Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 38, 16 August 1862 — Hoike o ke Komite Waiwai. [ARTICLE]

Hoike o ke Komite Waiwai.

; E KA Lcna Hoohauu :—Ua noonoo keia i na Buke H*?lu Hoa a ke Kuhina ' Waiwai, i hoike hou ia, a ua noonoo pu ia

me na paiapala o k*? Kiihini. t mauiia K,ai ia makou, a eia «a makou h<»ske. in*? ka mahalo. O m !; o o k<? Aopun» mr<. k"La hoike h<v,i ar>*. >G7S.SV) 50, ma ka hnikf nHi;-. 868 I>2 1 Eia ka iik" oie. a ua pioinaikaj jrtri?t ke Aupnni s »a da!a 5*2,961.95, a nolaila ;ia \a>uo ke kakau ma na papa h'-hi t;n'j. i S 13.52. oia r»a «iaia a ka Luna o ka aihona i haa*vi aku ai inamua o ka mea kupono. aoie 5507*40, e 1 ike tnc ka mea i kakauia ina ka aooo 1 o ka Palapala Hoik'e. P<?hen !a <? oi akii ai'na Uala i hooliloia aku. n<amu.i ona (lah i loaa niai ? E manaoia nuanei, tre koena d;»la ma ku waihona, a peii i » no, ke ok* i emi i»a l.iaa, §5M>00.40, r;::ibiO o ka mo« i boik*rin rn:t ka Hoike nr»t3a. 0 r»a piiu da!a mua i ik> in. ua like oie. aia malnio o ke poo, *• No ko ka Moi 8107.00 elala Haawina no ka mea Kiekie ka Haku o Hawaii, a me 5117.00. dab o ke-Kakaaoieio o ka Moi; hui ij. %*254.12. Mft ktt pwhpala hftike mua. :,ri k'ika:i:a keia mau dala, he dnla xta hno~ i.n'na\ aka. no!e no i hookaaii. a nolaila, he } v»!,o ke hooholo houia. Ma k'.ia hoike hopo, un oleloia, o na hio a p tu ma k.\ Oihana Kalaiaina, 5116,022.26, ma ka hoike mua. ua kakauia, 51 15.597.26, 0 kc:a d:ila oi, S 125.00, aia ma ka puu dala no ke Kiaaina o Maui,—kahi i komo ai. llookahi wale no hewa i koe mnlalo o keia poo. k> Kniaiaina, oia no ke kuai ana i ka piiaiiehe o liina. Ma ka hoike mua, ua kaka un. 1059 ; a i keia wa ua kakauia. 1054; aka, iiiu ke i ana un komo keia hewa. O na liio o kn Oihana no ko na aina e. Mn keia wa, un kakauia 814,943.41. aoie o ka $15.183. 77. i kaknu mua ia, malaila hoi ua emi, §510 36. Eia ka hewa mua, oka ok-io aua'e, ua ukuia ke Kanikela o ka Moi ina Laiiana. i $1,600, a ma ka hoike hope, ua hooinaopopoia SSOO wale no kai ukuia ia ia. Oka lua ona hewa. oia ka hoike ana, ua hooiiioia na da!a SSSJ3.77, no na lilo keena o na Luna o ke Aupuni ma na ai.ia e, ka uku h*ta, a me ka pepa ; aka. ma ka hoike hope, ke ike ia nei, ua hooliloia 81,143.41 no keia mau rnea, Mulaila ua hoomaopopo ia kakon, ua oi ke dala i oleloia ua haawiia 1 k" Kamkela ma Lndana, mamua o ka oiaio, BSOO ; a ua emi hoi ke dala i oleloia ua liooliloia no ka uku leta, a me na liio e ne oia ano, i 8259.64 malalo oka oiaio. E hf»olaweia kekahi mai o kekahi, eia ka like ole. oia hoi ka hewa, 8540.36. No ka Oihana Waiwai, ua hoikeia na lilo ma ka noao IS, he 70,016.83 ; aka, ina e houhiuluia na hua helu, e loaa i ka huina oiaio, he 871,171.65 ; eia ka like ole, 81.12 1.52, ke nana kakou i ka huina houiuuiu i kaknuia ma ka Palapala Hoike. Oka hewa mua i ikeia malalo o keia poo, oia ka uku o ke Kakauolelo o ka Luna Dute Nui, ua kaknuia 82.400, ma ka hoike mua, a rna ka lua oka hoike, he 81,800. Eia kekahi hewa o ke kakau nna, rna ka