Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 19, 5 April 1862 — HE KAAO NO KEKAHI MAU KEIKI ALII. [ARTICLE]

HE KAAO NO KEKAHI MAU KEIKI ALII.

E LUA MAU KEIKI ALII E NOHO ana ma ka aina o Babulonia. O Piremusa, he keiki kane oia, he helehelena maikai loa kona, aole he mea like ma ke Aupuni a pau o Babulonia me ia. A o Thisbe hoi, he kaikamahine oia, nona na wili lauoho uliuli maikai ehiku, i hanaia e kona makuahine me ka hoohanohano loa, oia no hoi ka wahine ui hookahi ma ka aina a pau o Babulonia; e noho ana laua me ka Hanohano nui maloko o ka Hale Alii o Simiremisa, a ua ohiia mai na keiki Alii a pau, a me na kaikamahine Alii a pau o ka aina, i mau hoapaani no na keiki Alii, ma ke kauoha a na makua o laua, a noho pu iho la lakou ma ka Hale Alii o Simiremisa, ua apoia lakou a pau i ke apo gula, a me ka Eiki Haka i hoopaaia ma ka aoao hema, i hoailona no ka noho aloha pu ana iwaena o lakou. O Piremusa, a me na keiki Alii a pau o ka aina, ua paa ko lakou wahi a puni i ka papohaku mabala kiekie, aole lakou e puka mawaho, iloko wale no lakou e noho ai, a pela no hoi o Thisbe ke kaikamahine Alii, a me na kaikamahine Alii o ke Aupuni, maloko o kekahi pa okoa, e pilipu ana no nae. Aia nae iwaena o na keiki Alii, ke aloha i hoopaaia e laua, ua olioli loa laua e hoopalauia mai e na makua, ma ka hoolilo ana ia laua i io hookahi, aka, aole e hiki, aole i ae mai na makua pela. I kekahi la, ua malie loa ke ea, aole i ikeia'ku kekahi mea nana e alai aku ke aouli, a hoike mai la ka la, i kona lilelile ano e, iwaena o ka wai hooluu o na lani, a o na manu hoi o ka lewa, hoike mai la lakou i ko lakou hauoli no ua La la, ma ke oli ana i ko lakou mau mele, ala mai la hoi ka leo o ke Kahuli, a me ka pololei kani kua mauna aole o kana mai ka hauoli o na mea a pau o ka honua, a hoolai iho la na holoholona o ke kula malalo o na kumu laau uliuli a pau, a hele ae la na holoholona a puni koko a pau o ka honua, a moe iho la ma na kapa o na muliwai, me ka hooma-u ana i ko lakou elelo, i ka wai huihui o na muliwai, a ua piha loa ke ea i ka leo olioli o na mea ola hanu, a me na mea kolo a pau o ka honua. A o na keiki Alii a pau, a me na kaikamahine Alii a pau, ua kahikoia lakou i na aahu nani, a ohi mai la lakou i na pua ala a

pau o ke kihapai, i mau lei hoohiehie no lakou a pau, a puka aku la lakou mawaho o ka Hale Alii, nana ae la lakou i ke ano o keia la, a mahalo iho la ko lakou naau, holoholo ae la lakou iloko o ko lakou mau pa, e hoolohe ana i ka leo o na manu, a me ka leo o ka pololei kani kua mauna, a piha iho la na keiki Alii i ka hauoli nui loa. Ia Piremusa nae e ku ana ma kekahi aoao o ka pa, a o Thisbe ma kela aoao o ka pa, ua loheia nae ko laua mau leo e kekahi a me kekahi, kahea ae la laua, o kekahi ma kela aoao o ka pa, o kekahi ma keia aoao o ka pa, me ka i ana. "E ka papohaku ino! no ke aha la kou mea i hookaawale ai i na mea aloha elua? me he mea la he mau mea lokoino, e hoino ana la kekahi i kekahi, no ka mea, ke makemake nei maua e ike aku he maka, a he maka, a e kamailio aku he waha, a he waha, i komo mai na hua olelo o ke aloha iloko o ko maua mau pepeiao, oiai e piha ana maua i ka hauoli, a me na mea a pau o ka honua, i keia la ano e." A pau ka laua kamailio ana, manao iho la laua, ua kokoke lana i kekahi a me kekahi, nc ka mea, ua lohe laua i ka leo o kekahi a me kekahi, ku iho la laua ma ia wahi, a hiki i ka napoo ana o ka la, a i ka wa i uhi mai ai ke powehiwehi, oki iho la ke mele ana o na manu, a meha loa iho la ka leo o na mea a pau, a lai ku hoi ka aina, aole i loheia'ku kekahi mea hamuma ma ka honua, me he mea la ua luhi ka honua i ka hana mau, akahi no la a hoomaha, alaila, hoomaka iho la laua e aloha aku kekahi i kekahi, hoopili iho la laua i ko laua mau lehelehe i ka papohaku mabala, no ka hiki ole ia laua ke hookokoke, no ka mea, he papohaku mawaena, a pela i hoonui loaia aku ai ko laua aloha i ko ka wa mamua, a hoi aku la laua i ko laua wahi me ka iini nui o ka manao.

