Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 25, 17 May 1862 — Page 2

Page PDF (1.69 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

ana me kana palapala hoike ma ka olelo Beritania a e hai mai ana, aia a keia pule ae hooili mai ke Kope ma ka olelo Hawaii.
            Ma ke noi a S. Kipi, ua haawiia ka Palapala Hoike a ke Kuhina Waiwai, i ke Komite Waiwai. Hoopaneeia ka hana.
            LA 10.—Mei 12.—Halawai ma ka hora 10.
            Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau.
            Heluhelu mai o Kamalo, he palapala hoopii no Kona Akau, e noi ana.
            1. E aeia na palapala kuai Kalewa.
            2. E weheia ke awa o Kailua.
            3. E hookaawaleia i puu dala e ke Aupuni, i mea e kukulu ai i Halemai no Kona.
            4. E hookaawaleia i puu dala no ka hana ana i Halepaahao, a Hale Hookolokolo no Kona Akau.
            5. E hoohanaia na Lawehala ma na Alanui.
            6. E noa na laau hale, a me ka wahie o na Aina Aupuni.
            Haawiia i ke Komite na pauku. Waihoia ma ka papa ka pauku 4. Heluhelu mai o Pomaikai, he palapala hoopii na na Kahuna lapaau Hawaii, 89 inoa ma Honolulu nei, e noi ana.
            E aeia lakou e lawe i na palapala hookahuna i $5,00, a oi ae paha ka uku, a e uku hoi lakou i $2,00 no ka Halemai o ka Moi Wahine.
            Ma ke noi a Kaakua, ua haawiia i ke Komite wae.
            Ua kohoia e ka Luna Hoomalu, o Kaakua, Kahookano, a me Papaua.
            Heluhelu mai o Rhodes, he palapala hoopii no Honolulu nei, 376 inoa, e noi ana, e hoololiia ke kanawai kula e noho nei.
            Pauku 1. Ke manao nei ko oukou poe hoopii, o ke Kanawai Kula e kauia nei, ua hemahema ia, aole i kupono i ko Hawaii nei, aole hoi he mea e maemae ai ka hanauna e ulu mai nei, ka mea nui hoi e pono ai keia Lahuikanaka.
            Pauku 2. Mamuli o ka heluheluia ana o ua Kanawai Kula nei, ke manao hou nei ko oukou poe hoopii, he mea apuka wale, a hoonoa wale hoi i ka hana paewaewa, ma ka hooponopono ana i na kula, a i ke dala o na kula paha.
            Pauku 3. O na Katolika o ka Moi i keia wa e noho nei, aole lakou i emi malalo o ka 20,000.
            Pauku 4. Ma ko lakou dala ponoi, a ma ka hana a ko lakou mau lima, ua kukulu lakou he mau hale kula, ma na wahi he lehulehu no, a ua kokua mau lakou i na kumu kula iloko o na makahiki he 20 a keu, me ka hooluhi oleia o ke Aupuni.
            Pauku 5. Ma na mea lako e holo mua aku ai ka pono o na kula, ua uuku loa ka makaukau i ko oukou poe hoopii.
            Nolaila, ke noi haahaa aku nei ko oukou poe hoopii, e hana hou ko oukou hui hanohano i mea e hooponopono hou ia'i ke Kanawai Kula ma na pauku malalo nei.
            1. E komo i hookahi Katolika iloko o na Lala Ekolu o ka Papa Hoonaauao.
            2. Ma na wahi a pau i lako na makua, e hoopauia ka huipu ana o na keiki kane me na kaikamahine, iloko o ka hale kula hookahi.
            3. E hookaawaleia na kula o kela aoao, keia aoao e like me ka hiki, a me ka makemake o na makua.
            4. Na na makua no, a hope makua paha, e koho i na kumuao o ka lakou mau keiki.
            5. Ma na wahi a pau e loaa ana na keiki he 20, a oi aku paha, no ka oihana pule hookahi, e aeia no na kula o kela aoao keia aoao e uku likeia noloko mai o ka Waihona Waiwai o na Kula.
            A o keia hoi kekahi. Ke noi aku nei ko oukou poe hoopii, ke oluolu mai ko oukou Hale Hanohano, e hoomau i ke kokua i haawiia iho nei no ke kula o Ahuimanu, a e hookaawale hoi i mau dala kokua no ke kula o D. Walsh ma Honolulu nei i keia wa, a i aeia hoi iloko o na makahiki elua i hala iho nei, na keiki kane he 80 a keu, ma ka olelo Beritania.
            No keia mau kumu hoopii a ko oukou poe hoopii, ke waiho aku nei makou i ko makou mahalo, a me ko makou aloha, no oukou a pau.
