Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 31, 28 June 1862 — Page 3
Ka Nupepa Kuokoa.
ia 19, hiki aku au ma ka hale o J. P. Kauwalu i ka ohi dala, oia ko'u kumu i holo ai i Waialua. A wehewehe aku au ia manawa ma ka olelo Hawaii, no kela mau ninau imua o Komo, Kekauwa, Hokuaulani, Koiniho, &c. Aole loa au i hele i kahi o kuu makua e ninau ai, oia hoi o J. S. Emerson, i na olelo Launa, a loaa ole! Hele au i kahi o Iokeve la : Ea! E Piliole, e hele oe io Emerson la e ninau ai i kuu hele ana ilaila. Ea !! Piliole, he hoopunipuni loa, ua akaka loa ka wahahee ou e ke hoa, e nana mai i ka hana a keia kanalia naaupo ike ole. Ma ka hora 4 o ke ahiahi, hiki au ma Keawaula, ma ka la 19 no; ua hala no o Petero Raikina, me kuu palapala ma ka la 18, na ko'u ohana no i kii a ko'u Keena kakau a haawi ia P. R., o kuu kamailio pu ana anei me Iokeve, ma na mea e ae, oia anei ka mea e lilo ai ka loaa na Iokeve, me ka paa o kuu palapala mamua o ka launa ana me Iokeve ? Aole loa ! E ninau i keia mau haole i ike i ka oiaio.
E Pilihaukae! Aole i hai mai o Iokeve i ka Lib, Ch. Na Iokeve anei i hai i ka Lib. Ch, JC, ma na haina o na ninau a J. W. L., aole loa.
E na kanaka a pau loa, mai Hawaii a Kauai. E ike oukou i ka hoopunipuni o Piliole, ka lawe i na mea oiaio i mea oiaio ole, mai puni oukou i ka alapahi a keia Geradona, no lakou ka lua hohonu i wananaia e na kaula mana. E kalai ke alelo e Piliole, malia ua pehu, ke halakau nei.
Ke i mai nei, " Ua hewa ka hai ana i ka olelo Helene, a me ka olelo Hebera, oia ka Pauku 2, 3." He olelo Latina ka ka pono, pela na hua i kakauia'i. Ea ! O kela Pauku 6 o ka Mataio, Mokuna o. Ua kakauia kela Euanelio ma ka olelo Hebera, i ka makahiki 37, a 38 paha e Mataio. Aole i kakau o Mataio i kela Euanelio ma ka olelo Latina ia manawa, nau wale no ia i kakau mai nei, a ke hai mai nei, he huaolelo Launa ka mea i kakauia'i e Mataio. Ea! e Piliole, ke hoole mai nei ka Buke Hebera, kokoko i ke Tenekuria 3, akahi no a kopeia ma kau olelo. E pau kou ao wahahee ana, mai hai hoopunipuni, ua kakauia kela Euanelio e Mataio ma ka olelo Latina. O kela Euanelio a Luka, ua kakauia no e Luka ma ka olelo Helene, i ka A. D. 63 a me 64, ma ka aina o Helene, (Greece,) aole i kakauia e Luka ma ka olelo Latina, nau wale no paha i kakau mai nei ma ka olelo Latina. Lapuwale kau unuhi ana pela ; ea, e ike oe, ua pololei ko'u unuhi ana ma ka olelo Helene, a olelo Hebera hoi; no ka mea, aole hahai ka Baibala Hawaii ma ka olelo Launa. E ike pono makou a pau loa, ua waihoia ka Baibala Hebera, a Helene, ma ka olelo La-tina, me ka hoike ole aku i ka oiaio imua o na kanaka a pau, a kue i ka Baibala Holookoa.
Eia ka mea hai aku ia oukou e na kanaka a pau loa, me he mea la o keia Piliole ka mea i koi ae ia'u ma Makua, Waianae, ma ka la 7 o Iulai, M. H. 1860, e hoopaapaa me ka Ekalesia Pope, ma ka waha o Pomaikai, ua hookoia ka hoopaapaa ana ma ka la 10 o Augate, ua haule ua Ekalesia nei, a ua hoka o Piliole ma, ke kuhihewa ole au, a ke ike nei au, ke lawelawe nei o ua o Piliole nei ma ia oihana. A he ! Makau anei au ia oe ? E he ! Kalele mai pa, Kulia mai holo.
Ua kuhi au, e kolo ana o Ukali i ka maka o ka La, eia ka wa ka lewa o Helekulanio i waihoia e na poai honua o Tiupita. Ahuwale Apua i ka laelae, kokolo ka uwahi o Kula i ke kehau, hau ka waha o ua Hoki nei i ku makani.
Ea ! mai hele oukou e Piliole ma e ao i na kanaka ma ka pono o ka hoopunipuni, o lilo auanei na kanaka ma kou wahi i mea hoopilimeaai ma ka mea i hai hoopunipuniia'ku e oe, e like me keia hoike hoopunipuni ana, a ua maopopo hoi i ko'u manao, he Karaima nui keia e kau ma ko lae. E ku wale no oe imua o ku poe Keristiano o ka Lahui Hawaii, aole e nalo kela alina nui loa.
