Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 19, 5 April 1862 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
Na Mea Hou
Mai na Aina e mai.
Ua ku mai ka moku Speedwell i ka hora 10 ponoi o ke kakahiaka Poakahi iho nei, me na Eke Leta, mai o Amerika a me Europa. I ka la 18 kona holo ana mai, — he 12 la mai Kapalakiko mai, aole nui na ukana. O na mea hou i lohea mai nei ua hiki i ka la 15 o Maraki, he 15 wale no la mai Wasinetona mai. Ke ho-aia aku nei o Gen. Iakesona (Iaekson) i Rikemona mai Manasa aku, e Gen. Banake (Banks.) a ke wikiwiki ia nei na kipi e haalele i na pakaua ikaika o lakou e Gen. Makalelana (McGlellan.) Ua hoopioia o Gen. Palaisa (Price,) e Gen. Katisa (Curtis,) ma Benetonavili (Bentonville;) a ua lilo hoi ia Gen. Pope o Madarida Hou (New Madrid.) He mau hoouka kaua liilii no hoi kekahi ma Parisa moku aina o Tenesi, a me na wahi e ae, ua nui loa ka lanakila o ka Akau ma na wahi a pau. Ua haalele maoli no na kipi ia Manasa, a ke manao wale ia nei, aia paha i Rikemona na kipi e kaua ai me ka Akau. Na Gen. Boregada (Beaureguard,) no i kauoha i na puali koa kipi e haalele i na pakaua o lakou ma Manasa, no ka mea, ua lilo oia ka Alihikaua nui o ka Hema, a ua hoopauia o Jeff Davisa (Davis.) I ka haalele ana o na kipi ia Manasa, me he mea la iloko o ka pupuahulu, no ka mea, ua loaa na waiwai kaua he nui wale i na koa o ka Akau, ma ke kauwahi ua loaa he 300,000 busela kulina.
Ke noho nei o Gen. Makalelana ma Hale Feafaka (Fairfax Courtshouse.) he nui na lio make i loaa ma ke ala. Ua haiia mai e na kanaka o Manasa, mamua aku o ka haalele ana o ka Puali koa kipi ia wahi, ua 100,000 ka nui o na koa ma ia wahi. He hoouka kaua ma Parisa Tenesi, ua hee aku na kipi he 100 ka nui o ka poe i make ma ka Hema, a he eha hoi o ka Akau, hookahi Kapena.
Ua lilo ae nei o Generala Wadawota (Wardsworth) i luna no na koa kiai o Wasinetona. Ma ka la 14 o Maraki nei, hui aku o Generala Makalelana i kona manao imua o kona mau Puali Koa. I aku oia, ua loihi ka wa a na koa i noho hana ole ai, i aoia'i lakou a makaukau. I aua ia lakou i makaukau ai lakou, e hoopau aku i keia kipi ana, i ka wa a lakou e hoomaka'i e hele. Ua like ka pomaikai no ka hoolohe o na koa me ka makau, me he mea la, ua lanakila ma ke kaua ana.
Kaua ma ka Moana.
Ua kaua ka mokumahu Merrimac o na kipi, me kekahi mau manuwa o ka akau, a ua poino kekahi mau manuwa o ke Aupuni, a ua hoopihoia kekahi; He moku o Merrimca, i wahiia i ka hao a puni kona kino, a ua uhiia kona mau hale huila me ka hao, he mau mea oi mamua i like ke ano me ka Palau, i hanaia i mea e hookui aku ai i na moku e. Oia no hoi kekahi o na moku o ka papa akahi o Amerika, a i ka hoomaka ana o ke kaua, ua hoopihoia ma Norepoka. Ua hoolana hou ia e na kipi, a ua kapiliia a puni i ka hao. E ole no ka hiki ana mai o ka moku hao o ka akau o Monita (Monitor) ka inoa, ina la ua pau na moku o ke Aupuni i ke pio. Penei na olelo i hiki mai:
Ua ike muaia ka mokumahu ka ua kipi Merimaka (Merrimca) ma ka la 8 o Maraki, me na manuwa elua me ia, ma Norepoka mai, holo mai a hoouka mai ia Nupota Nu (Newportnew,) a me na moku manuwa e kiai ana ia wahi. Ua ike ia oia ma ka hora elua o ke awakea mai ka Papu Monoro aku. Ua uhiia kona mau aoao a me hope, a me na hale huila, i ka hao a ua huiia hoi o mua e like me Kaupoku hale. Ua wahiia a elua kapuai malalo iho o ka pale wai o ka moku. Mamua he mau apana hao hou i like ke ano me ka Palau, maluna ponoi ae no o ka iliwai. I ka hora akahi, maopopo ka manao he moku kipi, nolaila, hoomakaukau koke ka moku kaua (Minesota) no ka hoouka aku. No ka poino ana hoi o ka moku o ke Kamadoa.
