Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 32, 5 July 1862 — Page 1

Page PDF (1.62 MB)

KA

NUPEPA KUOKOA:

Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.

BUKE.  HONOLULU, IULAI 5, 1862.  HELU 32.

 

He kanikau no D. W. Keaka.

Kuu keiki mai na pali haliuliu o Koolau,

Kuu keiki mai ke ahe a ka makani he malanai,

Mai na makani huli loa o ka aina hanau,

Hanau kuu aloha ia oe e noho nei la—e,

Ikiiki paupauaho au e apa nei i ko aloha,

E hui loku nei i kuu manao la—e,

Manao aku au o na hana a ko lima,

I hana ai oe a waiho ma keia ao,

Kuu keiki hananuie kuu keiki hoi.

E ka ua kokoula i ka moana—e !

Ua ike anei oe i kuu keiki ? Ua ike,

Aia me ka ua koiawe i ke kai.

Kuu keiki mai ke kai loa o Keahua,

Mai ka uluniu hoi o Mokuola,

Mai ke kai leonui o Keawehala,

Hala kuu pua i manao ai e kui e lei,

I lei kahiko mau no ka aina ka hala,

I ko hala ana iho nei nalowale,

Nalo ka maka o kuu keiki, aole hoi—e,

Kuu keiki i ka ua loku mai luna o ka niu,

Niniu poahi ka manao i ko aloha—e,

Kuu keiki mai ke kai hanupanupa o ka po,

Oia kai a kakou e au ai la—e,

Kuu keiki mai ka po pouli nui—a.

Mai ka po anuanu a mehana i ke ahi,

Ua ahi wela loko o'u i ko aloha—e,

Kuu mea aloha o kuu keiki,

Kuu hoa i ka uka iuiu o Haili,

Aloha ia hale au i noho ai,

I ka makahiki hookahi i hala ae,

E hoomanawanui ana i ka naauao.

Me na kanawai o ke kula.

E alo ana i ka ua me ka makani

I ke anuanu me ke koekoe,

Keu nei kou poe hoaluhi nou,

I kou nalo ana iho aole hoi,

Kuu hoa i ka wai o Waikapu,

Me na lehua o Mokupane,

He aloha Amauulu i ka wiliko.

I ka hooke hoi a na kanaka,

Aloha na sila olu o ke Aupuni,

Ua puni hoi au i ko aloha e noho nei,

Eu ana me ka waimaka,

Ua hala e aku oe i ka lani,

Noho iho makou me ke kanikau,

Kuu kaikunane hoi—e,

Kuu mea aloha.

Kuu hoa mai ka malu hale o Maunaloa,

Mai ka lai hulilua o Kalaeone,

Mai ka nalu haimuku o Kaihumoku,

Mai ke kawa lele opu o Uhunui,

Mai ka wai huihui o Awili,

Mai ke kula loa o Hauiki,

Ua ikiiki makou i ko aloha,

I ko hele hookahi ana iho nei aohe lua.

Aohe ukali e ke hoa—e,

Kuu hoa o ka ua nui o Hilo nei,

I ka ua loku mai luna o ka hala,

Ua hala ka uhane e pili me ke Akua,

Ko kino wailua e noho nei,

E walea ana i kaliula,

Akahi la a ke aloha

Ke kapalili nei i ka puuwai,

Ke hui loku nei i ka manawa.

J. W. KAUWEKEIKI.

Keokea, Hilo Iune 28, 1862.

 

HE KAAO

NO KA ILIHUNE E NOHO ANA

MA NU IOKA.

HELU 8.

                IA MANAWA KOKE NO, KENA'KU la ua kaikamahine nei i na kahu ona,  me ka olelo aku ia laua, " E holo olua e nana i keia pihe e uwa mai nei, ina olua e ike he kanaka maikai, hooili mai olua iluna o ke kaa." Alaila, kau ae la ua mau kahu nei ona i luna o ke kaa kapu o ua kaimahine nei, o ke ano o ua kaa nei, he kaa gula, ia holo ana a ua mau kahu nei ona, ike aku la laua nei e holo mai ana ua mau kanaka maikai nei, a kokoke laua nei i ke kaa, hele aku la laua nei a ku ma ka aoao o ke kaa, ninau aku la o Eiki Peki, "He kaa aha keia?" Olelo mai la ua mau kaikamahine kahu nei, "He kaa hoi paha keia no olua, i hoounaia mai nei e ka hanai a maua, a ina e ike maua he kanaka maikai, hooili iluna o ke kaa."

