Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 34, 19 July 1862 — Page 4
Ka N upepa Kuokoa.
Mai na Aina e mai.
Ma ka moku Kiapa A merika Cometa i ku mai nei i ka la 13 iho nei, he 12 la mai Kapalakiko mai, ua loaa ia makou na nupepa o ia wahi, o ka la 23 o Iune nei.
E kaua ana no paha o Suedena me Nor ewai. Ke hoomakaukau nei na aoao a elua, he pa-e mai koe o ka lono mailaila mai.
Ke hooili nei he mau moku ekolu ma Livapula i ka ukana, a e holo ana i ka Hema, pela ka olelo waleia ma ia wahi.
Ua hooholo ka Hale Ahaolelo Alii o Amerika Huipuia, e ike aku ma ke ano Aupuni Kuokoa ia Haiti me Laibiria, he 62 ka poe ae, a he 7 ka poe hoole.
He nui na moku i Kal etona i keia manawa, a he nui no hoi na koa, ua lele aku na koa Aupuni i uka o ka moku aina o Karolina Hema, ma ke kauwahi e pili loa ana i Kaletona ; he lohea mai no hoi paha koe o ka poe i pio ma ia wahi.
Ke koi nei ke Alii Koa o ke Aupuni e no ho nei ma Norefoka i na Luna Aupuni Kipi i pio ilaila, e hoohiki e malama i ke Kumukanawai o ke Aupuni, a e hookuuia'ku lakou ; aka, aole ia poe i ae mai. nolaila, ua haawiia he manawa no ia poe e ae mai ai, a i ole ia e laweia'ku lakou i kekahi papu ma na moku aina Akau, a ilaila e hoopaaia'i.
Ke hoike mai nei na nupepa o Farani, e ko mo ana ka ia Aupuni e hoopau i ke kaua ma Amerika. Ma kekahi o na nupepa o Ladana, ua ikea ka hoole ana'ku o ke Kuhina Kaua o ka Moiwahine Vitoria, me ka hai aku, aole he makemake o ke Aupuni o ka Moiwahine e hui me ka Moi o Farani ma ia hana.
O na mea nui i haiia ma ia mau nupepa, oia no ka hoomoana ana o na aoao e kaua nei me ka ikaika, a me na puali koa nui launa ole ma Rikemona, moku aina o Vereginia. Ua aneane pahu e 250,000 koa o kekuhi aoao me kekahi. O na koa Kipi a pau, ke lulumi aku nei ilaila; aia'ku la o Gen. Biurigada ilaila me kona puali koa holookoa, ua pio nae ia Gen. Halasi, he 30,000 o kona mau koa. No ka mea, i ka wai a ka poe Kipi i haalele ai ia Koronita, ua nui ke kau liilii no ka pupuahulu, a iloko oia pupuahulu, hoouna'ku o Gen. Halasi i kekahi o kona mau puali kaua lio; a peia i pio ai na tausani koa Kipi i haiia'e maluna.
Ua loaa mai i ke Keena K aua kekahi alele na Gen. Makalelana, ka Alihikaua o Amerika Huipuia, e hai mai ana, he eha mile wale no ke kaawale o kona mau koa mai Rikemona'ku, ke hoouka liilii nei no nae na koa kiai o na aoao a elua ; a he nui no hoi ka hoouka ana i kekahi manawa. Mahalo nui oia i kona poe koa no ka ikaika a me ka wiwo ole, a ke paa nei no ia ia na wahi a pau i lilo mua ia ia ; hoike pu mai no hoi oia i kona mahalo no ka eleu a me ke koa wiwo ole o na'lii, a me na koa Kipi. Hookahi nae mea i maopopo wahi a kona manao paa, aole e hohe ana na Kipi, e kaua ana no lakou a lanakila, a pio paha ma Rikemona. A nolaila, he hiki paha ke hilinaiia e lilo ana ka hoouka kaua ma ia wahi i mea nui; a aole no hoi pahu e liuliu ka manawa e kaahope ae loohia mai no ka lono io kakou nei.
Ke olelo nuiia nei no hoi ke kaua iwaena o Ame rika me Enelani, a no ko makou makemake e ike ka poe heluhelu i ke kumu o ka hoopaapaa iwaena o Enelani, a me Amerika; nolaila, ua lawe mai makou i keia mau olelo mahope nei, noloko mai o kekahi nupepa haole, a eia iho no ke kumu hookeke, a kaua aku paha auanei.
