Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 39, 23 August 1862 — Olelo Hoike a ka Hapa uuku o ke Komite no ka Bila e ae ana i ke pubi ana o ka Kama. [ARTICLE]

Olelo Hoike a ka Hapa uuku o ke Komite no ka Bila e ae ana i ke pubi ana o ka Kama.

Ma keano hapa uuku o ke Komite no keia Bi!a, ua alalaiia ka nieanonaka inoa maialo !!<•''i, e kekahi mau roca kupono oie c olelo maanei, i ka hoopuka ana o kekahi mau hooioli, e pono ai i kona manao, i keia Bila ma j ka hoomahuahua ana o ka pomaikai a me ka i r. pono o keia lahui. 1 ko'u manao, n ka h'Mnahema nui o keia Biia i waihoia imua o keia Hale, oia ka hai o!'- mai o ke ano o ka ohi ana o kekahi dutCj maluna o ka wai īkaika i puhiia : A no ke kokoke ioa o ka manawa e pau ai keia Kau Ahaoieio, nolaila, ua hala ka manawa kupono o hooponopono ai i keia hemahema. L'a manao no ka mea nona ka inoa inalalo, o ke kau ana o kekahi dute, e malama pono no ia i ka loaa o ke Aupum ; a ina e aeia ua inmao nei, ua manao no oia he pono no ke af;ia ke puhi ana o ka rama ma ke Kanawai. ! Aoh* no •' manaoia, no ka ae ana i ke puhi: ana o ka rain:i mamuli o kekahi mau mea ; kaohi. noiaiia, e hooliioia ana ke dala kurnup ia a pau o ka aina, a o kekahi liapa nui po-; ho, i ke kukuluia «na o na hale puhi rarna, a e ca kainako mai ana ia inau hale ina na wahi a pau o ka aina. Awie loa : O ka poe ia lakou ka ike a me ka waiwai kupono no keia hana, aole no iakou e hoomaka ana i keia oihana mamua o ka ik«* loa ana he hana luaa keia, a e loaa i«.> ana piha. Aole no he mea maopopo iki, ina e aeia ke puhi ana o ka rama, nolaila,e haj)ai kokeia ana ka lehuleliu okoa i keia oihaua. 1 kekahi inau makahiki mamua, ua aeia k« puhi ana o ka waina, a elna na palapala ae i laweia ? Iloko o na makahiki <"lua i hala hope ae nei, hookahi waln no ! Ua iioonuiia ka loaa o ke Aupuni he kanalima <iala ma na palapala ae puhi waina.ame ia no paha ka mahuahua o ka lona, ina e ae ia ke puhi ana o ka rama; a nolaila, ina he mea kupono ke hooholo oleia keia Bila e keia Ha!e, mahope o ka hoololi ana, aole no ka manao e poino ana ka loaa o ke Aupuni ke kumu i hooholo ole ai, no ka niea, e paleiaae keia poino ma ke kau ana i kekahi dutc; aka, no ka hiki ole ke loaa i kekahi mea nana e hapai i keia oihana, ina aoie akaka he hana ioaa no ia. Ina ua hoomaopopo loa ia he haua puka no ke puln ana i ka nuna, pomaikai wale no ke Aupuni t He Uana u\au no ka kekahi poe paahana ; ka hoolilo ana o kekahi mau inea i waiho waleia i keia manawa i niea waiwai; a uie ka hoomaliuahua ana o ka hana o na inoku, a me ka waiwai o ko kakou poe Kalepa. Aka, waiii a ka poe kue i keia Bila, ke mau uei no ka manao, e hooili mai no ia i ka make a me ka poino maluna o na kanaka maoii. Aole lou i uianao pela ka mea nona ka inoa malalo uei. O ka hua o na Kanawai kinai i pakaawilī ai i keia lahui no na makahui iie kanaha i hala ae nei, ua ike lea na | • inea a pau. La ike maka kakou i ko lakou ! iiomimi ana a i ka hapalua, a kokoke |Kiha | i ka hapalua. o ko lakou nui i kinohi, oiai o kt'iu 