Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 31, 28 June 1862 — Na Palapala. He Olelo Pane ia Oiaio Loa. [ARTICLE]

Na Palapala.

He Olelo Pane ia Oiaio Loa.

Ua halawai mai ;iu ine ka olelo a Oiaio Loa i hooiimaliina'i ia hai e kaknu. i mea e hoeha mai ai ia'u, (wahi paha a kona manao.) no ka'u mau olelo, no kona kumu manao ma ka Hoku Pakipika o ka la 13 o luoe nei; a no ia mea, ke wikiwiki nei au e pane aku, me ka waiho aku i ka oiaio iiiiua o ka; lehulehu, ka lahui o Hawaii nei. Mamua nae o ko'u hoomaka ana i ka pane aku nona, e hai mua au ia ia, ina ua waihoia kona pela e moe ai maluna o na kui, ke hai aku nei 'au, nana no i hoomakaukau ia wahi nona iho. Aele au e hookaumaha'ku i ka lehulehu ma ka hookomo ana i na olelo ana me ka'u e kakau nei; no ka mea, ua maopopo lea i J ka lehulehu ka oiaio o na mea a'u i manao ; wale aku ai, oia hoi o ka inaina ke kumu o kona manao ino ana mai ia'u ; a ua hooia ! mai nei ma kana mau olelo i pane mai nei, ;o ke kumu io no ia, a no kona piha loa i ka inaina ; nolaila, ua haalele mai ka huaolelo i maemae i kona %vnha, a o ke kamaaina o ia I wahi ona i keia manawa, oia no na huaolelo f hakukole, a ine na olelo pelapela e ae. Aloha ; ino no ia, i ke komo o ke apo hao o ka inaina ma kona ihu, me ke kauo ia ia ma na wahi : a pau a ka huhu e manao ai e alakai; aka, •maliapahaua kuhihewa au ma iamanao; dna, malia no paha o kona ano maoli no ia, j ;a o kona kulana hoi, ma ka helu no o ka poe i ipelapela ? A ina oia he mea i noho ma kahi ! hanohano a kiekie hoi, ke manao paa nei au,, he komo hewa kona ilaila, pela ka helehele-i 'na o kana mau olelo e hai mai nei, a ka i poe heluhelu nupepa no e hoomaopopo inai; nei. Ke olelo hou inai nei oia, " E akahele ka i ; ka'u pane no ko'u pono kaulike ole me ia.' 1 ! |Auwe! ua ike io no ka paha oia ia mea,; iaole paha ? Aka hoi, no ka hio nui o kona ' i manao inaina i ka mea i manao wale ia o i Waianueiiue ; nolaila, ua wikiwiki ke alelo pelapela i ka hoopuka mai owau no ia, me ka ' ininau mua ole i ka oiaio mamua o ke kama*; i ilio ana pela. Ma ia mea, ua hiki i ka le.hulehu ke ninau me ke kumu kupono i ka | hoomaopopoia o ka huaolelo oiaio, e ka mea je kakau nei ia ia iho o Oiaio Loa. Aka, o i k®'u man:io paa, he mea hiipoi ole ia ka oiaio |eia. A ina ka wau e lawelawe aku i kona 'haawina ; alaila, lilo ka ia i mea no'u e hilahila'i, ke kuhihewa nei kona waha, a ua pane ■ mai pela. Ke hai oku nei au ia oe, aole keikahi mea hiki i ka waha o Oiaio Loa ke pane mai i hiki ke hoohilahila inai ia'u, he ole iloa no. A aolie no hoi o'u puiwa i kona •hoopuka i na olelo o ia ano, a ina oia e hoo- | puka i na hua o ia ano aia no ia i kona ma- ! nao, a oia no ke kuhikuhiia e ka liina hoo- ; wahawaha o na poe hanuhano ioa pau, a e lilo no kana puu i pana mai ai no'u i inea nana :e hou aku ia