            Heluhelu mai o Kaapa, he palapala hoopii no Hilo 140 inoa, e noi ana, e hoonoaia na i-a ma ke awa o Hilo, koe ka i-a kapu a na Konohiki.
            Ma ke noi a Kipi, ua waihoia ma ka papa.
            Heluhelu mai o Nuuanu, he palapala hoopii mai Hanalei mai, he 41 inoa, e noi ana, e hoonoaia ka halihali ana o na kanaka me ka uku ole i ke poo leta.
            Haawiia i ke Komite no na Hana Hou.
            Heluhelu mai o Makaioulu, he palapala hoopii no Puna, 107 inoa, e noi ana.
            1. E hoopauia na Loio Aupuni mai Ha-waii a Kauai.
            2. Koe no nae ka Loio Aupuni o Oahu, oia no ka Loio nui no ke Aupuni o Hawaii nei.
            3. E hoololi hou ia ka pauku kanawai no na aie ilihune, a e hoohanaia ua poe la.
            4. E hoopauia ka auhau Lio Kea.
            Haawiia na pauku i na Komite.
            Hoike mai o Knudsen, no ke Komite o ke Koho Ana. No ka hoopii ku-e ia Kahalewai, ua hooholo ka hapanui o ke Komite, e hoopauia o Kahalewai, e like me ka palapala hoopii, a e koho houia i Lunamakaainana no ka Apana Koho o Koolauloa. O ka hapa uuku o ia Komite, manao e waihoia ma ka papa.
            Ma ke noi a Kaakua, ua laweia na olelo hoike elua a na Komite, a na ke Komite o ka hale e noonoo i keia la. Hooholoia. Komite no na Aha Hookolokolo.
            Hoike mai o Halasi, i ka manao oia Komite no na olelo ma ka hai olelo a ka Moi imua o na Hale Ahaolelo ma ka la i weheia'i o keia Kau. E hai mai ana e hapai keia Kau i ka noonoo mua ana no na pauku hoololi o ke Kumukanawai, na keia Hale e, noonoo i keia Ia. Hooholoia.
Hoike mai o Halasi no ka Bila Kanawai e ae ana i ke kaai Kalewa. Manao ka hapa uuku e waiho ia Bila ma ka papa. O ka hapanui hoi, apono ia Bila.
            Noi mai o Kipi, e lawe mai ka Hale i na olelo hoike a elua oia Komite.
            Kue o Wilimana, wahi ana he mea hoopau manawa wale iho no. No ka mea, ua hooholoia no mamua e ke Kau Ahaolelo i hala. a ua hooleia e ka Hale o na'lii. Nolaila, he makehewa ka hoonui wale iho no i na lilo.
            Kue o Halasi me ke kokua i ko Wilimana, no ka hewa o na olelo a pau oia Bila, mai mua a hiki i ka pau ana; nolaila, he makehewa; ka noonoo ana no ia Bila.
            Hoike mai o Kipi. he mana Kaulike ko na Lunamakaainana a pau. nolaila, he pono ke waihoia i ke Komite o ka Hale ka noonoo, a i na ua hemahema ia Bila, alaila, he hiki no i ka Hale ke hoololi, e like me ko lakou manao ana he pono.
            Ma ke noi a Dowsett, ua hooholoia e hoihoiia ka olelo hoike a ke Komite no na Aha Hookolokolo, a ua Kauohaia lakou e hoomakaukau i Bila Kanawai. Kupono no ka ae ana i ka Bila maauauwa.
            Hapaiia na hana i hoopaneeia.
            Komite ka Hale. No ka noonoo ana i na olelo hoike elua a ke Komite no ke Koho Ana, no ka hoopii e kue ana ia A. M. Kahalewai, ka mea i kohoia i Lunamakaainana no ka apana o Koolauloa, Oahu.
            Noho o Papaua ma ka noho L. Hoomalu.
            Elua hora ka hoopaapaa ana no ka apono ana, a me ka waiho ma ka papa, o ka olelo hoike a ke Komite no ke koho ana, a ma ia hope ua aponoia ka olelo hoike a ka hapanui oia Komite, a ua hoopauia ke Komite ana o ka Hale, a ua hoopauia ka noho ana o A. M. Kahalewai i Lunamakaainana no Koolauloa, no ka paewaewa o ka hana ana ma ka la koho balota i hala'ku nei.
            Hoike mai ka Luna Hoomalu, he palapala na ke Kuhina o ko na Aina e, e hooili mai ana i kana hoike alua makahiki aole i paiia.
            Ma ke noi a Halasi, e haawiia i ke Komite o ko na Aina e. Hooholoia.
            Ma ke noi a Wilimana, ua hooholoia e haawi i ke Komite o ko na Aina e, a e paiia, a hoike mai i kekahi la hou aku.
