Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 24, 10 May 1862 — HE KAAO NO KA POE ILIHUNE E NOHO ANA MA NU IOKA. [ARTICLE]

HE KAAO NO KA POE ILIHUNE E NOHO ANA MA NU IOKA.

| | (L'mihiia no ke Kuokoa.)

j ĪIKLU 1. i KIMO HAHAI HOLOHOLONA KA nP/ inoa o ka makuakane, o Mele ka ma- | kudhine, o Peke ke kaikamahine i o Maria ka muli. j O keia poe, he poe ilihune loa, o ko lakou i kapa, ka ili o na holoholona ; oko lakouwa- | hi hale, he ili Bipi; o ko lakou wahi moena, | he ili Dia; o ka lakou ai, he ili laau, a me ; ka hua o na laau ; o ka lakou i-a, o ka io o ka holoholona. I ka noho ana o iakou nei a nui na kaikamahine a hele i ke kula, a ike laua nei; o ka muli nae o Mana, oia kai oi loa aku o ka | ike mamua o na haumaoa a pau o ua kula ; nei, pela no ka oi ana mamua o ke kumu. I I ka lohe ana o ke Alii nui o ua Aupuni 1 nei, oia o John Kini, i ke akamai o ua kaiī kamahine nei, oleio ae la ia i ke Kahukula, | e hoike, i ikeia ke akamai o na kaikamahine | o ua kula nei, a ine na keiki kane o ua kula ; nei o ke Aupuni. | Olelo hou aku ke Alii, " I ahaaina nui na : na keiki, ina i makaukau ka mea ai, a me na kahiko o na keiki a pau, na keikī kane a me na kaikamahine ; alaila, hoike a pau ia, 1 ahaaina." Ia lohe ana o ua mau kaikamahine nei, hoi aku la a na makua, hai aku i ■ na mea i oleloia e ke Kahukuia, e hooma- . - kaukau ; a olelo aku la ua mau kaikamahine nei i ko laua makuakane, 44 1 aha la aua-