Ua kiia ka pu mua e ka moku kaua Kamopalana (Cumberland) ma ka hora 2. Ia manawa ki mai ka papu o na kipi ma ka lae Siwala i ka Minesota oiai oia e holo ana mawaho ae. Ia manawa ki mai ka Ripa Rapa, a hoomaka iho la ka houka olowalu ana o na moku, a me na papu. Mahope iho o ke kani ana o na pu elua o ke Kamabalana, aia hoi ku mai la oia i na poka nui, ma ka ihu o ka Marimaka, malalo iho o ka iliwai, a hoomaka mai la ke kai e komo me ka wikiwiki nui. Aka, ki mai la no ke Kamabalana, a hiki i ka wa i komo ai ka wai ma na puka pu; alaila, hooki ke ki ana a poho iho la. Aka, aole he wahi ano poino iki o ka Marimaka i na poka o na moku a me na papu i lele paapu aku io na'la. Mahope iho o ke pihoia'na o ke Kamabalana ; alaila, huli aku o Merimaka e kaua me ka manuwa Congress, a iloko o ka hora hookahi, ua hoopioia ia moku.
Mamua'ku o ka napoo ana o ka la, hiki hou mai he mau moku manuwa hou o ke Aupuni, a ki-pu aku i na pakaua o na kipi ; aka, aole nae he hiki aku o na poka i kahi i manaoia. Iwaena konu o ka po, puhiia ka moku kaua Congress i ke ahi e na kpi, oia ka moku i pio ai i na kipi ia la. Ma ia ahiahi, ku mai ka mokumahu hao Monita (Montor) mai Nu Ioka mai, akahi no a hoaoia kona ano. Ma ke kakahiaka ana'e hoomaka hou ke kaua me ka ike ole ia nae o ka moku hao o ka Akau.
Aka, o ka wa i ikeia'i kona ano, i ka wa ana i hookui ai i kekahi moku kaua kipi, a moku pu mawaena. I ka ike ana mai o ka poe alii o ka Merimaka, i ke ano maoli o ka Monita moku hou o ka akau, ia manawa huli pono mai la ka hoouka ana a ka Merimaka me ka Monita, a kaua iho la laua a hala kekahi mau hora, me ka poino ole o kekahi a me kekahi, a hala kekahi mau hora. Ma ia hope mai, ku aku la ka moku kipi i kekahi poka hookahi ma ka aoao hema a puka pu, me ke komo nui o ka wai, ia wa hoi wikiwiki aku ka Merimata i Norepoka, a pau iho la ka hoouka ana a na moku.
Ma ka Ahaolelo o Amerika, ua hoopuka mai o Senetoa Hale he palapala, e kauoha ana i ke Aupuni, e hana i mau moku kaua i wahiia i ka hao, me ka haawi pu i na dala e hana'i i ka papu lana a Setepano ( Stevens.) Ua hooholoia, he $1,000,000, no ka moku a me ka hao, oioi mamua i mea e hookui aku ai i na moku. He $13,000,000, i mea e uku ai no ka hana ana i na moku hao hou. He $1,000,000, i mea e hoolawa'i i na dala e uku ai no ka hana ana i ka papu lana a Setepano (Stevens.) A ma ia Bila, ua haawiia he $500,000, i mea e hoomakaukau ai no ka hana ana i na hao e wahi ai i ke kino o na moku, ma ka pamoku i Wasinetona.
He Huina Helu Nui.
O ka huina helu o na kanaka maloko o Kina, he eha haneri miliona. Aole paha e hiki i ko ke kanaka manao ke apo pono ia huina. E hoomanao iho kakou i na Pake, eha haneri miliona iloko o ka aina hookahi. E helu pakahi oe i na miliona eha haneri, i ka po, a me ke ao, me ka hoomaha ole, ke helu ia. A hala na la he 11 o ka helu ana, aole e pau ka miliona hookahi. A hala na makahiki 11 i ka helu ana, aole e pau na miliona makahiki he eha haneri. Pela ka nui o na kanaka ma Kina. He hapa-kolu lakou o na kanaka o ka honua.