            Heluhelu hou mai ka Luna Hoomalu, he palapala na ka mea Hanohano, R. C. Wyllie, ma kona ano Kakauolelo Kaua, e hooili pu mai ana i ka Hoike alua Makahiki o ka Oihana Kaua.
            Haawiia i na Komite o ia Oihana.
            Kohoia o Moku e ka Luna Hoomalu, e noho ma ke Komite mau, ma kahi i hakahaka ma ka hoopauia'na o A. M. Kahalewai.
Hoopaneeia ka hana.
            LA 11.—Mei 13.—Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau,
            Hoohiki ka Luna Hoomalu ia Kauhane ka Lunamakaainana no Kau, Hawaii, a noho oia ma ka noho Lunamakaainana.
            Heluhelu mai o Balawina, he palapala hoopii no Honolulu, e noi ana e hoopauia ke kuai ana o ka bipi i ka la Sabati. Haawiia i ke Komite,
            Heluhelu mai o Kahananui, he palapala hoopii no Honolulu e noi ana, e hooemiia ka uku mai ka Moi a me na Luna Aupuni no a pau. E hooemiia ka uku o na Lunamakaainana. E kue ana i ke Kanawai hookamakama, e aeia na Kahunapule e haawai i ka laau, a e lapaau i ka poe mai. Aole e ae i ke puhi rama o Hawaii nei.
            Heluhelu mai o Pomaikai, he palapala hoopii no Moanalua, apana o Honolulu, 70 inoa, e noi ana i na mea he nui wale, haawiia i ke Komite kekahi mau pauku. Hoomoeia kekahi ma ka papa.
            Heluhelu mai o Manini, he paiapala hoopii no Waianae e noi ana. E hooemiia ka uku o na Luna Aupuni; E hooemiia ka uku o ka auhau lio, no ke poo a i ole ia ma ka hapahaneri.
            E aeia ke puhi nuna ma Hawaii nei a pela'ku. Haawiia i ke Komite.
            Heluhelu mai o Barenaba, he palapala hoopii no Lahaina, 53 inoa. E kue ana ia Balawina, a me Kahookano i ka noho ana ma ka noho Lunamakaainana, no ka pono ole o ke koho ana.
            Haawiia i ke Komite no ke Koho Ana.
            Heluhelu mai o Kaapa, he palapala hoopii no Honolulu, e noi ana, e kohoia i mau Makai hou, a e ukuia e like me mamua.
Haawiia i ke Komite.
            Pau na palapala hoopii, Kaheaia ka hoike a na Komite mau.
            Hoike mai o Kaakua i kona manao e hoololi i ka pauku 186 a ke Kanawai Kivila.
            Hoolaha mai o Kipi i kona manao e hoike mai i kekahi Bila, e hoopau ana i ka auhau ilio.
            Hoolaha mai o Wepa no ka hoololi ana i ka pauku 517 o na Kanawai Kivila.
            Ma ke noi a Kipi (?) Hapaiia na hana i hoopaneeia.
            Ma ke noi a Kaakua, ua Komite ka Hale no ka noonoo ana i na olelo hoike a ke Komite no na Aha Hookolokolo, no ka mea, e pili ana i na hoololi o ke Kumukanawai, e like me na mea a ka Moi i hoopuka mai ai ma kana haiolelo i ka wehe anaia iho nei o keia Kau Ahaolelo.
            Noho o Barenaba ma ka noho Luna Hoomalu.
            Heluhelu mai ke Kakauolelo i na olelo hoike a ke Komite no na Aha Hookolokolo. Hooholoia na ke Komite o ka Hale e lawe mai i ka olelo hoike a ke Komite me kekahi hoololi uuku.
            Hoopauia ke Komite ana o ka Hale. Hoi ka Luna Hoomalu ma kona noho, a ua hooholoia ka olelo hoike a ke Komite o ka Hale.
            Heluheluia na pauku hoololi o ke kumu Kanawai, ma ka olelo Beritania me ka olelo Hawaii, no Halasi, me Hikikoke.
            Ma ke noi a Dowsett, e hapaiia ka noonoo ana no ka hoololi o ke Kumukanawai, a ua heluhelu aluaia ma ke poo, a ua haawiia i na Komite Wae elima, ua hooholoia. Kohoia o Halasi, Dowsett, Knudsen, Kipi, a me Kaauwai.
            Noi mai o Halasi, e huipuia ka Luna Hoomalu ma ia Komite.