n<?i ko maua wahi kapa e hele aku ai i ka hoike a me ka ahaaina ?" I aku ka makuakune, " Aia ko olua kapa o ka hulu oka Liona. a me ka hulu o ka Bea, ina o ko olua ka paia, uwa ka pihe a haalele wale; alaila, . maikai ia i ko lakou manao." Pii aku la ua wahi makuakane nei i ka haliai holoholona, a loaa ka Liona, a me ka I Bea, lole iho la keia a pau ; hoi aku la a ka j hale, kaulai a maloo, olelo aku la ia ina kaij kamahine ana, " Eia ke kapa o olua la." j Ae koke aku la ua mau kaikamahine nei; | alaila, humuhumu iho Ia laua nei a paa, ninau hou inai la ua mau kaikainahine nei, I aha la ko maua kamaa ? " I aku la kahi | makuakane, oka ili Kao ko olua kamaa." i Hana iho la ua wahi makuakane nei a paa ke | kamaa ili Kao, hana hou keia i wahi papai kaukau ili Kao, i mau wahi pa laau bitu, a | ine na puna laau, a me na o laau, a me na j pahi niho Elepani, lawe aku la keia i ka paj pakaukau ili Kao, a hiki i ka hale kula, ike ; ' mai la na haumana a pau, i keia wahi papa- j ; kaukau kupanaha, a me ke pa, a me ke piiv | na, a me ke o, a ine ka pahi niho Elapani a ua mau kaikamahine nei, uwa mai ia lakou a haalele wale. Lohe koke aku la ke Alii nui o John Kini, me kana keiki o Kinicrura, i keia pihe e uwa nei, i iho la laua, « Heaha; la keia pihe uwa nui ?" Pau ia pihe uwa 110 [ ka papakaukau. Kakali aku la laua nei, o ke kani mai o ; ka bele hoomakaukau, a kani ka pele, komoi iho la laua nei i na kapa huiu holoholona o laua nei a paa, hele ua mau kaikamahine! nei; alaila, ike houia mai la no keia mea! kupanaha, o na kapa hulu holoholona o laua j nei; uwa hou ka pihe a haalele wale no la-j ua nei. i I Ia manawa, kena ae la ke Alii nui i kona j Kuhina ia John Mela, e hele e nana i keia; haunaele nui; alaila, ika hele ana aku oua j Kuhina nui nei, a halawai aku la ia me ke-: kahi poe, ninau aku la ia f 4 - Heaha la ke ku-j mu o keia haunaele ?" Hai mai la lakou la,| he mau kaikamahine, he hulu Liona ko ke-! kahi, he hulu Bea ko kekahi, o ka laua pa-l pakaukau, he ili Kao ; o ka laua pa, he laau i bitu ; o ka laua puna, he puna laau; a o ke o, he o laau ; o ka laua pahi, he niho Elepani; oia keia haunaele nui la. Alaila, hoi aku la keia a hai aku la i keia! mau mea i oleloia mai ai i ke Alii nui, me; kana keiki, Ia lohe ana o ke Alii, wela loa: kona naau, no ka hilahila i k«la inau mea i hoohilahila, a olelo hou mai la ia i ke Kuhina, I 41 E hele oe a i ka Ilainuku, e olelo aku oe • e kipaku aku i ua mau kaikamahine la, ej hele pela, mai noho iho laua i ka hoike,| me ka ahaaina, ina i noho laua, a ike aku kuu maka; alaila, o kou manawa ia. M Oka hele aku la no ia o ke Kuhiua nui a i ka I llamuku, a olelo aku la e like meka ke Alii: i kauoha mai ai; alaila, hele aku la ka Ila- ! ! inuku a kipaku aku la e like me ka ke Alii ; j i kauoha mai ai. j Alaila, hoi aku la laua me ka manao kau-, i maha, no keia hana hoohilahila a ko laua | j makuakaue, a hiki i ka hale ili Bipi o lakou j i nei, wehe laua i na kapa hulu o laua a pau ; j : alaila, olelo aku ke kaikuaana ike kaikaina, j e aho ko kaua make mamua o keia hooma-: j inoino a ko kaua makuakane ; alaila, i aku ! kekaikaina, he ole loa ia, aia a hoi mai ko j kaua mau makua, kali laua nei a hoi mai na; j makua; kahea aku la o Maria ina makua • e hele mai, a hele mai la na makua a ma ke j alo o na kaikamahine ; alaila, kahea mai i; \ ko laua makuakane, "E Kimo hahai holo- j I holona." A pane mai la o Kimo, ** Heaha: ka'u ? " Olelo aku o Mana, " E imi oe i hana j j nau." I akii la ka makuakane, uO ke aha! | la ka'u hana ? " I mai ia o Mana, •• E imi ! no hoi paha oe a ka hana nui o ka loaa, i : pau ko kakou ilihune." Olelo aku o Kimo i | ke kaikamahioe, 44 Ae, i kamana paha ka'u i hana e imi aku ai. 1 mai ke kaikamahine, \ 44 Aole e ola ka ilihune o kakou ia hana." : lua oe e hana a pau ka mahina, ohi mai na ; wahi dala he umi, i kahi ai no, a i kahi i-a, ī o ka pau no ia, aoie e ola ka ilihune." Olelo [ hou aku no ke kaikamahine, •* E imi hoa no I oe i hana nau." Oielo mai ka makuakane, | *'I amara paha ka'u hana." Oielo bou aku l ke kaikamahine, ,4 AoIe no e oia ka ilihune o | kakou, ohi mai no na wahi daia, pau ae no i | kahi ai, i ka i-a, a me kahi kapa, mau no j n»e ka ilihune."