hoike mua ; ua oleloia he haawinn no ka Hope Luna Dute Nui, a ua hooliloia malnlo o ia hnnwina, 86000, ma ka hoike hou, ua hoololiia keia, penei : llaawina 85.333 33—hooliloia, 50.333.33. Ma keia un emi na lilo o ke Awpuni, 8666.67. Kia hou. no ke kiai awa. Ma ka Hoike mua, aohe mea i hooliloia, aka, ma ka Hoike alua, ua hooliloia ka Haawina a pnu, 5652.25. Ka uku onn Luna Helu—Hoike mua, 815.021.74 : Hoike hope, $15.138.48— like ole, $116.71. Ka iiio no lea pepa, ma ka Hoike niua, 8719 23 : Hoike hope. 8741.73 : —like ole. 822.. 0. Ekolu puu dala i hooliloia me ke kakau oleia, n o ka huina o ia mau mea, 8791.49; a elua puu dala i hooliio oleia, aka, ua kakauia me he mea ua lilo. ao ka huinn, 81,266.67. Ma keia hooponoponn hou ana. un emi ko.aoao lilo o ke Aupuni, 8475.18. O ka hewa ina ka houluuiu ana i na lilo, oia hoi he 81,600. a me na hoololi i hai inuaia malailn. na hoomaopopo ni no na h»*wa a pau malalo o keia poo, o ka Oihana Wniwni. Ma kn Oihann Hoonnauno, elua wnle no hewa i ike ia. Ua oleloia ma ka Hoike inua. ua laweia e ku Peresidena \ kona uku, 86.904.66. koe ke koena o ka Hanwinn, 895.34, akn, mn ku Hoike hope, ke oleloia nei, ua kikoo ka Peresidenn, 86,940.49, a ua koe 859.51, i kikoo ole ia. Oka lua o na hewa, aia malnlo o ke poo, o na kula Beritnnin. Ma kn Hoike mua, 83.607 kai hooliloia; ma kn Hoike hou, 53,657. Ma kn Hoike mun, ua koe ke koenn §1,393, akn, mn kr. Hoike hou, 51,343, ke koena i koe. No na lilo oka Oihnna Kanawni, houluuluia ma ka Hoike mua, he ma ka Hoike hope, he 885,819.50. Eia ka like ole, $595.(K3. Eia .mnlalo iho na puu dala i like ole : H»iir .V , Hoik* H.. Oimkm Ks*|>. o M*ui,... $3,0«) 00 f3,Oii U0 IM n « lilo Au(Mini. 00 Kaap.o KohnU,.. 1.533 55J 100 H Liumk. »i«. Iltk> Akau. S»J tW »$4 16 900 00 «74 00 A.„ M0 00 &&4PO lUm*ktt*, Jis 00 600 00 •' K**»..... 00 &WOO »» " Wjiu«*K., « •* lltiuVl,.. 600 00 '• " .\Mlwtv.. 500 00 «0 00 «papa o 3.400 00 00 Eia ke.kumu i loaa'i i keia mau hewa, no ka hookomo o!e ana ina ka hoike mua, i na haawina i Uooholo hou ia no keia poe. maloko o ka Bila Haawiua o IS6O, no ka inanawa i hala niamua ae » ka hooholo ana ia Biku Malalo o ko poo o ka Buro no ua Hana Hou, ua pai hewa ia he 835.000 no kn Oihana W«i, he $25.000 k?i pololei, a e akuka la ma ka houluulu ana. Hookahi \vale no hewa i koe malalo o keia j»o, a eia no ia ; No ka eli aua i ke awa o Honolulu, ua kakauia $10.000, aia ma kaaot\o 20 o ka Hoike mua,eia uae ka pololei,s9.96S—hes32 00 ka like 010. No kela lilo keia lilo. ua houluuiu ia ma ka Hoike boj>e, 8173,86335; $4,340.05, ka like 010. Eia malalo iho ua puu daia like ole #'<if .V«4. lUiit Mapi. o*,'« O». b«i» llii* M»j, > 4 >» 3 ( .I*U J «W ST $3 ib«k«U ) 1.U&34 iW« gau> 1,05353 |VSU u U{|i.M BU I>«U » «W*,... 10,40000 |M9i r«k« «u»r 14, ss7 «o I*^oo i »$0 00 »77 00 Oi. , U )1 v )U U Boik« M Mul*, b« «ka 13663 A m* ka |«Mt nt*hur«« « tu l v%Uwi» B»«i. «kmki oo * kata»uU k*-» nru m« - * &»00 |Oi o k» «Ua puw* nuuiM w»u