Ua hopuia ka moku Em ile St Picre o Kapena Wilson ke Alii moku, oiai oia e hoao ana e komo i ke awa o Kaletona, e ka mokumahu James Adger o ka Akau, a hooili aku lakou he 16 Luina malalo o Lent. Stone e holo me ka moku i pio a ku i Peledelefia. Laweia na Luina a pau o ua moku nei iluna o ka manuwa, koe no ke Kapena, ke Kuke, a me ke Kuene. A no ke ano kahulihuli o ua moku nei; nolaila, nonoi mai no ke Kapena nona ka moku i pio ai, oia no kekahi e holo pu, a nana na ka mea i kamaaina, e hookele i ka moku a hiki i kahi a na Luna Koa Aupuni e makemake ai, a ua aeia kana noi. Ma ia manawa aku, ua hoomaka koke no oia e imi i kahi e hiki ai ia ia ke kaili i kona moku, me ke kokua o ke Kuke, a me ke Kuene ana. Oiai ua moe kekahi uwaki, kii aku la ia a nakii iho la i kekahi Alii moku ua hiamoe a paa loa me ka hookomo i ka welu ma kona waha. Ma ia wa no pii aku oia iluna o ka oneki, a noi aku oia i ke Alii moku ona, e iho mai mahope o ka moku e kuhikuhi aku ia ia i ke kau mau wahi o ka palapala aina, i maopopo ai ko lakou wahi e lana nei ia manawa, a i ka iho ana mai no o ua Alii moku nei o ka Akau, o kona wa iho la no ia paa na lima i ke kua, paa ka waha i ke paniia O ka pii aku la no ia o ua kapena pio nei, a halawai me na luina ekolu e ku koke ana ma ka hale o hope o ua moku nei, a kauoha'ku keia i ua poe luina nei, e iho ilalo o ke kuineke, a lawe mai i kukaa kaula, i ko lakou la manao, o ko ke Alii makemake io ia ; nolaila, iho no ua poe nei, e like me kana kauoha, a ia lakou no e komo na po ilaloo, o ke paniia iho la no ia o ke alanui. He mau kanaka e ae no kekahi elua e ku ana mamua, aohe manawa, ua paa koke ia mau mea, a o ka uwaki hoi e hiamoe ana, paniia iho la no ko lakou puka, o ka paa iho la no ia. Kahea pakahi aku nae ua kapena pio nei i na luina o ka uwaki palo, a hai aku i kana mea e hana ai. A nonoi aku oia ia lakou e kokua i ka hookele ana i ka moku a hiki i Livapulu, elua wale no mau mea i ae mai, a oia iho la no na wahi mea nana i lawelawe, a hiki ka moku i Livapulu, me ka malama pono i na pio ana, aole nae i hana ino aku. I ka holo ana'ku o ua moku nei, loohia i ka makani, a nu hele i ka moana ; aka, kapiliia no e ua kapena nei, a hiki i Livapulu. Ke koi nei o Amerika, e hoihoiia mai ua moku la e Enelani, a ke pane mai nei na nupepa o Ladana, no ka nele i ke kanawai ole e koi ai ia Beritania e hoihoi; nolaila, e hoole mai ana ia. A o ka Amerika hoi, ina e hoihoi ole ia mai e like me ke koi ana, alaila, e kaua no ; no ka mea, aole kekahi kanawai e apono ana i ke kapena nana i lawe hou ka moku, mahope iho o ke pio ana.
HE MOOLELO
NO KE
KA UA KIPI
MA
AMERIKA.
HELU 13.
No ka holo lanakila ana o ke Aupuni
I KA WA E PAA ANA NA KOA Aupuni ma na kapa o ka muliwai o Potomaka i ka hau, a me ka nenelu o ka Hooilo, a e kali ana lakou i ka wa pono e lele aku i ke kaua iloko o Vereginia. Hoakoakoa ae la na lunakaua i kekahi aumoku o ke Aupuni ma Anapoli i Marilana ; he mau manuwa kekahi, he mau moku lawe ukana me na koa kekahi. Hooiliia'ku na koa he 20,000 a keu aku paha, maluna oia aumoku he 50, a holo malu aku la ma na aina o ka Hema. Ua hunaia kahi a lakou i holo aku ai, o lohe auanei na Kipi, a houluulu aku i na puali koa o lakou e kue mai, ke ike lakou. Ua hoonohoia o Gen. Burnside i lunakoa no lakou. Holo aku la lakou ma Hate-rasa, a komo aku iloko o ke kaikuono o Pameliko, aia ma Vereginia. I ka la 12 o Ianuari ko lakou holo ana aku, a loaa lakou i ka ino ma ka moana. Hiki pono aku nae ka nui o na moku i na la he 15 a 19 oia malama. He ololi a kekee ke awa e komo ai na moku iloko o ke kaikuono, a no ka mau ana mai o ka makani, ua ili na moku elua a poho iho, me ka ukana a pau. Ua ola no nae na kanaka, no ke kokoke ma kahi pae. No ka papau o ke awa komo, nui na moku i ili ma ke one, a he nui na la o ke komo ana a hiki i kahi kai malie. Ua pau nae lakou iloko o na la mua o Feberuari, a holo aku lakou imua o ko lakou hoouka kaua ana.