E nana mai oukou e o'u mau makamaka a pau ma ka pono o ka Haku, i keia hana a Piliole, mai kapa aku he oiaio kana hoike ana ma ka Nupepa Kuokoa. Mai hana hou i keia hana e Piliole naaupo, a hookiekie loa imua o na kanaka Hawaii. E ke hoa e! e hai mai oe i kela mau ninau a'u i pela aku ai ia oe, a ke kapa mai nei oe he hookiekie au. O ko'u hookiekie anei ia o ka wehe aku i ka pilikia o ko'u mau hoahanau. E nana ma Roma 9:1.
A ke olelo nei o ua o Piliole, aole ka ia e pane hou mai. No ke aha keia ? I ko'u manao, no ka nele o kou waha i ka pane mai ma na mea ku i ka oiaio. E ke hoa, ina io pela, he hao pelu wale oe no Epela, ka hale kuke o Apadona, ke aniani huinakolu hi-o o Amona, ka Laka ki ole o Mekasa, ka laau maloo wale o Sidona, ke keleawe ulaula o Abedunia, ka hao kaka-ki o Aitiopa, ka hale makeke o Apesenedo, ka haie kamala hio o Italia, ka waapa kahulihuli o ke Kaiula. Mai uluhua i ka lohi o ka'u wahi leta.
G. M. KOHA.
Keawaula, Waianae, Iune 12, 1862.
He Olelo Pane.
Ua ike makou i na manao paipai o S. D. Kalaauhula ma ka Helu 38 o ka Hoku Pakipika, nona ke poo i kakauia penei " He mau manao paipai i na Lunamakaainana."
A ma ka pauku elua o kona kukulu manao ana. Ke kahea leo nui nei oia i na hoa makaainana mai ka la hiki a ka la kau, mai ka poe kiekie a ka poe haahaa, mai na malihini a na kamaaina. A ma ka hapa lalo o ka pauku elua o ua manao la penei no ia.
Ka! Kupanaha wale hoi i na waha kamailio o kakou, aohe laa o ka hana, o kekahi he o lima wale iho no, o kekahi he mumule, o kekahi he hilinai i na noho, o kekahi he hoopanee apopo, o kekahi he naaupo maoli, he hawawa, he hoole wale iho no, he makemake mahaloia, a o kekahi hoi he makemake ma ka puu dala o ke Aupuni. Auhea iho la la ka pono o na makaainana i nei mau Lunamakaainana."
Nolaila : Ke olelo nei makou, ina paha o oe e S. D. Kalaauhula kai lilo i Lunamakaainana oi kelakela o ke akamai, ina no la hoi paha aole e luhi nui wale ka Hale Ahaolelo i ka noonoo ana i ke kaumaha o na makaainana a me ka mama, i ko ke Aupuni waiwai hoi a me ka ilihune, ina la hoi aole e hoomoe pinepineia na Bila ma ka papa no ka mea, oiai o oe kekahi e noho ana iloko o ka Hale Ahaolelo, ke kanaka oikelakela o ka naauao, alaila, ua makehewa ka Hale Ahaolelo Alii. Pakelakela ua mea he hooio la e ke hoa.
Ina la paha o oe kekahi Lunamakaainana, aole paha oe e lawe i kau wahi dala o ke Aupuni, ina paha aolo e lewalewa kou lima malalo o ka la, makena no hoi ua mea la he liki. I hewa no hoi paha i ko haule ana i ka la i koho balota'i, he ma'u no hoi kou mau balota 1,108. a e kamau hou ia iho la hoi, o kou koino no la hoi ia, akaka ana la hoi ke ku o ko liki me ko hooio iho iloko o ka Hale Ahaolelo, ike aku ana la hoi makou. Manomano no hoi ua mea la he hookelakela i ka inoa i kaulana. O kau no ia, he hoohuli i kanaka, i makemake aku ai ia oe. kohoia oe i kekahi kau balota e hiki mai ana, ke kohoia. Aole no e ole ko kohoia. Hilahila wale, a e kohu pupule ana paha oe. Akahi no ke hi-o. Nolaila, ke waiho aku nei makou i keia mau hua mele. Penei:
"He kiko—ho maka aniani,
He kikoi kau olelo,
He pii kau hala iluna Ualo,
Iluna wale no oe e koi ai,
I koi no oe a koii koi,
Aole oe e kau ae iluna,
He kuaaina,
He maka holilea,
He lole e ka olelo."
E S. D. Kalaauhula, ke kanaka oi kelakela hookahi o ka naauao ma Hawaii nei; ke olelo aku nei makou ia oe, e hamau i kou waha, i ole kou alelo e hoopuka i na olelo ino, a me kou mau lehelehe i ka apaapa. E akahele hoi oe ma ka hoopuka ana i ka hua olelo (naaupo) no ka mea, ua lawa ia makou ku makemake o ke Kumukanawai. E nana ma ka Pauku 77. Aoao 14. Aole makou i manao e ao-a ia oe, o ko waiho akea ana mai i au olelo imua o ka lehulehu, nolaila, hiki no ia makou ke ekemu aku, me ka hoomau aku no i ka ekemu ana.
" Wahapaa wale oe e ka Aukuu,
Ko waha Ou, Oolomao."
Ina no he kokoke aku ko hale ma kapa kahawai ea, e aho iho no na Oopu moe wai la, ua moe wale kela iloko o ka neki a nui ke poo, kii aku no a lawe mai pulehu, loaa no ka i-a. He ma'u ia hala ka la. E ahoia.
