Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 23, 3 May 1862 — HE MOOLELO NO KE KAUA KIPI MA AMERIKA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE KAUA KIPI MA AMERIKA.

lIKLI* 10. KA lIANA XUI ILOKO O KA ?\J in iluma o Okatoba, k;i liolo ana o ; amnolui nianuwa aupuni, he i i i'ilia i na ko;i, a me na mc;i ; kaua, e lawe nna i ke knua ma Knrolin» |llemn,ame Georcg : a. Ile 20,000 na koa i eenku malmin o nn moku, mamuli 0 Gencrnla Seremnnn, a o Komokoa Du|)onta kn luna munuwa. I kn la 19 o jOkntobi ka holo nui ana mni ke Kaikuono o ke Saj>ika uku, a ku Inkou i ka lie|ma. Mawalio o ka Ine o Alaterasa, lona j ia lakou kn ino, a ua liolo knwalawala nn 1 moku. Hoolei kekahi mau moku i nn | ukana kaumaha iloko o ke kai, i men hoo- ; lann, a pela Inkou i pnkele ni. A hoi hou m;ii kekahi mnu moku i kn pilikia iioko o ke awa. e knli ana i ka pau o ka ino. Aka, ua hooman aku ka ona moku i ka holo ; ana, a hnla ka wa makani, nkoakoa hou ae la lakou mnwnho o Ka!etonn, a holo nku In i Poto Iloiale, keknhi nwa moku o ; Knmlina e kokolie nna i Georegin. I ka la 20 o o'.\atobn, he hoouka kaun .makapaoka l'olomnka e kokoke nna Ime llapnsa Feri. Hoouna aku o Generula |Stone i kekahi mau tausani koa iloko o j Vireginia e makaikai i nn enemi, a e ki!paku aku i kekahi poe i ikeia aku e pee iana mahope o na puu, mi kapa hema o 'ka muliwai. E noho ana na koa aupuni ma kapa aku o Potomaka, maloko oMnrilani. Ee lakou maluna o na waapn me na koa a pie ma kela kapa. A holo aku lukou, loan ia lakou na koa kipi he nui loa. Ku iho lakou e kipu aku a kipuia mai, a hala kekahi mau hora. A ike nku lukou e hoopuniia nna lakou e na eneini, a koko- ( ke lakou e pi»», hoi hope iho lakou a ka | muliwai i ka manao e hoi hou ma keia |kap;i. Aka, no ka waa ole e hoi mai ni, jlele kekahi poe iloko o ka wai e au mai, |a pee iho keka ā poe i ka nnhele o kapa. ! 11« nui na mea i make iloko o ka hoou|ka, a i ka poho o na kipi i ka au ana mai ma ka wui. A o ka poe i pee, ua hoopio:a ka nui o lakou e na kipi. Pela ka ; pau ana o kela kaua, me ka hee o na koa ■ aupuni imua o ka lehulehu o na kipi. Aka. i o ke kumu o ka make nui ana o na ko.i aupuni, i ka loaaole o na waapa i hoi ola mai ai na koa i ko l ikou f>akele ana i ka punihei o na euemi. Ma kela hoouka ana ua nmke kekahi koa kaulana o Kanela Bekera, i aloha nuiia e na kanaka o ke aupuni. He mau hoouka liilii e ae ma kela wahi a keia wahi iloko o Okatoba, iwaena 0 na aoao kaua, a ua hoopuehuia na kipi, ! me ka hoopioia o kekahi poe o lakou. Ma | \ ireginia komohana, maloko o Kenetuke, a me Misouri hoi kekahi. I lioko o Sepetemaba, ua komo na kaua kipi iloko o Kenetuke, a o Misouri e hoiopio i kela mau aina nui malalo o lakou. 1 Ua kokuaia na koa malihini e na kamaj aina kipi he nui loa, a ua pau na kamaaina kipi ole i ka hooia me ke kipaku ia jaku, ua puhiia ko lakou mau hale noho, ,a ua pepehiia kekahī poe o lakou. Ma j ka aoao Komohana o Misouri, he 30,000