ia me ka walania nui me he aha ala la. Ke i hou mai nei nei no hoi, no na mea e pili ana ī na Mamo a Venjtsa, aole oia he llio; he oiaio no ia, nau no oe i kapa, a i Ihoohalike ia oe iho me he ilio la. Ke olioli nei au i ka paa ana o kou ihu i ke npo gula j au no i luhi ai (?) a ke olioli pa tausani nei |au no ia mea. No ka mea, he mea ia e mao jai ka luuluu ana oloko; a he mea no hoi ia 'e pakele ai i ka hoohalikeia me keknhi poe je olelowale ia nei, ka hele ka e huli i ka i-a o ka moana i kapaia he Maomao, i mea e -mamalu ai i ka manao minamina, a i kena jole ai hoi i na Khi, me he mea la o na il/a'goi e hele ana i kahi o ka hoku hoailona o ;ka hanau ana o ka Mesia, i kea'i. Ke olelo j hou mai nei, "Lia ka oia e ike ole i na rula ;o ka paio maikai, ina la ua hiki ole ia ia ke ! malama i kona mau pono pili kino. M Ke I oīelo nei au, he pane lalau ia na ka L7w/z, ka : i*a kapapa o ke kai. No ka mea, he ike ole ,ka lakake a me ka Ilio, i na rula o ka paio : ma»kai ana ; aka, ua hiki no nae ia mau i holoholona ke malamn i ko laua mau pono Ipili kino, he kahiH no i ka nalo me ko laua |huelo, a he keehi aku hoi i na ho!oholona e ; hana ino mai ana ia laua; nolaila, ua like |ole kau kumu hoohalike. j Eia hou keia. Ina paha owau io ka mea jino loa a ua o Oiaio Loa e olelo mai nei, ke olelo nei au, aohe mea a'u e weliweli nei, ao naulu e kau nei maluna o'u, aohe ia'u Waipuilani e makau ai i ke poha mai I me ka ninini i ka wai no'u e haukeke ai; he iole loa maoli no, ua kaulike ko'u noho ana i me ao nei, aohe a'u mea i hoopoino ; aku ai; no ia mea, aa hiki i ko'u Lunaike• kaīa ke hiamoe malie. aohe kumu a'u e kiola'i ia u iho iloko o na lima hoowalewale o j Bakusa, i mea e hiki ai ke moe ma ka lima ;o Mofuisa, i hooalaala ole ia'i ka po a ke ; kaumaha o ka Lunaikehala; he ole loa no. a ;he olioli nui au me ka manaoiana pelaio no la kona ano. Ke olelo mai nei oia, no kona hookuina ia e ka pomaikai; aole no au e ; hoole aku ia mea, a aole no hoi o'u kanalua iki no ia mea. Aka, ke koi aku nei au ia oe e hoomanao iho, •* Aole o ka waiwai ka oiaio." He waihooluu okoa loa ko ka waiwai, a he okoa hoi ko ka oiaw; he mau manu laua me na huluano e, a aole no hoi o kou pomaikai ana ka mea e hoopepe wale aku ni ka oioio, aole ! Aole o'u hilahila ke kapaia

mai. -He mea ilihune." No kn mea. ho hiki no i ua poo ilihune a pau ke ako i hale no lakou. ma ke kihapai, a me ke kahvuihrle a ke Akua i hoomakaukau ai, me ka po*' e makemake ana e huii i ke kuleana o ki 1 oia mau loa' ilaila : a nolaila. he hooiiina kauiike ko'u ma ia ao e hiki mai ana. a e haawiia mai kahi noho e like me ke ano o kana mea i hana'i ma keia oia ana. Ake hai paa aku nei au ia oe a me ka lehuiehu. aoie au i hooiiio i ko'u noho ilihune ana. t mea e pekaha wale aku ai i ka mea at>h na'u, a aoie no hoi o'u makemake