L. M. KAMEHAIKANA.
He La hele malihini o Iesu.
Ma ka la 19, oia hoi ka Poaha, ua akoako nui mai na hoahanau o ka aoao hoomana Katolika ma Roma,i ko lakou Halepule, kahi i kauia'i na kii leo ole, i hoohalikeia me ke ano o ke Akua ola i ka lani.
Malaila au kahi i nana ai, ua lawe mai au i ka nani o na mea i hanaia ma ia ia, i mea na'u e kaena aku ai. Oia hoi keia, ua kahikoia na mea a pau i na aahu keokeo, a he wahi keokeo ma ke poo o na wahine, a hiki ilalo i ka hapalua o ke kino a oi aku. Ua haliiia hoi o waho iho o ka Luakini i ka mauu a maikai loa.
A ia ma ka aoao akau o ka hale kula Katolika, ua kauia kekahi kuaahu, i hoonaniia hoi i ka maile, ka awapuhi, ka palapalai, ka ieie, a pela aku. Ua kahikoia hoi i na hae keokeo, ua hiki paha i ka haneri a oi aku paha ka nui o na hae, e paa ana ma ka lima o na wahine, me na kane, me na keiki pu kekuhi. He mau mea ai kekahi i hoomakaukauia no lakou.
Eia ka mea kanalua iki i ka nuna aku, o ka Iike loa o keia hana ana me ka oihana hoomanakii o Hawaii nei, ua like loa ka hana ana, me ka hoomana ana o ke Akua o ka poe hula, oia hoi o Laka. Ina e kauia kekahi pohaku, hiki no i ka poe hula ke hoonani ia pohaku, i ka awapuhi, ka hala, ka maile, na mea ala no a pau. Pela lakou e hana'i a hoomana aku, pela ka poe Katolika, i hana'i ma ka la Poaha i hala iho nei.
E na hoa, e makaala oukou i kela, no ka mea. he mea mau ka hoomanakii o Hawaii nei, a kakou i ike ai i ka poe kupuna kahiko o kakou, o ke ano nae o ka kakou hoomanakii, he hoomana i ka pohaku, laau, i-a mahina, la, moo, paakai, pele, a nui aku. He Katolika no au mamua no Waianae. E. KAUI.
Honolulu, Oahu, Iune 21, 1862.
He kanikau no W. H. Rice.
Aloha nui oe e W. H. Rice.
Ka Luna olelo a Kristo,
Ua hele aku la oe,
E halawai pu me ke Akua,
Me ko ke Akua poe Anela.
Halawai aku la oe,
Me Rikeke, W. H. Lee, Limaikaika,
Me kou poe hoa hui.
Ma na hana pono a pau,
O ko keia ao no,
Pau kou launa aloha ana,
Me na hoahanau,
Aloha kau wahine,
Me au keiki pu ;
E u nei me ka paumaka,
Me ke kaumaha o ka naau,
No kou hele ana aku nei,
I ke ala hoi ole mai.
Aloha nui oe e W. H. Rice.
Makua o ka lehulehu,
O keia aina makamaka ole,
Hookahi no makamaka,
O ka olelo a ke Akua,
Pau kou kamailio pu ana,
Me kou poe kanaka,
I kou wa e ola ana,
Ua kohoia mai oe,
E ke Aupuni Hawaii,
1 Loio Apana,
No keia Mokupuni no.
Ua kokua nui no oe,
Ma ka pono o ke Aupuni,
Aole no ou lua,
Ma keia Mokupuni,
Ke aloha i ka Lehulehu,
Ke kokua i ka poe pilikia,
Aia kou inoa,
Ma na Kaei olu,
Aloha nui oe e W. H. Rice.
Ua hele ia e oe,
Ka moana Pakipika ;
Nau no i noho aku,
Na hau o Kalaponi;
Ua noho ia e oe,
Na Mokupuni Hawaii nei,
Pau kou ike ana,
I na pono o keia ao,
Pau kou haiolelo ana,
Maloko o ka luakini,
Pau kou holoholo ana.
Ma keia kula panoa,
Pau kou kaumaha,
Ua kuu no kou luhi,
Aloha kou hanauna,
Ala Amerika Huiia,
I ka ike ole ia oe.
E ike ana lakou ia oe,
Ma ka elele waha ole,
Me ke aloha pau ole,
Ia oe e W. H. Rice,
Ua laweia aku nei oe,
Mai keia ao aku :
Aia oe ke noho la,
Me ka poe Hemolele,
Me ka Haku Iesu Kristo.
S. R. HAPUKU.
Niumalu,Kauai, Iune 4,1862.
AWA O HONOLULU.
Na Moku ku mai.
Iune: 19—Maria, mai Hilo mai, me 238 pahu ko, 73 kukaa pulu, a me 8 ohua.
21.—Kilauea, mai Kona a me Lahaina mai, me 37 bipi, 2 lio, 22 hipa, 6 1/2 barela uala, 3,ili bipi, 7 eke alani, 2 eke lemi, 8 pahu bipi, 2 waa, 1 eke dala ($150.)
21—Ema Ruka, mai Lahaina mai, me 3 lio, a me na waiwai e ae he nui wale, a me 53 ohua.
