Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 30, 21 June 1862 — No ka Hanai Holoholona. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

No ka Hanai Holoholona.

Ua maheleia ka Oihana Ma.hiai i elua niahele okoa. oia hoi kn mahiai maoli a me ka haiiai holo/iolana. Ma kekahi wahi, he kupono ka hanai holoholona, aole hoi i kupouo nui no ka mahiai niaoli. Ma kauwahi o Oaliu, Alaui, Moiokai, Hawaii, Kauai, a me Niihau, he kupono nui i ka hanai holoholona. O ka aina aa, pokaku, maloo, e like me Kahikinui ma Maui, a niekau wahi o Hawaii, a me Niihau, ua kupono io.i no'ka hanai Kao, a me ka Hipa pnha. No ka mea, ua o!a pono ia mau holohoiona ma kahi weuweu uuku, a me kahi pali no hoi. Ma kekahi mau wahi ma na aina kula, e iike me Aliomanu, a ma Papaa, ma Kauai, ua kupono no ka hanai Hipa. Ma kekahi mau kula hoi, he pono no ka hanai Bipi, a me na Lio. Ma kekahi mau aina hoi, ua kupono maoli i ka mahiai. Eia nae ka makoue weheweheai ma keia pepa, no ka hcmaz holoholona. E mahele ana i keia wahi olelo i eha mau manao okoa, peneia: 1. Na holohoiona e hanai ai. 2. No ka imi ana i na holoholoiw ano maikai e hanai ai. 3. No ka malama pono ana i na holoholona. 4. Ka heoiiio hope i ke kuai ana aku i ka wa pono. 1. Eia ia numao mua, O na holohoiona e hanai ai. Aole no he loina e kupono ana no na mea a pau, aia no i ke ano a me ka nui o ka aina e maopopo ai na hoioholona e hanai ai. He mea pono no nae i ka poe mahi-

ai ke luinai i kekahi mau holoholona i kupono i mea ai 110 ko lakou ohana iho. Ma kahi i ulu nui ai ke kalo, ka ipu pu, a he kulina • paha, he mea maikai ke hanai i mau puaa, I a ma na aina maloo hoi. i Kao, i Hipa, a me | ka Bipi paha. Eia nae ka hewa, o ka hoo- | kuu ana i na holoholona ma kahi e kanu ai | ka mea ai, he pilikia nui no ia. | Eia ka pono, e hooheie aku i na holoholo- : na a piiu ma kahi kaawale, a o ka poe e ha- | ; tiai nui ana i na hoioholona, i mea kuai aku, I • aia no i ke!a mea keia mea ka noonoo i ke ano o ka holohoiona ana e hanai ai. O ka I 1 Bipi, a me ka Hipa paha, na holoholona i oi; ka waiwai i keia manau-a ke hanai aui, a ke hanai uuku paha no kou ohana iho. He oie • loa no ka Lio. Aoie pomaikai ka aina i ka ' hanai nui ana o kanaka i ka Lio, aole hoi; pomaikai ke Aupuni ilaiia. | O ka Bipi, he nui ka waiwai nona mai, j • he kauwa kokua nni ia no ke kauo ana i na ; : ukana, a me ka lawe ana ma kona kua. He waiu ko ka Bipi wahine, e pono ai no na keiki a me na makua, a o kona io, he mea ai j hoi ia, a o kona iii, e iilo no i ke kuaiia aku. | : Peia no hoi ka Hipa, he mea ai kona io, a e j | iiio no kona huiu a me kona iii i ke kuaiia i! I '* • ke dala. | I 2. O ke ano o na holoholona e hanni ai,; \ he mea nui ia. Nui loa na ano okoa o keia j . holohoiona keia holoholona, he maikai ioa j j kekahi mau ohana holohoiona, a.he maikai | ; hapa kekahi, a he ino maoli kekahi. O ke-! | kahi ohana Bipi, he momona mau ma kahi i! ) uuku ka mauu, o kekahi mau ohana hoi, he ; ■ momona oie, he wiwi waie no, ma kahi i r .ui ai ka ai. He ano iaka kekahi hoioholo- 1

