Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 19, 5 April 1862 — Na Palapala. Hanao Pane Aku, A ME KA HAINA PU HOI! [ARTICLE]

Na Palapala.

Hanao Pane Aku, A ME KA HAINA PU HOI!

E ka .Vupepa K'uokoa e ; Aloha oe : Me ka ulumahiehie o ko'u manao, e ahonui ana no paha oe i keia v\*ahi ukana. Oia , hoi. ka haina ona ninau a J. W. Kahiolo, i 1 kakauia a paiia rna kou Helu 16 o kou kino; aka, i ko'u manao ana, he mea kupanaha paha keia ; aole ka paha oia i ike i ka Helu 1o ka Nupepa Kuokoa. Malaila na olelo waiwai loa, a me na olelo kuhikuhi, kokoke loa aku no o Moanalua. la hoi ka mea i hele ole ai e nana malaila i maopopo ? ! Me he mea la he poe oukou no Nihoa, i ku palena o na aina. I Hamohamo nae paha ; oukou ka poe o Kalihi; ika haina ma ka ; nupepa o ko oukou mau ninau. Eia hoi kein, he mea ike mau hoi o J. \V. ' K., i ka nupepa, heaha ia hoi ka mea i ike ' ole ai i kahi oka raiki.? Kainoa paha na i inakou e ninau aku, na ka poe o ka aina | lalo. Ke manao nei ka poe nona keia mau i manao, he mea ole wale no ia oukou. | Ina no e naue ae ma kahi o H. M. Wini, ; manao au, loaa no; aole no ka paha oe i | nana i ka Olelo Hoolaha a Ross, o Puiwa, j Honolulu. Manao au, ua lilo paha oe ika I nana hou ika Moolelo o Kamapuaa; nolai* ; la, hoomaopopo ole oe i ke ano o ka mahi j ana oka raiki. Ua manao paha oe, he nui j loa ka umi keneta i lilo i mea kanu, he ole loa hoi ko makou wahi nei, he 12£ kenata. (1) I ka inea nana ka hooponopono ana o keia Nupepa, ia ia e kii ai, me ka uku oluolu loa, umi keneta, inai Honolulu mai ka'u | raiki i loaa mai ai. Hooili ike dala ia Ku. j heana, hiki koke mai no, aole he dala ko ka ! paona, o ka akahi hapaumi ia o ke dala. | (2) Penei ka hana ana, e hoomaikai mua i ka nahelehele a maikai, hoowali pono i ka lepo e like me ko ke kalo. Eke like a iliwai like ka loi. ina manao e puepue, pono no, e puepue liilii no, e 9 iniha ke kaawale | mai kekahi pue, a i kekahi pue, i 15 iniha | ke kaawale mai kekahi lalani, a i kekahi la- ! lani, i hookahi iniha o ka wai mai kapuepue j ae a hiki i ka iliwai. (2) A loaa ka raiki, ina he loi 16 roda kona ili; alaiia, i eono paona raiki e -waiho i'oko o ka ipuwai, e houhou i puka liilii malalo, malaila e kulu ai ka wai. E hoopiha i ka ipu i ka wai i ke kakahiaka a me ke ahiahi, a emi no hoi ka wai a maloo ine ka pulu no nae, a puka mai kona aa, alaila puka mai ke kino oka miki; alaila, e lu liilii aku i mau wahi loi liilii i "hoomakaukauia no ke kawowo, ī eha paha wahi | loi liilii, e 6 kapuai ka loa, e 3 kapuai ka i laula o ka loi liilii, hookahi iniha o ka wai, j mai ka lepo ae aka iliwai, mnhope iho o j laila, ulu mai a lehulehu, a hala eono hebe- | doma ; alaila, e uhuki mai i na mea i ulu ; mai a lehulelehu, me ke akahele o mokumo|ku ke aa. E kanu il2 iaau maluna oua ; pue la, aole pono ke pakahi o hina i ka mai kani ke hiki mai ikawa e hua ai; alaila, ! luluu loa i ka wai, a emi no hoi a hiki i ka I 6 kumu o ka puepue hookahi. ! (2) Ika ulu ana oka raiki, e mnkaala i ; kekahi mea ino, aia iloko o ka ulu ana o ka • raiki, he mea hiki wawe ia o ka hua ana, ! o kona hua he poepoe liilii me he pualele la, • he nui loa nae hoi ia, liilii iho no kela, he ulaula o lalo o kona kumu, ina e ulu pu ana me ka raiki, pono e uhuki o make auanei ka raiki, ua oi aku kona ikaika i ka ulu ana 1 mamua o ka raiki, ina hookahikumuoia ano, | ua make ia i ka ulu maikai ana o ka raiki. i (3) Aia ma kahi oW. X. Ladd, Esq., ka ! pahi oki raiki, he pahi palahalaha ano kekee | paewa, oia ka mea e oki ai i ka raiki i ka wa | e oo- ai , e hoomalooia ka wai, e oki j ma kahi kokoke i ke kumu a pau, mai hooI ulu hou i kela kuinu, e kulapa kela kumu | alaila kanu hou. | (4) E waiho ika raiki ma ka moena, a ' maloo hahau me ka laau, helelei maluna o !ka moena ka hua, a hiki mai ka wili raiki, l alaila wili, a i ole, e laweia ma ka aina e. i (5) Me na haole no e kuai ai ka ke kanaka, oia iho la no. (6) Ina e 9 keneta a hiki i ka 3 keneta, ua nui loa ia kumu kuai, ua oi aku ia ma- : mua o ke dala. ; (a) Ua hookaawaleia kc kowa i mea e na- ! na aku ai i ka mea ino i oleloia iloko o keia ! raau kuhikuhi ana. * i * * (e) Ua hoomahuahua ia na kumu i mea e ■ ikaika like ai i ka wa makani, i nui hoi ka ; hua. j (») Ina no paha e koe ka hua e kanu aku ] no hoi i kekahi loi. (o) Ua hahaoia iloko o ka ipu a ulu o popo i ka waiho loa i ka wai, o pau uo hoi i ka | iole ameka manu. He ulu no ke lu ika [ wai ka hua, he popo wale iho hoi kekahi. Ua pono na mea a pau, a uliuli maikai mai ka raiki; alaila, mai hookina loa ika 1 wai, o kokole auanei, e pakali malie no ka wai, *a hiki i ka 3 iniha a me e 4 iniha, pau ka palena a hiki i ka oo ana, e hoomaloo i ka wai. Uoko ona malama eha, ua hoomaka mai e hua, a ua hoomaka mai ka olioli o ia poe mahiai. H* iD" Mai lawe oe i ka pahikaua ma kou I alelo i mea e hoeha aku ai i ka ine» maikai o ka mea e.