            Kue o Wilimana, wahi ana he hiki no i na mea elima ke hana me ka lawa oia Komite. Ku mai o Dowsett, a hai mai, " He mea uuku paha i ka manao o ka Luna o Nawiliwili, ka hoololi ana i ke Kumukanawai. No ka mea, ma kana olelo, he makehewa ka noonoo loihi ana ia mea, aole no hoi he kumu. Ua olelo no hoi oia he hiki no i na Koite elima ke hana me ke kaumaha ole." Ku mai o Halasi, a hoopuka mai i kana mea i noi mai ai, o ka Luna Hoomalu kekahi ma ia Komite ; no ka mea, wahi ana, he mea nui ka noonoo ana, i ka hoololi o ke Kumukanawai. Hooholoia, e lilo ka Luna Hoomalu kekahi ma ia Komite Wae. Nolaila, eono ka nui o ua Komite Wae la. Hoopaneeia ka hana.
            LA 12.—Mei 14.—Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau.
            Heluhelu mai o Moku he palapala hoopii no Puna, Hawaii. E kue ana i ke kohoia ana o Makaioulu.
            Haawiia i ke Komite no ke Koho Ana.
            Heluhelu mai o Moku he palapala hoopii no Kaanapali, 58 inoa, e noi ana. E hoopauia ka auhau Lio Kea. E lapaau na misio-nari, me ka palapala ae mai a ke Kuhina Kalaiaina. E kue ana i ka hoololi o ke kumu Kanawai.
            Haawiia i ke Komite.
            Heluhelu mai o Pomaikai he palapala hoopii no Honolulu, 271 inoa, e noi ana. E hooemiia ka uku o na Luna Aupuni. E hoopauia ke Kanawai Hookamakama. E auhau ia na Lio, Hoki, Iakake, ma ka auha waiwai. E hoonoaia ke kii ana i na laau i na misio-nari. E hookapuia ke puhi rama ma Hawaii nei.
            Haawiia i ke Komite.
            Noho o Wilimana ma ka noho Luna Hoomalu.
            Heluhelu mai o Wepa he palapala hoopii no Honolulu, 221 inoa, e noi ana. 1. I elua wale no Lunakanawia apana o Oahu nei, a i hookahi Lunakanawai Kaapuni. 2. E hooleia ke ku ana mai o Kilauea, me ka hoolei i ka ukana i ka la Sabati, a me na moku holo pili aina e ae. 3. E hooemiia na la hana o na Holokahiki i 24 hora, aole ewalu la e like me keia manawa. 4. E hookapu ia ka maauauwa a me ke kuai i ka la Sabati. 5. E hoehoe wale na waapa, me ka uku ole i ka Laikini. 6. E ae i ka maauauwa. 7. E hoole i ke puhi ana o ka rama. 8. E hoopauia ke Kanawai Hookamakama. 9. E hooemiia ka uku o na Luna Aupuni. 10. I elima Keneta wale no ka uku o na Luna Helu. 11. I hapalua ka auhau Lio, i hapaha ko ka Piula.
            Haawiia i na Komite, waihoia kekahi mau pauku ma ka papa.
            Kaheaia na hoike a ke Komite mau. Hoike mai o Knudsen no ke Komite no ke Koho Ana, e noi ana, aia a ka la apopo, hoike mai no ka hoopii no na Luna mai Lahaina, a me Puna, Hawaii mai.
            Heluhelu mua mai o Kaakua, i ka hoololi ana i manao ai no ka Pauku 186 o ke Kanawai Kivila.
            Ma ke noi a Wilemana, ua hooholoia, e heluhelu aluaia na olelo hoololi ma ke poo, a e Komite ka Hale no keia Bila i keia ia.
            Hoolaha mai o Kaakua i kona manao, e waiho mai i Bila imua o ka Hale, e hoololi ana i ka Auhau Lio me ka Auhau Kaa, ma ka Auhau Waiwai.
            Ma ke noi a Kaakua, ua kapaeia na rula, a ua heluhelu mua ia no ia manawa.
            Ma ke noi a Knudsen, ua hooholoia, e heluhelu aluaia ma ke poo.
            Noi mai o Knudsen, a ua hooholoia, e haawiia i ke Komite Wae. A ua kohoia o Knudsen, Kaauwai, a me Kaakua.
            Hoakaka mai o Dowsett i kona manao, e hookuuia oia mai kona noho ana i Komite no ka noonoo ana i ka hoololi i ke Kumukanawai ; no ka mea, aole loa no ona makemake e hoololiia ke kauwahi mea uuku o ke Kumukanawai.
            Kue o Halasi a me Kaauwai, i ka hookuu ana ia Dowsett, mai kona noho ana ma ia Komite.
            A ua hooholo ka Luna Hoomalu mamuli o Halasi a me Kaauwai, aole o hookuuia o Dowsett.
            Heluhelu mai ka Luna Hoomalu, he palapala no ka Hale o na'lii mai, no na mea e pili ana i ka olelo aelike, no na lilo o ka Ahaolelo e noho nei, e hoololi ana i ke poo o ua olelo aelike la.