111:111 Kauawui, ina ua kupouo lakou, ina ia jxiha e hooinahuahuaia ana ka nui 0 na kanaka. Ua ike no kakou i keia laliui, ina na wuhi 1 hiki ole ai ke loaa ai ka niea inu maikai, e like me Maui, Kauai, n ine kekauwahi o Hnwaii, e iuu i na mea ino i hanaia i ke ki, uwaia maoli, alani, a tne na mea hoi>pjiilua e ne. me ka uhai iho i na Kanawai, a ehoo- ! mau ana no lakou i keia hana, oiai e mau ana keia inau Kauawai mn na aooo o ka Buke Kanawai, i ki 1 hoomanno 110 ka noonoo haiki a me ke knu Kanawai kuhihewa ana. Aka, ina e aeia ke puhi ana o ka rama ma keiu mau mokupuni, mamuli o nu Kanawai kupouo, e ioiia ana anei ia i na kanaka īnaoii f Ke mauao nei uo ka mea nona ka inoa malalo nei, aole no e loaa ia lakou; no ka mea, 0 kxi ike a me ke ano o ka mea i haua uiauia, ua hoike mui no ia, aole no i haawi wale a niahele kekahi mea i kona wniuni iwaena 0 ka poe e noho kokoke ana; a ina ua iilo loa keia lahui i ka ona, ke puhi nui ana a puhi iiiiii ana paha, iua ua haawi waleia a kuaiia p\ha, e hoohele mai no pa» ha ia i na Makai, a e kauia no ka hoopai i oleloia no keia hewa. Ke olelo nei ka mea nona ka inoa malalo nei, ina e hoouoniu ke kapu inaluna o ua wui ikaika, mamuli uae 0 ua rula kupono, r hoonuiia no ke ano kanaka maikai, ka hilinai ia lakou .iho .1 me ka manao nui ia lakou iho, o na knnaka maoli ; o kinaiia no ka imi no na mea i }iapaia, a e kinaiia hoi na ino e hanaia nei i mea e loaa ai a e iuu ai ia tnau moa, a e hoopomaikaiia no hoi ke ano o ko iakou noho ana, a me ka noho po* no. E hanaia no paha i kekahi inau hewa; aka, aole no e like ko lakou nui a me ka lehulehu hoi me na kau ana i na hewa i hanaia mamuli o ke kan ana i na Kauawai kinai. ka mea 1 kokua nui ai e hoopau i keia lahui. Godf*by Khodes. Lilo kn Hale i ka noonoo no ka Biln kuai miua. Nonoi mai o Haiawina, e hoololiia | ka Bila i pili ai o Honolulu wale 410 k« aeia I e kuai hiln i ka rama. Ua hooholoia. XSol mai o Kimo I'elekane e hooeiuiia ka uku o ka Laikiui kuai rama Kiilīī i $500. aole e like me keia wa. Ua huole ia. Hoopon«eia ka hana. % L* 90—A\tgate 15. ka mooiela, aponoia. Pule a pou. Hoike mai o Kapena Loke, ma ka hoike i kakauia e iike me kana olelo i nehinei, ma ka hapauuku o kq Komite Wae, l haawiia.e ooonoo i JJiia Jv<m*wai o na'iii e i k« puhi ran»a. Waiho ina ka * 4 1 -SK! P,lele no U o , |

e heoiii roai ana h* Oleio Hooholo AeHke, ekohoia i mavi eooo. e noonoo i na hooloii hou ©ke Kumukannwai. Kapaeu na ruki. a be!uhe»u aluaia ma r^o. Make noi a Balawina, ua waihoia. ka OleW Aelike ma ka papa. Hapaiia na hana i hoopaneeia. Heluhelu akoluia ka Bila Kanawai no ke kuai ana i na wai ona, a ua hooholo ioa ia. Komite ka Hale. Hap&iia ka noonoo ana o na hooioli i koe: oka 9i!a Haawina. Ua hooholoia oa hoo- ' loli, a ua hoopau ia ke Kornite. aponoia na' hana. Kauohaia ke Kakauolelo, aoie ehoo-, una i ka Bila Haawina i ka Hale 0 na'lii, aia a kauoha hou ia mai e keia Hale. Ua hooholo loa ia ka Bila Kanawai e haawi ana i ka mana i ke Kuhina Waiwai, e aie i > 8100,000. Hoopaneeia ka