                Ia wa no, unuhi ae la laua nei i na Kamaaholo o laua nei, a pii ae la laua nei iluna o ke kaa, a holo pu aku lakou nei a komo iloko o ka pa o ka Hale Alii. Ninau mai la ua kaikamahine Alii nei, i na kahu ona, "Heaha ka olua nu hou?" I aku na kahu ona, "He mau malihini kane kanaka maikai elua." I mai la ua kaikamahine Alii nei, "Hookomoia mai hoi paha maloko nei." Ia wa no, kahea aku la ua mau kahu nei, "E iho mai hoi olua mai ke kaa mai, a e hele mai a komo iloko o ka Hale Alii nei." Ia laua nei nae e hele aku ana, ike mai la ua kaikamahine Alii nei, i ka hulali aku o na kapa daimana o laua nei, ua like me ka malamalama o ka La, hele aku la laua nei a hehi iluna o ka papahele o ka lanai o ka hale o ua kaikamahine Alii nei, haawi mai la ua kaikamahine nei i na noho, a noho iho la laua nei, aloha mai kela ia laua nei, aloha aku no hoi laua nei ia ia.

                Ma ia hope iho, olelo aku ua kaikamahine nei, "Ou haele e auau a hoi mai, ai kakou." Hele laua nei a hiki i ke kapuwai auau, wehe na kapa o laua nei a pau, hoomaka laua nei e auau, ia manawa no, ike aku la o Eiki Peki i ka huelo o Lauka, e pili ana ma ke kua ona, olelo aku la o Eiki Peki, "Heaha kela mea loihi e pili ana ma ko kua?" Pane mai la ka ilio, " O kuu huelo no hoi ia." Ua maikai ia i ka manao o ua keiki nei, auau laua nei a pau, komo laua nei i na kapa a paa, olelo aku o Eiki Peki i ua wahi ilio nei, " Hoi e aku mamua." Pane mai la ua wahi ilio nei, "No ke aha hoi ko'u mea e hoi e ai mamua, aia no hoi paha a hoi pu kaua?" I mai la o Eiki Peki i ua wahi ilio nei, "Kainoa no paha e hoi e aku oe mamua, a e ninau ae hoi au i na kupuna o kaua." Hoi e aku la ua wahi ilio nei mamua, me ko ia nei hoi malie no nae; ninau ae la keia i na kupuna o ia nei, no ke ano o ka wahine, hai mai la na kupuna ona ia ia, me ka olelo mai, "He wahine hoi paha keia i hoopalauia nau, aia a mare me oe, noa ka oiwi." Ua maikai keia i ka manao ana o ua keiki nei.

                Ma ia hope iho, lawe ae la na kupuna oia nei i ka papale daimana, a hookau iho la i ka papale apala iluna o ke poo o Eiki Peki, me na manu olioli, a me na manu hula, e kau ana iluna o ua papale apala nei, hoi aku la keia, e pee ana no ke aikane iloko o ka ululaau, a lohe keia i ke kani o na manu iluna o ka papale apala, i nana mai ka hana o ua ilio nei, ua ano e ko ia nei papale, hoi aku la laua nei a hiki i ka Hale Alii, ike mai la ua kaikamahine nei, me na makua, a me na'lii a pau, ike mai la lakou a pau, i keia mea kupanaha, a ma ka nana ana, hauoli lakou no ka maikai o ka leo mele o ua mau manu nei e kau ana iluna o ka papale o ua keiki nei. O ke ku mai la no ia o La, a hele mai la a hopu i ua keiki nei, a hii ae la, ue keia a pau, kahea aku keia i na'lii a me na kuhina, me ka olelo aku ia lakou, "He moopuna keia na'u. O ko ia nei mau makua, o Lani a me Honua, oia no hoi na haku o kakou."