            E kohoia nae i mau Komite wae, nana e Kuka me kekahi o ua Hoa o ka Hale o na 'Lii
            Noi mai o Dowsett, a ua hooholoia e hooleia ka hoololi ana i ke poo o ia Bila, a ua Kohoia o Dowsett, Kipi, me Kaauwai i mau Komite e Kuka i ke ano o ka hoololi ana ma ke poo.
            Hoike mai o Nuuanu he Bila Kanawai no ka haalele o na mea mare. Waihoia ma ka papa.
            Ma ke noi a Kaakua, ua hapaiia na hana i hoopaneeia. Noho o Kapihe ma ka noho Luna Hoomalu.
            Komite ka Hale no ka Bila Kanawai a Kaakua, e hoololi ana i ka mana o ke koho ana i na Luna Alanui, i na makaainana. Hookahi hora ka hoopaapaa ana no ia Bila. Ma ke noi a Wepa, ua waihoia ia Bila ma ka papa, pau ke Komite ana o ka Hale, aponoia ka olelo hoike a ke Komite.
            Hoomoeia ka Bila a Kaakua ma ka papa.
            Hoopaneeia ka hana.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU MEI 17, 1862.

Minamina Alii.

                E ike auanei kakou ma ka nana ana iho i ka moolelo o ka Hale Mahalohia o ka Poeikohoia, he palapala hoopii na na Katolika, o Honolulu nei, kai heluheluia mai imua o ka Hale e G. Rhodes, kekahi Lunamakaainana o Honolulu nei, e noi ana i na mea he nui wale. Ma ka Pauku 2 o ia palapala hoopii, ua ike iho makou i ke kapa ia'na o na Kanawai Kula e noho nei, " He mea apuka wale, a hoonoa wale hoi i ka hana paewaewa ma ka hooponopono ana i na kula, a i ke dala o na Kula paha." Aloha ino ka hoi ! Ma keia palapala a me ke kumu o kona waiho ia'na imua o ka Hale o ka Poeikohoia, me he mea la, ua " Apuka" ka poe nana e malama nei ka Papa Hoonaauao, a ua paewaewa hoi ko lakou hana ana, i hiki mai ai keia hoopii: a me he mea la hoi, e hoowahawaha ana i na 'Lii, ka poe nana i kau ke Kanawai.
            E nana hou iho no i ka mea a ia palapala hoopii i manao ai he pono, oia hoi, "E komo i hookahi Katolika iloko o na lala ekolu o ka Papa Hoonaauao." Kupanaha ! O ke aha la koe ? Malia paha auanei a keia kau Ahaolelo aku, e hoopii mai paha auanei lakou, "I hookahi Kuhina Katolika." Ma neia mau olelo no maluna, na kapaia na poo Aupuni, " He poe naaupo." Pela ke ano i ko makou manao ; kainoa aia no i ko ke kanaka noho ana e kohoia mai ai e noho ma ua wahi ano koikoi la, a hanohano hoi?
            Eia ka aole. Aia ka o ke kau Kanawai maoli ka mea e kupono ai ka noho ana o kekahi mea i Luna no ke Aupuni, a aole hoi ma kona ano hoopono a maikai. Ma ka nooana i ka palapala hoopii mahina, ua ili mai ko makou manao e kapa'ku he mahaoi maoli, a he ano hookiekie no hoi. Aohe pono i ko makou manao, ka hapai ana mai i ke ano hoomana, i mea e kupono ai i ka noho ana ma kahi hanohano ana ; aka, aia no ma ke ano hoopono a me ke ano maikai o ke kanaka e kohoia'i e noho i Luna Aupuni, a i mea e ae. O ke noi ana e like me maluna, ua hoowahawaha aku no ia i ka Moi, a me na Kuhina ; no ka mea, ina e koho na Kuhina i kekahi mea, aia no i ka Moi ka ae a me ka hoole ; nolaila, aole paha e ae ana ka Moi aloha makaainana o Hawaii nei. i kekahi mea e noho ma kekahi wahi hanohano e malama'i i ka pono o ka lehulehu, ke ole oia e ike mua i ka pono o ka mea ana i hoonoho aku ai ma ua wahi la.
            Na ka naau Minamina Alii makou i koi mai e kamailio iki aku i ka lehulehu no keia mau mea; a ina ua pumehana loa na huaolelo o ko makou hoakaka ana i keia mea , alaila, e waihoia no ia ma ka ipuka o ko makou puuwai Minamina Alii.