Uihana Kaua. kc«na kahiko 84.529.15 : ma ka Hoike mua. ua kaknuia me he .'oea f b, ua hooliioia, aoie nae j hookomoia ma Jca Hoike hop«». Ka uku o na Luua Helu : Hoike mua, 8116.74. Hoike hope. ao!e i kakauia. ; Na Luna Alanui. Hoike rnua, 893.54. i Hoike hope. aole i kakauia. Bila D;Ua. C. Hoike inua, S5O. Hoike i kakauia. 1 Kela lilo keia lilo. Hoike mua, 8164.37 Hoike hope, aole i kakauia. Na koena uku i kaa oleia. Hoke rnua, 81.241.51. Hoike hope, aole i kakauia. ' E_* 8 ttCCLI 154. D<Vii emi, Oila oi, mav $I. l >?3 23 I"ko ££10 34! Bil» <UU, *;X}Vi l'ka fc-A>r*»«e, 2iX»*JO 0;h.»;a K&iu. 4.5iS 15 N» U-«ll'k 11<5 T4 AU'Hii. Y-i H H U tu» C.. MW : i KtU keia lila. 264 «X . • L'ia m*k.. l 2,'HI 61 > 7.4TT 64 3.|:« , Ua hauie maanei, hookahi dala, a he ma- i nawn ole ko ke Komite e huliia'i. ■ Ma ka Hoike niua, ua kakauia ka Haa\vi-| na no ka Oihana wai, he 816,887; 'ma ka| Hoike hope, he 815,229.01, aole no 1 pili; : keia puu dala i na loaa a i na lilo paha, no-; laila, he makehewa paha ke hai ia, aka, ua; hoomaopopo malaila ke kumu i pololei ole ; ai na p;ipa helu; a o ke kumu hoi i hoike ai; ke koena dala, he SSSS, ma ka Hoike hope, a 82.279.21, ma ka Hoike mua. Ma keia, ua pau ka noonoo ana i na lilo; e noonoo kakou i na loaa. O ka hewa mua; : i ike ia, aia malalo o ke poo, o na auhau Ikino, hookahi wale no dala ia. O ka lua o ; | na hewa, he mahuahua no ia. Ma ka Hoi-; | ke mua, ua kakauin ka auhau maluna o na ! lima kanaka maoli, 82.411, a ma ka Hoike; ! hope, 82,589.50. Nolaila, 8148.50. j O na loaa o ke Aupuni, ua kakauia ma | ka Hoike mua, 890,792.24; ma ka Hoike! . hope, 857,294.43. Eia ka like ole, 83,497.51. | Hoīke k-nkiio. Hoike hou. Ka ei. Ka emi.' No k.i uku hoo- ' limal'mn «•.'".'.On 14 I'2 $005 TS J j I'uu I>al.i U:»f 14,y i4 0l 14,5T5 T9 353 23! l\a Aiiiii 1 Ku;ur.i,... 5.191 13 5,1 18 7 00 ! Mi ku.ilii IVU', hV'o<» T3 13 TTO 00 -2.1 SU T3 j Kflo nii.i keia m<»a,. 1,'2*28 43 302 «>0 805 7S I l'o»' I««we L l« Haw., Uoō 80 '296 86 ! Ua hoike mai keia i elua mea i oi aku ka I ka nui o ka loaa inamua o ka mea i hoikej inua ia, penei : | ; No ka uku hoolimaiimn, $305 TS j Aiuu i KuuiiH, TU 00 i lluina $312 Ta • ! E i eha mea hoi i emi malalo ka nui ii oleloia ua loaa ma ka Hoike kahiko, penei: | l'un I>iilh Wai, $35S 22 ! Mokuah! " l'i le," '2,189 T:i i : Kela nua kt'i:i 565 TS • l\>c Luivc Leia llawuii, 2vo 50 ; Huina $ i.TIO 59 ! Ina e hoolaweia ka huina mnluna mai ka! huina malnlo, he 3,397 S1 ka like ole, nolej e like me ka mea i oleloia mnluna ma ka! hoolawe mua ana o na huina o na Hoike! elun, oia hoi 83,497.51. Aka. ina e hooulu-| uluia ka lalani ma ka Hoike mua, aoao 16, i e ikeia auanei he 890,692.21, aole he! 890,792,24, e like me ka mea i oleloia! malaila. | Malalo o ke poo, ,k Kela mea keia mea,"| elua wale no hewn. oia hoi ka Bila Aie C ; i Hoike kahiko, 8150; Hoike hou, 850. Bila Aie B ; Hoike kahiko, 810,900 : Hoike hou, t !810.S00. A e ikeia auanei o ka oi o kela,j ua hoohalike i ka emi o keia ; ua hoike noj : nae ia i ka hemahema o ka hana ana. O ka mea i koe kupono