a ano e ko laua helehelena i ua po la, i ka wa a na keiki Alii i ike mai ai ia Piretnusa ko lakou Haku, hoolealea mai la lakou, no ka mea, o ka lakou hana mau ia i na po a pau, mamua o ko Piremusa moe ana, hookani Piano, hula, kela mea keia mea, i ka mea a ko lakou Haku e makemake ai, aka, i keia po, aole oia i lealea iki mai, aole no hoi oia i ekemu mai ia lakou, nana wale mai la no oia, a olelo iho la na keiki Alii ia lakou wale iho no; ua aha la ka Haku o kakou? ua huhu paha; a hiki i ka wa moe, hoi aku la kela mea keia mea, ma kona rumi, a hoi aku la no hoi o Piremusa ma kona rumi, a me kana mau kauwa. A pela no hoi e Thisbe, ma ke ano o ka laua mau hana a pau, ua like loa, me he mea Ia ua huiia ko laua manao ma kahi hookahi, no ka mea, o ka mea a kekahi e manao ai, ua like no ia me ka mea a kekahi e manao ai, a pela no hoi ke ano o ka laua hana, aka, he kaawale ko laua mau Hale Alii, a me na kiai nana e malama kekahi a me kekahi. I kakahiaka nui, i ka wa a Aurora i hoonalowale aku ai i ka mana o na hoku, a hoopuka mai la i ka la ma ka ili o ka honua, miki mua aku la o Piremusa, a holoholo ae la iloko o ke kihapai pua ala, e hoonana ana i kona aloha iwaena o na pua ala o ke kihapai. A pela no hoi o Thisbe, ua like loa ko laua manao ma na mea a pau, holoholo ae la no hoi o Thisbe, mawaena o kona kihapai pua, e hoonana ana ia ia iho, e like me Piremusa hana, a pela no laua i noho loihi ai iloko o ka mala, a hiki i ka aui ana o ka la, a palaka iho la na kiai, no ka nanea i ka noho loa a na keiki Alii i ka hale, a pela no hoi na kaikamahine Alii, e kuhi ana na kiai o ko lakou mau haku kekahi e noho pu ana, nolaila, aole i hele mai na kiai e nana, ua noho no na kiai ma ko lakou mau hale noho. Ia wa, hoomaka aku la o Piremusa e puka

mawaho o ka puka pa, me ke ano makau no nae o ike ia mai e na kiai, a puka loa aku la oia mawaho o ka puka, aole he mea i ike mai ia ia, holo mama loa aku la oia, e piha ana i ka olioli, a nana ae la ma o a maanei, aole oia i ike aku i kekahi kanaka, aole hoi he mea e ae, o ke kumu laau kilika keokeo wale no e ku kokoke mai ana, nolaila, hookokoke aku la oia i ka puka pa o ke Alii wahine nana mai la o Thisbe, a ike, aia ke keiki Alii e ku ana mawaho a kona puka pa, holo mai la oia mai waena mai o na pua

