Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 23, 3 May 1862 — HAIOLELO A KA MOI Imua o ka Ahaolelo no 1862. [ARTICLE]

HAIOLELO A KA MOI Imua o ka Ahaolelo no 1862.

"/.* />(.' 'l.ii a n\>' la rnt'ih'i,i,ia. V";t a iu'ku nei •mkoii c au o akoukoa i k» ia l:i t «.• like in<* k»,- Kiiinukanawai, ni> ka halawai nna o na Ilale Alumlel»); a me ka liaaliaa o kn'n hoomaikni ana'ku i ko Alii inana l«»a, ko houhauoli aku m-i au ia«>ukou i ka uiaikai a nu 1 ko nialuliia o ko'u aupuni i k»'ia 111u11 m.ikaliiki i hala ae nei. I a maluliin ko'u n«»h<» ana ine na aupuni c n |>au. Na ko'u Kuhina no ko na aina c, e Imike nku ia oukou i kekahi mau hihia i , waiho ia aku nei e au i ka Moi, ke alii nui o l aiani naua e hooholo, no ka lana hoi kekahi o ko'u inanao i koiia manno hanohano nie ka pololei. I'a hookohu aku au ia Sir John Howriiig-, i Luna Nui no'u a i Kuhina ; Klele hoi no ke Aupuni Ilanohano o Painni, j a me na Aupuni nui e ac o Europa, me ke ! Peresiilena o ke Aupuni o Amerika Huipuia,! i mea no Inkoii a pau e ae mai ai i kekahi kuikahi like i hookonio ia kekahi mau pomaikai i komo ole iloko na kuikahi e waiho nei. Ile mea lana no ka manao i ka nana ana j ma ka Pnlapalu Hoike a 'ka Lunakanawai i Kiekie, ua emi mai kekahi mau hewa ma ke-1 kahi inau wahi. Pela no hoi ka emi ana o | kekahi mau hewa c pili ana i ke ano poino o ka lahuikanakn. He nui na kumu o keia emi ana ; ua maikai ka hooko ia ana o na kanawai ; no ka huli nui kahi o na kanaka i ka inahiai, a nie ua hana e pomaikai ai ka noho ana ; o ka pii mai hoi kekahi o ka naauao a me ka pono o ko'u lahuikanaka. Ke kuhikuhi aku nei au ia oukou i na manao o ka Lunakanawai Kiekie no ka hooioli ana i kekalii mau pauku o ke Kanawai Kivila ; uo I ka men, he mau mea nui kekahiepili ana no ka \\ aihona Dala. Ko lana nei ko'u manao, no ka loihi o kn manawa o ko oukou noonoo j ana, e niaknukau ana oukou i ka apono \\ hoololi paha i ua Pauku Iloololi o ke Kumukanawai i hoouna ia mai ia oukou nia kela haluwai hope nna o ka Ahaolelo. Ma ka palapala hoike a ke Kuhiua Kalaiaina, e ike auanei oukou i na mea a pau i piH i kana oihana no na makahiki elua i hala ao nei. K noonoo pono hoi oukou i kona manao no ka haawi ia ana o kekahi puu da-; la hoohoihoi, noloki» ae o ka Waihona o ke Au- • puni i mea kokua i ka poe inahiai o kela ano 1 keia ano. Ta pili pono loa keiu mea no na ! »10.1 kanu inau a kannka e hooikaika nei i keia manawa. I keia manawa, e hilinai ana | kakou i ko kakt»u mau lako ponoi iho, ( a \ aolo hoi au i minamina no keia,) a nolaila,; ho kupono i ka Ahaolelo ke kipulu a mala-l iiia hoi i ua hana a puu o hwkuinu ia ana no I ka waiwai me ka pomaikai o ka lahuika-! naka. ! ī K nana pono iho oukou me ka hoohala ! mauuwa ole no nae, i ka palapala huike a ke i Kuhiua \\ aiwai. l'a kauoha ia oia e haawi | aku ia oukou i kekahi Bila Kalaiwaiwai i hoo-1 makaukau ia ine kc akahelo, a ina aole ona j maikai e ae, aole paha e hiki ko olelo i», ma | i,\ Hila e waiho ia'ku nuu imua o oukou, ua ■ oi uku na haawina mamua o ua loaa e ina» j nao ia ana. I keia manawa o ko kakou Au*| puui, ua kupono ole i ko'u manao, ka haawi | uhauha ana a ka Ahaolelo i ke Uala o ke Aupuni ma na haawina o ka Bila Kalaiwaiwai a oi wale aku mamua o na loaa i manatv ! i«, me ka ike iho uo nae, aole uo e ho<»Iilo ia! ana iu mau haawina. Ua minamina au no \ keia Uana niamua, aka, no ke ano waiwai ? paha o ke Aupuui i Uanaia*i pela, a i haawi j lokomaikai ia'i ka dala o ka waihoua, aka. i) keia manawa, ua nele loa kakou i ke kulea- j na e hiki ai i ka hana ana pela. Nolaila, kel lan* nei ko u manao, i keia halaTrai nna o ka j AhaoWlo, <» ka pomaikai o ka lahuikanaka» | oia wule no ko oukou alakai i ka oukou ha- \ »ma i ua haawiua Kalaiwaiwai, uo ko'u \

