Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 38, 16 August 1862 — GEN, P. G. T. BIURIGADA. Kekahi Alii Koa Kaulana o ka Hema. [ARTICLE]

GEN, P. G. T. BIURIGADA.

Kekahi Alii Koa Kaulana o ka Hema.

Ua pai pu iho makou i keia Helu i ke Kii o (Jen. P. G. Toutant ka ; Alihikaua o na Kipi i ka wa i hoomaka'i o I keia kaua ina Amcrika, a ia ia hoi i lilo ai ka Papu mua o ke Aupuni ma Kaletona, ; Karolina Hema. | Ua hanau o Gcn. Biurigada ma Nu Olina. ; He kanaka waiwai nui kona makuakane no |Lusiana. No kekahi kulanakauhale o Italia : kona makuahme ; a nolaila, he pua Italia no ,ia. Ua komo oia i ke kula koa ma West |Point i kona \va opiopio no, a ua puka mai !oia i ka makahiki IS3S, a ua lilo hoi ia ia ka lua o ka makana i haawiia no na keiki akainai loa, he kanahakumamalima ka nui o na haumana o ko lakou puka pu ana ; a ua t hoolilo koke ia oia i Lutanela alua, no ka ipuali pukaa, aole no nae i liuliu kona noho ( ,aiu ma ia wahi, hooliloia oia i hoa no ka i puali ana aiua, a hana papu hoi. Ua hooko- | huia oia i Lutanela akahi, i ka malama o | iune M. H. 1539, a ia wahi no ia i noho ai ja hiki wale i ke kaua i Mesiko, ilaila oia i [kanlana'i. No kona koa, ua hookapenaia |oia i ka la i2O o Augate, M. H. 1547, i ke | kaua o Conoterosa, a* ua ha.iwiia ka inoa |Major ia ia ma ia hope koke iho no. oia ka ; la 13 o Sepatemabn, o ia mnkahiki no. | Ua ku o Major i ka pu, i ka ihoouka kaua i Garita di Belese iloko o ke | knlunakauhale o Mesilco. i ka hoi ana nmi iana, ua haawiia oia i kekahi pahikaua mai|kai loa, e mahalo ana i kana inau hana koa. Ma ia hope mai, ua kohoia oia i mea nana e hooponopnno ka hana i kekahi mau hale aupunima Nu Olir,a,a e hana hoi i inau pakaua ma ka inuliwai Misisipi. He 43 paha na makahiki ona i keia wa, a he ikaika a maikai no hoi kona ola, he kino pololei kona, a o ka helehelena mau o kona hele, ua like no ine he koa'la, he kane ui oia a he eleu no hoi. Eia iho kekahi o na hana akamai ana i hana'i i kona manawa opiopio. 0 ka mua ma Vera Kalusa. Ia manawa he Lulanela oia no na ana ainn a me na poe hana pakaua. Kena mai kona Kanela ia ia e hele me ka poe eli, a e kohi i kekahi wahi ana i manao ai, i niea e lanakila'i kona aoao, a e poino nui aku hoi ka enemi. Aka, i kona \va no i ike ai i kahi ana e kohi aku ai me na kanaka malalo ona, o kona kanalua koke iho la no ia. A i mea hoi e maopopo loa ai, pii oia īhina o kekahi kumu laau, a nana aku me ka a ia \va no ike oia i ka hewa, no ka mea, ina e hoomoanaia na koa | ma ka auwaha ana i kauohaia mai ai e kohi, |alaila, e make nui uuanei lakou i na pukuni;ahi a ka enemi. Nolaila, kunana iho la ia; | no ka mea, he alii oia malalo iho, a aole hoi | e hiki ia ia ke hoole i ka olelo a kona poo; jaka, hooholo koke iho la no ia i ka manao e jhoi aku me ka hana ole i ka mea i kauohaia |ia ia. Halawni mai la kona poo me ia, a |hai imi la i kona olioli me ka puiwa no ka j loa o kana hana ana i ka inea i kauohaia nana e hana. Aka, hoole aku o Biurii*ada aole om i lawelawe iki oku. Me ka hikilele nui, ninau aku la īa i ke kumu o ka hooko ole ana ; aka, aole manaoio iki o ke |alii nana oia i hoouna. A i ka hele kino ana ?aku o ke Kanela e nana i ke kumu o ko . Biungada hoole ana, ike koke aku no ia i ka . pono io o ka īa'la; a ua hooliloia o ka mea a : Biurignda i manao ai, he pono kekumu alaj kai nana i hoololi i ko ke Kanela manao no ■ ke kohi ana, a ua ianakila no hoi mamuli o* : ka Biurigada kuhikuhi ana. O ka lua, imua ponoi no ia o ke kulana- ; kauhaie o Mesiko, ua houluuluia mai he Aha Kuka Koa, a malaila na'lii a me Lutanela, a o ke kanaka opiopio loa hoi ma ia anaina, oia no mea nona keia wahi moolelo. He mau hora ku loihi o ka hoopaapaa ana o na'hi, no ka hoopaakikiki o Generala Scott, o kana ka poloiei, a iua e hookoia ka manao o ka hapanui j alaila, e poino aui auanei ko lakeu aoao. A hala hou uo kekahi mau hora • o kn hoopaapaa ana, aia hoi hookahi wale ao ,o Scott ma koua aoao, a iloko o fca hoopaapaa ; wela loa ana ; ku mai kekahi jUii Koa, a ! pane mai ia Biuirigada, " Ea, o oe ka mea i

