Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 18, 29 March 1862 — Na Palapala. He Palapala MAI KALEPONIA MAI. [ARTICLE]

Na Palapala.

He Palapala MAI KALEPONIA MAI.

Ua l oaa mai nei ia makou keia palapala, mai ko makou elele i holo aku nei i Kaleponia. Kapalakiko, Mamki, 1, IS62. E Ka, .\uptpa Kuokoa e :—.iloha c*. Ma kuu palapala mua, mai Kaleponia aka 1 ua hoike wau ia oe i ke ano o ka aina, ka | moe ana o na mauna, a me na muliwai, a me na kau o Kaleponia. j Ma ka aoao Hikina o keia nioku aina, he : pae mauna kiekie, o ka Siera ka inoa, a , oia ka iwi aina mawaena o Kaleponia, a me ka aina palahalaha nui kahi i noho ai na ; Moremona. Ma ka aoao Komohana o keia moku aina, | oia ka aoao kahakai e pili ana i ka moana ! Pakipika, he pae mauna haahaa iho, e moe lanamaika Akau a holo aku i ka Hema. ! Mawaena o keia mau pae mauna elua, oia ika Siera, a me na mauna kahakai, he awa- ! awa nui a palahaiaha, a malaila i kahe ai o ka ! muliwai nui, o Sacramento, mai ka Akau linai, a o ka muliwai o Wakini, ( San iJoaquin,) mai ka Hema mai. Hui keia mau muliwai nui elua, a lilo i muliwai liookahi, a kahe aku iloko o ke kai kuono o Ka- | palakiko. i Ua hoike aku hoi au ia oe, 110 ka wa ua ! ma keia aina, e like me ka hooilo ma Haj waii. O kuu wa i pae mua mai ai iloko o

Dekemaba, a kahi no a hoomaka ka ua, a ua pii na muliwai maluna o ka aina. Ma ia manawa mai a pau ka mahina o Dekemaba, a me Ianuari, mau no ka ua, a mau ka lana ana o ka wai o na aina, a me ke komo ana iloko o na kauhale. Akahi 110 a ike ia kekahi wai halana nui e like me keia, mai ka M. H. 1848, oia ka makahiki i ikeia ke Gula, a noho nuiia o Kaleponia e na haole. Ua piha ke awaawa nui o Sacremento, i ka wai halana nui a hala na mahina elua, a ua lilo ia i awaawa iloko oia mau mahina, i moana wai nui, 200 paha mile ka loa, a me 60 mile ka laula. Ua mau no ke kahe ana aku o ka wai iloko o ke kai kuono o Kapalukiko, aka, no ka mau ana o ka ua mai luna mai, a me ke kahe ana mai o ka wai, S mai na kahawai liilii o na mauna, nolaila, |aole eini nui ka wai. Nui na Kulanakauhale, a me na Kaona ■ nui, i komoia e ka wai, a ua auheeia ka ha- ! pa o na kanaka. Haalele nui lakou, a holo 'malunaona wa-apa, a hiki i Kapalakiko. | Hoe aku na waapa, a holo aku hoi na moku •ahi, maluna o na mahinaai kahi e lana ana ka wai, e kokua ana i ka poe i poino i ka wai, a e halihali ana i ai na ka poe e noho pu ana ma ko lakou mau hale, me ka ai ole. tausani na Bipi, a me na Lio, i make i ka wai, a o kekahi mau holoholona i pii ma kahi ahua, make no ilaila no ka ai ole. j Eia nae ka poino nui loa, oia ke komo |ana o ka wai maloko o ke Kulanakauhale | nui o Sacramento. Ua hanaia no he pale jwai a puni, aka, i ka pii ana mai o ka wai, haahaa ka pale wai—a kahe mai ka wai |matuna. I Dekemaha komo mua ka wai j iloko o kela Kulanakauhale, a iloko o Ianu:ari, komo hou ka wai. A eono kapuai ka | hohonu o ka wai ma kau wahi, a e umi kaipuai ma kau wahi. Holo aku wau e ike i | ke Kulanakauhale i ka wa e kiekie ai ka wai. A ma na waapa no makou i holo ai, naalanui no ia a pau ke Kulanakauhale. !.Nui na hale i lilo loa i ka wai, a ua nalo ; loa ; a o kekahi mau hale, ua hapai ia a ku hou i ke alanui, a ia wahi aku, ia wahi aku. | Nui loa ka poe i poino loa, a i pilikia loa. | Aka, ua lokomaikai loa ka poe o Kapalakiko, ! a ua kokua lakou i keia poe i poino, iloko o kekahi mau pule, he S50,000, —a me ka ai f 1 a me ke kapa aahu, be nui i helu oleia. Aole manao ka poe o Sacramento, e haa- . Iele loa i ko lakou Kulanakauhale, aka, a hiki i ka wa emi ai ka wai, e hana hou ana lakou i pale wai hou a kiekie, i hiki ole ka wai maloko. Pomaikai kakou o Hawaii, no ka mea, aole o ko kakou aina, he aina palahalaha e : like me keia, i hiki ai ka wai maluna. N.Vu ua Kauka Ki lika. ! E ka J\"upepa Kuokoa; j]ioha oe; — ; He wahi ukana ka'u e hooiliakunei i a oe, ; a nau ia e lawe aku ma kahi au e hoomaha |ai mai Hawaii a Niihan. Eia ua wahi uka- ■ na nei, ma ka la iwakalua o Maraki nei, he : pakanu dala, ma Lahaina nei, ma ka hora eiwa, ua akoakoa na hoahauau, a me na hooikaika, a me na keiki, ma Papalana, a hiki i ka iwao ka hora a me ka hapa, alaila hoo- | maka ka hele ana, o ka poe hupa mamua o kii huakai, o ka poe holoku mahope iho, a o na kane mahope aku, i ka hele ana a komo ma ka hale pule, o ka nui o na mea i hele i ka huakai ua kanalima a keu aku. I A ku mai na mea himeni o Kahaulelio, a roe kona mau hoa himeni, he himeni kanikau no A. Moku. A me T. Keaweiwi. He t mele aloha no ka laua hana i ko laua make ana a pau ka himeni ana, alaila ku mai o j M. Kenui. Pule a pau, o ka hoomaka no ia o ka hana. Ku mai o M. Kenui, a kahea ; aku i na hoahanau o Pupukahana, ku like na kane a me na hoahanau wahine, ninau