nani e ku ana ma ke alanui, a ike aku la o Piremusa, i iho la oia; "He oiaio no, o kou nani, ua oi pa haneri aku no ia i ko na pua o kuu kihapai, a o kou mau lauoho, e oi aku ana i ko na paku silika eponi o kuu Hale Alii, a o kou ano a pau, me he dea wahine la ia e hoea mai ana mai ka auau ana mai." Holo mai la oia a kukuli iho la ma na wawae o Piremusa, me ka i ana mai ia ia, "E kuu mea aloha, imua o'u kau kauwa wahine nei, ano, ina e loaaia mai ke alohaia imua o kau kauwa wahine, a i lealea hoi kuu Haku i ka mea a kana kauwa e noi aku ai, i hoohuiia kou olioli iloko o ka hauoli nui o kuu Uhane, a pela e pono ai kaua, ke ae ia e hookomo aku i keia mau hua olelo pokoe, iloko o kou mau pepeiao." I ka wa a ke keiki Alii i lohe ai i keia mau olelo, mahalo iho la oia, me ka olelo iho, "Aia hoi; o o kau mau hua olelo, ua like me ka meli e kulu ana mai kou lehelehe iho, a he oluolu i ka maka ke nana iho, he momona hoi i ke alelo ke hoao ia." I aku la oia, "E hai mai," i mai la kela, " E hoohiki kaua ia kaua iho ma ka inoa o ke Akua, e hooliloia kaua i hookahi io." Ia wa puliki pea ae la oia i kona mau lima, a leha ae la kona mau maka i ka lani, me ka i iho iloko ona, "E hookoia mai kuu makemake." Alaila, kula iho la na waimaka o Piremusa a haule iho la ma kona aoao hema, a moku ae la ke apo gula i paa ai kona puhaka, no ka mea, ua pehu ae la kona puuwai, aole e hiki ia ia ke hoomanawanui i kona ano aloha, aole hoi he hua olelo pono i puka mai, mai kona waha mai, i aku la oia ia Thisbe, "Aia ke kilika keokeo ke ku mai la, e hoi kaua, a loaa ia'u ka manawa pono, alaila, e hai aku no au ia oe i kuu manao o ka napoo ana o ka la, e hele kaua ma ia wahi," a pela i hoi aku ai laua i ko laua mau Hale Alii, a i ke kokoke na e napoo ka la, holo malu aku la o This-

be mai ka maka aku o na kiai, a me na kaikamahine, ua uhiia kona poo i na a-u koko, a hele aku la oia mawaena o ke kihapai, a puka aku la mawaho o ka pa, holo kiki aku la oia a hiki i kahi i kapaia ka hale kiai o Ninusa, aia hoi malaila, ke kumu laau kilika keokeo, kahi a laua i olelo ai, malaila e hooko ai i ka hoohiki ana a Thisbe, noho iho la oia ma ke kumu o ku laau e kali ana ia Piremusa, a polehulehu iho la, e noho ana oia hookahi wale no ma ke kumu o ka laau, aia hoi; he punawai e kokoke mai ana ma ke kumu laau, ike aku la oia i kekahi liona wahine e palu ana i ka wai, no ka mea, ua make wai oia, holo aku la oia, a pee iho la mawaena o na pohaku nui. A pau ka inu ana a ka liona i ka wai, hele mai la oia ma ka aoao e kupono ana i ua laau nei, o na a-a kokoia uhiia ma ke poo o Thisbe, ua poina i kona holo ana, e waiho ana ma ke kumu o ka laau, a ike iho la ka liona, ai iho la oia ia mea, a kahe aku la ke koko e houlaula ana i na wahi a pau o ke kumu laau, a hala aku la ka liona, puka mai la o Piremusa e hele mai ana i kahi a laua i olelo ai, malaila laua e halawai ai, ike iho la oia i na meheu wawae o ka liona ma ke one, haupu wale ae la no oia me ka olelo iho, "Ua pau o Thisbe i ka liona. Aole i emo, ua loaa koke mai la na a-a koko, a ka liona i lawe hele aku ai, a hiki mai la oia i ka laau kilika keokeo, ike iho la oia i ke koko e mokaki ana, ma o a maanei, "Auwe! e ke kaikamahine poino." Ua loaa mai nei ia'u ke aka o kou kino make, ua oi aku anei ke kumu kuai o kou ola mamua o ko'u? Aole anei au e hahai aku ia oe, ma kou wahi e hele ai malaila au, a ma kou wahi e make ai malaila pu me a'u. "He oiaio, ua hele mai nei oukou na liona, a ua haehae i kona kino me ko oukou mau niho, wahi ana." Lawe ae la ia i na a-a koko, a uhi iho la ia ia, honi iho la ia mea me ka waimaka, a uwe iho la me ka ehaeha loa.