Ina e hele huakai kela poe kanaka, i ko lakou kaapuni ana i ka honua, hookahi anana mawaena o na kanaka, a hala na mile he kanakolu i ka la hookahi, a hala iho o Kina i hope, o Suria, o Arabia, a me Aferika, o ka moana Atelanita o Amerika, a me ka moana Pakipika, a hiki hou ma Kina, ua puni ka honua i ka huakai. Ina e hele pakahi ana lakou, he hapa iki o na kanaka kai komo iloko. A puni hou lakou, a puni hou, ekolu, a eha na puni ana, he hapa iki wale no o lakou kai hele, a hiki i ka 18 o ka puni ana o na mea i hele mua, alaila, ua komo ka poe i hope iloko o ka huakai. A hala na makahiki he 40 o keia hele huakai, alaila, e pau loa ai na kanaka o Kina i ke komo maloko oia huakai.
Ina e ola ana na kanaka 400,000,000 i na makahiki he 40, a make pakahi lakou i kekahi mahope o kekahi, e make no he 20 o lakou iloko o ka minute hookahi E like me ia paha ka nui o na mea e make ana iloko o kela aupuni, i na la a pau. A me ia hoi ka nui o na keiki hanau.
He aupuni kahiko loa o Kina, mamua aku o ka hookumu ana ia Roma. Ua ane like kona kahiko ana me Aigupita, i ka wa ia Aberahama. Ua pau kahiko kela mau aupuni, aka, ke koe nei no o Kina. I keia wa hoi, ua mokuahana ia, i na kaua kipi nui, a e haunaele ana na aina nui. Ua aneane pau paha ia, aole paha e loaa hou ia ia kona nani kahiko, ma keia hope aku.
"E kala mai ia makou, e like
ME KO MAKOU KALA ANA AKU."
I ka wa naaupo o na Keneturia mua ma Europa, e kaua mau ana na alii i kekahi me kekahi. Ua lilo na mea iki i mea lawehala e kaua aku ai. Nolaila, aole maluhia ka noho ana o na kanaka, e noho ole ana malalo o ka malu o kekahi alii ikaika. Aka, no kona hoomalu ana maluna o lakou, ua ae aku lakou i ke alii e hele pu me ia iloko o kona mau kaua a pau. A ina i pio a auhee paha lakou iloko o ke kaua ana, alaila, ua pau ko lakou waiwai i ka haoia, a ua hookauwaia hoi lakou na ke alii i lanakila. Ua naaupo na alii, a me ko Europa ia mau Keneturia, no ke ao oleia o lakou i ka olelo a ke Akua.
Ua kapa lakou ia lakou iho, he poe Keneturia, aka, aole lakou i ao pono i ke kauoha, a me ke kanawai o Kristo, no ke kala ana i ka hala o ka poe i lawehala mai.
E noho ana kekahi Duke koa kaua ma Europa, i huhu aku i kekahi alii, e noho ana ma kahi kokoke ia ia. Aole ia i imi i na mea e kuikahi ai laua, akai hoohiki keia e kaua aku ia ia, a e ana, loa aku i kona noho ana. A hoomakaukau oia e hoohalua ia ia me kona mau kanaka, a e lele maluna o lakou.
Lohe ae la ko na kahuna i keia manao o ke Duke, ao aku kela ia ia, i ka pono ole o kela hana, a noi aku ia ia e haalele i kona manao hoopai. Ma ke hewa ke ao ana a na kahuna i ua Duke la, a paakiki loa oia e pepehi ia ia.
Alaila, noi aku ke kahuna ia ia, e hele pu aku me ia i ka hale-pule, e pule pu ai laua mamua o kona hele ana. Ae mai ke Duke, a hele pu laua i ka hale pule.
Kukuli iho ka Duke imua o ke kahuna. Hoohiki mua ke kahuna, i ua hua pule, a hoohiki mai ka Duke i na hua olelo mahope ona. "E ko makou makua iloko o ka lani," a pela aku ka pule ana, e olelo mua ana ke kahuna, a pane like ana o ka Duke mahope. A hiki aku laua i na hua pule, "E kala mai i ko makou lawehala, e like me ko makou kala ana aku." Ua paa ka waha o ka Duke, aole ia i pule aku ia mau hua.