                Hoomakaukauia ka ahaaina nui no lakou a pau me na kuhina, a me na'lii a pau, hoonohoia na noho a puni ka papakaukau, a makaukau na mea ai iluna o ka papakaukau, hele mai la o Eiki Peki me ke aikane ana me Lauka, me Hoku, me na makua a me na'lii a pau, pane mai la o La, "E ai hoi paha." Olelo aku keia, "He wahi ai no ka maua, he Laumaona." Ku ae la ua kaikamahine nei a hele aku la a ma ko Eiki Peki aoao, noho iho la, no ka nui o ko ia nei makemake i ka lea o ka manu olioi a me ka manu hula, olelo aku la ua kaikamahine nei ia Eiki Peki, "Homai hoi ha ia'u ka olua wahi ai e hoao aku au." Haawi aku la laua nei, hoopa ae la ua kaikamahine nei i kona alelo o ka maona ae la no ia, make wai keia, hoopa ae la no keia i ka puu, kena no ko ia nei make wai, a pela no hoi ia laua nei, ahaaina iho la na makua, me na'lii a pau i ka maona, launa pu iho la lakou me ka oluolu o na manao.

                O ka hana a ua kaikamahine nei o ka hoolohe i ka lea o na manu i ke mele i ka inoa o La, a ko Mahina, a me ko ia nei no hoi. Hoomakaukauia kekahi moe no laua nei, a pau ka hoomakaukau ana, ku mai la o La, a olelo mai la, "Apopo, e hoomakaukauia he ahaaina mare no laua nei." Alaila, hoi aku la na'lii a pau, noho iho la ke Kuhina me ke Kiaaina, e kuka pu no ka mare ana o laua nei, me ka hoomakaukau no na koa o ke Aupuni, a pau ia, hoi ke Kiaaina me ke Kuhina; a ma ia hope iho, hoomakaukau iho la lakou nei e moe, o Eiki Peki me Hoku, i ko laua lumi, o La a me Mahina, i ko laua lumi, o Lauka hoi i kona lumi, a mamua iho nae o ka moe ana, puka ae la laua nei a mawaho o ka lanai o ka hale, olelo aku la o Eiki Peki, ia Lauka, me ka ninau aku, "E hia ou kino?" Pane mai la o Lauka, "He nui wale, aole e pau i ka heluaia. "Olelo hou aku la o Eiki Peki ia Lauka, "Ina he nui kou kino, e komo paha auanei oe iloko o ka lumi o maua." Pane hou mai la o Lauka, "Aia no ia oe ka ae mai i kuu kino e komo ai." Olelo hou aku no o Eiki Peki ia ia, "O ke kino Naonao kou e komo ai." Ae aku no o Lauka, a olelo hou mai la no o Eiki Peki, "Ina auanei oe e komo ae ma kahi o maua, e nahu no oe ma kuu wawae; alaila, e hookaawale ae au ia'u iho." Ae aku no keia, pau ae la ka laua nei olelo ana.

                Ia manawa no, hoi aku la o Lauka a moe ma kona lumi, hoi no hoi o Eiki Peki a ma ko laua nei lumi, wehe keia i ke kapa o ia nei a pau, haawi mai la ka wahine i ke kapa moe, hoi keia a luna o ka moe. Moe iho la laua nei a liuliu, nanahu ana ua Naonao nei ma ka wawae o ia nei, manao keia o ua o Lauka, hookawale ae la keia ia ia nei, o ke kuakanaka ae la no ia o ua Naonao nei, a pau ia, hoi hou no keia e like me maua.

                Ia hoi ana aku o ia nei e moe pu me ka wahine, holo mai ana ka hohono o ka ilio, olelo aku keia i ka wahine, "E hele kaua i ka auau, akahi no ka ua hohono ou." Pane mai la ka wahine, "Nohea hoi ia hohono, o ka moe pu iho nei no ka o kaua la." Olelo hou aku keia, "Hele ae paha kaua e auau." Ala ae la ka wahine, hele laua nei e auau, a pau ka auau ana, hoi ae la laua nei e moe, moe iho la la laua nei a wanaao, hoala ana na manu gula ia laua nei, "E ala mai hoi paha olua e Eiki Peki me Hoku, eia ka pa wai holoi maka me ke kawele." Ala ae la ka wahine, nana i na manu gula me na manu daimana; no ka mea, akahi no ia a ike i keia mea kupanaha, i ke kamailio mai me he kanaka la, hoala aku la keia i ke kane, eia nei, ke hoala la mai nei kaua e na manu, eia ka wai holoi maka me ke kawele, ala ae la ke kane, holoi laua nei i na maka o laua nei a pau, kahi i ka lauoho a pau, hookomo na manu daimana, i ke kapa daimana o laua nei a paa, mai luna a lalo, me na papale apala o laua nei, me na manu olioli, a me na manu hula, iluna o na papale apala o laua nei.