manao ua pono keii. aole ia <-uk -u wale no. akn, e pili no hoi no na hana a pau a ka rr.ana uakauohaaku au i o'u ma i Kuhina e aka i na hana wa'e v.o e hiki ai ia kakou ke liana i na hana o k<- Aupuni, me ka emi o na lilo malalo rnai o na l'jaa, mc ka hwpilikia ole nae i ka p:»niaikai o ke Aupuni. Ona hoemi ana a pau, e waiho ia aku ana imua o oukou, aole wale no i hanaia no na aie o kc Aupuni. aka, no ka paa o ■ • ko'u manao, he nui na lilo o ke Aupuni e li!o nei me ke kumu oie, a he mea hiki no hoi ka hooemi i na lilo mau o ke Aupuni, a he kupono 110 hoi ka hoohui ana o na oihana liilii he nui me ka pilikia ole o ka oihana o ke Aupuni. I ko'u manao, he mau manawa p<jkole wale 110 i koe, a pii hou mai 110 ka waiwai o ka lahuikanaka, a oi aku mainua o ka manawa i hala aku nei, no ka mea. ua kukulu ia ia mau pomaikai maluna o na kuinu naue ole, like ole hoi me ka inanawa i hala aku nei. Na ke Kuhina Kaua e hai aku i na mea a pau e pili ana i ka oihana i waiho ia'ku ia ia. Ua nianao au, e pii mai ana ka makaukau o keia oihuna mamuli o ka hahai ana i na mea a pau i hoomaka ia e kn mea Kiekie ka Alihikaua, i huiia hoi iloko o ka olelo hoike a ke Kuhina. A aole nae e loaa keia makaukau, me ka hoopii uuku ole ac i na lilo, no ka mea, pela wale 110 na haua hou e hoomaka hou ia ana, he mau lilo uo i kinohi, nolaila ka lana ana o ko'u manao, aole e liiki aku ana i keia haawina e n«-i ia'ku nei, ka haawiua o keia hope aku. Ua hoike uiai ka Peresidena o ka Papa llooimauuo i ke ano o ka noho ana o na kula me na kuia kiekie i keia mauawa i hala ae nei. l'a hoopuka aku 110 au mainua ia oukoii i ko'u manao, lu? mea nui ka hoololi ana o na kula Ilawaii a pau i niau kula olelo Beretania, a ke waiho hou ia'ku nei ia manao imua o oukou, a e hui pu ia hoi me ia, ka uoonoo ana no ka hoopii ana mai i ke kiekie ona inea eao ia nei ina na kula Aupuni. E loaa paha keia pomaikai ma ka liapai ana i ona mau kuhi ao kunm, kahi o na kumu e ao