I aku ke kahuna, "Ua paa kou waha, e ka Duke," ahea oe olelo mai mahope o'u, ke ae oe ilaila. Aole oe ea?" "E kala mai oe, e like me ko makou kala ana aku."
"Aole au e hiki ia pule," wahi a ka Duke.
"Alaila, aole ke Akua e kala mai ia oe, no ka mea, pela mai kana olelo. Ua haawi mai oia i keia pule ia kakou. A i haalele ole oe i kou manao e hoopai wale aku, alaila, e haalele no oe i keia pule. No ka mea, ina e noi aku oe i ke Akua, e kala mai ia oe e like me kou kala ana aku, oia ke noi aku ia ia e hoopai mai ia oe, e like me kou hoopai wale ana aku ia hai."
"E ke alii, pela oe e hele aku ai e hoopai i kou enemi, a e hoopai io mai no ke Akua ia oe i ka la mahope."
Pio iho la ka manao o ka Duke. "Aole au e hele aku," wahi ana. "E ke Akua, e kuu Makua, e kala mai oe ia'u, e like me ka'u e kala aku nei i ka mea i lawehala mai ia'u. Mai alakai oe ia'u iloko o ka hoowalewaleia. A e hoopakele oe ia'u i ka ino. Amene."
Amene pu iho la ke kahuna, a hoi aku laua. Akahi no a ike pono loa o ka Duke, i ke ano o ka pule a ka Haku, a me kona pili ana mai ia ia iho.
He Kanikau aloha
NO KA HEANA LOLOUA W., I MAKE.
Kuu wahine mai ka malu o ka hale — e,
Mai ka makani kualau o Honolulu — la,
Kuu wahine mai na kai ewalu — e.
Mai ka makani anu o Nuuanu — la,
Kaawale ka pili a kaua — la,
Hele aku la oe i ke ala hoi ole mai — e.
Noho aku la oe me na anela — la.
Ka mea aloha o ka wahine — la.
Hoa hele o na ale hulilua o ka moana — e,
Mai ka hale lewa i ke kai — la,
Palanehe oe i nalo iho nei — la,
Kuu wahine mai ka malu o ka Inia — e,
Iloko aku o na Hale kuai — la.
Aloha kahi a kaua hele ai — e.
Kuu wahine mai ka ua kualau o Honolulu— la,
Kuu wahine mai ka piina o Leleo — e.
Noho aku la i ka malu o ka Hale — la,
Auwe kuu wahine — e.
Hoa alo o na ale o Pailolo — la,
Ike aku i ka lai o Lahaina — e.
Kuu wahine mai ka makani Apaapaa o Kohala — la,
Kuu wahine o ka ua noe o Hilo — e,
Kuu hoa o ka lai o ke Kaona — la.
Mai ka huikau-lua o na Haole — e,
Kuu wahine mai ka piina o Hauola — e,
Ola aku la oe i ke ao malama — la,
Malama au o ko aloha — e,
Kuu wahine o kahi makamaka ole — la,
Hookahi no makamaka oe e ka wahine — e,
Auwe kuu wahine — e.
Kuu wahine o ka la inea ai ole — la,
Oia wahi a kaua i noho ai — e,
Kuu wahine o ka la ikiiki o Kohala — la,
Mai ka wai anu aku o Halaulani — e,
Kalai wahine mai ke one o mahamoku — la,
A me na Ohia o Kupakoili i ke kai — la,
Aloha Hanalei i ke koekoe — e,
A me Waipa kahi a kaua i noho ai — la,
Kuu wahine mai ke ao naulu e Waioli — e,
I lele ma-opu aku i ka wai a ka naulu — la,
Kela wai haaheo i ka maka — e,
Aloha mai ke hoa he wahine — la,
Kuu hoa o ke ao polohiwa o Haupu — e,
Kuu wahine mai ka hau-anu o Kaukoopua— la,
Auwe kuu wahine — e.