21—Go-ahead, mai Hanalei mai, me 8 paila wahie, a me 8
21—Hana, mai Hilo a me Kohala mai, me 121 barela malakeke. 3 eke pulu, 6 puaa, a me 16 ohua.
23—Kamehameha IV., mai Hanalei mai, me 26 barela malakeke, 33 pahu, 55 eke ko, 8 paila wahie, 1 lio, me 12 ohua.
24—Moikeiki, mai Kahului mai, me 200 busela huita, 7 pahu ko, a me 3 ohua.
24—Jeannette, mai Maliko mai, me 200 pahu KO, a me 7 ohua.
26—Nene, mai Hilo mai, me 135 kuaa pulu, 97 eke ko, 25 ili bipi, a me 32 ohua.
Ke kauohaia'ku nei na Lunakula, a me na Kumukula, e hooili mai i ka inoa o ka poe Hanau, Mare, a me ka poe Make, i hoolahaia'i ma ka Nupepa Kuokoa. E kakau mawaho o ka palapala la H. M. Wini, Luna Pai o ke Kuokoa ; a i ole ia, e haawi ae i na Luna o ke Kuokoa.
HANAU.
Iune 17, ma Kaakopua, Honolulu, Oahu, hanau o A. MULIHELE (w.) na M. Kapihe me Kaai.
Iune 12, ma Kanohe, Waikalua, Hawaii, hanau o KINIAKUA (k.) na Kaheku me Kamala.
Dek. 13, ma Waikahalulu, Honolulu, Oahu, hanau o MELE PIKIMANA 2, (w.) na Kinuea me Meleana.
Aper. 12 ma Kaholo, Hamakua, Hawaii, hanau o KAWAINUI (k.) na S. Polapola me Kehei.
Mei 12, ma Ainahou, Paauilo, Hamakua, Hawaii, hanau o SOLOMONA (k,) na D. Moiulu me W. Kaoui.
Mei 23, ma Kaao, Hamakua, Hawaii, hanau o ELIA NAINOA (k.) na Wiliama me Kaa, he keiki kamahai.
Mei 27, ma Keahua, Kula, Maui, hanau o KAUHIOKALANI (k,) na Wahinenui me Kaaialii.
MAKE.
Aper. 11, ma Puuwai, Niihau, make o KEKUNUI (w.)
Aper. 17, ma lehua, make o HOKUAO (w.)
Aper. 3, ma Wailea,. Hilo, Hawaii, make o KAAPANA (w.)
Aper. 3, ma Wailua, Hilo, Hawaii, make o MOENAHELE (w.)
Aper. 11, ma Walea, Hilo, Hawaii, make o KALUNA (k.)
Aper. 21, ma ia wahi no, make o KAINONO (w.)
Aper. 26, ma Kamaea, Hilo, Hawaii, make o KEKALOHE (w.)
Aper. 12, ma Wainaku, Hilo, make o KALULA (k.)
Aper. 18, ma Kaiwiki, Hilo, make o WELA KAHALE (k. )
Mei 1, ma la wahi no, make o KALEIPAKA (w.)
Mei 9, ma ia wahi no, make o HAKA. (w.)
Mei 23, ma Kamananui, Waialua, Oahu, make o KALIPUA
Mei 29, ma ia wahi no, make o WAWAU (w.)
Mei 29, ma Kawaihapai, Waialua, Oahu, make o KAUAKAHIAKUA (k.)
Iune 1, ma Kawaihaeuka, Hawaii, make o KAIWINUI (w.)
Iune 11, na Kanohe, Waiakalua, Hawaii, make o KALENOAULA (w.)
OLELO HOOLAHA.
UA HOOPII MAI O ULOULO w. I KANA KANE
o Malikuli, no Koolaupoko, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu, e Malikuli, i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka mea Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Poakolu, oia ka la 2 o Iulai, i ka hora 9 o ke kakahiaka, aia ma ka ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iune 23, 1862. 31-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA HANOHANO o G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Waiwaiole, e hookohu ia ia i Luna Hoopono-pono Waiwai, o Koupua, i make ak nei : Nolaila, ua hoikeia na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaha, oia ka la 3 o Iulai, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no kahoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iune 31, 1862. 31-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano o John Ii, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Harriet B. Townsend, e hookohu ia ia i Luna Hoopono-pono Waiwai, no Harriet K. Lolohi, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 2 o Iulai, i ka hora 9 o kakahiaka, o ka la i me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oluolu keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. JNO E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iune 21, 1862. 31-2t
$20 Makana!
E UKUIA KA MAKANA I OLELOIA MALUNA. I KA mea nana e loaa i kekahi Lio a me ka Noho Lio, i aihueia ma kahi o Kauka Lunamakaainana, ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma ka po o ka la 23 o Iune iho nei ; $10 no ka loaa. ana o ka Lio a me ka Noho Lio. a he $10 hoi no ka hopu ana i ka mea nana i aihue.
Eia ke ano o ka lio, he lio ulaula uuku, i kuniia ma ka uha hope, me ka hao poepoe anuunuu mawaho a puni, me kekahi mau hao kuni e ae i ike ole ia. Ua hanauia keia lio ma Ewa. O ka noho lio, he noho lio Pelekane ilipuaa, a he ano hou no.