e koike aku malalo o keia j poo, oia na mea eha i hoike ole ia ma ka Hoi-, ke kahiko, a hookomoia hoi ma ka Hoike i hou. a he 8130.85 ka huina. Ma keia ano ua waiho inakou imua o ka • Hale i na like ole iwaena o ka Hoike mua a i me ka Hoike hope. E ikeia auanei he mau hewn no ma ka Hoike kahiko. Maloko o ka ; Hoike kahiko, ua hookomoia he inau dala 1 me he mea la ua hookaaia % aole nae i hookaa-1 ia ; u hookomoia hoi ma ke ano ua leaa mai, ' aole nae i loaa mai. Ua kauia na huahelu ma kahi e ; n nolaila, ua hewa kekahi mau puu dnla ma ka helu ana ; aole pololei. a ua knkau hewa ia hoi.na huina o na lalani huahelu ; aole i noiia aku he mau haawina kupono e noiia, a ua hoike hewa ia ka nui o ka Aie o ke Aupuni. Ua akaka no i ka Hale ka nui o ka mana\va i hooliloia ma ka loaa ana o ka hoike pololei, a ke hopohopo nei makou ua ikel eehia lea lahui i ka nui o ka lilo malaila. Ol ' ka hnna a ko oukou Komite i ka makaikai a I ;me ka hooponopono ana o na hoike elua, ua: ; oi loa o ke kaumaha a oluolu ole hoi kona ano.; jOiai makou e hoolioli ana i ke Aupuni, i ke-l ! ia manawa he hoike pololei no e waiho nei | Jimua o ka lehulehu, a ua akaka no uamala-i j ma pono la ke dala o ke Aupuni, a hooliloia | i hoi no ka pomaikai o ka lehulehu wale no ; • ,akn, na mnkou no e kuhikuhi aku i ka mea j oiaio. ua malama kapulu loa ia ka inooaie o! 'ke Aupuni, a ua waihoia mai imua o ka Ha-I ie na Hoike o kn Oihaua, in» ke ano e hoa-j •hewa loa ia'i e kela met\ keia mea i manao; ;ai e noonoo la mau hoike. j Ua miuainina ko oukou Komite i ka hoo-| ili inai maluna o kekahi mea e hana ana ij keia mea, i ka oleio e 4 ' iiniia ana i kekahi | inohai. maluna o ke poo ona e hoopai ai i i kekahi mau hana ino aku i manaoia a he \ oiaio paha," a o kela meakeia mea nona ihoJ aole i ike oia he mau hana ino kona e lioopai nku ai. aka, ke olelo nei oia ua hooika- i I ika oia e hana i kana hana ponoi; a ua • oluolu no »nakou e waihoia keia mea iinua! o ka lehulehu, ina e waihoia keia hana imua o makou ine k4 pololei. Aole hoi i; manao ko oukou Komile, o ka hoao pololei, ana o na ho:\ o keia Hale e hooko i ka iakou ! hana ma ka nana ana e ike. ina ua hooko na kauwa o ka lehulehu i ka lakou, e kapaia l he *hoomaau manao Aupuni w o keka|hi mea. ' ; No ka palapala a ka mea Kiekie o ka h\ : 1 o.Augate, i heluheluia e ka Lunalioouialu ; jma ka Poakahi, ke olelo aku nei makou no| ;ka huaolelo ik make clear " a me ; • aoie o makou i ike i ke ano okpa iwaena o, I Uua. Ua hookomoia ka huaolelo 11 expiain," j i ma ko makou kope iho i haawiia aku i ka : inea Pnipaiapnia. He mea hiki wale uo.ma , ke kope ana, e hoololiia ka huaoielo a helu- , helu ia " make clear," aka, aole maopopo ī loaia ia makou ; pela oo uae ka Mea Hanoha,no i hoike mai ai; aka, ua maopopo noaole , uo i "kananaiu" kekahi palapala Aupuni e ke-