Alaila, olelo iho la oia, " E hoohui puia auanei kuu koko me kou." Unuhi ae la oia i kana pahikaua, a hou mai la i kona puuwai. A kahe aku la ke koko a puni ke kumu laau, a komo iho la i ka lepo, ua puni loa hoi na wahi a pau o ke kumu laau, a me na a-a, a hiki loa aku i ka moie o ka laau i ka uiaula o ke koko, mai na a-a mai a hiki i na hua. Ma keia manawa, kali iki iho la o Thisbe & liuliu iki, aoie ona makemake e hoojoina i kona mea aioha. heie mai ia oia mai kona

wahi i pee ai, nana mai la oia iloko o ka pouii o ka po, a olelo iho ia oia, i ka pakeie ana mai i kela mea weiiweii loa, oia hoi ka iiona. I kona wa i hiki mai ai ma kahi o ke kilika keokeo, ikeaku Ia oia, he mea ula a puni ka laau, kanalu>i iho la oia, me ka i iho, •• Aoie ka paha ki?ia o ke kumu hau kiiika keokeo." Ia ia i heie wikiwiki aku ai, ike aku la oia i kek&hi mea, me he mea la he kino make e waiho ana ke kumu o ka laau. Hoi hope hou aku la oif, me ka makau. Aka, ua hoonui loa ia hjai kona aloha no Piremusa, ia manawa, i kotia mana wa i hele loa aku ai a nana pono iHo Ia kela, a ike oia no ke kino o kana mea aloha. | Nolailn, papai ae Ia oia i kona umauma e | puliki ana i ke kino make o kana mea aloha. I Uwe ae la ia, me ka i ana, " O Piremusa, ; heaha keia mea au i hana ai ? ua hoopiiikia loa mai oe ia'u. E hai mai e Pireinusa, E Piremusa, mai hoonele ia wau i ke aloha nou, Owau no keia o Thisbe: Ea ! e htv>. lohe mai ia'u, e kuu mea aloha, e hoala mai oe i kou poo e kulou nei. Ea ! E Piremusa. H Ia Piremusa i mahui iki ai i ka leo o Tbisbe, oaka ac la kona mau maka, a ike mai la ia Thisbe, alaiia, hoohui pu ia iho ia iaua iloko o ke koko e ulaula ana a puni. A ike iho la o Thbbe i ke a-a koko ma ke poo o Piremusa, a me ka pahikaua ma kona ao«o. Alaila, i aku la ia, »*Na leou lima ponoi no ka oe i hoeha ia oe iho. Nolaila, owau pu kekahi e koa, a o kuo aloha ua iloika e like rae kou. E hahai oo au ia o« Ooko o ka make, no ka mea, oa kaa ia'u ke kumu o ka inake, oia wale no ko kaua mea e kaawale ai f aole e hiki ta*u ke hooloihi i kuu ola ana. E ina pu ana kaua i ke kiaha hookahi a ke aloha; »ole mea e hiki ke hookaawaie ae ta kaua. A o oe, a me oa makua o kaua, aole he pomaikai e loaa aoa ia laoa, a pela no hoi ia'u, ina wau e ola

ona ma keia hope aku. Nolaīla. ma kou mau kapuai i heh» ai, malaiia pu auanei kaua. E like me ke aloha paa iwaena o kaua, peia auanei ka make, a e hookomo pu in kaua iloko a k& ha!e iua hookahi, a ke aloha. A o oe hoi. eke kumu iaaa kilika, ka hoaiiona oka hoohiki paa. 0 kau hua hoii, ke Kia Hoomaoao no ko maua koko." A pau kana olelo hoaiohaloha ana. Peia oia i rnake pu iho ai; hou iho la oia ika pahiieiua m? kona umauma a make iho la. A ao ae la, loaa iho ia ko laua mau kino make, a kanuia iho la maloko o ka hale kiai o Ninukn, a o ka lartu kilika keokeo, hua mni la i kn hua poni a hiki i keia la, aole i hua heu i ka hua keokeo. G. K. K.