M aloko o ke kaikuono o Pameliko, he mokupuni loihi, o Roanoke kona inoa. Ilaila ua kipi i hoouka ai i na pakaua, a hoonoho i na tausani koa, i mea e hoomalu ai i ke alanui, i holo ole aku ai na Koa Aupuni i Norefoka ma ia aoao. O ka hana mua a Gen. Burnside, ka hoopio ana i kelu mokupuni me na pakaua e ku ana ilaila. Holo nui aku ke aumoku Aupuni me na koa a pau maluna, a pae aku la maluna o ka aina i ka la e 8 o Feberuari, a holo aku ia mauka e lele malu-na o na pakaua. Ia wa hookahi no, ku aku la na manuwa mawaho, a hoolei i na poka pukuniahi, a me na boma maloko o na pakaua. A hiki na koa mauka, holo ikaika nui lakou me na pu, a me ka uwa nui maluna o na pa, me ka make nui i na poka lele mai, a hoopio iho la. I ke komo ana o na Koa Aupuni maloko o na pakaua, hoopio lakou i kekahi poe o na kipi, me ka waiwai kaua a pau oloko, a holo aku la kekahi poe koa kipi, a akoakoa hou ae lakou ma ka lae akau o ka mokupuni. Alualu aku la na Koa Aupuni mahope o lakou, a loaa aku, a kau mai na kipi i ka hae keokeo, e hoike mai ana ua pau ko lakou kaua ana, a ua pio. Pakele aka la kekahi poe o lakou maluna o na waapa ma kela aoao o ka aina. Aka, o ka nui, waiho iho lakou i ko lakou mau mea kaua, a lilo i poe pio. Ua hooiliia na pio maluna o na moku, a lawe pioia maloko o na aina akau e noho ai. He 2,500 na koa o lakou. Iloko o kela hoouka ana, a ua make na Koa Aupuni he 50, a ua eha na mea he 200, aole i haiia mui ka nui o na kipi i make ma ia kaua ana.
A pau ia, hoomakauk au ke Komodoa e holo hou i ka akau, e hoopio i na moku kipi i pee aku ma na wahi nalowale o ka aina. Lawe ae la ia i kekahi puali koa maluna o kona mau moku, a holo hou aku i ke kulanakauhale o Elizabeta, ma ke poo o ke kaikuono maloko o Vereginia. Ua kipu aku lakou i na moku kipi. Hookahi moku i pio, eha moku i hoopalemoia, a pakele aku la na mea elua. I ke kokoke ana aku i ke kulanakauhale o Elizabeta, puhi iho la na koa kipi i na hale, a holo aku la e haalele ana i ko lakou mau pakaua. Wikiwiki aku la na koa a pae iuka, a kinai iho la i ke ahi a na kipi i puhi ai, a noho iho lakou ilaila. Ua loaa hoi ia lakou na waiwai pio he nui. Aole no lakou i lawe pio i na waiwai ponoi o kamaaina, o ka waiwai no o na koa kipi wale no kai laweia. Pela ke kauoha a na Luna Aupuni i na koa a pau o lakou ; e hoomalu i na waiwai ponoi o na kanaka iloko o na aina kipi, a ma ka waiwai kaua wale no ka lawe pio ana. He hana no ia e hoolaulea ai i na kamaaina, e hoihoi mai ia lakou ma ka malu o ke Aupuni.