Mai ka ai kau-paona a ka Haole — e,
Kuu wahine mai ka la wela o Lanihuli — la,
Kuu hoa o ka ulu kukui o Kalena — e,
Kuu wahine mai ka wai-lele o Mamalahoa— la,
Mai ka wai anuanu aku o Waioli — e,
Kuu wahine mai ke one ilihualala o Kealahula — la,
Mai na hala aku o Naue i ke kai — e,
Kuu wahine mai ka wai Halau aku i Wailua — la,
Kuu wahine mai ke ala pii nui o Kalanipuu — e ,
A me kai-hona o Kemamo — la,
Kuu wahine mai ka ulu wehi o Wailana— e,
Ua luhi-ehu wale i ke Kaona — la,
A ala Kahinahina ku i na pali — e,
Hina aku la oe i ke ala hoi ole mai — la,
Ua-ua i ko aloha — e,
Hookahi mea hoi mai o ke aloha — la,
Aloha no hoi oe la — e.
Kuu wahine o ka olelo o ke Akua — la,
E Loloua e aloha oe — e,
Hele aku la oe i ke ala mau loa — e,
I hookahi mea hoi mai o ko aloha — la,
Aloha no hoi oe la — e.
Na J. W. KEOLAHAUNUI.
Hauhaukoi, Honolulu, Nar. 29, 1862.
Olelo Pane.
E ka Nupepa Kuokoa; Aloha oe:
Ua ike au ma ka Helu 23 o ka Hoku Pakipika, i na olelo a A. L. H. Lolipua, e noho ana ma Hamakua; Hawaii; A malaila au i koiia mai ai e kamailio aku ano. He kahaha no nae au i ke kukulu manao ana o kuu hoa, me ka olelo iho, he keeo kona no kuu keku ana i ka Hoku Pakipika. Kainoa na ka Luna oia pepa, a na kekahi mau Luna e ae paha, a i ole ia, na ka Luna-auhau a Luna-helu paha, o kuu apana e noho nei, e kamailio mai ia'u e pono ai.
Ina io oe no Hamakua, ea, aole au i kamailio no na mea e pili ana i ko apana, aole hoi i kekahi mea e poino ai oe; A i ole ia, ua kuamuamu aku au ia oe, i ku ai oe a keeo mai ia'u. Me ko iho, "aole i hiki mai ke kope i ka Hoku Pakipika." Kupanaha oe, i Hamakua no ka oe, ike no oe aole i hiki aku ke kope i ko aina o ka Hoku Pakipika.
Aia ma kou kumu manao elua; Penei e pono ai ka Luna-auhau, ke lawe i kekahi lihi o ko hai waiwai, ke manao oia he kupono i kona mau auhau, a me na koina no ka ohi ana. Ke ninau nei au, he kupono no anei ke auhau na Lio, aole elua makahiki ? Ke hoole mai la ke Kanawai, aole.
Aka, ina he Kanawai e no kau, oia ae la, ua hewa ka ka poe kau Kanawai. Ua olelo hou ae oe ; he kupono loa, e hiki no i ka Luna-helu ke palapala aole ia i ike. Ke olelo nei au, aole keia mau Lio i kukaia iho nei noloko o ka buke, a na ka Luna-helu ia i kakau, aka, noloko ae o ka huli ana a ka Luna-auhau, ua hiki mai ka wa ohi, aohe hana a ka Luna-helu i koe.
A ma ka eha o kou kukulu manao ana, e olelo ana. "E ao aku oe i ka poe hupo, ai poi o kahi o oukou, e kuai i Kanawai." Pono no ia, ina oe e lawe mai ianei, i mai paha oe, holo no hoi paha i Honolulu, nui loa hoi paha ka lilo, lilo i ka moku, i ka ai a me ka i-a, ma Honolulu. Ke papa mai nei oe ia'u, mai lele mua, kupono loa no kau olelo ia oe iho, no ka mea, aole au i pane aku ia oe.
Malia paha aole i hiki aku i na Luna, a me ka aina o ka Hoku Pakipika, wahi au. Kupanaha, ma ka eke hea la ka kuu hookomo ana, a ma ka inoa hea la ka'u i kau ai mawaho o kuu leta, a ma ka inoa o G. W. Mila, ka Luna o ua pepa la? Malaila no.
Ke olelo nei oe, aole pono ke hoihoiia aku kekahi Lio, a Miula, a Kekake paha, mahope o ke kukala ana. Ke ole au e kuhihewa, ke olelo nei ke Kuhina waiwai, e hiki no ke hoihoiia aku kekahi Lio, a Miula, a Kekake paha, mahope o ke kukala ana, ke akaaka ua auhauia oia ma kekahi apana, a ua maopopo ke kaa ana. E nana i ka olelo ao i ka Luna-auhau.