inai o M. Kenui, " Auhen ka oukou ilala V Pane aku na hoahanau aia aku ia Hanemo, alaila, ku maila o Hanemo, a olelo mai, a ka puu dala hai mai oia, penei, o na mea na. na keia pnu dala, o na hoahnnau, o na hoo- : ikaika a me na keiki, a me ka poe i make a me ka poe kokua mai. Ika helu ana oua 1 puu dala nei, he iwakalua dala maoli. A !he umikiimamaono dala ma ka bila, hui ia: |ia mau dala, he kanakolu kumamnono. pau | ia Apana. Lele aku ia Papaeaw*a. Alaila, ku maila o Kamanowai, a kahea maila, ku iluna ;na hoahanau o Papaeawa ku like no lakou ; a pau, a kahea hou o ua Kamanowai nei. alaila, hai pakahi mai oia i na inoa o kela mea, keia mea, o Kaha eluadala,o Na\\*nkoa elua dala, o Kamanowai elua dala,o Kale hoo. kahi dala, o Kekahuna hookahi dala, a o kekahi poe, aole dala. i ka helu ana o na dala oia Apana. he kanahakumaman\'alu dala. Alaila, lele aku i ka Apana oAnehenehe ku mai la o J. D. Kahookano, a kahea maila ma ka ohana, kahea maila i ka Kuemanu oliana a pau ia, kahea maila i ka Kalaikini ohana a pau ia, kahea maila ika J. D. Kahoo- | kano ohana, ame na hoahanau a pau. Ikn jhelu ana, i na dala oia Apana he umi dala. | Lele aku ia Ewa, ku maila o Nauku. A | kahea maila, e hele mai na hoahanau, a me !na hooikaika o Ewa, liaawi i ka lakou dala [ pakana, i ka helu ana i ka lakou dala eono

a nie hapalua. Lele aku ia Kupaukoko, ku nmila o .Mahoo, a kahoa mai ia o na hoahauau a nie na hooikaika, a nie na keiki, e hele mai lakou e liaawi i ka lakou mau hapaha, a hapaiua, a im> ua hapawalu a pela aku,i ka helu ana,elima dala, a me ka luipawalu. Lele aku ia Halealoha, ku mai o Pahia a kamailio mai mamua, a pau ia alaiia. kahea maila e hele mai na hoahanau, a nie keiki a ke aloha e haawi i ka oukou pakana, alaila, haawi lakou a pau, alaila, hele noi mai o Pahia i na Apana a pau, ua loaa no kekahi mau hapawalu, alaila, ku maila o M. iKenui, a kaheamai i ka Apanao Pupukahajna, ku iike na kane a me na wahine iluna, a ilaila, ninau mai o Kenni, e lmawi anoi oukou i ka oukou inau hapawalu i ka Apana a Pahia, ae like aku na hoahanau kaneame na hoahanau wahine, i ka helu o na dala o Pupukahana i haawi aku ai na Pahia, eha dala me hapawalu, i ka helu ana o na dala 0 Halealoha, he iwakalua kumamaha a me ka hapawalu. Lele aku i ka Apana oHoiokahana, alaila, ku mai la o Ehu, a kahea mai i nahoahanau oia Apana, lmawi like na kane, a me na wa» hine, a me na keiki ame ka poe kokua mai, 1 ka helu ana i ka lakou mau dala, he iwakalua kuinamaono. Lele aku ia Manaolana. Ku mai la o Hanuhu, a kahea mai, ina hoahanau a me na hooikaika, a me na keiki, hele like lakou e haawi, a pau ka haawi ana, alaila heluia ke dala, i ka helu ana he iwakalua kumamai lua. j Lele aku ia Akamu, ku mai na haumana | Himeni lakou ma ka Himeni Polapola, a i pauia, alaila, ku mai o Kahulanui, a kahea iinai ina hoahanau kane, a ine na hoahauau iwahine, ame na keiki. Haawi like lakou a :pau, a me ke noi mai i kekahi mau Apana e |ae, i ka helu ana i ka Jakou mau dala, he 526.50, i ka hui ana o na dala o na Apana a pau eiwa, $203.80. Oia ka'u wahi ukana e hooili aku nei ia oe, no Kaaua kumu kela mau dala i haiia maluna. M. Kkm i. Puunoa, Lahaina, Maui t Mar. 22, 1862.