Iloko o ka malama o Ianuari, e hoopaa ana na puali koa kipi i na aina mawaena o Kenetuke, hoouka lakou i na pakaua ma Mill Spring, ma Bowling Green, a maluna o na kapa o na muliwai o Kamalana me Tenesi, a ma Kolumeba, maluna o ka Misisipi, malalo iho o Kairo, mai ka huina nui o Ohio, me Misisipi. E paa ana hoi ka aoao Akau o Tenetuke e pili ana me Ohio, a me Kairo. A komo mua aku la na Koa Aupuni, i kela la keia la iloko o Kenetuke, a hiki ko lakou nui ke heluia i ka 100,000. Iloko na hebe-doma o Feberuari, hoomaka lakou e hele e kue i na enemi, iwaena o na moku aina. Aole lakou i hele poepoe ; aka, hele liilii aku la lakou ma ka palahalaha, me na hoouka kaua liilii ; aka hoi, ua mau no ko lakou lanakila ana, a hoopuehu koke aku me ka hoopio i na enemi a pau i kue mai. Ua hee aku no nae na enemi imua o lakou, ma Bowling Green, he 40,000 o lakou i akoakoa mai malaila. Aka, i ke kokoke ana aku o General Maikela, haalele hoi lakou ia wahi paa, a holo aku iloko o Tenesi, e waiho ana i na ukana kaumaha i waiwai pio. Puhi iho ia lakou i na uapo a pau maluna iho o na muliwai i ke ahi mahope o lakou, i mea keakea i ka hahai ana o na Koa Aupuni mahope o lakou. E kahe ana na muliwai elua mai na Mauna Kumbelana mai, mawaena o Tenesi a me Kenetuke, a e komo ana iloko o Ohio, maluna mai o ka hui ana o Ohio me Misisipi. Ua holo na mokumahu me ka ukana maluna o kela mau muliwai, i na mile 200, a 300 paha kekahi a keu. I ke komo ana o na Koa Aupuni iloko o Kenetuke, holo aku hoi o Komodoa Foote maluna o ka muliwai o Tenesi, me na moku hao ekolu, a me na moku laau elua, he mau manuwa ia, a hiki aku i ka pakaua kipi o Heneri, iloko o Tenesi. Hoopuniia ka pakaua e na Koa Aupuni ma na aoao a pau, a ku iho ke Komodoa ma ke alo o ka pakaua iloko o ka muliwai, a hoomaka i ka hoolei i na poka me na boma iloko o ka pakaua o na kipi.
A hala kekahi m au hora o ka hoouka kaua ana, a make nui na kanaka iloko o ka pakaua, a pau na papa pukuniahi i ka hoohioloia, a ma ia wa koke no, kau mai ka luna koa kipi ka hae keokeo iluna, i hoailona no ko lakou pio ana, a ia wa no, komo aku na Koa Aupuni iloko o ka pakaua, a hoopio iho la i ka pakaua, a me ka nui o na kanaka. Ua nui loa ka wai-wai i loaa iloko o ka pakaua, e like me na miliona dala paha ka nui o ke kumukuni. A ua pio ka pakaua, o Heneri i ka la 6 o Iulai. Mailaila aku ka holo ana o na moku elua, a hiki iloko o Alebama, me ka hookipa alohaia e na kamaaina pili Aupuni. Aole lakou i ae i ke kipi ana o ko lakou mau aina, wahi a lakou.
Ma ka muliwai o Kum belana, malaila kekahi pakaua ikaika, o Donelasona kona inoa. Ua akoakoa ilaila na koa he 20,000 paha me na pu he nui loa. I ka la 14 o Feberuari, ua hoopuniia kela pakaua e na Koa Aupuni ma na aoao ekolu, a ku iho hoi na manuwa o Komodoa Foote, a i ka hoouka kaua ana o lakou, e hoolei ana na Koa Aupuni a me na manuwa i na poka a me na boma iloko o na pakaua. Kaua ikaika mai ko loko i na manuwa, a hala kekahi hora me ka hapa o ke kipu ana, ua wawahiia na wilinao o na moku elua, e na poka mai ka pakaua mai, a lana wale iho laua, a emi i hope o ke kahua kaua. Ua lele mai hoi na kipi maluna o na koa mawaho, a hooemi mai ia lakou me ka make nui. Aka, hiki koke mai na koa kokua, a lele ikaika aku la maluna o na kipi, a kipakuia lakou a iloko o ka pakaua, e hoopio ana i na pukuniahi. Ia po iho no, aole i pau ke kaua, a hala kekahi mau hora o ka hoouka ana i ka po, hoomaha iho ia lakou, a malama iho i na mea i eha ma ke kahua kaua. Ia po no, mahuka aku la na luna kipi elua, a me na koa kipi 5,000 a holo iloko o Tenesi. Koe iho o Generala Bakena, me na koa he 14,000 iloko. A ao ae la, kau mai la o Generala Bakena i hae keokeo maluna, e hoolilo ana ia ia iho a me na koa a pau he 14,000 i mau pio. Komo lanakila na Koa Aupuni iloko, a laweia aku na koa kipi a pau i pio, ma na aina o ka Akau, ilaila lakou e hanaiia'i a pau ke kaua; alaila, hookuuia'ku. He nui loa ka waiwai kaua i pio iloko o Donelasona, ua make a eha na Koa Aupuni he 5,000 paha iloko o kela hoouka kaua ana ma ka pakaua o Donelasona.