na koa kipi malalo o Gener*h Paris3. korno rr.ai a ia SepcTineiila a me Lekikuna. a ohi ae lt i na waiwai o na kamaaina. a <> ke aupuni he mau milionn. a i ka heli ana aku o na koa aupuni ma- : lalo o Farirnota e hoouka me lakou, hoi i hou ae la lakou ma ka hema e lawe pu ana i ko lakou waiwai pio. Hoi hou aku lakou iloko o Arekana>a me ke alunluia e na koa aupuui, Mahope e lohe hou auanei kakou i ka hoouka ana o kela mau kaua ma Arekanasa. I kakahiaka nui o ka la 9 o Okatoba, e hoomoana ana na koa aupuni ma ka mokupuni o Sana Rosa, mawaho n»ai o Penesekoln, he *200 o lukou. Pae mai !a iia koa kipi he 1,500, maluna o ka moku. a lele malu maluna o na koa nupuni. Ala ae la lakou, haalele i na hale lole. a houluulu ma ke kua aku, e kue i na enemi. Lele mai ua kipi i na ha!e lole a puhi iho . la i ke ahi. Alaila ke kipu ana, a kaua. H.ilo mai na koa aupuni mai ka Papu o Pikena mai e kokua i na hoa o lakou. ; A hiki inai na kokua, hooenaka na kipi i ke emi, a hoi ae la lakou me ke alualuia e na knaaupuni,a kipu aku ia lakou a na!o aku lakou ma!uua o na waapa. Ua jmake na kipi .'iso ia wa. Aka, o na koa aupuni, he 10 i make he 1(5 i eha. Aole i ko ka manao o na kipi e hoopio ia lakou. I ka l.i .'3l o Okatoba, palapala aku la ; oGenerala Sekoia, ka Alihikaua, i ka Peresīdena o Amerika Hui, penei: " I keia mau makahiki ekolu iho nei, ua na- ; waliwali au, no kekahi poiuo, aole e hiki ke ee hou maluna o kuu lio. A ke kau mai nei hoi na nawaliwali hou iho e pi!i ana i kuu elemakule, he pehu me ka poniuniu, a he pono ia'u ke imi i kahi e ! hoomaha ai i na luhi o ke kaua ano, i 10, , ihi iki aku ai ke olu ana o ka mea e ko- ; koke ana i ka wa e hele aku ai. Ua ehaelia nui kuu naau no ka haalele i kuu ioihana koa i ka manawa o keia kipi hewa ana ma na moku hema. Aka, ke koi ; niai nei kuu niau nawaliwali ia'u, e noi laku e kauia kuu inoa ma ka papa o na lunakoa i hooknuia aku mai na hana dku.' M la la ae, hnele nku !a ka Peresidena me kona mau Kuhina a pau i ka hale o Generala St kota, a heluhelu mai lula imua ona i ka manao i hoohololikeia e ka ahakukakuka, penei: u No ke noi ana mai o Generala Sekota i ka Peresidena, i ua kuuia kona inoa ma ka papa o na lu- | nakoa i hookuuia'ku mai ka hana ae. A ua hoomauia hoi kona uku makahiki me ; ka hooemi ole ia, e like me ia mamua." , Olelo hoomaikai aku la ka Peresidena ia ; ia i ka nui o na mnkahiki ana i noho luna kaua ai, me ka hooko ikaika i U» o kana oihana. Alaila, ahiha lakou a pau i ia ia me ka waimaka. I ka la 5 o i\ove;maba, hele nini o Genera!a Sekota i Nu | loka, a malaila ee ae la ia i ka moku a ; holo aku i Europa, e imi ana i kahi mea e inaha ai ka luhi o kona kino elemakule. Kolio iho la ka ahakukakuka aupuni ia Generala G. B. Makalelana, ka hope lunakoa o St kota, i Ahhikaua, maluna 0 na koa a pau, i pani no kela hakuhaka. I He kanaka hou o Makalelana, he koa ; ikaika loa hoi ia ma ka hooponopono. E j noho aiiii no ia maloko o ka hale lunakon ina Wasiiietona, e kamailio pu ana me na luna m nnuli ona, e hooili ana i kona mau uiauao a me na kauoha ia lakou ma na j Waea Telegarapa, i na haneri milea mau tausani paha kekalii, a loaa koke mai ka lakou maupaneann ia ia. Pela no kona ;hana ana i kela la i keia la, i ike ai oia i : na mea a pau i hanaia e na puali kaua mai ka loa a ka laula o ke aupuni. O ka aumoku manuwa i holo aku me 1 a koa he 20.000, ua akoakoa houia i ka la 4 o Novemaba. imua o ke awa o Poto Roiaie i Karolina Ilema. No ka ino ma ! ka moana, ua hoi hou aku kekahi mau Imoku uuku, ua ili hoi kekahi i uka, a paa loa na ee moku me na luina i ke pio i na kipi. Ua palemo hoi na moku iki elua, |a make pu ka poe i holo maluna. A hiki ) lakou mawaho o ke awa, kuu iho la i na |heleuina, a hoomakaukau iho la e komo jiloko. I ka la 5, holo e mamua kekahi mau moku nana e ana i ka Imhonu o ke awa e komo ai. Ike aku lakou, he waa- : pa kaua i hanaia ma na aoao a elua o ke awa komo, a ua piha i na kea, a me na pukuuiahi nui. A i ka hora 9 o ka ia 7 o Novemaba, : komo mua aku la na manuwa he 16 i alakaiia e ko ke Kamokoa moku, a hiki iwaena o na lae kahi o na pakaun, hoo> maka lakou i ke kipu e hoolei ana i na poka nui a me na boma iloko o kekahi Papu, a holo aku la, a hoi mai ma kela aoao o ke awa e kipu ana i kela pakaua , ma kekahi la. Pela ko lakou holo lalani

ana ma ka poej>oe\o kahi moku mahope o kekahi a puni ke\vva. alaila, hoi hou aku lakou e kipu i ka\>akaua mua. Pe!a ko laknu kaua ana i na pakaua, a haia na liora eko!u. Ia \a a pau, kipu ikaika mai na kipi ma na l\jpu mauka, a ku pinepine na moku i na o lakou. A hald w mau hora, ua na pu ame na pa!e oka papu mauka, ua nui ka make ona kanaka. Ko lakou\naholo aku !a noia i kahi e pee iho ai o ka ululaau mauka. Ua haaleleia ko \(akou mau mea kaua, me ra waiwai e ae pau. a me na kupapau, me na m<a o lak««u i eha, i mnu pio no ke aupuni. He -10 na pukuniahi nui, me na pu liilii, a me ka pauda he nui loa. Lele aku la na koa mai na moku i uka, a komo iloko o na pakaua, a h«>!oaku kekaiū poe e imi i na kipi i naholo aku. Aohe nui o na mea o lakou i loaa, ua holo !oi aku la. Akn, he nui h>a ka waiwai i loan mai. A holo |aku kekahi mau nioku iloko o ke kaikuono n lūki i Biuf->ta. U;i pau na knnaka o kela kulanakauiiale i ka iiolo aku iloko lilo o ka aina.