W. C. PARKE, (Ilamuku Nui.)
Keena Ilamuku, Oahu, Ian. 25, 1862. 31-3t
Olelo Hoolaha.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU KE NANA MAI lakou, ma keia hoolaha, ke papa aku nei au i na mea a pau, mai kii wale kekahi mea i na mea ulu o luna o kuu Aina Kuleana, Ili Aina,
Ma Kaluaalaea,
Kaupakulua, ma Hamakualoa, Maui. No ka mea, ua loaa mai ia'u ke kope o ka Palapala Sila Nui. mai ke Kuhina Kalaiaina mai, nolaila, ua kapu loa na kanaka o kahi e mai, aole e hiki ke kii i kekahi mea maluna o ua aina la, a me na holoholona hele hewa maluna o ua aina la. Ina e loaa ia'u kekahi o na mea i oleloia maluna, hookahi dala pakahi ka uku, ina e uku ole mai kekahi, e hiki no ia'u ke hoopii ma ke Kanawai o ka Aina. Eia hoi kekahi, o ka poe e noho ana maluna o ua aina la, mai noho iho, mai keia la aku. Me ka mahalo.
MR. PIKO.
Iune 26, 1862. 31-2t*
Elua Dala Makana.
UA NALOWALE MAKE KAKAHIAKA o ka Poakolu, la 18 o Iune, ma ke alanui e pii ana i Nuuanu, he Uhi Maka Eleele. E loaa i ka mea e loaa ai keia ulu maka, ma ke hoihoi ana mai ia mea ia Kauka Smith, ma Monikahaae, a i oleia ia H. M. Wini. 30-3t
Olelo Hoolaha.
E IKE AUANEI OUKOU E NA MEA A PAU LOA, O makou o ka poe nona na inoa malalo nei, ke papa aku nei makou i na mea holoholona komohewa mai, ma ko makou aina hoolimalima,
Ma MAKAWAO, Kailua, Oahu.
Ua kapu na holoholona komo hewa mai, oia hoi ka Bipi, Lio, Hoki, Kekake, Kao, Puaa, a me na mea like, ina e komo kekahi o keia mau holoholona, e uku no $1.00. Pela hoi na Haole, Pake, a Kanaka maoli, mai kii wale i kekahi o na mea e uku ana maluna o keia aina, ina kue kekahi i keia mau olelo maluna, e uku no $1.00, e lilo kela olelo hoolana i Kanawai paa, mai kona la e puka ai, a mau aku.
E KAINANA. KIMO,
PAUU, HOOPILIMEAAI,
NAWEUWEU, WAILELE,
NAIWIELUA. HAO,
KALAWAIANUI, PAAHAO,
KAHAWAII, HOOKANO,
KAIO, NAILIMA
Makawao, Kailua, Oahu, Iune 9, 1862. 30-4t*
E na Koa Lio o Hawaii.
E NANA MAI.
E PAIKAU ANA KEIA PUALI KOA, MA ka hapalua o ka hora ehiku, o kela a me keia ahiahi Poalua, o kela pule keia pule, ma ko lakou Hale Paikau. A he paikau hoi ma na Lio, i ka hapalua o ka hora eha, o kela a me keia ahiahi Poaono, (koe nae na Poaono paikau o na Kaa Kinai Ahi.) ahiki i ka la 31 o Iulai ae nei. Ma na Kanawai i hooholoia i ka halawai hope ana iho nei, e uku ka poe e hiki ole mai ana i keia mau paikau, me ke kumu kupono ole o ka noho ana, he hapaha dala. Ua makemakeia i mau hoa hou, i lawa pono ai keia Puali. O ka poe a pau e makemake ana e komo i ka Puali Koa Lio. e hele aku ia J. Komoikeehuehu, J. Moanauli, a ia W. H. Daimana. Ma ke kauoha a ke KAPENA.
30-1t
Olelo Hoolaha.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei. Ke papa aku nei au ia oukou e ka poe mea Hale Kuai, o kela ano keia ano, a me ka poe waiwai e ae no hoi, a me na mea like. Mai hoaie mai oukou i ku'u wahine mare,
Ia Kekaha ,
no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u, a me ko maua wahi moe, ua hele aku oia me kana kane manuahi,
Me Kamanaonui,
a owau hoi o ke kane mare aohe wahi mea a pilipili aina ia iho, nolaila, ina oukou e hoaie ia ia, heaha lahoi, maluna iho ona ko oukou poho. Aka, ea, aole no nae na Kauakuahine noe lai o Manoa i kii aku, aka, na Hilo Waipunalei no i haale mai. Oia mau no ka olu o kahi wai o Polehewai. Ua pau, me ke aloha.
J. KAIWI.
Polehewai, Manoa, Oahu, Mei 19, 1862. 26 1m*
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, MA KEIA OLELO Hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au a me ka papa aku, ua kapu ka hele ana a me komo hewa ana o na holoholona: Lio, Bipi, Miula, Kekake, Hipa, Kao, Puaa, ma ko makou mau pauku aina mahi Raiki, Kalo, Ko, Kulina, ia mea aku ia mea aku.