kahi ahaioN-Io e paha. A*k3, ke maiiao n<ri no ko oukou aol-i' i poio !oa ka Meo Hanohano n»a ka h»>3puka ani i na huanH'-. ano k.koino. :a ia i pnhpah trrii ' ai i keia H;sie, a iawe oia i keia h-ik'ina oldo leale no o ka lakou palapaia. tae ka wai io iho o na o'-;-io mahope mai, a o k-i inea i w*aihoi;i, oia no ka io o ka oleio a ku Ha_v. Ca mnnao no ko oukou Komiie. he mea eie ke ano okoa ;waena o na ano oielo elua. a ua haiia aku wale no i mea e hoopau ai i ke kuhihewa. «a pīii ia ia nw kona ano kanaka, a me ka maiiao laua hoi mai kela mnnawa aku, aole e kaupea waie ia kekahi mea ma kona ano kanaka. Ma kona palapaia i ka nana aku, ua kahiheu*a ke Kuhina Waiwai no ka manao o ka Haie e piii ana i ke (iala no Sir John Bov\ering—a ua kuhihewa 10 no oia nu ke ano a me ka hana a ka Luna Hoomalu o kem Hale, a me ke ano o keia Aupuni—a i ole ia, aa hana paewaewa mai oia i keia Haie, me he mea !a aole lakou i ike i keia mau mea. 0 keia Hnle, a e like me ka ike i ioaa i ko oukou Komhe, o kela hoa keia hoa a pau, aole iakou i kanalua, o ka hookohu ana ia Sir John Bowering, a me ka hoomakaukau ana e hookna aku i na lilo a pau o kona hele elele ana, he hana pono loa no ia ; nolaila, 0 na manao i oleloia iloko o ka palapala o ka la 1 o Augate, oia hoi, e hoopaiia ana o Mr. Gregg, ina ke ano pani no ka mea Kiekie, L. Kamehameha, he mau manao kahua oie loa; no ka »r»ea, aoie i oleio kekahi mea ua hanaia kekahi hewa ma ia mea a hiki i keia manawa o ka waiho ana mai o ka hoike : a nolaila, aole no i pili iki aku ia mea i ua mea Kiekie nei. E like me ka mea a. inakou i olelo ai mamua, aole no i oleio mai kekahi, ua hewa ka hookaa ana o ka uku ee moku o Mr. Hopkins; aka, he hiki pono no paha i kekahi ke hoopuka i ka manao ua haaleie paha o Mr. Hopkins i ua aelike nei, ina e nanaia na ano a pau o kona noho ana inaanei ; a e inanao hoi. "e hookoia no ka olelo nelike a ke Aupuni," a e lt malamaia hoi ka inoa maikai o ka lahui," mahopeoka haia ana ae o na makahiki he umikumamaono. ma ka hookaa ana i kekahi puu dala i lawa i ka holo ee moku maikai loa ana i manaoia i ka manawa i holo mai ai o Mr. Hopkins i keia aina, a e loaa ana iloko o na makahiki he nui mahope mai paha o ia manawa. Eia rnai na mea i hoohalahalaia, penei:—O ka hoike «na ( e iike me ka mea e pili ana i ka heie eleie ana i oieioia maluna, a me ke koena kahiko o ka Oihana Kaua,) ua hookaaia kekahi dala, aole nae i hookaaia, a ma ka mea i olelo iiopeia, e noi nna, he haawina e hook.ia hou ai ; e aeia no nae he kuleana no ko ka Ahakukamalu e hoo\aawale i l,e daīa o ke Aupuni; aka, aole o lakoi\ he kuleana maluna o ke keneta hookahi, aoie hoi iakou e hoohihia i ka lehuiehu. A ke manao nei ko oukou Komite, iie kumu hoohalahala hou no ko ka Hale, i hookahua ia ma ka palapala o ka la 1 o Ausate, nana 1 hoao e hookumu i keia pono ma ke kumumiia, oia hoi he mea walea mainua, (e nana i ka aoao iiope, lalani ekolu.) Ua noonoo no ko oukou Komite i na kumumua i hoikeia mai, a ua nana hoi i kekahi mau kumumua hou aku, aole nae i hoapono iki mai ia i ka hana a ke Kuhina i hana ai; aka. inu ua hoaponoia, aole no e manaoia e ka Haie; no ka mea, na kakou no e malama i ole e hoo* hiimuia na hiimumua e