Ua kahaha hou no au i kuu makamaka, no kou ku ana mai, a hai i ka haina o kela mau ninau ; No ka mea, ua haina mai e ka Luna o ke Kuokoa. Haohao hou no au ma kou kakau inoa ana, no ka mea, ua ninau au i kekahi kamaaina o Hamakua, i ke kanaka nona ka inoa A. L. H. Lolipua, ua hooleia mai. O kahi Loli-huelo-ole no nae paha na, a ua wahi taata la e parau mai nei.
A i pane hou ia mai au, e pane aku no me kuu hai aku i ka moolelo no ia hana a pau. Owau no me ka mahalo i ke Kilohana Pookela, o ka lahui Hawaii. A nou kau wahi aloha e A. L. H. Lolipua.
Z. P. NOHOIKEANU.
J. H. COLE.
LUNA KUDALA.
Ma ka Hale Pohaku o Mi. Aniani ma.
Ma ke Alanui Alii Wahine. 7-6m
H. W. SEVARANA.
Luna Kudala a mea Kalepa.
Hale Mahoe.
Alanui Aliiwahine.
5-6m
OLELO HOOLAHA.
Mea Makemakeia!
KE MAKEMAKE NEI KA MEA NONA KA INOA MAlalo iho, e kuai aku i ke Kukane (Citron) a me ke
KUKANE MAKA,
a e ukuia no ke kumukuai makepono, i ka poe a pau e lawe mai ana ia mea e kuai me ia. Nolaila, ke kauoha'ku nei au i ka poe i lako i na hua KUKANE MAIKAI! E hele mai ma ka'u Hale Kuai, ma ke kihi o ke Alanui Alii a me Alanui Maunakea, e pili ana ma ka aoao ma Ewa o ka pa
O Keoni Miki.
WILLIAM HORNE.
Honolulu, Maraki 5, 1862. 15-3m.
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, ME NA Haole, a me na Pake, o maua o na mea nona na inoa malalo nei, ke hookapu aku nei maua i ko maua Aina Kuai Hoolimalima ma ka Apana o Koolaulaoa, Kaaawa, Oahu, o Keoni Keneta. Ua kapu na holoholona e hele ana maluna o ua aina la o maua i hoolimalima ai. Ua kapu NA:
Lio,
Bipi,
Hoki,
Piula,
Hipa,
Kao,
Puaa,
Pelehu,
Moa.
Ina e loaa ia maua kekahi o keia mau holoholona i hai ia maluna, e uku no e like me ke Kanawai, i na i uku ole mai, e lawe ia ma ka Pa Aupuni keia mau holoholona i hai ia maluna.
MAILOU.
KUEWA.
Kaaawa, Koolauloa, Oahu, Feb. 19, 1862. 13-8t
E Makaala ! E Makaala !!
MA KAHI O C. Brewer & Co., E LOAAI I NA kanaka Hawaii ka
Waapa okohola maikai, Pena hale a na ano o pau, Aila pena, Wai hoomaloo pena.
A me na mea e ae e pili ana i ka hoomaikai hale.
C. BREWER & CO. (Burua ma)
Hale Makeke, Alanui Kaahumanu, Honolulu, Feb. 13, 1862.
12-3m
KA LAKO HALE
A ME NA
Pahu Kupapau!
AUHEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.
NA PAPA KAUKAU!
NA LAKO HALE!
NA PAHU KUPAPAU!
PAHU KOA,....$12.
Ua loaa mai hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.
A ua makaukau no hoi au e kuai aku i na mau mea hoolako hale, a ka poe e makemake ana e kuai me a'u no ke dala. Nolaila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale o hai me ka uku aku i ke dala maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako hale no ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.
HANALE ALENA.
12-6m Alanui Papu.
Kau Leo!
KE KAUOHA AKU NEI AU I KA POE A PAU, E HOPU ana i ua holoholona hele hewa, ma ka mokupuni o Maui, i kuniia penei q. e hele mai e hai mua ia'u, mamua o ka lawe ana i mau holoholona'la i na Pa Aupuni; no ka mea, o ko'u hao kuni ia. JAMES LOUZADA. (KIMO LUSEDA.)
Waikapu, Feb. 11, 1862. 12-6m.
LOLE MAKEPONO.