            HENEHENE MAOLI.—Ua ike iho makou i kekahi manao ma ka Hoku Pakipika, o ka la 15 iho nei, i kakau inoaia e " Hu t," oia no hoi kekahi Luna oia pepa, e hai ana i ka imi ana o ka Luna Hooponopono o ka Advertiser e henehene aku i na'Lii o ka Hale mahaloia o ka Poeikohoia. Ke hoole nei makou i ka oiaio o ko makou henehene ana'ku i kekahi Lunamakaainana, a aole no hoi he maneo henehene ma na mea i paiia ma ka Nupepa haole, he oleloa no, a ina he hiki ole i ka mea nana i kakau ia manao, ke heluhelu i ka olelo Beritania, e aho e kakau iho ia i kona inoa kapakapa o Hupo, aole o Hu.
            Eia iho no ka henehene io, e na makamaka. E nana oukou i ka Pakipika o ka la 15 iho nei, a e ike auanei oukou, ua kauia ka hoailona maluna o kekahi Lunamakaainana, oia hoi ke kapa ana'ku he naaupo, me ka ike ole i na rula o ka poe maikai. No ko lakou hele ana mai imua o ka Moi, me ke kapa maikai kupono i ko lakou manao iho; aole anei he manao henehene ma ia. pepa me ka hoinoino aku i na Lunamakaainana, no ko lakou komo ole ana i na lole Paina, a me na kula kau Poohiwi ? Ina e oleloia ia mea i na haole, e kapa koke mai no lakou ia mea he hoino aku. E manao ana paha ia pepa, he poe naaupo oukou, i hiki ole ai ia oukou ke wae a komo i ka aahu kupono e ku aku ai imua o ka oukou Moi ? Aole o ka aahu a me na mea e ae e pili ana ia waho o ke kanaka ka mea e ikea ai ka poe aloha Alii. Ua aloha ka Moi i ke kanaka ilihune, e like me kona aloha i na Luna i kahiko maikai ia. Aole anei ka Hoku Pakipika i hoino aku i ka Moi, ma kona hoino ana aku i kekahi o oukou ? Na oukou ia e noonoo.
            Nolaila, e hoomaopopo no oukou he mau hana imi hala wale mai no ia, a ua Kauoia mai ia mau manao e Hu t Noloko mai o ka Lili a me ka Hu-a, no ka hoaiai aku o ke Kuokoa i paiia e ka Luna Hooponopono o ka Advertiser i na mea e hoopomaikai ana, a e hoonaauao ana hoi i ka Lahui o kakou nei.
            Ua ike oukou i ka manao oia pepa Hoku Pakipika, e puhiia ka rama a me na mea e ae, nana e kauo i ko kakou lahui iloko o ka ilihune, ka pilikia maoli, a me ka make, i holoi koke ia'i ka mamo Hawaii mai na lahui aku o ka honua. He naauao no oukou, a nolaila, na oukou no e noonoo iho i ke ano o keia mau hana nui o ua pepa la.

Na Palapala.
Ka Makeneta Tira
O NA NINAU BAIBALA A J. D. O.

                Ua hoike mai nei o J. D. O., i kana mau Ninau Baibala, i haukeke i ka hau o Maunakea, ma ka Helu 22, o ke aniani Kilohi o ka la 26.
            Ke kahea mai nei ke keiki o Hilopaeleku, i opili i ka loku a ka ua o Hilowaiakea, i ka Hoku kau Wanaao oloko o Iupita, e hai aku i na Laehaokela 6 o ka Baibala. Eia mai na Ninau, me na hailoaa Kuloko o Gileaga.
            1. " Heaha na hua palapala o ka Baibala, i loaa'i na hua helu 666. Ehia hua helu e kau ma kela hua keia hua, i lawa ai ka huina 666." Haina. ''Romaia," na hua e loaa'i 666. Penei e hoonohonoho ai, Ro==600 ; ma==60; ia==6. Hui a pau loa, " Roma-ia=666. Ua pili mai keia mau helu 666, i ka Ekalesia Pope. Manao mai kahi poe ua pili ia "Mahomeda," a o kahi poe ia " Tureke," a o kahi poe i ka piha ana o na hua ebera. A o ka oiaio loa, ua pili i na hua (Romitha) "Romaia." I ka noho Kiekie o ka holoholona no na heluna 666, i paiia ma ka aina o Italia. Oia ke ano o kela Hihio a Ioane Apotele. Hoikeana 13: 18.
            2. " Owai ke kanaka iloko o ka Baibala,' i hoohalikeia, kona inoa ke unuhi ae i ka ole-lo Hawaii, o Kamaluhaleoku" O Kusanarisataima. Ua komo keia Inoa ma na olelo okoa 5, Hebera, Suria, Mesia, Helene, Latina ; Ma kau Olelo Hawaii, Kamaluhaleoku oia ka piha o na helu. Lunakanawai 3: 10.
            3. "Owai ka malama o ka poe Iudaio, i hoohalikeia me ka elemakule, ka paa o ke kookoo ma ka lima." O Zifa, ku inoa oia malama, oia ka malama elua ma ka helu Hebera. Ua ano like me ka elemakule, ke ku o ke kookoo mamua. E nana i ka olelo nane a Bell. c. 13, i naneia i ka makahiki 63 ( Before Christ.) O ka ninau ma 1 Nalii 6: 37.