alakai ana i ka hookahuliia ana o na pono Kumukanawai. O ka mea i oleioia no Mr. Whitney, i haiia mai e ke Kuhina, aole i pili iki inai ia, no ka mea, ua hanaia ma ka makahiki IS4S. mamuaae o ke kau ana o ke Kumukanawai. A o ka mea i oieloia no ka makahiki 1552, ua kue pono no ia ia ia. No ka hoolewa ana o ka Moi i make aku nei, a me na lilo no ka mai Hepela, ua hooiiloia ke dala mamuli o ka manao o kekahi' mau kanaka, e like me ka mea i hoikeia iinua o ka Ahaoielo, a ua noiia'ku he haawina e hoihoi ai i ke poho oia poe. Ina pela ka hana no ka uku eemoku o Mr. Hopkins. ao!e no i ike ko oukou Komite i ke kumu i hoole ai ka "palaimaka " i kona haiia ana aku, a ina he nui ioa ka p\laimaka, nole no lakou i ike i kekahi kumu i noi oleia'i he haawina i mea e hookaa aku i ka poe nana i aie aku i ke dala. Ina ua noi mai ke Kuhina no kekahi haawma no ia mau mea elua, ina la ua pono loa ; a no kona hookomo ana oia mau mea iloko o na lilo no na makahiki eiua, ua pono no ke waihoia mai he Bila koina no ka lilo; aka. aole nae i pololei loa ia mau inea elua, ke hana ia pela. Aole nae i noiia aku ka ae o ka Ahaolelo, aole no hoi i kuhikuhiia aku ua makemake ia ka ae o ka Ahaolelo, aole no hoi i olelo iki ia, koe nae i kekahi olelo pohihihi iloko o kekahi palapala e pane ana i kekahi pala|iala i hooiiiia'ku i ke Kuhina Waiwai, e ka Luna Hoomalu o keia Komue. ileoiaio,he kumu io ko keia Hale e hoohalahala. Aka, wahi a ke Kuhina, ua hana wale no au ma ke ano ngena i ka hooko ana i na kauoha a ka Moi, (e nana ma ka aoao eha.) A penei hou kana, (e nana ma ka aoaoehiku,} " E hoomanaoia no ma ko oukou hoahewa ana ia'u, ua hoahewa no hoi oukou i ka Moi ke Aiii, &c." O na olelo hooholo iloko o ka Aha Kukamalu, a me na mea oiaio e pili ana ia mea, e like me ko makou lohe, aoie ia i hoomio i keia manao o na Kuhina. Aka, nm keia mea. e like me makou i oielo ai mamua, aole no i hoomaopopo ka Mea Hanohano, a o makou paha—a i ole ia, ina ua ike oia, aole ia i hai poioiei mai i ke ano o ke Aupnni ana ; oia hoi, aole nohe hiki i ka Moi ke hana i kekaM hei&L, a " maluna no o kona mau Kuhina ka hihia o na Oihana/' (e nana i ke Kumuknnawai, Pauku 35.) Ina e alalaiia ka Haie nia kahaua ana i ka olelo wxi!e iho o kekahi Kuhina, he agena waie no au, na ka Moi ka han;* ; ua hana wale no an e like me ka mea i kauohaia mai; ua hoolohe no ou i na mea maluna o'u —ioa pela, e aho no paha ke hoopau koke i ka Ahaolelo a me na Kuhina kekahi. Aka, mai hoopoina. aoie o ka hana a ka Moi iloko o ka Aha Kukamalu, ka mea i kaumaha'i keia Haie ; aka, o ka hoike no ka mea i kaumaha'i, a, ao!e no i piii iki aku ia mea i ka Moi, ia Kamehameha, a i ka Lunakanawai Kiekie o ke Aupuni pahaa ina ua pili ia i ka Mea Kiekie Kamehameha, a i ka Lunakanawai Kiekie paha, i ko makou manao, aoie no e hoano e ia keia hana. Ua olelo no uiakou maiuna, i ka paiapaia ana mai o ke Kuhina i ka Luna Hoomaiu o