Ma Kaluapulu, i Kalihi,
A o ka mea komo hewa e hele ana ma ia mau wahi, e hopuia no ia mea, a e uku ka mea noua ia e like me ke kanawai, a ina e hookaa oleia mai ka uku, alaila, e hookomo ia mea ma ka Pa Aupuni ma ia hope. A ina he holoholona hoailona oleia, e lawe no ma ka Pa Aupuni me ka hookolo ole. J. Ii.
Iune 6, 1862. 29-2t
Paddy!
OKA POE MAKEMAKE E KUAI MAI IA MAUA I KE Padi (oia ka hua Raiki me ka ili,) e haawi no maua i 3 keneta no ka pauna Padi oo-maikai, mai keia la aku.
G. P. JUDD A ME S. SAVIDGE.
Honolulu, Mei 15, 1862. 25-3m
HANA KAMAA LIO!
$1.50 WALE NO.
Mauka o ka Halewai, ma Alanui Alii.
E IKE NA KANAKA A PAU, UA MAKAUKAU au e Hana i na Kamaa, no na lio o ka poo e makemake ana i ko lakou au wawae e paa i ke Kamaa Hao! ME KA EMI O KA UKU, Hookahi Dala me ka Hapalua ! No na wawae mua, a i na pau na wawae eha Ekolu Dala wale no ! Eia kekahi, ua makaukau no hoi oia e hana i na mea a pau e pili ana i kana oihana no ka uku emi loa, oia no na hao kuni, kapilipili kaa, a pela aku. E hele mai e ikemaka no oukou iho.
WM. DUNCAN.
Honolulu, Oahu, Mei 1, 1862. 23-3m
OLELO HOOLAHA.
KE HAI AKU NU AU I NA KANAKA A ME KA POE mea holoholona no a pau, e lawe i ko lakou mau holoholona mamua ae o ka la mua o Iulai e hiki mai ana, mai ku'u aina aku, oia o
Laiewai me Laiemaloo.
Ma ka Anana o Koolauloa, Mokupuni, Oahu. A ina e loaa kekahi holoholona ia'u, e holo ana iluna o ka aina, mahope iho o ka la i haiia maluna, e hoouku no wae e like me ke Kanawai
KAPENA HAULANI, (H. S. Howland)
Howlandsville, Laie Iune 18, 1862. 30-4t
Olelo Hoolaha.
MA KE KAUOHA A KA MEA NONA KA aina ia'u, nolaila, ke hoike aku nei au i ke akea, aole e lawaia na kanaka o na Ahupuaa e ae ma na kai
O Hookena,
ke kuleana ole lako me a'u, aole no hoi ma na mea o ka ainauka ke kuleana ole ma na kanawai. Nolaila, mai kii i ua IA ihoomalu ole ia, a me na nahelehele i hoomalu ole ia e a'u, o pili-kia auanei. LUMULUMI w, (Konohiki.)
Kona hema, Haw., Aper. 30, 1862. 29-3t*
Olelo Hoolaha.
KA POE JURE KANAKA MAOLI, NO KA AHA HOOkolokolo Kiekie, ma Honolulu, e hoomaka ana i ka Poakahi, oia ka la 7 o Iulai, M. H. 1862.S. W. Kalama, Maluaikoo, Kaaihelemoku, Kahalione, Kapilikea, Keolaloa, Kawelohelii, W. Pinehasa Wood, Hama Naone, Iwa, Maeha, Kawiliau, Keaoeleele, Waihinalo, Puniwai, Keawehana, Pikapika, Kapahukepau, Kamakau, Kalanikahua, Kamakea, Hepa, Kanamu, Maii.
JNO. E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iune 11, 1862. 29-3t
No na Palapala Mare.
KE HOOLAHAIA AKU NEI I KA POE A PAU Emakemake ana e kii mai i
Palapala Mare,
o ka Poakahi a me ka Poaha, o kela pule keia pule, oia ka ma-nawa e kii ae ai ma ko'u Keena hana, ma Pihilolelole, Honolulu, Oahu. SAMUEL L. KAPAHUKULA.
Luna Mare Honolulu,
Oahu, Iune 4, 1862, 28-4t
HEIHEI
O ka la Eha o Iulai.
KE ANO O KA HEIHEI ANA.
HEIHEI MUA— $10 ka uku o na lio hookomo mai. Ekolu holo ana.
HEIHEI ALUA —$5 ka uku o na lio hookomo mai.
Hookahi no holo ana.
HEIHEI EKOLU —$3 ka uku o na lio hookomo mai
Hookahi no holo ana.
E maheleia na dala i na lio ekolu i puka mua, penei ; —O ka hapalua i ka lio ma, o ka hapakolu i ka lio alua, a o ka hapaono i ke kolu o na lio i puka mua.
HEIHEI 4 —Hoolelepa—$2 ka uku no ka lio hookomo mai. E haawiia ka puu dala i ka lio makamua.
HEIHEI 5 — Heihei Kekake (Piula)—25 keneta (hapaha) ka uku ke hookomo mai.
HEIHEI 6—Ma ia hope iho e pii ia ka laau pakika, elima dala ka makana.
HEIHEI 7—Alualu i ka puaa huelo pakika. O ka puaa no ka uku ke loaa.
HEIHEI 8 —He heihei kaa lima huila hookahi kekahi, me ka heihei iloko o ka eke.
