mai hookahi. E hele mai a pau, a e paiia na kii maikai no oukou, me ka uku Emi.

                Mai poina i kahi o ko'u Keena Hana, maluna ae o ke Keena Pai o ka Nupepa Kuokoa. E pili la me ka Hale Leta.  7-3m.


WILIAMA DUFENA.

MEA

HALE KUAI BIPI.

                KE HOOLAHA'KU NEI AU I NA KANAKA a pau, eia ma ko'u Hale Kuai Bipi, ma ke Alanui Alii, ma ka aoao hikina hema o ka Hale Kuai o Daimana ma, kahi i waiho mau ai o ka Bipi Momona Maikai, me ka Puaa, a me na mea e ae a pau he nui wale. A e kuai aku no au i na kanaka maoli me ke KUMUKUAI EMI LOA. E hele mai e ike no oukou iho.  (8-6m)  W. DUFENA, (W. DUFFIN.)

 

HALE KUAI.

NALO MELI

O

HALEWAI.

JOHN THOMAS WATERHOUSE.

                Ma keia hale kuai, ua nui na ano waiwai ku pono i ke kane, i na wahine, a me na keiki, he waiwai hou mai Kaleponia mai.

                Kamelo.O ka poe kuai ma keia hale, e ike wale lakou i ke Kamelo me ka uku ole. E kau mau ana ka hae o ke AUPUNI HAWAII ma ka ipuka o keia Hale Kuai.  1-4m

 

PA AUPUNI MA KUALOA.

                NO KA MEA, UA KOHOIA MAI maua i mau Luna no ka pa holoholona hele hewa, e ka mea Hanohano M. Kekuanaoa, Kiaaina o Oahu, ke hoolaha aku nei maua, aia ka pa ma Kualoa, Koolaupoko, ua makaukau maua e hana e like me ke Kanawai.
JUDD A ME WILDER.

Honolulu, Nov. 29, 1861.  4-3m

LOLI, LALA MANO

A ME KA

Pepeiao Laau.

                KE MAKEMAKE NEI NA MEA nona na inoa malalo, e kuai i ka Loli, Lala Mana a me ka Pepeiao Laau. Me ka uku aku i ke kumukuai make pono, penei: No ka paona Loli hookahi (ke lawa ka paona i na Loli elua i ka wa maloo 12 1/2 keneta. No ka paona hookahi o ka Lala Mano, he 15 keneta. No ka Pepeiao Laau, 8 1/2 keneta no ka paona hookahi. O ka poe e loaa'na na mea i haiia maluna, e pono e hele mai ma ko makou hale kuai, ma ke Alanui Alii, e pili ana ma ka aoao komohana o ko Daimana ma Hale Kuai.

3-4m  UTAI A ME AHEE.

 

Olelo Hoolaha

I ka Lahui Hawaii.

PAPA, LAAU HALE, Pili Hale!

A me na lako e ae a pau, no ke kukulu ana i na hale.

                UA MAKAUKAU AU E KUAI AKU IA OUKOU i na Lako Kukulu Hale, me na Pa, a me na mea e ae a oukou i manao ai.

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO LAAU HALE, o kela ano, keia ano. PILI HALE, PINE, AAHO. KEPA. PANI PUKA, PUKA ANIANI, OLEPELEPE, KUI, PENA. AILA PENA, WAI HOOMALOO PENA.

Ia mea aku, ia mea aku, no ke kumu k uai makepono, e emi ana malalo iho o ka kekahi poe. E hiki mai ana na moku papa o'u i kela manawa keia manawa, nolaila, e lako mau ana au. E hele mai ka poe kuai mai Hawaii a Niihau, e halawai me a'u, ke keiki kamaaina, mamua o ka hele ana aku ia hai, i maopopo ia lakou ka oluolu, a e loaa no au ma ko'u wahi, mauka iho o ka Hale Hookolokolo.

KAMUELA, (kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu, Ian. 17, 1862.  8-3m.

 

HOONANI HALE,

MAKEPONO.

                O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana e loaa na mea maikai e hoonani i ko lakou mau hale, e aho e naue mai i ka Hale Kamana o ka mea nona ka inoa malalo, ma ke Alanui Hotele, a malaila e loaa'i ia lakou na PAPA KAUKAU NUI A LIILII HOI, NOHO O NA ANO A PAU. MOE O NA ANO A PAU. PAHU KUPAPAU. E ku mai ana mai Bosetona mai, ma ka moku George Wasinetona, ma ka malama ae nei o Ianuari, he mau mea HOONANI HALE o na ano a pau, a e kuai Emi aku no au. E hele mai e nana a Kuai iho.

C. E. WILLIAMA. (UILAMA.)

Honolulu, Ianuari 6, 1862.  6-6m

 

PAPA MANUAHI.

EIA KA MEA HOU LOA NO NA KANAka maoli o Hawaii nei, ua loaa mai ia'u na papa Oregona o kela ano keia ano, me ke kumu kuai make pono loa. E pono e hele mai oukou e hoakaka i ka oiaio no keia mea. Eia ke ano o na laau a me na papa. Papa paina no Amerika a me na Pine pa, Pili.

Laau nui, Laau Liilii, Papa hele, Papa kahiia, Papa Kalakala.

                Eia kekahi:Wai hoomaloo a me na mea e ae, kupono no na hale, Pena keokeo Pelekane maikai loa, Pena omaomao lenalena, Aila pena.

Aia ma kai, ma Aina Hou, Mauka iho o ka Hale Dute Hou.

GEO. G. HOWE.

Honolulu, Ianuari 1, 1862.  1-4m

 

HALE KUAI MEA HAO.