Ua hoolaha kokeia ka lohe no kela Kaua lanakila ana ma na wahi a pau o ke Aupuni, a he nui loa ka olioli o na kanaka ; no ka mea, ua hiki mai ka wa e hookoia ai ka hua o ko lakou luhi a me ka poho nui iloko o keia kaua kipi. Ua paa loa ko lakou manao, aole e hoopauia ke kaua, aole e kuikahi lakou me na kipi, a pau kela mau aina i ke pio, a hoi maikai mai na kanaka a pau ma ka malu o ke Aupuni kahiko a lakou i haalele wale ai.
Olelo Hoolaha
I ka Lahui Hawaii.
PAPA , LAAU HALE,
Pili Hale!
A me na lako e ae a pau, no ke
ku kulu ana i na hale.
UA MAKA UKAU AU E KUAI AKU IA OUKOU i na Lako Kukulu Hale, me na Pa, a me na mea e ae a oukou i manao ai. NA : PAPA O KELA ANO, KEIA ANO. LAAU HALE, o kela ano, keia ano. PILI HALE, PINE, AAHO, KEPA, PANI PUKA, PUKA ANIANI, OLEPELEPE, KUI, PENA, AILA PENA, WAI HOOMALOO PENA. Ia mea aku, ia mea aku, no ke kumu kuai makepono, e emi ana malalo iho o ka kekahi poe. E hiki mai ana na moku papa o'u i kela manawa keia manawa, nolaila, e lako mau ana au. E hele mai ka poe kuai mai Hawaii a Niihau, e halawai me a'u, ke keiki kamaaina, mamua o ka hele ana aku ia hai, i maopopo ia lakou ka oluolu, a e loaa no au ma ko'u wahi, mauka iho o ka Hale Hookolokolo.
KAMUELA, (kaikaina o Kimo Pelekane.)
Honolulu, Mei 15, 1862. 25-3m.
OLELO HOOLAHA.
KE KAUOHA AKU NEI AU I NA MEA a pau, nana i AIE mai ia'u, e hookaa aku i ko'u hope, oia no o C. S. Bartow (Bako)
E. P. BONA.
Lahaina, Mei 10, 1862. 26-3m*
OLELO HOOLA HA.
O NA MEA NONA NA INOA MALALO, KE PAPA AKU nei au i ka poe mea holoholona ma Manoa, mai hookuu i ko oukou mau holoholona, Lio, Bipi, Puaa, Moa, &c., ma ka ilina o na Pake ma Manoa, ina e loaa ia'u kekahi holoholona a i ko'u hope paha, e hana k keia e like me ke kanawai o ka aina no na holoholona komo hewa, a ina he poino eae, e hana ia no e like me ke kanawai no ka poino a pela ma kahi o Kalauki Pake mamua, ua like loa maluna, a na kapu loa no hoi e like me ke kanawai.
AKIU A ME AKEANA PAKE. Na mea malama a luna o na Ilina Pake.
May 3, 1862. 29-6t
PAPA MANUAHI.
EIA KA MEA H OU LOA NO NA KANAka maoli o Hawaii nei, ua loaa mai ia'u na papa Oregona o kela ano keia ano, me ke kumu kuai make pono loa. E po-no e hele mai oukou e hoakaka i ka oiaio no keia mea. Eia ke ano o na laau a me na papa. Papa paina no Amerika a me na Pine pa, Pili. Laau nui, Laau Liilii, Papa hele, Papa kahiia, Papa kalakala. Eia kekahi: Wai hoomaloo a me na mea e ae, kupono no na hale. Pena keokeo Pelekane maikai loa, Pena omaomao lenalena, Aila pena. Aia ma kai, ma Aina Hou, Mauka iho o ka Hale Dute Hou.
Honolulu, Iulai 1, 1862.
GEO. G. HOWE. 32-2m
MANUAHI, MANUAHI.
E IKE OUKOU E NA KANAKA a pau, eia ma ko'u Hale Kuai Bipi, ma Ulakoheo. Na io bipi momona loa o na bipi kupaluia a pau o na kuaaina mai, i laweia mai ma ko'u HALE KUAI BIPI, Io Bipi Momona, Waliwali, a Palupalu hoi. O na io ma ka ai ana iho, aole hoohalahala iki ka puu i ka ono oia mau mea. E hiki ia'u ke kuai aku ma ka paona, a me ke KUAI MANUAHI, me ka paona ole. Pono oukou ke hele nui mai e kuai me a'u, i ike io oukou i ka oiaio o na olelo maluna. Ua loihi loa ko'u noho ana ma keia oihana, no kuu aloha loa i na keiki a me ka lehulehu a pau o ke Kaona, a me keia Mokupuni okoa, a no ka pono o ka poe ma ka moana a me ko na aina e, a ua kamaaina loa au ia oukou. E hele nui mai oukou oiai au e noho ana i Kuene na oukou. E wiki mai oukou.