                Ma ia hope iho, puka aku laua nei, oia no oe ke ahi la, ka a o ke kapa daimana o laua nei, ia hele ana aku a laua nei, ua piha ka lumi hookipa i na'lii e noho pu ana me na makua, kukuluia mai na noho o laua nei, i nana mai ka hana, maikai launa ole mai laua nei i na kapa daimana. Olelo mai la ka makuahine, "He wahi manao ko'u ia oukou e na'lii, hana kakou i hale ahaaina no na'lii a kakou." Ninau aku o Eiki Peki, " I hale aha ia?" Pane hou mai ka makuahine o ua kaikamahine nei, "I hale ahaaina mare hoi paha, no olua." Olelo hou aku o Eiki Peki, "Ina oe e makemake i hale; eia no ka hale ia'u." Olelo mai la ke makuahine o ua kaikamahine nei, "Mahea hoi e paa koke ai ia hale ia oe? Kainoa paha e haawi aku i na'lii o ke Aupuni ka hana." Olelo hou aku la o Eiki Peki, "Aole o'u makemake hale, aia no a hoi mai au; alaila hanaia ka ahaaina mare o maua." Olelo hou mai la ka makuahine o ua kaikamahine nei, "E hele koke ana no ka oe." Ae aku la o Eiki Peki, "E hele ana no au i ka huakai makaikai, a hoi mai au, mare maua."

                Ma ia hope iho, pane hou mai ka makuahine o ua kaikamahine nei. "Kainoa paha a pau ka mare ana, alaila hele oe." No ka paakiki loa o ka manao o na makuahunowai, ae aku no keia, olelo aku la keia, "Apopo, mare maua, ia la oukou e ike ai i na hana maikai a'u." A pau keia olelo ana a lakou, olelo aku keia i ke aikane ana, "He pono paha e hoi e oe mamua e hooponopono i na Aupuni a hiki aku au." Ae mai kela, "Ae ilaila kaua e hui ai," Wahi a ke aikane. Olelo hou aku la o Eiki Peki i ke aikane ana, "Eia kou alanui e hoi ai, o kuu Hainakalele." O ko lakou nei puka ae la no ia a mawaho, hana iho la keia i ka Hainakalele i ke aikane a paa, o ko ia nei lele aku la no ia, uwa ae la ka pihe no ka lele o ua aikane ilio nei ana, oia hoi o Lauka.

                Ma ia hope iho, hoi aku la laua nei a loko o ka lumi moe o laua nei, noho iho la, o ka laua hana ia la a po, a mai ia po a ao, o ka launa ma ke ano akahai, a me ke aloha pumehana. Ia ao ana'e, hele pu laua nei e nana i ke kahua o ka hale ahaaina mare o laua nei, a pau ia, hoi laua nei a ka hale, ia manawa, ninau ae la keia i na kupuna o ia nei, "E paa no anei ka hale ahaaina mare o maua i keia la?" Ae mai la na kupuna o oia nei. Ninau hou aku no keia i na kupuna ona, i ka pono a pono ole paha o ka hana ana i hale daimana, a paa koke no i keia la, a ina e paa i keia la; alaila, mare maua. Olelo mai la na kupuna ona ia ia nei, "E paa koke ana no ka hale daimana o olua i keia la." I nana aku ka hana o lakou nei, mai luna iho no ua hale nei, a ku ana i ke kahua, uwa ae la ka pihe no keia hale ano e, a kamahao loa hoi.

(Aole i pau)

 

AHAOLELO HAWAII.

Hale o ka Poeikohoia.

LA 39.—Iune 16.

Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau.

                Heluhelu mai o Kahookaumaha, he palapala hoopii no Kohala, e noi ana: E hoomauia ka noho ana o na Oihana Kanawai o ia apana. Waihoia ma ka papa, a hiki i ka wa e noonooia'i ka Haawina o ia mau Oihana.

                Heluhelu mai o Nuuanu, he palapala hoopii no Hanalei, Kauai, e noi ana : E hoomauia na la hana Alanui e like me mamua 6. E hooemiia ka auhau Lio i $0.50. Haawiia i ke Komite. E hoonoaia na aina Aupuni. E duteia ka waiwai i paa mai na aina e mai. E hoihoi i ka Hookolokolo o na hihia haalele o na mea mare i ka Lunakanawai apana. E ohi ole ka Luna auhau i ka poe i paa ole i ka Luna Helu. E haawiia ka palapala hookuu i ka Luna Helu. E hoopauia ke Kanawai Hookamakama. E auhauia na Ilio hele wale i $5.00. Haawiia kekahi mau Pauku i ke Komite, i ke Komite Wae o Halasi kekahi mau Pauku, hoomoeia kekahi mau Pauku ma ka papa.