E hookomoia mai na lio me ke dala, he umi la mamua ae o ka la 4 o Iulai. O ka poe mea a makemake ana e hookomo mai i na lio, e hai ae la Kimo Pelekane ke Kakauolelo o ke Kahua. A o na dala uku o ke komo ana i ka heihei, e haawiia ia John H. Brown, Esq., a me Frank S. Pratt Esq.
Na Lunakanawai o ka heihei, WM. DUNCAN, D. R. VIDA. C. L. RICHARDS.
Kakauolelo o ke Kahua.
J. I. DOWSETT (Kimo Pelekane) Ma ke kauoha a ke Komite Hoomakaukau.
F. S. PRATT.
29-3t Kakauolelo e ka Halawai.
OLELO HOOLAHA.
ONA MEA NONA NA INOA MALALO, KE PAPA AKU nei au i ka poe mea holoholona ma Manoa, mai hookuu i ko oukou mau holoholona, Lio, Bipi, Puaa, Moa, &c., ma ka ilina o na Pake ma Manoa, ina e loaa ia'u kekahi holoholona a i ko'u hope paha, e hana kokeia e like me ke kanawai o ka aina no na holoholona komo hewa, a ina he poino eae, e hana ia no e like me ke kanawai no ka poino a pela ma kahi o Kalauki Pake mamua, ua like loa maluna, a ua kapu loa no hoi e like me ke kanawai. AKIU A ME AKEANA PAKE.
Na mea malama a luna o na Ilina Pake.
May 3,1862. 29-6t*
OLELO HOOLAHA.
ONA MEA A PAU I AIE MAI ia Timoteo Keaweiwi, o Lahaina, Maui, i make ana nei, e pono lakou ke hookaa mai mamua o ka la 1 o Iulai e hikimai ana, a o ka poe hoi a na Timoteo Keaweiwi la i aie aku ai,e pono ke hoike mai i ko lakou kuleana maloko oia manawa no.Aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, e loaa wai ia kakou.
WILLIAM A.P. JONES.
Luna hooponopono waiwai o Timoteo Keaweiwi
Lahaina, Mei 10, 1862. 29-3t
OLELO HOOLAHA.
KE KAUOHA AKU NEI AU I NA MEA a pau, nana i AIE mai ia'u, e hookaa aku i ko'u hope, oia no o C. S. Bartow (Bako) E. P. BONA.
Lahaina, Mei 10, 1862. 26-3m*
PA AUPUNI MA KUALOA.
NO KA MEA, UA KOHOIA MAI maua i mau Luna no ka pa holoholona hele hewa, e ka mea Hanohano M. Kekuanaoa, Kiaaina o Oahu, ke hoolahaia aku nei maua, aia ka pa ma Kualoa, Koolaupoko, ua makaukau maua e hana e like me ke Kanawai.
JUDD A ME WILDER.
Honolulu, Maraki 1, 1862. 19-3m
LOLI, LOLI,
LALA MANO.
A ME KA
Pepeiao Laau.
UA MAKEMAKE HOU KA MEAnona ka inoa malalo nei, e kuai aku i naLOLI.Eia ke ano o na Loli e kuai ia ai, o ka Loki kaea me ka Loli koko, eha keneta ka uku no kapaona hookahi, a o ka loli kohola, he 12 1/2keneta no ka paona hookahi.Eia ka hoakaka ana no ka hana ana i ka Loli, e mahele e ma-mua a pau, alaila, lawe i ka lepo a pau, alaila holoi a maikai,paiha a moa lou, kaulai a maloo loa me ka pilau ole. Alaila,makemake ia ka mahele ana o ka Loli kohola, e mahele iakekahi puka mawaena.Eia kekahi — Ke makemake nei na mea nona ka inoa malalonei, e kuai aku i kaLala Mano a me ka Pepeiao Laau.Me ka uku aku i ke kumukuai make pono, penei : No kapaona hookahi o ka Lala Mano, he 15 keneta. No ka PepeiaoLaau, 7 1/2 keneta no ka paona hookahi.O ka poe e loaa'na na mea i haiia maluna, e pono e helemai ma ko makou hale kuai, ma ke Alanui Alii, e pili ana maka aoao komohana o ko Daimana ma Hale Kuai.
19-3m UTAI A ME AHEE.
Kau Leo!
KE KAUOHA AKU NEI AU I KA POE A PAU, E HOPU ana i na holoholona hele hewa, ma ka mokupuni o Maui, i kuniia penei q. e hele mai e hai mua ia'u, mamua o ka lawe ana i mea holoholona'la i na Pa Aupuni ; no ka mea, o ko'u hao kuni ia. JAMES LOUZADA. (KIMO LUSEDA.)
Waikapu, Feb. 11, 1862. 12-6m.
KA MOKUAHI
' KILAUEA,'
E HOLO ANA NO O "KILAUEA," MAI Honolulu aku.
NO KONA!
A me na wahi e waiho ana ma ia holo ana.
E LIKE PENEI
IUNE, ......................... .... .. Poakahi, 23
IULAI......................... ...... . Poakahi 7, 16, 21, 28
AUGATE. .......................... Poakahi 4, 11, 23.