            4. " Heaha ka holoholona nui iloko o ke kulu wai hookahi i haule mai kou lima iho." He Liona, oia ka holoholona i haule ia Beneia, i ke kulu o ka hau. I Oihana'lii 11 : 22.
            5. " E hoike mai oe i ka nui o na dala i lilo i ka hana ana i ka Halelewa o ke Akua ma ka waonahele."—Eia na dala maoli, $950,451.35. Eia na dala keleawe, $124,-665.75. Huina o na dala maoli me na dala keleawe, S1,075,117.10. Eia ka wehewehe o ia mea. Pukaana 38: 34. He 29 talena gula, he 730 sekela gula. Ma ka helu o ka poe Hebera, $24,309 ma ke talena; he $8.03 ma ke sekela; alaila, e loaa keia 29X24,309 ==$704.961 ; 730X$8.03=$5861.90. Ma ka Pauku 25, he 100 talena dala. a he 1,775 sekela dala. Ma ka helu Hebera, $1,505.62.5 ma ke talena ; ma ke sekela .50,187, loaa keia, 100 X l,505.62.5=$150,-562.50.0 ; 1775X.50.178==$89,065.95.0. Huina o na dala, $704.961 + 5,861.90 + 150,562.50 + 89,066.95=$950,451.35. Ma ka Pauku 29, e loaa na dala keleawe; no ka mea, 70 talena keleawe, me 2.400 sekela keleawe; alaila, 81,505,62.5X70=$105.-393.75;$8.03X2,400=$19,272.00. Huina, 105,393.75 + 19,272=124,665.75. Na dala keleawe, huina a pau loa, $950,451.35 + $124,665.75=31,075,117.10.
            E ke hoa, ua manao anei oe, i hoolimalimaia keia hale, i ninau mai ai oe, i na dala i lilo i ka hana ana. I auhau ia no maluna o na kanaka he 603,550. Mai ninau hawawa mai, o akaakaia mai oe.
            6. "Ua loaa ka mai i kekahi, a ike ole aku oe i kona hoa,"—Eia ua mai la. " He huhu." Eia ka mea e ike ole ai au, o ka noho ma ka opu, aia a hapaiia; alaila, e puka mai. Solomona 30: 33. Eia ka mea e pau ai, e hoolaulea aku. Mat. 5: 23—26.
            E ke hoa! e huna nei i kou inoa. he makau anei o ku i ka pana iole a Pikoiakaalala.
            Ke hai aku nai au ia oe, aole i loaa na Ninau ia J. W. L., au i olelo mai ai ua loaa. o oe kekahi e imi Aia mahope e haawi aku au ia oe, i pahi kahi umiumi no ko auwae huluhulu. E ke hoa! aole loa au e makau i ka Ninau, a ka poe Bea o lolekane.
            E ke hoa! ke haliu aku nei au i ou la, me ka manao e holo aku oe ma keia hope aku, a pii i ka pali o Kalalau. Ua manao anei oe, e hai aku au ia oe i ke kumu o ke ahi a loa o Gehena, ka mea nana e iliki mai, moe lapuu ke kikala o ko Hilokini, holunape ka iwi kuamoo, i ka paia e ka Moae. A-a mai nei ka maka o ka Hoku, me Mahealani, Kukulu kapii o Waiehu, me he ilio ai pinao la, ka okalakala o na lihilihi o Kawaikini. I paukiki mai nei oe i ke aha ?
G. M. KOHA.
Keawaula, Waianae, Oahu, Mei, 6, 1862.

Olelo Wehewehe 2.

                Ua hookina ia o Ainoa, a ua puiwa e ka olelo wehewehe mua a J. K. Makaainana, ma ka Helu 12 o ka Nupepa Kuokoa, no kona hookohu i ka hookapu ana i ke kai o Kalia, a ke pani mai nei i paa aohe wahi uua a paa iho. Aia ma ka helu 29 o ka Hoku Pakipika, Ka hoopuka ana, o ua Ainoa no; i kona manao pane ia J. K. M., maloko o kekahi mau lalani hua olelo penei :
            "E hoomaka ana ke kapu mai ka muliwai o Piinaio u hiki i ko kai o Kalia, aole loa kekahi e lawai-a malaila," Ua maopopo iho la anei ia oe o ko kai o Kalia kai. Hookapuia aole auia o ka muliwai, a ke hai aku nei au ia oe no kau ninau, ua papa mai no oe i ka muliwai a me ke kai o Kalia, iloko o ka Olelo Hoolaha, a ua lawe ae au i hookahi kumu olelo oia hopuna olelo, a malaila kuu wehewehe nui ana, a ke hoakea nei oe iloko o ko ninau, o ka muliwai ko wahi i papa ai aole o ke kai o Kalia, ua akaka loa oe a me ko Olelo Hoolaha, me he po mahina la i ko hookapu ana i ke kai o Kalia. No ke aha hoi? No ka mea, aole oe i hai i na palena e kaawale ai ka muliwai, a me ke kai o Kalia, i akaka ai, aole oe i hookapu i ke kai e like me ko lahui ana ma ko Olelo Hoolaha, aole nae nu i ike iki ia mea iloko o ko Olelo Hoolaha, e hoakaka ana i na palena e like me kahi i lilo ma ke kuai ana oia aina, aka, ua haalele oe i kahi i kuaiia, a ua komohewa aku oe me he holoholona komohewa la, no keaha hou hoi? No ka mea, i na penei kuu hoolaha ana.