AIA MA KE KIHI O KE ALANUI PAPU ME KE Alanui Kalepa, mauka ponoi iho o ka Hale Uinihepa, Humu Kamaa, malaila kahi i ku ai ka Hale Kuai o
KEOKI OLELO E.
Ua makaukau mau ia e kuai aku i na lole o na ano a pau, me ka uku emi, a he loaa mau mai na lole hou o na ano a pau ma kona hale, i kela manawa keia manawa.
Honolulu, Feb. 14, 1862. 12-3m
Ili Hooluuia.
AIA MA KA HALE KUAI PAPA O Kamuela, e loaa ai na Ili Hooluu, o kela ano, o keia ano, he kumukuai oluolu no, e pono i na kanaka humu kamaa, a humu noho lio, e hele mai e kuai i ike i ka makepono.
KIMO PELEKANE.
Honolulu, Feberuari 1, 1862. 11-3m
LAAU HOU!
UA HOOEMI IA KE KUMUKUAI!
AIA MA KAHI O KA MEA NONA KA INOA MALALO nei, he Laau Hale a ua hooemiia ke Kumukuai a i
2 1-2 Keneta no ke kapuai.
G. G. HOWE.
Honolulu, Ianuari, 23, 1862 9-3m
WILIAMA DUFENA.
MEA
HALE KUAI BIPI.
KE HOOLAHA'KU NEI AU I NA KANAKA a pau, eia ma ko'u Hale Kuai Bipi, ma ke Alanui Alii, ma ka aoao hikina hema o ka Hale Kuai o Daimana ma, kahi i waiho mau ai o ka Bipi Momona Maikai, me ka Puaa, a me na mea e ae a pau he nui wale. A e kuai aku no au i na kanaka maoli me ke KUMUKUAI EMI LOA. E hele mai e ike no oukou iho. (8-6m) W. DUFENA. (W. Duffin.)
WAIMANALO.
EIA KEIA LIO KEA MAIKAI ua hiki mai maanei, na Mi Thomas Cummins i lawe mai Kapalakiko mai, he lio maikai loa keia no Kenutake mai, a noloko mai o ka Ohana Lio Medoka. E ku ana keia Lio ma Waimanalo, Koolaupoko, Oahu, me ka makaukau e hoolimalima aku i ka poe mea lio wahine e makemake ana e loaa na keiki lio maikai, me ka uku haahaa.
E ninau ia JOHN A. CUMMINS.
(KEONI KAMAKI.)
Wamanalo, Dec. 14, 1861. 5-3m.
HE KANAKA MAHIAI AINA NUI. — O Iraaka Funeka ka mea aina nui e mahi la ma Ilinoi, o Amerika Hui. He 89,900 na eka o kona mau aina. O kekahi aina o na eka he 27,000, he 80 na dala ke kumukuai o ka eka hookahi. He ekolu mau aina hanai holoholona, he 8,000 eka o kekahi, a 3,900 eka o kekahi, a o kekahi he 1000 eka. O ke kulina ka mea mahi nui, a ua pau ia i ka ai ia e kona mau holoholona, na puaa, na bipi, a me na lio. I keia makahiki, kela makahiki, ua kuai kela ma Nu Ioka, ina bipi make he $70,000. Ua makepono kona mau holoholona, na lio, na miula, na puaa, a me na bipi, he $100,000.
Olelo Hoolaha
I ka Lahui Hawaii. PAPA, LAAU HALE, Pili Hale! A me na lako e ae a pau, no ke kukulu ana i na hale.
UA MAKAUKAU AU E KUAI AKU IA OUKOU i na lako Kukulu Hale, me na Pa, a me na mea e ae a oukou i manao ai.
NA :
PAPA O KELA ANO, KEIA ANO. LAAU HALE, o kela ano, keia ano. PILI HALE, PINE, AAHO. KEPA. PANI PUKA, PUKA ANIANI, OLEPELEPE, KUI, PENA, AILA PENA, WAI HOOMALOO PENA.
Ia mea aku, ia mea aku, no ke kumu kual makepono, e emi ana malalo iho o ka kekahi poe. E hiki mai ana na moku papa o'u i kela manawa keia manawa, nolaila, e lako mau ana au. E hele mai ka poe kuai mai Hawaii a Niihau, e halawai me a'u, ke keiki kamaaina, mamua o ka hele ana aku ia hai, i maopopo ia lakou ka oluolu, a e loaa no au ma ko'u wahi, mauka iho o ka Hale Hookolokolo.