Ok-lo hou aku iu> ko kaikamahine, "E iim iiou no oe i hana nau." I aku ka inakuakane. •* I kujxa pahu hoi ha ka'u hana." Hoole aku no ke kaikamahine. Olelo hou aku ka makuakane, I hooholo moku hoi ha ka'u hana." Hoole no ke kaimahine: p:®ka ka makuakane mau hana i manao ai, mahope iho olaila, hai aku la o Maria kana kaikamahine i ka hana kuponoe waiwai ai, a e [xiu ai ka noho ilihune ana o lakou. E kuu makuakane, 44 Eia kau hana o kn lawai-a." Hookahi no la, loaa ke dala ; no ka mea, hookahi no i-a, hookahi dala, a ina he kanalima i-a, kanalima no dala, a pela'ku a hiki i ka haneri i-a, haneii no dala, a o ka pau koke no ia o ko kakou noho ilihune ana." Wahi a ua kaikamahine nei. Aiaila, hele aku la ka makuakane i ka huli kakaki, (uwea hao,) i mea makau lawa-i-a nana, a hoi mai keia, kuiia a pau, anai i ke apuapu a oi, poho iho la i makau, pela knna hana ana a nui ka makau. A o na kaika-, mahine hoi, heie laua i ka huli iopi kuaina ma na hale humuhumu pea, a loaa ka lopi kuaina, hoi mai a ka hale, haawi aku i ka makuakane, kaa iho la kainakuakanea paa,; alaila, maunu keia i ka io o na holoholona, a pau na makau i ka maunuia, hookomo iho la keia iloko o ka hokeo ana, o Hapukupau-; ikai-a, oia ka inoa o ka hokeo ana ; alaila,' olelo aku la ke kaikamahine ana, "E moe oe i keia po a wanaao, alaila holo oe i kai." Moe iho la ka makuakane a e like me ka ke 1 kaikamahine i olelo ai, alaila, ala ae la keia a holo aku ia a ka moana uliuli, a nalowale • ke kuahiwi o ka aina ; alaila, kuu keia i na j inakau ilalo, paa keia, o ka noho keia a ma-j hope o ka aina awakea, huki keia i ka ma- j kau ana, aohe i-a, o ko ia nei hoi no ia a pae; iuka. Holo mai la na kaikainahine, a nana ! i ka waa, aohe wahi i-a, kaumaha iho la ka; manao o ke kaikamanine o Maria, a o ka \ hapai iho la no ia o lakou nei i ka waa a kau ! iuka, alaila, hele ka makuakane i ka auau a hoi mai paina lakou nei a pau ka paina ana. I mai la ka makuakane, 14 Aohe ka hoi he loaa iki o ka i-a." Olelo mai ke kaikamahine, 44 Aole no he i-a o ka moana uliuli, eiae no ka i-a ma ke kuaau." i noho auanei oe a wanaao, holo oe makai, hele maua mauka a kahi no auanei a maua e ku ai, alaila, hoopololei oe i ka ihu o ka waa a pololei, alaila, kuu i ka pohaku, hookuu keia a loihi, hoo-| paa keia i ka iako a paa, alaila, wehe keia i! ka Ipuholoholona a ianei, hana iho la keia i j ka maunu a paa i ka makau, kuu aku la ke-l ia ma kekahi aoao he kanalima makau, ma i kekahi aoao hoi he kanaiima makau, ia kuu ! ana no a ia nei a kuu ilalo, hoau ae keia, e < apo mai ana na i-a he kanalima, a ma keka- i hi aoao hoi, like pu no, huki mai la keia a ; hooili iluna o kahi waa o ia nei, a pela aku j no ka ia nei hana ana a piha ka waa o ia i nei i ka i-a, kuu hou no keia i na makau ' ana, ai hou ia no, huki no keia a hikii mawalio o ka omuku a maloko hoi o ke kuaiako o ka waa, aiaila, hoi iho keia ka i ka liu 0 ka waa o ia nei. I Me he mea la keia i paia ae ia na maka o ia nei, i nana aku ka hana, e noho mai ana , keia keiki kanaka maikai, oia no oe ke ahi la. Eehia iho la keia i ka ike ana'ku i keia keiki kupanaha, aole i ikeia kahi o ka hiki ana mai, moe keia a liuliu, ala ae keia e noho ana no ua keiki nei, me ke kapa Daima-, na, papale Daimana, na pono a pau he Daimana wale no; alaila, olelo mai ia ua keiki nei, 44 Na'u paha ka i-a." Olelo aku la o! Kimo, 14 Nau no ka i-a." Olelo hou aku ua j keiki nei, •• Holo oe i ko la ī hoio ai inehi-! : nei, a ka moana uliuli, a mahope o ka aina- | awakea, hoi mai, aohe wahi i-a iki; nolaila, 1 nau ka i-a o keia la." Wahi a ua keiki ku-1 panaha nei. Alaila, ae aku ia o Kimo hahai holoholona, "Ae, nau ka i-a o keia la." Oielo aku ia o Kimo hahai holoholona, la auanei ka'u uku e haawi aku ai ia oe ? '* Oielo mai : ia ua keiki nei, " Aole au mau kaikamahi- j ! ne. M I aku la o Kimoi i ua keiki nei, " He: - mau kaikamahine no ka'u elua." Oieio mai Ia ua keiki nei, "0 ka muli, oia ka'u wahine. Ae aku la no o Kimo, oieio hou aku la ua keiki nei, 14 E hoi oe a hiki iuka, , alaila, kuai oe i ka i-a i ke dala, a loaa ke daia, kuai oe i apa lole, haehae oe a liilii, hana nae oe a nui, hikii ma ka iaau ; a ka- ■ kahiaka, nana oe ma kahi akea, alaila, kuoe a puni i mau iaau loloa ma na puka

a [vi:i no iio» tna iuv halo tnot*. ha!e lio. a jv!a ku. a popo hiki aku ;ui, aoio anoi avi o naio. lio moku kookoo huiali.pea liaia.inoku daia, kauia liaia. na nn'a ilala no a pau ion. a owau iioi ia." {.4<.!e t }mu.\