na, a he ano hihiu hoi kekahi ; a noiaila, he f mea nui ka imi ana i na holoholona anomai- ; kai. Ina paha he nui ke kumukuai o na holoholona ano maikai i kinohou, e hoi mai i no auanei ia lilo ma ka hikiwawe o ka lilo o ! ia holohoiona i ke kuaiia'ku, a ma ke kumuj kuai oi aku no hoi. j I kekahi wa. ua laweia mai ma keia Pae : Aina, nmi na aina e mai. na Bipi ano hou, ;he kumukuai nui no. O kekahi, he S2OO no ka Bipi hookahi, a i ka wa ī laha ai ua i Bipi la, ua kuaiia na keiki i S2O no ka mea ihookahi, a ma ia kuai ana, ua hoi mai ke kumupaa i lilo no ke kuai mua ana, ma ke kuaiia ana ona keiki he umi. Eia nae ka I pomaikai. ua mahuahua loa ka maikai o ko- | na ohana Bipi. a ua laha ia ano maikai iwaena o kanaka. Pola hoi na ano Hipa hulu niaikai, he 8200 ke kumukuai no ka Hijxi ! i hookahi, e hoi mai no auanei ia lilo nui, ma : ka maikai o ka hulu, a ine ke ano momona jo ka Hipa. Nolaila, eia kekahi loina paa i jmaopopo i ka poe naauao, o ka nui o na lilo ino ka hanai ana i na holoholona ano inoJ j wiwi, ua iike a ua oi aku paha, i ko ka holo-! I holona ano maikai, a o kona kumukuai ke . jkuaiia'ku, he emi lea ilalo. Nolaila. ua ' akaka lea ka waiwai ma ka imi ana i na holoholona ano inaikai e hanai ai. ' 3. Eia nohoi kekahi. Ua akaka ka |k)uo | o ka malama pono ana a hanai pono ana i na j holoholona. Ma ka malama pono ana a ha-1 nai pono ana, e lilo ai na holoholona i mea ; jmaikai,a momona hoi. Ina paha ka hanai ! jana, he wiwi wale no na holoholona, e ! hoowahawahaia no ia. Ina ho Bipi hanai ! ike pepehiia, aole i makemakeia ka moa wi-! I wi, aole e lilo i ke kuaiia. Lilo koke no nae 1 !na holoholona momona i malama ponoia, i! ke kuaiia'ku i ke dala. Aole pono i kv. kana-1 ka palaka, molowa, ke hanai holoholona, o ' wiwi auanei lakou no ka malama pono ole : ia. Ua like ia me ka mahinaai kanu, ina i malama ponoia, a waele mau ia, e ulu mai- ; kai no ka ai, a hua nui mai, a ina waele ole ia, aole hua nui mai ; pela hoi ka hanai holoholona ana. 4. Eia hoi keia. Ua pono ina mea haj nai holoholona i inea kuai aku, ke kuai kojke i ke dala, i ka wa e momona maikai ana iua holohoiona la. He aho iki no ke kuai i ; emi i ko ka malama loihi ana, no ka make- ; ; i make i kumukuai nui. Ina pela, poho loa ka ! I hanai loihi ana o na Puaa, e like me ka ha-! ; na a kekahi poe kanaka o Hawaii nei, i mau ' ; Puaa niho loloa, he hoailona no ia no kona ! i niau makahiki. Ua hanaiia kekahi mau : i Puaa i umi makahiki a keu aku paha, a o | ; ka ai i lilo i ka hanai ana o ua Puaa nei, ua | j like paha me ka SlO i kela makahiki, keia ! j makahiki. Ina he umi makahiki oka hanai! i ana, ua like ka nui o ka lilo me na dala hoo- ; kahi haneri ! Poho loa ia hana ! Ina e hanai I Puaa ana, eia ka pono, e imi i ka Puaa mo- ■ , mona koke e hanai pono i hookahi makahiki i paha, a eini inai paha ; alaila, kuai koke i ke , j dala, a i ole ia, e pepehi i i-a no ka ohana o ka ! | hale. A oiai e ulu ana keia ohana, ua hanau ; . hou ka ohana hou e pani ai i ka hakahaka o' , na mea i lilo. Ina he kuai emi, e aho ia i ka ; i hanai loihi ana. i j j i Ena kanaka hanai holahoiona, ina e ma-! ; lama pono oukou i keia mau nila eha i haiia ' ae la maiuna, e puka pono aku ka oukou ; ; hana ana, aole no e poho. •

ĪIH HIPA KANK ANO lĪOU. j