J. W. KAIKAINAHAOLE.
Honolulu, Aperila 23, 1862. 23-tf
KAKELA ME KUKE.
MA KA HALE POHAKU HOU, MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu. Na laua no e kuai i na lole o Kela ano keia ano. NA MEA AI, NA BAKEKE, NA IPU TINI, NA PA LEPO, NA KAMAA, NA PAHI me na O-O NA PAPA me NOHO NA IPU HAO, NA NOHO LIO, NA MEA E KAKAU, NA PENA ME NA AILA NA MEA MAHIAI. A me kela mea keia mea. Me na laau a Dr. D. Jayne.
Honolulu, Dekemaba 1861.
WI LIAMA DUFENA.
ME A
HALE KUAI BIPI.
KE HOOLAHA'KU NEI AU I NA KANAKA a pau, eia ma ko'u Hale kuai Bipi, ma ke Alanui Alii, ma ka aoao hikina hema o ka Hale Kuai o Daimana ma kahi i waiho mai ai o ka Bipi Momona Maikai, me ka Puaa, a me na mea e ae a pau he nui wale. A e kuai aku no au i na kanaka maoli me ke KUMUKUAI EMI LOA. E hele mai e ike no oukou iho (8-6m)
W. DUFENA, (W. Duffin.)
I NA KANAKA O KO
HAWAII PAE AINA !
KE HOIHOI AKU NEI AU I ALOHA NO ka lokomaikai a oukou i haawi mai ia'u iloko o na makahiki he umikumamakahi i kaa hope ae, a e koi aku hoi ia oukou e hele mai e kuai. Ua hooili aku nei au ma ka moku Cometa mai keia wahi aku, he mau WAIWAI HOU no ka Hale Kuai Nalomeli ! Ua manao au e makemake nui ana, oukou i kekahi o na mea a'u i hooili aku nei. E holo ana au mai anei aku i keia la ma ka Mokuahi Golden Age: Ahiki i Nu Ioka, he 2200 ka nui o na tona o keia moku. Ma ia hope aku, e holo loa ana au i Enelani, a me Secotia, a malia paha o hala loa au i Farani, e kuai ai i mau lole a me na waiwai hou no oukou. E hooikaika ana au e imi i na mea i ike mua ole ia e oukou, me ka hooikaika e hooluolu ia oukou, a e imi hoi i ke dala mai a oukou mai. Ua lawa ko'u manao e ike i kekahi mau mea hou ma ka hoike makahiki nui, a i na au e hiki aku, e hai no au i na mea a pau a'u i ike ai. Mai poina i ko oukou manawa e makemake ai i na palule o na ano a pau, na koloka, na papale, na papale oo na, na holoku maikai, a me na hulu maikai, a oukou i ike ole ai mamua, a me na waiwai e ae he nui wale. E na makamaka, e hele mai e kuai ma ka Hale Kuai Nalomeli. Aloha oukou a pau loa.
JOHN THOS. WATERHOUSE.
Kapalakiko, Aperila 1, 1862. 22-3m
E Makaala! E Makaala!!
MA KAHI O C. Br ewer & Co., E LOAAI I NA kanaka Hawaii ka Waapa okohola maikai, Pena hale o na ano a pau, Aila pena, Wai hoomaloo pena. A me na mea e ae e pili ana i ka hoomaikai hale.
C. BREWER & CO., (Burua ma )
Hale Makeke, Alanui Kaahumanu, Honolulu. Feb. 13, 1862. 25-3m.
HALE HANA KAMAA!
KE HAI AKU NEI KA MEA NONA inoa malalo, me ka mahalo i kona poe makamaka a me ka lehulehu no a pau, i kona makaukau e hana i na Kanuia Buti a me kamaa Maoli. o na ano a pau, me ka maikai, a me ka mikioi A no ka mea, ua makaukau oia i na mea a pau e pili ana i ka hana i na Kamaa Maikai loa, Nolaila, ua hilinai oia i ka hiki ia la ke hana'ku i na mea ku i ka makemake o ka poe a pau e oluolu ana e hele aku i kona wahi, mauka iho o Waialeale. Ma ke Alanui Hotele,
GEO. CLARK.