            E hoomaka ana ke kapu ana mai ka Apana Aina i lilo ia L. Kamehameha, a me ka aina o ke Kapa ma ka Akau, a o ke Alanui Aupuni ma ka Hikina, o ka muliwai o Piinaio ma ka Hema, a o ke kai o Kalia ma ke Komohana, ina pela kau hoakaka ana ; alaila, ke hai aku nei au ia oe, ua hana oe e like me ka lilo ana o kela aina ma ke kuai ana. aole mea nana e ku-e i kau hoolaha ana ; aka, ma ko'u nana'ku ma kau mau olelo e hoolaha nei, me he mea la, aole oe i nana pono i ke Kii o ka aina i kuaiia'i a lilo ia Moehonua, i ike pono ai oe i na palena o ua aina la, me he mea la, ua kukulu oe i kau Olelo Hoolaha maluna o ke kahua o ka poe huno, ike ole, e like me oe, a o ka hehena au i kapa mai ai ia'u, owau kona kai hehena, aia no ia ke pilipu la me oe, maluna o ke kahua i pili ia oe, a nou no ia hehena, a no kou hoole mai, aole oe i hookapu i ke kai o Kalia, ke ike nei makou na makaainana a pau i ko hoole ana mai nei, no ia mea no hoi ka'u i noi aku nei ia oe, e hoihoi ae oe i kau Olelo Hoolaha ia oe ; no ka mea, aole ou kuleana e hookapu ai i ke kai o Kalia.
            Ke hai mai noi hoi oe, " O Hua ka mea nana i hao ka upena a makou, maloko o ua kai noa nei ou." Wahi a ko kanawai o ua aina nei ou, nou io no ia kai noa, a no na makaainana a pau malalo iho o ka Moi, a na Hale Ahaolelo kau Kanawai i hookaawale ai, ua hooliloia i Kanawai paa maluna o ke-ia Lahuikanaka, aohe mea nana e keakea ia maluhia e noho nei. A ina he mea hiki ia oukou ke hookapu i na kai Aupuni a pau. Eia ka ninau malaila, " Malalo o ke Kanana wai hea oukou e hookapu ai ? Malalo anei o na Kanawai ano naaupo o ka manao?" Ina pela, e hoopau i ke ano hupo, e nana pono i ke Kanawai o ka aina, a maluna iho olaila e kukulu ai i na Olelo Hoolaha, me ka hana a kulike me ke Kanawai, alaila aole mea nana e ku-e aku ia oe, a me Hua.
            O Hua heaha o Hua ? Ana e hao nei i na upena a na makaainana, heaha kona kuleana i ke kai o Kalia, i makau ai oukou ia ia, mahea hoi kona kuai ana i ke kai o Kalia a lilo ia ia, nowai ka hewa? No oukou no i ka hoolohe wale aku no i kana olelo naaupo, owai ka mea mana maloko o ke kai o Kalia ? Eia no, o na makaainana wale no a ke Kanawai i hoonoho mai ai, a oia paa no a hiki i keia la, aole o Hua e hookaumaha wale nei, ma na aina Aupuni a pau i kuaiia, aole i lilo pu me ke kai, koe no ia, i i-a ai na na Makaainana, aole paha na na Hua, mahea kona hooholo i-a ana i ke kai o Kalia, mai makau ia ia, hele no oukou e like me ke Kanawai. Ke olelo mai nei oe, malia paha o oe wale no kai ike i ka Olelo Hoolaha a ke Kuhina Kalaiaina e hookapu ana i ua kai nei, aka, owau la, aohe au i ike, malia paha ua ike lakou la e noho mai la o Kauai, a i ole paha ia, o ko Hawaii poe paha, ka ! ka!! Manomano ka hupo io ou, eia ka ninau ia oe, ma ka Hale hea la oe i aoia'i; ua maopopo ma