k»?ia Haie. ua p->ma oia i knpia ano a me kaiia hana. He mau maka kona (ka Luna Heomalu) e ike ai. he ir.au e lohe ni, a he alelo e olelo ai: aka. inaialo nae oke kauohaa keia Hale. O kekahi palapala ika Lun* Hoomalu. he palapala no ia i keia Hale—no'e loa e manaoia ina kekahi ano e ae. Nolaila. he mea ole loa i keia Hale na mea ī ikeia e ka Luna Hoomalu, ina i ike oleia ma kona ano Luna Hoomalu o keia Haie; a noiaila hoi, o na mea i loaa ia ia, a o na mea hoi ana i hana ai ma kekahioihana e ae, aole i pili iki aku ia i ka mea imua »o kakou. aole hoi e aui ia ka hana a ,manao paha o kekahi hoa i keia mea. He pono no paha ke hai hou aku. o ka ha■na ana i lawelnwe pu ai. oia hoi ke kuka ana o ka Aha Kukamalu me ka Moi, ua aeia a hoopono loa ia no. A i keia manawa, na , knkou no e noonoo i ka hana oihana a ke Kuhina wale no ; ke ano o kana hana ana oia mau hana : kana mau palapala; ame kona mnu manao ponoi, i olelo maoliia a ku- | hiia paha no kekahi mea i oleloia mamua. Komite ka Hale. ■ Mr. Kaakua ka Luna Hoomalu. Hapaiia ka noonoo ana o na mea o ka Bila Haawina ; i hooholoia ena Komite Hui. Hooholoia I kekahi, a kapaeia kekahi. Nui no ka hoopaapau o na Luna no ke kapae ana i ka haai wina no ke Kula o Ahuimanu, a me ke Kuj la o D. Walsh ma Honolulu. Ma ke noi a Kahananui, ua aponoia ke kapae ana a ke Komite Hui. Hoopuka mni o Kapena Loke he olelo hoakaka uo ke kue o kekahi poe i ke kapae : ana i ke Kula o Ahuimanu, a me ke Kula a D. Waish. Eia iho na inoa o ka poe i kakau inoa ma ! ka palapala hoike manao kue, o Knpena Lo- ! ke, P. F. Manini, F. Pomaikai, J. H. K. Po;lu a me H. A. Wilimana. Ua hoopaneeia ! ka haawina no ka Ahaoleio, kapaeia kekahi ! mau haawina, a hooholoia kekahi; pela mai ; mua a hope. Hoopauia ke Komiie, apanoia na hana, a hoopaneeia ka hana. La Ss.—Augate 9. Heluheluia ka moolelo aponoia. Pule a pau. | Hoike mai o Halasi, no ke Komite Wae i kohoia e hoomakaukau i olelo hoike aku ! imua o k Maoi. Ua hoomaknukau lakou he ; olelo, aia a unuhiia hoopuka mai lakou. Hoopuka mai o Wilimana a me Halasi, I he mau ninau i ka Luna Hoomalu epili ana ; i kekahi palapala a D. L. Gregg, ina ka nu- ! pepa Polijnesian, i palapalaia i ka Mea Hanohano, William Webster, ina kona ano kanaka | kuokoa mawaho o keia Haie. Olelo mai o | Wepa, aole i loaa ia ia keia palapala, ma ka | nupepa kona ike mua ana. Hapaiia na ha- ; na i hoopaneeia. Komite ka Hale. | Mr. Kapihe ka Luna Hoomalu. | Noonooia ka Olelo Hooholo Aelike, e koi ho ana i niau Komisina nana e huli ke kumu okn emi ana o keia lahui. Un hooholoia, a ua haawiia e kope maikaiia. Kapaeia na rtila, a hoike mai o Halasi, o ke Komite Wae 1 kohoia e hoomakaukau i olelo waiho aku i imua oka Moi. No na mea e pili ana ike ; Kuhina Waiwai. Heluheluia ka olelo a ua aponoia e na Hoa a pau o kein ilale. Ma ke noi a Kaauwai. ua kohoia ka Luna Hoomalu, i mea nnna e lnwe aku i na olelo i hooholoia imua o ka Moi. Komite ka Hale. Mr. Kamalo ka Luna Hoomalu. Noonooia ka Bila 44 Auhau no ke Ola." : Manao o Nuuau, a hoopanee loa ia ka Bila. He 12 ka poe hoole. He 11 ka poe ae. Ma ke noi a Wilimana, ua hoopauia ke Komite me ka pau ole oka hann. Hoopaneeia ka hana. La 86.