SEPATEMABA.................. Poakahi, 1, 8, 15, 22
E holo ana o Kilauea, no KONA, a me na wahi e waiho anama ia holo ana, i na Poakahi a pau o keia hapaha makahiki,koe nae ka Poakahi, la 18 o Augate, iloko oia pule e hoomoe iki.E haalele ana ia Kealakekua i na Poakolu, ia Kawaihae i naPoaha, e ku ana ma Honolulu i ke kakahiaka Poaono.
JANION, GREEN & CO.
Luna H. S. N. Co.
Honolulu, Iune, 1862. 30-tf
NU HOU; NU HOU
OWAU O A . CLEGHORN (AKE.) UA KOMO no au iloko o kekahi HALE KUAI HOU, ka Hale Kuai o Halewai mamua, mauka ae o ka Halemahoe, a kokoke hoi i ka Baneko o Bihopa ma. Eia no ke waiho nei na mea a pau a ka naau e anoi ai, kupono loa no na kane, na wahine a me na keiki. O kela mau lole he Iole
NU HOU WALE NO.
A HE Makepono loa ke Kumukuai.E haele nui mai oukou e makaikai, no ka mea, aole he uku ke nana wale aku i na mea nani ma keia Hale Kuai. E hele mai e nana no oukou iho, i pau ko oukou kanalua, aole no heHale Kuai e ae ma Honolulu nei i hoolako ponoia i na Lole maikai loa a makepono loa hoie like me ko'u. A nolaila, o na kanaka a pau maiHawaii a Niihau,aia a holo mai oukou i Honolulu nei, e nane mua mai a kuu HALE KUAI e nana a e kuai, aole e hele ma ko hai wahi ma-mua, o ka hele mai imua o'u.
EIA KEKAHI:
Auhea oukou e na holokahiki, ke waiho ia kuu Hale Kuai ma kahi kokoke loa i ka uapo, a ua hiki ia'u ke hoolako ia oukou i na mea a pau e pono ai no ka uku emi loa.
25-3m
Lahainaluna.
MA KA LA ELUA O IULAI. OIA HOI KA poakolu o ka hepedoma mua o ua malama la, e hoomaka hou ia ke Kula Nui ma Lahainaluna. Ma ia la no e ninauia'ku ai ka poe makemake e komo ae i ke Kula Nui. E hoi mai oukou e na haumana, i ka la kupono. Mai hoopanee aku.
J. F. POKUEA (Kumu Kula.)
Iune 10, 1862. 29-3t
H. L. CHASE.
MEA PAI KII.
UA LILO AE NEI IA H. L. Chase,(Alualu,) ka Rumi pai kii o J. W. Kini, a nolaila, ua makaukau oia e pai i ke kii no ka poe a pau e makemake ana iamea, me ka mikioi nui. E hele nui mai e ike no oukou iho, aiano kona keena maluna ae o kaHale Pai o ke "KUOKOA."Ma ka aoao hikina o kaHale Leta.
29-3m
Wi Makemakeia.
HE 10,000 PAONA WI I MAKEMAKE ia i keia manawa no, a e ukuia aku no na keneta ekolu, no ka paona WI hookahi, me ka iwi no owaho. A he elima keneta no ka paona hookahi ke pau ia iwi i ka mahina. E lawe mai ia F. HORN Honolulu,
Iune 6, 1862. 28-3m
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA HANOHANO o G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Wm. Kiwini, (William Stephen,) no ka hooiaio ia la i na Palapala Kauoha o Haole, no Honolulu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 9 o Iune, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mei 28, 1862. 27-4t
Ili Hooluuia.
AIA MA KA HALE KUAI PAPA O Kamuela, e loaa ai na Ili Hooluu, o kela aao, o keia ano, he kumukuai oluolu no, e pono i na kanaka humu kamaa, a humu noho lio, e hele mai e kuai i ike i ka makepono.
KIMO PELEKANE.
Honolulu, Mei 15, 1862. 25-3m
HALE KUAI BUKE.
AIA MA HONOLULU HALE, (OIA KA HALE Leta,) ka hale kuai o Wini, he wahi e kuai ai i na Buke Haole he nui wale, O KELA ANO KEIA ANO BUKE KULA HAOLE, A B C, (Primer.) KUHIKUHI O KE KANAKA HAWAII, (Form Book.) BUKE HELU MUA, (Arithmetic.) BUKE PALAPALA HONUA MUA. BUKE HUAOLELO, (Phrasebook.) BUKE PA KO LI, (Kamina.) A me na Buke Kula e ae me nui wale. Malaila no na Buke maikai na ke Kakau Waiwai, no keia oihana keia oihana, mai ka mea aui a ka mea liilii. — AIA NO HOI MA— Kanana. Leta. rula ia a rula ole la. Kanana Pepa loihi, rula ia a rula ole ia. Peni Hao, maikai loa. Inika, ipu inika. Peni kala, ekele, uliuli a ulaula. Kumu peni. Wepa ulaula a eleele Wahi palapala, ulaula, keokeo a eleele, (mea kakau.) Papa pohaku, a me ka peni kala pohaku. Inika eleele, uliuli, a ulaula. Ue kekahi mau mea e ae no he nui, no na kula, a me na oihana kakau. A he kame pono no ke kuai ana malaila no keia mau mea. E hiki no i na kanaka maoli, mai Hawali a Niihau, ke hele ma- laila e kuai ai.