Ho nolulu, Aperila 24, 1862. 22-3m
B IPI
Momona Makepono.
MA KA HAL E KUAI BIPI KULA- nakauhale o H. Conawela, mala-ila kahi e loaa ai ka Bipi momona, Puaa momona, a me ka Hipa momona, a me na mea e ae he nui wale ola ano, no ka uku emi loa. E hele mai na kanaka a pau, i ike maka i ka MAKEPONO, A i pau hoi ke kuhihewa. Aia ma ke Alanui Alii, ma ka aoao ma Waikiki o ka Hale Kupa Pahu, ma Polelewa,
H. CONAWELA.
H onolulu, Mar. 13, 1862. 16-3m
HALE K UAI MAKEPONO. MANUAHI LAUNAOLE
AIA MA KE A LO O KA LOIALA HOTELE, ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu me ke Alanui Manini. E loaa'i na lole. MAKEPONO LOA. o na ano a pau. He nui loa ka AILA manuahi ma ia Hale KUAL E hele mai e nana no oukou iho, e na makamaka kanaka maoli a pau. A e kuai aku no au me ka maikai a me ke ku i ko oukou makemake.
KALE, (Charles Brenig. )
Honolulu, Aperila 24, 1862. 22-3m.
Wi Makemakeia.
HE 10 ,000 PAONA WI I MAKEMAKE ia i keia manawa no, a e ukuia aku no na keneta ekolu, no ka paona WI hookahi, me ka iwi no owaho. A he elima keneta no ka paona hookahi ke pau ia iwi i ka mahina. E lawe mai ia. F. HORN Honolulu, Iune 6, 1862. 28-3m
OLELO HOOLA HA.
O KA MEA NONA KA INOA MALAlo nei, ke papa aku nei oia i na kanaka, haole, a me ka pake, o kela ano kanaka keia ano kanaka a pau, e nana mai ana. Ke papa aku nei au i na mea a pau, mai hookuu wale oukou i ko oukou mau holoholona, ma ka Apana kula o Ukumehame, mai ka pali o Manowainui, e pili ana me Waikapu, ua kapu ia Apana kula. Ina i loaa hookahi holoholona e hele ana ma ia Apana kula i oleloia maluna, e uku mai ka mea holoholona $1.00 (hookahi dala.) me ke kao, a me ka hipa, ewalu poo $1.00 (hookahi dala.) Ina aole e loaa mai ka uku e like me na mea i oleloia maluna, alaila, e hookomo ana kuu kanaka ma ka Pa Aupuni, no ke kolohe i ka mauu o ua Apana kula la me ke kuleana ole.
P. NAHAOLELUA. Hope Luna Aina o ka Moi.
Lahaina, Maui, Maraki 31, 1862. 19-tf
J. P. HUGHES.
MEA HANA NOHO LIO!
A IA MA KA HALE KUAI O KA mea nona ka inoa maluna nei, he Noholio Pelekane a he Noholio Meleka, a me na Noholio Wahine, o na ano a pau, na Noho Paniolo nu hou. NA HAO WAHA a me NA KEPA o na ano a pau NA KAULAWAHA, a me na mea e pono ai ka lio. NA ILI KAUO o na ano a pau. NA EKE ILI. NA HUIPA. NA HAO KEEHI. NA PALAKI LIO. NA KAHI LIO. A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na lio a me na kaaholo, a e kuai ana no ia mau mea, No ke kumukuai makepono loa ! Aia no ke waiho mau nei malaila na pela mauu. O na pela pulu, na pela hulu, a me pela uwaea. E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai. Ua hanaia no na kaa lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi. Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ka'u oihana me ka maikai. E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka'u oihana. E loaa no wau ia oukou ma Monikahaae, ma ke kihi o ko Alanui Hotele a me ke Alanui Papu
J. P. HUGHES.
H onolulu, Aperila 1, 2862. 19-1y
PAPA MAKEPONO!