e hoo\mi. wai ia'u iho ma ka hou o ko hui lae, ame ka hooili aku i ka ilihune iluna o kekahi ohana holookoa, i mea e hookuina ia'i au e ka pomaikni; no ka mea. oka ai ana ika waiwai i loaa ma ia ano. he kaakukua, a me ka puua ka hope. Ke mahaio aku nei au ia oe i ko hoomanao anamai, % 'lna oka mea e hoopunipuni. e aihue no ia. M He oiaio no ia. ao ke kanaka 0 īa ano, he hiki ke pakaha wale, a ke kuko 1 ka waiu-ui o hai, a me na hewa e ae no he nui wale. L*a iohe mai au ika oleio hoo* weiiweii a ka mea i manaoia o Oiaio Loa. e hahau ka ia'u i ka huipa, heaha ia iioi ka hewa ; aia no ia i kona manao, a ma in hana'na ana e ikea'i ka piii pono o na mea \ oieloia iho nei noiia, ina oia e manao o kun eha ka mea e na ai o kona innina, nia no ia ia ia. L r a lohe au i keia mea ma ka waha mai o ka poe hanohano io o keia kulanakauhale, ana paha i hai mai ai me ka manao paha, 110 kona manao ino ana, oia ke kumu ; o iakou ia e mauao ino pu mai ai. Aka, aoie |no o'u manao no ia mau olelo; 110 ka mea, ; malia paha e eha kuu kino ; aka, e ai aku 110 ia eiia apa i kona Lunaikehala me he ahi ! la. (ina i lako ia i ka hilahila, a mo ka Lu- ! naikehala.) Aua oiuolu no hoi au ika hoo- , manao ana'e i na oielo a Risji-iu, ke Kuhina ;akainai kahiko o Farani, e i ana, " Malalo ] iiio o ka maiu o ke kanaka i oi mau ke koii koi, ua oi ka mana o ka huiu knkau maimia > ka pahikaua.'' Aoie o ka ikaika ka j mea nana e wehe mai ka oiaio ; aka, o ka : pono. A ina oe he kanaka ike i ka heluiielu ; i aiaiia, e hooinanao oe i ka oielo a ka poe kahii ko, 44 O ka pono ka ikaika, aoie o ka ikaika i ka pono." Eia hou keia, ke i mai nei, uUa makeniake ole au e hoike i ko'u inoa, o ikea inai ; auanei ko'u ano maoii." Kupanaha ! Ina io ! paha owau ua mea ino ia, aia no ka'u mau I oielo imua o ka iohuieim, a na iakou no e hooholo iho ka oiaio a me ka ole ; o lakou 'kapoenana e kau mai i ka oieio hooholo I ma ia mea, aole o Oiaio Loa. ; Ano la, ke hooki nei au ika pane ann'ku, ! me ka olioli no i ka wniho aku imua o ka K- | lehulehu, a na iakou no e kau i ka apono a | me ka ole ma ka'u mea e kamailo nei, aole | nae me ka makau, no na jxiino ili mai a oe | mai. He mau kumu kupono keia au e i iho :ai, "Ua aie oe ia'u." Ma na mea a'u iao • aku nei, he hiki paha ia oe ke iawe i ke : kekaiii o ia nou, i mea nana e hoopolok i ia oe ilio no keia mau ia'ku o kou ola ana, ; a ina e iilo ia manaolana ana o'u i inea o!r ; alaila, malia oaoia'ku oe i ka ike, i mea nai a oe e aua mai i ka hele ana imua o ka ieliulehu,* i mea e akaaka ia'i, i ka waiho th:ii i i ka olelo imua o ka le hulehu a hai i haku ai nau. No kuu makemake nui e waiho akea aku i na kumu hoopaapaa imua o ka poe a pau ; j noiaiia, ua hoolimaiima aku i kekahi e unu- , j hi ia mea, a e pai hoi ma ka oielo Beritania, j ma na nupepa haoie. Aipualliiua.