                Heluhelu mai o Halasi, he palapala hoopii no Hamakua, e noi ana i kekahi mau mea ano ole. Hoihoiia ka palapala hoopii i ka Luna nana i heluhelu mai.

                Heluhelu mai o Halasi, he palapala hoopii na ka Paresidena o ke Kulanui o ka Punahou, a me kekahi poe e ae, e noi ana : E kokua aku ke Aupuni i puu dala, i mea e uku ai i na Keena kaawale ekolu no kekahi poe keike Hawaii. Haawiia i ke Komite no ke Aopalapala.

                Heluhelu mai o Kamalo, he palapala hoopii na J. D. Kaai, no Kona, e noi ana : E uku aku i na dala o kona noho Kakauolelo ana na ke Kiaaina o Hawaii, i ka M. H. 1852. Haawiia i na Komite o ke Dala Koi Ana, a me kekahi palapala hoopii me na kumu hoopii he 11.

                Heluhelu mai o Kahananui, he palapala hoopii no Kohala Akau, e noi ana : He minamina i ko lakou mau Lunakanawai. Haawiia i ke Komite.

                Heluheluhelu mai o Pomaikai, elua palapala hoopii. Ua hoomoeia ma ka papa.

                Heluhelu mai o Barenaba, he palapala hoopii na na hoike elua o Puna, e noi ana, i $10.00 ko laua uku. Noi mai o Barenaba, e ukuia laua i $5.00 pakahi, kokua o Kapena Loke, a me Halasi. Kue o Wilimana, me Kimo Pelekane, a me Kaauwai, i ka uku ana i na dala $5.00. Manao lakou i $2.00. Ua hooholoia ka manao o Wilimana ma.

                Heluhelu mai o Papaua, he palapala hoopii no Kohala Akau, e noi ana: Aole e huiia ia mau apana ma ka Lunakanawai apana, a he hoopii no hoi kekahi e noi ana: E aeia i 1/4 a 1/2 paha eka aina me ka hapaha no ka poe ilihune aina ole, a me na noi e ae he nui wale. Haawiia i na Komite

                Heluhelu mai o Hikikoke, he palapala hoopii na ka Hui Hoomaikai ko paa keokeo o Honolulu, e noi ana : E hookuu waleia ko lakou mau mea hana me ke dute ole. Haawiia i ke Komite.

                Heluhelu mai o Balawina, he palapala hoopii no Lahaina.

                Hoike mai o Wilimana, o ke Komite Waiwai no ka noonoo ana i ka pono ke hoopaa i ka mea nana e malama nei i ka Hale papaa o ke Aupuni ma Honolulu.

                Manao ke Komite e apono no i ka noho ana o ka mea malama i ua mau Hale la, a aponoia ka hoike a ke Komite.

                Hoike hou mai o Wilimana, o ke Komite Waiwai, aole no i loaa mai ka hoike a ke Kuhina Waiwai; nolaila, he hiki ole ia lakou ke hoike koke i na mea e pili ana i ka hoike a ke Kuhina Waiwai.

                Hoike mai o Kimo Pelekane, o ke Komite Wae i Kohoia e noonoo i ka Bila Kanawai no ka Loio Aupuni.

                Ma ke noi a Wilimana, ua haawiia ia Bila Kanawai i ke Komite o ka Hale i keia la. Hoike mai o Halasi, o ke Komite Wae i Kohoia e noonoo i ka hoopii e hooukuia na Ilio helewale i $5.00. Manao ke Komite e waihoia ka palapala hoopii ma ka papa, a ua aponoia.

                Heluhelu aluaia ma ka olelo Beritania ka Bila Kanawai a Kamalo, e kokua ana i ka mahiai. Ma ke noi a Halasi, ua haawiia i ke Komite Wae, o Halasi, Hikikoke, Kanuka, Kamalo, a me Kaauwai.

                Hoolaha mai o Kamalo, he Bila Kanawai e hoololi ana i ka Pauku 787 o ke Kanawai Kivila.

                Hoolaha mai o Kapena Loke, he Bila e hoololi ana i na Kanawai Kula.

