Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 30, 21 June 1862 — He Palapala NO FATUHIVA MAI. [ARTICLE]

He Palapala NO FATUHIVA MAI.

| Pua.mau, Hivaoa, Alei 5, 1562. j I Aloha oukou e na hoa Misionari. I ka j Ihalawaianao leakou ma Oinoa, IS6I, ua hai waha nku au imua o oukou, no na liana a ke Akua ma Hanatetuua ; no ke kaua, a me ke pio ana o na kamaaina ma ia kahawai, me ko maua haalele ana ia wahi. A :na keia halawai aaa o kakou, ua oluolu au e hai aku i ka'u mau hana, mai ka malama o Mei, 1861, a hiki i keia mau mahina. Elua a'u mau hana ma na mahina i hala; oia, o ] ke kokua aku mamuli o kuu hoa, o J. Kekela, I ma ka haio'.elo ana i ha la Sabati, a o ka I hele ana i Uapou. Elua maua e hai aku i i ka olelo ma na la Sabati maanei. A i kekaI h» mau la Sabati; ua hele au e halawai me | ka'u mau haumann kahiko ma Hanaiapa; a! |i kekahi mau Sabati, ma na wahi e ae. 01 I ko maua wahi noho mau maanei ia, a owau \ 'ke hele ma na wahi e ae ; ma Fatuiva, m» j Tahuata a ma Hanaiapa ; kokua aku au malalo o kuu mau noa hana; ma kahi a lakou j i olelo mai ai ia*u. He makemake ko T u i ka; hana a ke Akua, e hapai pu malalo o na hoa, i j i mau ko lakou mau kihapai, a me na wahi j |a lakou e noho nei. Ua lana ka manao i ka j | haawi ana'ku i ka olelo a ke Akua i na hau-! ■ mana; ua haawi aku me ka minamina ole, { aole e au-a iho i ka olelo a ke Akua; o ka , haawi wale aku no i na pouo o ka Uhane i ; na ka&aka n pau. Aka, o aa kauaka ka mea aole apo mai i rta pono o leo lakoo mau uhane. Aole no nae i pauaho ka manao i ke ao aku me ka hai aku ; aia no i ke Akua ka ' hoouiu ana i kana olelo maloko ae o ka naau 0 na kanaka. Ka hde ana o'u i ka Mokupuni o Uapou. | Maloko o ka makahiki IS6O, ua hiki aku ■ kekahi boa o kakou, o D» Tohatete ma Ua- • pou, a halawai pu me ke'lii olaila : a nonoi ;mai la ieela Alii i kumu nana e noho pu me , ia; he kumu no Oahu mai. A ma ia wa | no, hiki aku kekahi haole raai Uahuna aku i • Uapou; a halawai no me ke Alii o Uapou-1 ,• Hai mai Ia kela Alii i koua makemake i ku-* mu no Oahu mai, Olelo aku la o D. Tohu- . tete a me Toni, 41 Pehea ka hoi ke kumu 'Farani e noho nei me oukou?" Olelo mai! la kela Alii a m« ke Kuhiaa Nui; u Aole o| maua ae aku i ka lakou hoomana, no ka mea. j he poe makemake lakou i ka honua, e lilo | aku molalo o Tamoana; a owau e noho ka-, uwa aku malalo o Tamoaoa. He makemake) ,au i kumu no Oahu mai e noho me makou.; 1 aole lakou he poe lawe aioa." Hoi mai la o | D. Tohutete a me Toni iloko o ka M. H. | \ 1860, a hai nui mai la i ka manao makema. >

ke oke Aiii o Uapou i kumu. A lohe mkou i keia leo kahea. mai ke komohana mai. Ao!« he rriea i nianao e heie aku a e noho ma Uapou ; no ka mea. ua noho makou ma oa moku ekolu maluna nei, a ua kaawaie ioa aku o Uapou. Aka. he aioha no i keia poe kanaka e noho aaa n)aiaila, iioko o ka naaupo. ame ka hoomana Pope. A i ke kaawale ana o maua, mai kela kihapai, o Hanatetuua mai, ua iana iki ka manao ; ina e hoi ole maua ma Hawaii, alaiia, e hele paha maua e noho ma Llapou. Pela waie ka manao i kupu mai. A i kela haiawai makahiki ana ma Omoa, me ko kakou hoa, o Dr. Guiick, ua noooi na hoa misionari ia'u, e holo au ma Uapou e nana, a e ike, a e kamaiiio pu me ko laila poe. Ua ae oluolu aku au i keia kauoha a na hoa o'u.