—Augate 11. Heluheluia ka moolelo a aponoia. Pule a pau. Hoike mai ka Luna Hoomalu, no ka pala* pala a ka Hale i kauoha'i e lawe i ka Moi. A e hai mai ana no hoi, aia a noonoo ka Moi iloko o koua Aha Kukamnlu ; alaila hni mai i kana pane no ua palapala la. i Ma ke noi a Halasi, ua kauohaia ke Komite o na Buke Helu, e hookomo i mnu dala no ka uku ana i ke paiia'na o na haneleelua hou aku o na olelo hoike a ke Komite Waiwni. Hapaiia na hana i hoopaneeia. Heluhelu mai kaLuna Hoomalu, he Olelo Aelike, no ka Hale o na'lii mai, e hai mai ana, ua hooholoia e lakou ka Bila Kanawai Komisina Palena Aina. Heluhelu akoluia ka Olelo Hooholo Aeiike, e koho ana i mau Komisina e imi ai i ke kumu o ka emi o keia lnhui; ua hooholo loa ia. Komite ka Hale. Mr. Kapihe ka Luna Hoomalu. Hapaiia ka noonoo ana o ka Bila e hoonui ana i ka auhau maluna o ka waiwai paa a waiwai lewa. Ma ke noi a Kaakua, ua waihoia ka Bila ma ka papa. Hoopauia ke Komite. Noi mai o Halasi, e hoapono ole kn Hale i ka hoike ake Komite. Kue o Kimo Pelekane, ika Halasi, no ka mea, aole ona makemake e hookaumaha i ka poe nana ia i koho mai, nokik, kue loaia ia Bila. Kokua o Kapena | Loke i ka hoonui ae i ka aohau e like me :ka manao oka Luna o Hamakua, me ka i mai no hoi he 11 BUa maika roa teia. M Nui no hoi ka hoopaapaa ana no ka apono | a me ka ole i ka hoike a ke Komite o ka ; Hale. Ninauia, aua aponoia ka hoike a : ke Komite. Ma ke noi a Wilimana, ua hoopaneeia ka ■ hana a ka hora 2 P. M.

Halawai ! ka hosa - P. M. Heiuheiuia mai ka palapah a ka Moi e hai mai ana i konauwmao no na oleio a keia Hale i hoouna'ku ai no na mea e pili ana i ke Kuhinn Waiwai, kamailio isi na Luna, a hooponeeia ka hana. LA S7. —Acgatb 12. Heluheluia ka mooieio a aponoia. Pule a pau. [ Ma ke noi aJ.H. K. Polu. ua kohoia he |mau Komite ehiku e hai aku i ka mahalo o ;keia Haie.no ka paiapala a ka Moi i kakau mai ai i keia Haie no na mea e pili ana i ka Oihana Waiwai. Kohoia o Haiasi, Moku, Kipi, Wiiimana, Kaakua, Wepa a me.Kauhane. Xa Olelo Hooholo. • Hai mai ka Luna Hoomalu he aleie no ka Haie o na'lii mai, e hai mai ana ua hooholoia ka Bila Kanawai e ae ana i ke kuaiia'na ona Waiona ena mea a pau. Ua heiuhelu ; muaia, a ma ke noi a Kipi, ua heluheiu aluaia ma ke poo. Ma ke noi a Kaakua, ua haawiia i ke Ko|mite no ka Aha Hookolokoio. ! Heiuhelu muaia ka Bila Kanawai oka Ha|ie o na'lii mai, e ae ana i ke puhi ana o ka Rama. Ma ke noi a Kaakua, ua heluhelu aluaia ma ke poo. i Ma ke noi a Kaakua, ua haawiia i ke Ko- ; mite W ae. Kohaia o Widemana. Kaakua,; 1 Balawina, Kipi, Kaauwai, Kapena Loke, a : me Halasi. j j Hoike mai o Kaakua Polu, he Olelo Hoo-I j holo e kauoha ana i ke Kuhina o ko na aina : e, e hoike mai ina ua hiki mai kekahi maii; palapala ano nui i manaoia ma ia Oihana. • ; Hooholoia. j i Hoike mai ka Luna Hoomalu, he pala-; Ipala no ka Hale o na'lii mai, e hai mai ana ji ka hooholoia o ka Bila Haawina e like me i |ka ke Komite Hui i hoohoio ai. Hoopanee- i ia ka hana. i i