hoopuka ole mai nei i kou mmuio." I inai kela, » 4 No ko'u ninau ole ia mai no paha." " Ae. e ninau kokeia oe ano." Aia wa, ua hai koke inai ke Alii nana ia i ninau i na hoa ona i ka hoopuka ole o Biurignda i kona manao ; nolaila, olelo mai oia, " Ina e hookoia ka manao a ka hapanui i hoopaakiki ai; alaila, e poino ana no lakou." A ua aponoia e ia ka Gen. Scott i manao ai, me ka wehewehe lea mai no, i kahi e pomaikai ai o na Koa Amerika, a e lilo wale mai ai ke kulanakauhale me ka poino nui ole. Mahope iho oka pau ana o kana kamailio ana, ua hooholo koke na'lii koa a pau ma kana i olelo mai ai. Aua komoia ke kulanakauhale o Mesiko e like me kana i wehewehe mai ai; aua maopopo no hoi, o kana olelo wale no ke kumu o ka huli ana o na'lii, ina no e ole ia, ina la paha ua ko ka hapanui. He mau la mahope iho o ke komo ana i ke kulanakauhnle o Alesiko, oiai o Gen. Scott e noho ana me na Alii Koa Amerika he nui wale. Hoopuka'e oia ika mahalo no Biurigada, no kona naauao, a me kana mea i hoopuka'i imua o ka Aha Kuka Koa, me ke kuhikuhi aku hoi i ka hopena oia mea, oia ka ianakila ana. Mahope iho o kona noho ana i ka oihana aupuni ma Nu Oiinn, ua komo oia i ka wa i hoomaka'i keia kaua ina ka aoao o na Kipi, a oia ka Alihikaua nana i hoopio ka Sumeta ma Kaieiona, Kalolina Hema. Oia kekahi o na Generala akamai loa ma ka hoouka kaua nui i Bulu Rana, a mahope mai oia manawa, ua hoounaia oia ma Coronita e houluulu i puali koa, a ua hiki ka nui o kona inau koa i ka 100,000 akeu, ua ike no ka poelieluhelu i kona moolelo ma m manawa mai nei. He maa hoa aloha no laua meGen. Makalelana. hookahi no a iaua Kula o ka heie ana, a ua pii like no laua, a i ka hoomaka ana iho nei oke kaua kipi, •* haalele i puna na hoa aloha,** no ka mea, lilo kekahi i aiii koa no ke Aupuui, a o kekahi ho» no na Kipi. He kaoaka akamai. a koa loa no hoi o Gen. Biurigada, a lie inaina hikiwawe nae; oo ka awiliwih koko Farani ana no paha. (Ja maopopo no 1 na poe heluh«iu i keia pepa, i na mea ana i hana*i, mahope mai o kona noho ana i Aiii Koa «o ka aoao Kipi.