                UA HIKI MAI MA BOSETONA MAI, NA na mea hao hou loa. A eia ma ko'u hale kuai, ma ke keena mauka o ka Haie Uinihepa ma ke Alanui Papu. Na waiwai hou he nui wale, o kela ano keia ano. Na laka puka hale. Pahiolo a na kamana. Koikahi o na ano a pau. Kui hana hale, hana pa a me ke kui hana waapa. Kui keleawe a me ke kui kepau no ka waa. Kuaina kupono no ka hana upena. Koi nui a me na koi liilii. No ka poe oo a me ka poe opiopio. Mau oo pe maikai no ka mahi loi. Mau ho maikai kekahi. Palau maikai. Pahi oki laiki. Me na oo he nui wale. A me na mea e ae he nui wale. He EMI loa ke kumu kuai no na mea i haiia maluna. E hele nui mai i pau ko oukou kuhihewa.

2-4m  W. N. LADD.

 

E Makaala ! E Makaala !!

                MA KAHI O C. Brewer & Co., E LOAAI I NA kanaka Hawaii ka
Waapa okohola maikai, Pena hale a na ano o pau, Aila pena, Wai hoomaloo pena.
A me na mea e ae e pili ana i ka hoomaikai hale.

C. BREWER & CO. (Burua ma)

Hale Makeke, Alanui Kaahumanu, Honolulu, Feb. 13, 1862.

12-3m

 

KAKELA ME KUKE.

MA KA HALE POHAKU HOU, MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu. Na laua no e kuai i na lole o Kela ano keia ano. NA MEA AI, NA BAKEKE, NA IPU TINI, NA PA LEPO, NA KAMAA, NA PAHI me na OO, NA PAPA me na NOHO, NA IPUHAO, NA NOHO LIO, NA MEA E KAKAU, NA PENA ME NA AILA, NA MEA MAHIAI. A me kela mea keia mea. Me na laau a Dr. D. Jayne.

Honolulu, Dekemaba, 1861.  5-6m


OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI OUKOU E NA KAnaka a pau, e nana mai ana i keia,owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, Ke papa aku nei wau i na mea a pau, mai hele hou oukou maloko o kuu pa aina ma Lilikoi, Haiku, Maui, e ohi i na Pepeiao Laau; no ka mea, ua nui loa ko'u poino. No ka hopu wale i na Lio, a me na Pelehu, a me ke puhi wale i na laau i ke ahi, a me kekahi mau mea e ae. Nolaila, ke hai aku nei wau ma ke akea, i ike na kanaka a pau e nana mai ana i keia. Ua kapu loa na kanaka a pau, aole e komo; a ina e loaa ia'u kekahi kanaka a mau kanaka paha e hana ana i ka mea i papaia maluna. E hoopii no wau ma ke Kanawai o ka aina.  GEO. MINER.

Makawao, Maui, Ian. 6, 1862  8-4m.

 

WAIMANALO.

EIA KEIA LIO KEA MAIKAI ua hiki mai maanei, na Mi. Thomas Cummins i lawe mai Kapalakiko mai, he lio maikai loa keia no Kenutake mai, a noloko mai o ka Ohana Lio Medoka. E ku ana keia Lio ma Waimanalo, Koolaupoko, Oahu, me ka makaukau e hoolimalima aku i ka poe mea lio wahine e makemake ana e loaa na keiki lio maikai, me ka uku haahaa.

E ninau ia JOHN A. CUMMINS.

(KEONI KAMAKI.)

Waimanalo, Dec. 14, 1861.  5-3m.

 

MAKEMAKEIA.

ILIBIPI, ILIKAO, a me ke KELEAWE kahiko. UA MAKEMAKEIA NA MEA I HAIIA maluna e C. Brewer & Co, (Burua ma) ma ko laua Hale Kuai i kai o ka Uapo. e uku no laua i ke kumukuai makepono no ia mau mea.  6-3m.  C. BREWER & Co.

 

KA LAKO HALE

A ME NA

Pahu Kupapau!

            AUHEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.NA PAPA KAUKAU!NA LAKO HALE!NA PAHU KUPAPAU!PAHU KOA,....$12.

            Ua loaa mai hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, ae kuaiia no ka uku makepono.A ua makaukau no hoi au e kuai aku i ua mau mea hoolakohale, a ka poe e makemake ana e kuai me a'u no ke dala. No-laila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale e hai meka uku aku i ke dala maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako haleno ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.

HANALE ALENA.

12-6m  Alanui Papu.

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, ME NA Haole, a me na Pake, o maua o na mea nona na inoa malalo nei, ke hookapu aku nei maua i ko maua Aina Kuai Hoolimalima ma ka Apana o Koolaulaoa, Kaaawa, Oahu, o Keoni Keneta. Ua kapu na holoholona e hele ana maluna o ua aina la o maua i hoolimalima ai. Ua kapu

NA:

Lio,

Bipi,

Hoki,

Piula,

Hipa,

Kao,

Puaa,

Pelehu,

Moa.

                Ina e loaa ia maua kekahi o keia mau holoholona i hai ia maluna, e uku no e like me ke Kanawai, i na i uku ole mai, e lawe ia ma ka Pa Aupuni keia mau holoholona i hai ia maluna.

MAILOU.

KUEWA.

Kaaawa, Koolauloa, Oahu, Feb. 19, 1862.  13-4t

 

LOLE MAKEPONO.

                AIA MA KE KIHI O KE ALANUI PAPU ME KE Alanui Kalepa, mauka ponoi iho o ka Hale Uinihepa,Humu Kamaa, malaila kahi i ku ai ka Hale Kuai o

KEOKI OLELO E.

                Ua makaukau mau ia e kuai aku i na lole o na ano a pau, meka uku emi, a he loaa mau mai na lole hou o na ano a pau makona hale, i kela manawa, keia manawa.

Honolulu, Feb. 14, 1862.  12-3m