                Heluhelu alua ka Bila no ka halihali ana i na leta. Haawiia i ke Komite o ka Hale i keia la.

                Ua kapaeia na rula, a ua heluhelu mua mai o Kamalo, i ka Bila e hoololi ana i ka Pauku 787 o ke Kanawai Kivila. Kapaeia na rula, a heluhelu aluaia ma ke poo.

                Ma ke noi a Wilimana, ua hoopanee loaia ia Bila. Hapaiia na hana i hoopaneeia.

KOMITE KA HALE.

                Hapaiia ka noonoo ana i ka Bila Haawina. Mr. Kapihe ka Luna Hoomalu. Heluheluia ka Bila, a hooholoia.

 

NO KA OIHANA WAIWAI.

No ka Luna Halepapaa o Honolulu,.. .$2,000.00

No na Luna auhau,........................... 7,000.00

No kela a me keia lilo no ka Oihana,..... 800.00

No ka uku o ka uku panee o na palapala aie o ka Moiwahine kane make........... 4,080.00

No ka hoolimalima o ka Uapo............. 2,000.00

No ka Halemai o ka Moiwahine,.......... 6,000.00

No ka puu dala Halemai, na loaa i manaoia,.......................................... 2,000.00

No ka puu dala o ka Wai, e ukuia no loko mai o na loaa o ka Wai,.............. 9,800.00

No ke kukui o Lahaina,......................... 500.00

No na palapala dala a me ka uku hoopanee oia mau dala,.................................... 4,510.00

No ka uku hoopanee ma ka aie Aupuni,........................................ 27,144.00

No ka aie o ke Aupuni i ka puu dala kula............................................... 2,800.00

No na dala iloko o ka Hui moku mahu,.......................................... 10,000.00

No ka uku hoopanee ma na Bila aie no ia mea,.......................................... 4,800.00

Hoopauia ke Komite, a ua hoopaneeia ka hana.

 

LA 40.—Iune 17.

                Heluheluia ka moolelo a aponoia: Pule a pau.

                Kaheaia na hoike a ke Komite mau, a no ka hoike ole a ia Komite, ua hoike mai ke

KOMITE WAE.

                Hoike mai o Kanuka, ke Komite kuka i kohoia e hui aku i kekahi o ka Hale o na'lii i ka hapai ana i ka Bila Kanawai e hooemi ana i ka auhau Lio i 50 keneta no ke poo. Ua hoole mai ke Komite o ka Hale o na'lii me ka mahalo no i ka poe nana ia Kanawai, a aponoia ka hoike a ke Komite.

NA OLELO HOOHOLO.

                Heluhelu mua mai o Hikikoke, i kana Bila Kanawai e hoololi ana i ka Pauku 120 o ke Kanawai Kivila, e pili ana i na Kumukula.

                Ma ke noi a Balawina, ua kapaeia na rula, a ua heluhelu aluaia ma ke poo.

                Noi mai o Kaauwai, e haawiia i ke Komite Wae. He Bila no hoi ka Kapena Loke, e pili ana no no ia mea hookahi.

                Manao o Wilimana, e waihoia ka Bila a Mr. Hikikoke ma ka papa, a hiki i ka wa e loheia'i na Bila a Kapena Loke, a me Kaauwai ; alaila, pono ke noonooia ia mau Bila apau. Ua lawe o Hikikoke i kona manao, a ae aku e hoopaneeia ka noonoo ana e like me ke noi a ka Luna o Honolulu.

                Ua hooholoia e haawiia i ke Komite o ka Hale i ka la apopo.

                Heluhelu mua mai o Kapena Loke, i kana Bila e pili ana i ke Kanawai kula o keia Aupuni. E hoihoi ana i na dala kula i ke Keena Waiwai.

                Na Wilimana i hoakaka pono mai ia Kanawai ma ka olelo Hawaii. O ke ano nui no oia Bila, o ka hookaawale i na keiki kane, a me na kaikamahine, ma na kula okoa, a me ka hoihoi ana i ke dala kula ma ka Waihona o ke Aupuni.

                Ma ke noi a Kamalo, ua haawiia i ka Unuhiolelo, a ma ke noi a Kaakua, e paiiamahope o ka unuhiia'na.

                Ua kapaeia na rula, a ua heluhelu mua mai o Kaauwai i kana Bila, e hoihoi ana i ke dala kula i ka Waihona.