A ma ka ia 1 o Okaioha, IS6I, haaiele au ia Puamau, hoio aku au i Uapou; ma ke awakea o ka la 3 o Okatoba, jxie maikai aku au malaila, me ka oluolu o na kanaka pu me au, a me ka hoio maikai ana o ka waapa o Amai. 1 ka pae ana aku ma ka moku o Uapou; hoomanao au ike Akua ; a pule aku, e i aku ana ia ia ; " Na oe no e hoakea mai i ka puka o kau hana ma keia moku okoa ; a nau e hookomo i ka oluolu iloko o na Aiii, ame na kanaka kamaaina." A pau ka nonoi ana i ke Akua, pae aku iuka o ka aina.

Haiawai mua au me im haoie e noho aua maiaiia; ame na kanaka. A kahea mai ia iakou me ke aloha, ame ka oluolu. Ninau au i na kanaka. " Mahea ke Aiii?" Olelo mai na kanaka, aia ma Hatahetau. Heie mua au i kahi o ke Kuhina Nui o ka aina, kamailio pu au me ia. Ninau au ia ia, " Pehea oe me kau moopuna i ka makemake mai ia'u e iiio i kumu na oukou?" Pane mai la keia Alii; " Aole makemake ona kanaka e ai noa, a e hoopau ina wahi tapu." I aku ia au ia ia; " I holo mai nei au e liio i kumu na oukou a pau lon; eao aku.ae hai aku i keoia oko oukou Uhane. O na tapu o oukou; me oukou no ia." Oka pane mai no ia o kela Alii; "A noho mai oe maanei."

Aia no i keia Kuhina ka |iono e noho ai; ina ae oia, pono; a ina hoole ia, ua ole no; no ka mea, o keia Alii hou nia Uapou, he keiki uuku ia, aoie ana olelo ma ka aina. Aia no i kela Kuhina ka olelo o na mea a pau. He noho waie no ko keia Aiii opio.

Ua ae oiuolu mai kela Alii Kuhina Nui ia'u e noho ma Uapou. Nonoi au ia ia e hele au e kaapuni ika aiua; a o leahi au e makemake ai, oia ko'u wahi e noho ai. Ae mai kela Kuhina. Ma ka la 5 o Okat., IS6I, hoomaka au e kaapuni ia Uapou ; mai ka la 5 a hiki i ka la 11 o Okatoba, puni loa ka aina. A ma ia hele ana, loaa ia'u, ma ka nana ana, kekahi mau mea maikai. 1. Na kanaka ma ka aina a puni he 1012. 2. Ka loaa ana o ko'u wahi e noho ai, aia ma Hatahetau, ma ka aoao komohana Akau o Uapou. Olelo au ina kunaka oia wahi, e hana i wahi hale noho, a ua lohe mai nei au ua paa na hale elua. 3. Ka pipili oluolu mai o kanaka me au. O ka lakou mea ku-e, o na hana hookaumaha a ka poe Pope. Ua kahea mai lakou ia'u, e hele mai oe e noho maanei. 4. Ke ano ai noa ona kanaka a pau ma Uapou, pela na hana hale ; pela na mea ai ; pela ma na mea o ka noho ana. Aole he nui o na kanaka tapu ma Uapou; ua ano like me na wahine. Aole pela na kanaka ma ka nui o keia mau aina; he poe lapu, he poe paakiki ma na hana. 5. Ka hookahi o ke Alii ma Uapou ; nolaila, hoolohe na kanaka a pau loa ia ia. He mana nui ko keia Alii opiopio maluna o na kanaka, a hiki ia ia ke kipaku i ka poe ino. S. Kauwealoha. —Hoku Loa.