AIA KA HALE KUAI O LUA (C. H. LEWERS.) ALANUI PAPU, kahi e kuai oluolu ai. NA PAPA OREGONA 1 a hiki 3 iniha, LAAU KAOLA. oa a me na pau, a me na opaka e ae. LAAU PA a me na PINE PA. LAAU AHO HALEPILI. PAPA ULAULA. PAPA PAINA, PAPA KEPA, PILI ULAULA a me KEOKEO. PENA KEOKEO, OMAOMAO, ELEELE, ULAULA. POHO, GALU, HULU PENA. KUI o na ano a pau, LAKA. AMI, KILOU, KUI KAKIAMOENA, KUINAO. PEPA HOONANI KEENA. PANI HALE, PANI ANIANI. ANIANI KAAWALE, PATE. PANI OLEPELEPE. Eia ka mea kupanaha ma keia wahi, na ka mahu e hana i na pahu apo, he hikiwawe, kupanaha. E hele nui mai e kuai a e ike wale i keia KAMELO. Ua hoeomi ia na Laau Oregona i keia wa, i ELUA KENETA ME KA HAPALUA no ka kapuai. 8-6m
NU HOU, NU HOU
O WAU O A . CLEGHORN (AKE.) UA KOMO no au iloko o kekahi HALE KUAI HOU, ka Hale Kuai o Halewai mamua, mauka ae o ka Halemahoe, a kokoke hoi i ka Baneko o Bihopa ma. Eia no ke waiho nei na mea a pau a ka naau e anoi ai, kupono loa no na kane, na wahine a me na keiki. O kela mau lole he lole NU HOU WALE NO. A HE Makepono loa ke Kumukuai. E haele nui mai oukou e makaikai, no ka mea, aole he uku ke nana wale aku i na mea nani ma keia Hale Kuai. E hele mai e nana no oukou iho, i pau ko oukou kanalua, aole no he Hale Kuai e ae ma Honolulu nei i hoolako ponoia i na Lole maikai loa a makepono loa hoi e like me ko'u. A nolaila, o na kanaka a pau mai Hawaii a Niihau, aia a holo mai oukou i Honolulu nei, e naue mua mai a kuu HALE KUAI e nana a e kuai, aole e hele ma ko hai wahi ma-mua, o ka hele mai imua o'u. EIA KEKAHI: Auhea oukou e na holokahiki, ke waiho ia kuu Hale Kuai ma kahi kokoke loa i ka uapo, a ua hiki ia'u ke hoolako ia oukou i na mea a pau e pono ai no ka uku emi loa. 25-3m
LOLI, LOLI,
LALA MA NO.
A ME KA
Pep eiao Laau.
UA MAKEMAKE HOU KA MEA nona ka inoa malalo nei, e kuai aku i na LOLI. Eia ke ano o na Loli e kuai ia ai, o ka Loki kae a me ka Loli koko, eha keneta ka uku no ka paona hookahi, a o ka loli kohola, he 12 ½ keneta no ka paona hookahi. Eia ka hoakaka ana no ka hana ana i ka Loli, e mahele e mamua a pau, alaila, lawe i ka lepo a pau, alaila holoi a maikai, paiha a moa lou, kaulai a maloo loa me ka pilau ole. Alaila, makemake ia ka mahele ana o ka Loli kohola, e mahele ia kekahi puka mawaena. Eia kekahi — Ke makemake nei na mea nona ka inoa malalo nei, e kuai aku i ka Lala Mano a me ka Pepeiao Laau. Me ka uku aku i ke kumukuai make pono, penei : No ka paona hookahi o ka Lala Mano, he 15 keneta. No ka Pepeiao Laau, 7 1/2 keneta no ka paona hookahi. O ka poe e loaa'na na mea i haiia maluna, e pono e hele mai ma ko makou hale kuai, ma ke Alanui Alii, e pili ana ma ka aoao komohana o ko Daimana ma Hale Kuai. 19-3m
UTAI A ME AHEE.
KA LAKO HALE
A ME NA
Pahu Kupapau!
AU HEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale! Eia na ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu. NA PAPA KAUKAU! NA LAKO HALE! NA PAHU KUPAPAU! PAHU KOA......$12. Ua loaa mai hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono. A ua makaukau no hoi au e kuai aku i na mau mea hoolako hale, a ka poe e makemake ana e kuai me a'u no ke dala. No laila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale o hai me ka uku aku i ke dala maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako hale no ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.
HANALE ALENA. 12-6m Alanui Papu.
PALENA! PALAOA!
A M E KA
Aila Kukui Makepono.
E IKE NA KANAKA A PAU, UA MAKAU kau au ka mea nona ka inoa malalo nei, e kuai aku i ka. Palena, Palaoa, a me ka Meaono, maikai loa, ma ko'u Hale Kuai, ma ke kihi e ke Alanui Hotele me ke Alanui Maunakea, mauka iki ae o Lepekahoe. Me ka manuahi. He Aila Kukui maikai loa kekahi ma ko'u Hale Kuai nei, he emi loa ke kumukuai.
Honolulu, Aperila 25, 1862.
G. WILIHEMA 22-3m