                Ma ke noi a Kaakua, ua heluhelu aluaia ma ke poo.

                Manao o Wilimana, e waihoia me na Bila e ae, a e haawiia i ke Komite o ka Hale. Ua hooleia ka Bila.

                Hoolaha mai o Wilimana, e lawe mai ana i kekahi Kanawai hoano e ana i na Puuku kula.

                Hoolaha mai o Pomaikai, he Kanawai e hoololi ana i ka Pauku 140, a me 141 o ke Kanawai Kivila. Hoolaha mai o Kapihe, he Kanawai e hoopau ana i ke dute o kekahi mau Waiwai.

KOMITE KA HALE.

                Hapaii na hana i Hoopaneeia. Lilo ka Hale i Komite no ka Bila Haawina. O Kahananui ka Luna Hoomalu. Ua hooholoia ka uku o na Luna Helu he 4 keneta, ma ke noi a Balawina, a ua hooholoia.

                No ka Oihana Kaua. Ua hoopaneeia ka noonoo ana.

 

NO KA OIHANA AOPALAPALA.

No ka Paresidena,...................$6,000.00

No ke Kakauolelo..................... 8,000.00

No ka lako palapala a me na lilo e pili

ana no ke Kulanui o Lahainaluna,. 500.00

No ka Paresidena..................... 2,400.00

No ke kumu akahi,................... 2,000.00

 " " alua................................... 1,600.00

No kela a me keia lilo.................. 400.00

No ke kapili ana i ka Hale o Lahainaluna,.................................................. 927.19

 

                Ma ke noi a Balawina, ua hoopaneeia ka noonoo ana no na kula Ohana, a me na kula olelo Beritania.

                Oihana Kanawai, ua nui ka hoopaapaa ana o na Luna no ka uku o ka Lunakanawai Kiekie. Ma ke noi a Halasi, ua hoopauia ke Komite, a aponoia na hana me ka holo ole o ka uku o ka Lunakanawai Kiekie. Ma ke noi a Kipi, ua hoopaneeia ka hana.

 

LA 41.—Iune 18.

                Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule o Moku a pau.

HOIKE NA KOMITE MAU.

                Hoike mai o Hikikoke, o ke Komite no ka Aha Hookokolo, no ka Bila Kanawai e pili ana i ke kokua ana i ka lapaau ana i ka poe i loaa i na mai ino. Ua hooholoia ka Bila e lakou. Ma ke noi a Kaakua, ua laweia ka hoike a ke Komite, a e noonooia ma ke Komite o ka Hale.

KOMITE WAE.

                Hoike mai o Hikikoke, o ke Komite no ka Mahiai a me na Hana Lima, no ke noi a ka poe Hui Hoomaemae Kopaa o Honolulu nei, e noi ana, e hookuuia ka mea e pono ai ka lakou mau hana, mai ka uku ana i ke dute, ua apono ke Komite i ke noi. Ma ke noi a Kipi, ua laweia ka hoike a ke Komite, a e waihoia ma ka papa, a hiki i ka wa e heluheluia mai ai ka Bila a ke Komite i hoomakaukau ai.

OLELO HOOHOLO.

                Heluhelu mua mai o Kimo Pelekane i kana Bila Kanawai, e hookaawale ana i Hale no ka poe Pupule. Ma ke noi a Kamalo, ua haawiia i ka Unuhiolelo.

                Ua kapaeia na rula, a ua heluhelu mua mai o Hikikoke, i ka Bila Kanawai e hooponopono ana i ka Mokuna XIV o ke Kanawai Kivila, oia ka Bila i hoomakaukauia e ke Komite no na Aha Hookolokolo.

                Ma ke noi a Kamalo, ua heluhelu aluaia ma ke poo.

                Ma ke noi a Hikikoke, ua waihoia i ke Komite o ka Hale i keia la.

                Heluhelu mua mai o Hikikoke i ka Bila Kanawai e pili ana i ka hookuu ana i ke dute ma kekahi o na mea hana a ka Hui Hoomaemae Kopaa o Honolulu.

                Ma ke noi a Kimo Pelekane, ua hoihoiia ka Bila i ka Luna nana i hoopuka mai, a na ka poe hoopii no e uku i ka unuhi ana.

                Heluhelu mai o Kapihe i kana Bila Kanawai e kau ana i ke dute mahina o ka Huita, Bale, Ota, mauu Ota, a me ka Barena, i hookahi keneta no ka paona.