Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 23, 3 May 1862 — NA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

Pakele MAErrNEHr.vE.—o.<ai e kipu ana o Kauka Poka i kekahi mau li'ku nei mamua. ua nahaia kana pu, a ua pakele mahunehune oia. La:si.—Ua ike iho makou i ka raiki a S. Kamaknhiki. o Hana ,* ua kuniui e Mi. ei, no ke kumukuai he ekolu keneta no ka paona hookahi me ka aa no. Kini Pai Kii.—Ua hoi mai nei o Kini Pai Kii, a ke noho nei me ka makaukau e pai aku i ke Kii o ka poe e makemake mai ana. Aia no ma kona wahi mau. r Sy Ua aie aku makou ika lokomaikai o A. Fornander Esq.. a me ka Luna Hooponopouoo ka Hoku Pakipi'.a, no na kepau i paiia'i o ka Olelo ka Moi. He nui na mea i hooinakaukauia no ka pepa o keia pule, a ua hoopaneeia no ka piha loa i ka olelo a ka Moi imua oka Ahaolelo o Hawaii nei. Nohila, ena hoa e hoomanawanui i na manao o oukou, a keia pule ae, puka aku.

i Kaiiuna Hawaii.—He palapala kai hiki |mai io makou nei. na J. H. Kauaihilo. o Kalema, Waipio, Kauai, e hai mai ana i ka | hele o kekahi mau Kahuna Hawaii ma ia : wahi e ohi ai i na dala no ka hookahuna'ku 'i ka poe e makemake ana e lilo i Kahuna. 0 ka pono o ka hana ana pela, ke waihoia ;aku nei na ke Kanawai o ka aina e hoopo'noponomai. j Puaa KuPAN'AHA.—Aia ma kahi o Kauka |Hilibarani kahi i waiho ai o kekahi puaa kupanaha; ekolu maka, elua ma kahi mau o na maka, a hookahi mawaenakonu o ka ilae. A ewalu hoi ona wawae, eha pepeiao, ! me elua huelo. Ua uahunahuia no e ka mai !kuahine a ua make, ma ka la Sabati iho nei Ika laweia ana'ku o ua puaa la i kahi o ke I Kauka.

i Ona ike Ki.—Ua loaa mai ia makou he palnpala na Kamahaloa,o Kipahulu, Maui, e hai mai ana i ka lilo o na kanaka o ia wahi i ka inu ki; a penei kana mau olelo: " Ke hoopapau nei na kane a me na wahine i ka inu ki, inu no ika po a me ke ao, aole la koe. Ua hanaia ke ki a piha ka Ba- ; rela, piha na umeke nunui ; inu a ona, moe- . kolohe, kaili wahine, hakaka, a eha loa ke- ; kahi poe, mai make. | Eia ka mea kupanaha, aole Makai nana |e hopu i keia poe ; ua huipu na Makai iloko ;0 keia hewa ; o«ka Lunakawai Apana, oia ikekahi ipu ki nui e noho nei ; nolaila. hoo•lana loa ka poe hewai Ke haoikaika nei na Puuku Ekalesia e kinai i keia mea ino, ua ■ hele lakou me ka wiwo ole, a wawahi i na : ipu a me na umeke, a ninini i ka mea ona ; inokamea, ua hilahila a kaumuha ka poe pono e noho nei. Eia ka hope o keia hana, e make ana kei kahi kanaka i ka e ka poe inu ki, a e kiolaia paha kona kino make ilalo o ka pali, eia no ke hele nei ka poe nana i pepehi, j aole Makai nana e hopu."

I Hanaiia iKA Laau Make.—Na J. W. Keoni. ka palapala i hiki mai nei ia makou, 110 ;ka hanai ana o ka haole i ka laau make i ka ! ilio ; a eia kana mau ninau no ia mea : | '• Eia ka ninau ia oe, a i ole ia oe, ia la- ' kou la ae, he nui no auanei ka waiwai o ke ' Aupuni i na haneri hipa hookahi. a elua pajha, imua o na haneri ilio elua? He kanawai ;no anei kekahi o ka poe e hanai ana ika )laau make i na ilio ? He hiki anei ke hana kanawai ia." ! No kau ninau mua, eia ko makou manao, !ua oi aku ka potnaikai o ka aina a me ka waiwai hoi i na hipa he 200, mamua o na ilio he 200 ; aka, o ke Aupuni, ua pomaikai ! ke Aupuni, ua oi ka pomaikai ina dala ona I īlio he 200. He hiki no ke hoopiiia ka mea !e hanaiana i ka laau make i ko hai ilio ; no : ka mea, ua pili no ia i ka hoopoino mai i ka iwaiwai o kekahi.—L. llooponopono. Make Emoole—Ua hai mai nei o H. H.Hauaihili i ka make emoole ana o J.Kuihewa, a penei no kana olelo:

i "Aperila 15 ma Punia, Waikapu, Maui, make emoole o J. Kuihewa, (k) i ka po oia ia kona make ana, i ka hora akahi. a me ka hapalua paha. Mamua o kona make ana; he ;hoaimu kana hana, a j>au ka imu. iho aku la ; ia ma ka hale puhi ko. Ai oia elua ko, aole iliuliu o kona h»>i maila no ia; hopu hou oia wahi ko, hoi mai la oia a mnuka mai, ai īoia i kekahi, a koe kekahi hoi loa oia ma ka•hi kokoke i ka hal« hoaimu, kiola aku la ia i ;kn lua o ke ko. O kona pii aku la no ia me ; ke ano poniuniu a mauka iki aku a malaila Ikomi wahi i waiho ai; e eku ana io ia nei. |Me ke koe nae o kahi hanu uuku, a ike mai I la kekahi kanaka o J. Kuihewa ia ia, e eku o kona holo mhi la no ia e nana, a ike 'oia heano pilikia, holo aku la oia i kekahi j mau kanaka hou, hoihoi ia'ku la ia ma ka | hale, aole liuiiuo kona make koke iho Jo no ia. : Aloha ino. M ! Eke Akaakai.—Ma ka palapala i kakauia i e John Montgomery (Loio Beretane) ka Pe- ; residena o ka Ahahui Mahiai o Hawaii nei, ; ua ike makou i kona manao e paipai i na kanaka a pau e hana i na Eke Akaakai; no ( ka mea, he pomaikai e loaa ana ma ia mea. j Wahi ana, ke kanu nei kakou i ka raiki, a i ika wa e pau ai ka hoomaikai ana, he eke i kahi kupono e waiho ai; nolaila, i na aole ;a kakou eke; alaila, lilo ko kakou mau daia ri ke kuai i ka lole & humuhumu iho i eke; ' o ua daia ia a kakou e uku aku ai no ka lole, lilo loa a noho ma ka eke a na haole Ka- ; iepa raa oa aina e. A noiaiia, ina kakou e

hana i na Eke Akaakai: ahlla, liio no ke - daia iloko nei o ka aina, a i na poe kauaka maoli hoi. E pouo e hapai na kanaka ame ua wahine i ka haua Eke Akaakai. | Ka Oihana Lawe Leta —Ua lawe mai • makou i na manao mahope iho nei mai ku Nupepa haole P. C. Adcertiser e hooakaka ; ana no na mea e pili ana i ka oihana Lawe ; Leta o keia Aupuni: ! - 4 Ua loaa ia makou na kumu me ko makou ; makemake ole, e hoaiai'ku imua o ka lehulehu i ka lauwili pinepine o na eke leta holo pili aina nei. Ua maopopo ua hemo kekahi : kui nao maia oihana. Ika pule i hala iho ; nei, ua loaa mai ia makou kekahi Helu o ka : P. C. Advertiser mai kekahi Hale leta mai o ! Ha\vaii, a makou hoi i hoouna ai na ka poe lawe pepa e noho ana ma Koloa, Kauai. Me ua ope pepa la, he palapala pu mai kekahi e ! hai mai ana, ua loaa'ku ia mau ope ma ka | eke leta hope i hiki aku ilaila mai Honolulu ;aku, a aohe no hoi he kumu e hikilele ai i I ke kaniuhu mai o ka poe lawe pepa a puni, i mamua o ka hiki ana'ku i kahi i hoounaia." ! He nui no hoi na hihia eae i hanaia ma ;ia Oihana. Ua hoouna'ku kekahi oko inaI kou mau makamaka he mau dala iloko o ; kekahi palapala me ka lawe kino aku no a ] hookoino ika leta iloko o ke keena lawe le;ta ; aka, aole i hiki aku i kahi i kenaia'ku iai, a hiki wale mai i keia manawa, akolu ae I nei paha pule i hala mai ka wa i hoounaia |akuai. Ke minamina nei makou i ke ka- ! mailio aku i ke akea, i ka hem>»hema loa a ; me ka inalama pono ole ia o na leta i waiho i ia'ku e hooili i kahi i makemakeia'i e ka poe I nana i kakau. He nui loa ke dala i hoolilo . ia no ka malama ana ia Oihana ; aka, me he | mea la ua makehewa ia hoolilo ana ; no ka ; mei, aole ī holo pono ka hana ana o na mea e pili ana ia Oihana. Ua nui ke poho oka | lehulehu, ma ka hala ana o na mea a lakou ; i makemake ai, no ka malama pono ole ia a i hoouna koke ole ia hoi o p.a palapala e ka { Oihana i hookaawaleia no ia hana.