ia'i iloko o na nmhiua hoonmlia o na kula, aka, ua oi loa aku ka pono o ka liui ana o keia me ke ao ia ana o ka olelu IJeretania iloko ona knla aupuni a pau. Ua /ninamina au, nole i holo imua ka hapai ana i na kula lianai kaikamahine. Ile mea nui loa keia i ko'u manao, a ke kanoha iu'ku nei oukou e noonoo i na mea e holo loa ai ko'u niau inauao c like me ka mea i liai ia'ku ia oukou mamua. Oiai kakou e kamailio ana no keia auo kula, he kupono paha ia'u i keia la, ma ko'u ano makua nui o ka lahuikanaka, ke aloha aku i na mea a pau i hooikaika a i kokua hoi i na walii kula kakaikahi e noho mai nei i keia manawa. Aole e nele ko oukou hui mai me au i ka uwe ana 110 kekahi hakahaka ana iho iloko o ke Aupuni a me ka mana hoonaauao, ma ka make ana iho nei o ka Rev. I)r. R. Annstrong-, ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao. l'a halawai kakou i keia la no ke kumu manao hookahi, oia hoi, ka pomaikai o ka lahuikanaka. Nolaila, aole e hiki ia'u ke hookuu aku ia oukou 110 ka oukou hana me ka paipai ole aku i poina ole oukou; oia hoi he kuleana inau ko ka Halemai o ka Moiwahine i ke aloha o na Ahaolelo Ilawaii a pau. Oia iho la na mea nui o ko'u aupuni a'u i manao ai e waiho pokole aku imna o oukou, a ke lana nei ko'u nianao, na ke Alii o na 'Lii pookela o ka naauao, ka hilinai o na aupuni me na kanaka, nana oukou ealakai i ka imi ana i na mea e pono ai ko'u Aupuni."

Ua hele mai ka Moi i ka Hale Ahaolelo maluna o kona kaa, o ka Moi Wahine, a me ka mea Kiekie, ka Haku o Hawaii kekahi ma ua kaa la, a o na Alii Koa ukali kekahi o ka Moi ma na Lio. O ka Puali Koa Kaua Lio kni haawiia i ka hana hanohano l«i, o ia hoi o lakou ka P°e i hele mai me ka Moi. Ona koa Hawaii, ma ka Hale Hookolokolo kahi i ku ai me ko lakou mau kahiko maikai a me ka eleu no hoi, e kali nna i ka hiki mai o ka Moi, o Mekia W. L. Moehonua, ka Luna nui oia puali. Malaila no hoi ka Puali Koa Pualu Honolulu Rifles, kahi i kali ai no ka hiki nna mai o ka Moi. Ma ka hora tl a me ka hapa, hiki mai ka Moi ma ka Hale Hookolokoio. Ma ia w-a no hoi, kiia na pu aloha Alii, he 21. Hookani mai na pahu ika leo mele, "E ke e hoo'a ika Moi." Lele iho la ke Alii āme ka Moi Wahine, a meka mea Kiekie, ka Haku o Hawaii mai ke kaa, a pii aku i ke Keena Ahaolelo o na 'Lii. Ua piha loa o Aina Hou, a me na wahi e pili koke aua i na kanaka, ua hele maoli no a hookeke no ka nui ona kanaka. Piha loa no hoi ka Hale Ahaolek) Alii i na wahine haole, a me ua kan« o kela ano keia ano. Ua mahalo nui na mea a pau, i ka hai olelo a ka Moi. Hiiiwawe.—Ua hoio hikiwawe mai ka rooku kialua ke KehnmhuAi, mai Kona, Hawaii mai i keia mau holo ana elua, iloko o ha manawa Pokole loa. Malalo no ia o kona Kapena Man&mt, kona alii akamai.