KAMUELA, (kaikaina o Kimo Pelekane.)
Honolulu, Ian. 17,1862. 8-3m.
PAPA MAKEPONO!
AIA KA HALEKUAI O LUI (C. H .LEWERS.) ALANUI PAPU, kahi e kuai oluolu ai. NA PAPA OREGONA 1 a hiki 3 iniha, LAAU KAOLA, oa a me na pou, a me na opaka e ae. LAAU PA a me na PINE PA. LAAU AHO HALE PILI, PAPA ULAULA, PAPA PAINA, PAPA KEPA, PILI ULAULA a me KEOKEO. PENA KEOKEO, OMAOMAO, ELEELE, ULAULA. POHO, GALU, HULU PENA. KUI o na ano a pau, LAKA. AMI, KILOU, KUI KAKIAMOENA, KUINAO. PEPA HOONANI KEENA, PANI HALE, PANI ANIANI. ANIANI KAAWALE, PATE. PANI OLEPELEPE.
Eia ka mea kupanaha ma keia wahi, na ka mahu e hana i na pahu apo, he hikiwawe, kupanaha. E hele nui mai e kuai a e ike wale i keia KAMELO.
Ua hoeomi ia na Laau Oregona i keia wa, i ELUA KENETA ME KA HAPALUA no ka kapuai. 8-6m
KALE ONILA. FARANI ARABINE
Hale Hana Waihinuhinu. ALABINE ME KALE.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana i mau mea hoonani Hale maikai, e pono ke hele ma ka Hale o na mea nona na inoa maluna, malaila e loaa'i na Papakaukau Koa. Papakaukau Paina, Moe Koa, Moe Paina, Koki, Noho maikai. A me na mea e ae he nui wale, no ka uku Emi loa. O na mea nona na inoa maluna, oia no na haole i hana'i mamua ma ka hale o C. E. Uilama. Aia ko laua Hale ma ka aoao Komohana o ka Hale noho o J. H. Brown Esq., ka Makai Nui o Oahu, ma ke Alanui Alii. 7-6m.
HOONANI HALE,
MAKEPONO.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana e loaa na mea maikai e hoonani i ko lakou mau hale, e aho e naue mai i ka Hale Kamana o ka mea nona ka inoa malalo, ma ke Alanui Hotele, a malaila e loaa'i ia lakou na PAPA KAUKAU NUI A LIILII HOI, NOHO O NA ANO A PAU. MOE O NA ANO A PAU. PAHU KUPAPAU. E ku mai ana mai Bosetona mai, ma ka moku George Wasinetona, ma ka malama ae nei o Ianuari, he mau mea HOONANI HALE o na ano a pau, a e kuai Emi aku no au. E hele mai e nana a Kuai iho.
C. E. WILLIAMA. (UILAMA.)
Honolulu, Ianuari 6, 1862. 6-6m
KAMANO! KAMANO!!
1050 PAHU KAMANO MAIKAI LOA i loaa mai nei. A e kuaiia aku e like me ka makemake o ka poe kuai mai Ma kahi o
6-3m H. HACKFELD & Co. (KALEMA)
MAKEMAKEIA.
ILIBIPI, ILIKAO, a me ke KELEAWE kahiko. UA MAKEMAKEIA NA MEA I HAIIA maluna e C. Brewer & Co, (Burua ma) ma ko laua Hale Kuai i kai o ka Uapo. e uku no laua i ke kumukuai makepono no ia mau mea. 6-3m. C. BREWER & Co.
HOKI ! HOKI ! ! HOKI ! ! !
I NA HE MEA Hoki NUNUI, KUPONO I KA hoounauna, a manao e kuai, owau ka mea makemake.
KIMO PELEKANE.
Honolulu, Feberuari 1, 1862. 11-3m
KAKELA ME KUKE.
MA KA HALE POHAKU HOU, MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu. Na laua no e kuai i na lole o Kela ano keia ano. NA MEA AI, NA BAKEKE, NA IPU TINI, NA PA LEPO, NA KAMAA, NA PAHI me na OO, NA PAPA me na NOHO, NA IPUHAO, NA NOHO LIO, NA MEA E KAKAU, NA PENA ME NA AILA, NA MEA MAHIAI. A me kela mea keia mea. Me na laau a Dr. D. Jayne.
Honolulu, Dekemaba, 1861. 5-6m