Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 39, 23 August 1862 — Olelo pane ia Kohala Akau. [ARTICLE]

Olelo pane ia Kohala Akau.

Ua loaa mai ia'u ma ke kakahiaka o ka la 11 o Iulai i hala iho nei, na olelo lalau, a ka mea i kakau inoa "Kohala Akau," i hoikeia ma ka Helu 32 o ka Nupepa Kuokoa. Ua haiia mai oia, he mau manao kue pono ole i na [ ] hoopii a kekahi poe Komite 13, no Kohala Akau, i hoounaia iloko o ka Hale Ahaolelo Kau Kanawai, o ko Hawaii Pae Aina, a me na olelo hoino kumu ole no hoi, me ka huna i kona inoa ponoi. Aole no au i manao e pane aku; aka, no ko'u ike ana, he mea eha ke kai mai i na [ku ] i na olelo wahahee, nolaila, pono no hoi ke kamailio aku. He lana kuu manao e haawi aku i ka popo laau, e pau ai ko hilahila, a me ka nalulu o ke poo kihikihi. O na palapala hoopii i [ ] i loko o ka Hale Ahaolelo o ka [P ] o Hawaii Pae Aina, aole ia [ ] a hoopii kue i ke Aupuni, a [ ] aka; ua hanaia no me ke [ ] a ku no i ka makemake o ka lehulehu mai Hawaii a Kauai, a pela no hoi ka ike ana i na palapala hoopii o kela apana keia apana, e hoolahaia nei ma na Nupepa. - Ke kahea s ; Ini« ( Kihak Akao.) e akl | l . , •' i ka inoo ko mft»cas i īke 1 ,i?H ka aik i huipuia xhs aloe, a me \ > i pAee i ke pwii o\o kileo. 1 * Hc poe Kaiawina kekahi, a Ve poe Kalo-! f» iika kekahi i knki, ma palapala t hoopii i wttihoia ku iloko o ka HaV» Ahaolelo k o ka }Vikohoia, o ko' Hawaii Pa% Aina; P ako, kr iio«|iaiahaUi nei i ke kaknu ofeia o ! ko»;n in'ja. 1 Iw'*; no la oe kahi i moe ai a h.:ia ky /moa w. ae oe paina i ka ha«. ; kae p* l -<\ Ua hoouna aku keia Ahai hui f . I i -m palftpala hoopii. me ko lakou I iv.. \nw, ma na palapala hoopii a pauiloko 1* o , \ liale Ahaolek) o ka poe mahaloia; nie H ka tkv i'j o keia Ahahui Komite, ua kupono 3 la iakoi fiaaa i ke Kumukanawai, a me na

| Kanawai o ka Aloi Kamehameha IV., ke Alii Nui o ko Hawaii Pae Aina ; ua kupono i ko tnakou manao ka hui, aao aku i ko makou poe ī kohoia, oiai lakou e akoakoa ana iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai. Eia ka ninau ? Aia anei a kakau inoa o Kohala, oia anei ka palapala hoopii pololei? E peku aku! Heaha la keiaaa e ho-a-a mai nei ? A ke ninau mai nei i ka nui o ka po>e i kakau inoa ma na palapala hoopii; a e ikei auanei ko maka kahi i ku ai ko ihu, a i lohe ko lae kahi i hou hewa ai kou noonoo ana. Aia ma ka Hale Ahaolelo o ka Poeikohoia na inoa o na Komite 13, a me ko iakou inau kumu hoopii kaulike; he poe Kalawina kekahi, a he poe Katoiika kekahi, he kanaka kamaaina no Kohala. E aho ia ! oka nee ka paha o ko kikala i ka ala paa o ke kai o Honoape. Eke hoa !i na hookahi, a elua paha mea kakau inoa ma ka hoopii no Kohala Akau, ilokp o ka Hale Ahaolelo oka Poeikohoia, alaila, pono no. Ua huna oe i kou inoa, a lawe aihue oe i ka inoa o ka apana aina i inoa nou : no ko ike nae paha o ka onohi o ko maka, ua kauia ma ko piko? Aheka ! E Kohala Akau, lalau ! ka mauia, eia inai kalo paa o Kohala loko p puua ai ko puu moni ai, a e hoailona ae ma ko lae iko inoa, penei: Kohala Akau, Hupo, no ka mea, o kau pane, kupono ia i ka welau o ko inoa j aka, ke manao nei au he kumu kula oe, a ua keeo pnha oe i ko hoopiiia e auhau ina auhau o ke Aupuni, a i ole he ahokaka paha oe. E tia hoa nei ! mai naenae mai oe me he kuapuu la, eia mai ka mea e pololei ai ko kuapuu. No Ikuwa, oia kekahi i na wa e halawai ai keia Ahahui Komite, aole nae nana wale no e imi, a hooholo i na kumu hoopii e heluheluia la. eia ka pololei, na kela Komite keia Komiie e hooholo ma ka hapai liina ana o ka hapanui, aole e holo i ka inea hookahi o lakou, no ka mea, pela mau ka rula oia Ahahui Komite, i ikeia e ka lehulehu; e aho no e lilo oe i haumana na ia Ahahui, i ike oe i na palapala hoopii, a me na inoa o kekahi poe o Kohala Akau, malia paha o kooia ko maka a akea, a ike pono ko I&ulau Kolekea, i na manao kaulike i hanaia e ua Ahahui la. Akaaka na hoku ia oe, aole hoi na o ka hee, he i-a noho i ka poopoo, hana nui pouli ke kai. Ahu kupanaha ia oe e Kohala Akau, kau kauluna o Welehu ka malama. E ke hoa! Eia rnni ka pahi koli oi e pau ai ko umiumi loloa o ko auwae huluhulu, a hamo ae i ka aila kao i ulu hou, no ka mea, nui ka hilahila i na olelo lalau a Kohala Akau, e haukae mai nei, i ka olelo iho i ka huipu ole me lakou ma ka hoopii ana. Pehea no la oe ! he oliwa ka hoi oe, he laau ulu wale, ua kauia oe ma ka mea kau paona, a ua ikea kou mama ana, e kanileo nui ana ka bele, i kela a nie keia Poakahi, nm ka hale kula ma Waiapuka; no ka halawai hui Komite, i hea la hoi oe ? O makou nae paha ke hele inai o laweia ko wahi oihana kumu kula, ea ? Ahe, o ka mau no ia, i aho',v\ i kahi Kanawai poepoe, oia! he good hr-i R ke hoa! eia mai ka paakokea e nawaliwa!i ai ko kui niho, no ka inea, ua hoopiha w ale oe i ka aoao o ka Nupepa Kuokoa, i na ok-lo lapuwale, me ka hoohilahila wale ia 0£? iho, o ka hana mau no nae ia a Makaheiei, o ke kikoo, i akena ai oe me he oiaio la, no ka molowa na» paha i ku noho malie. Oia! ua lilo oe i haumana na ke Diabolo kela moo kahiko, ka inea ia ia ka nuku \vale, ka niania, ka naau keemoa, a me na ipanao ino a pau* me ka manao ole i ka pono oka lehulehu. E aho ia ! oka wela ka paha o ko waha, i kiaha wai huihui i maalili. E aloha aunei. J. W. R. Maiiinauli. A"t»haia Haieaii, lului 18, 1862,