hana. LA 91—Acgate 16. Heluheluia ka moolelo, aponoia. Pule a pau. ' Manao o Kaakua, e hapai hou ia ka noonoo ana o ka Olelo Hooholo Aelike, e hoo-| nohonohn i mau Komisina e noonoo i ka | hooioli hou oke Kumukanawai. Ua ia. Ma ka noi a Kahalewai.ua hoopaneēia j ka hana. i La 92—Augate 18. I Heluheluia ka moolelo aponoia. Pule a pau. Heluhelu mai o Wepa he Palapala Hoopii ! mai ke Kahunapule o ka Hale, e noi ana e noonoo houia ka mea i hooholoia iho nei no ka 11 ku o ke Kahunapule. Ma ke noi 0 Kundsen, ua waihoia ia p;ila--1 |xila ma ka papa. Ma ke noi o Kipi, ua hoo- | paneeia ka hana a i ka hora 3. ! HALAWAI I KA lIORA 3. | Helulielu mai ka Luna Hoomalu he pala- ! pala inni ke Kuhina no ko na aina e, e hoo- | ili mai ana i na olelo pakuiia i kana hoike i makahiki—a me na olelo pakuiia 1 ka hoike ia ke Kakauolelo oka Oihana Kaua. HaaI wiia i ke Komite o ko na aina e. j Heluhe'u mai ka Luna Hoomalu he palaj pala mai ka Ahaolelo Alii inai, e hoike ana ua koho lakou he Komite Hui no ka Olelo Aelike—no ka hoonohonoho ana i Papa Komisina no na Hoololi o ke Kuinu Kanawai. Ma ke noi a Widimana. ua hooholoia e kohoia i Komite e hui aku me lakou—a o ka Luna Hoomalu kekahi oia Komite, Webster, Harris. Kipi. Ma ke noi o C. C. Hv\rris, \ia hoopaneeia kn hana apopo hora 10. La 93—Augate 19. Heluheluia ka moolelo aponoia. Pule a pau. Hoopuka mai o C. C. Halasi he olelo hooholo e pili ana i ke koi a Ira Richardson, Noimai o Halasi e hapai houia ka noonoo ana o ka uku o na Lunakanawai o ka Aha | Kiekie. Ua hoole ia. j He olelo hooholo ka Kamalo, e kauohaia | ke Kakauolelo o keia Ilale, e hoouna koke | aku i ka Bila Kalaiwaiwai i ka Hale o na'lii. j Ua hooleia. S Wehewehe mai o Wilimana, me ke noi e | hapai houia ka noonoo ana o ka Bila Haa- : wina, a e hooponopono hou hoi i na mea i i hemahema. Ua hooholoia. Hapaiia na j hana i hoopaneeia. Ki)MITF. K'A HaLE. Mr. P. Papaua ka Luna Hoomalu. Heluheluia ka Olelo Hooholo a Halasi, mai mua a hope, na nui no hoi ka hoopaapaa ana, a ua hooleia, he 13 ka poe hoole, a he 10 ka poe ae. Ma ke noi a Wilimana, ua hapai hou ia ka noonoo ana. Ma ke noi a Wiliinana, ua hooholoia, he 14 ka poe ae, a he 11 ka poe hoole, a ua hooholo loa ia ka Olelo Aelike, e kokua ana ia Ir.i Rtchardson. Hoopiuia ke Komite, ua aponoia na hana. Ma ke noi a A- M. Kahalewai, ua haawiia e kakau poepoeia, a hoike koke inai. Hapaiia na haiw i hoopaneeia. Nt>onoo ia he wahi hoololi uuku no ka Bi!a Baawina, ua hoohoioia. Hoakaka mai 0 Kipi, he Olelo Hooholo, e hai aku i ka Halo 0 na'lii, ua makaukau ke- | ia Hale ehoopanee i ka lakou mau hana ina ka Poaiima, Augate 22, 1562. Ua hooholoia. Heluhelu mni ka Luna Hoomalu, he olelo Ino ka Hale o na'lii mai, e hai mai ana ua | hooholoia ka fiiia Knnawni e pili ana i ke ! kuai Waiona, ua hooloii ikiia nae. Heluhelu akoluia ka Oielo Hooholo Aelike e pili ana i ke kohoia o ka Mea Hanohano E. H. Alien, a me koua inau hoa i Komisina no ka noonoo ana i ke koi a Ira RichaTdson, no na dahi o kona uku o ka hana ana i kekahi Alahaka ma Nuuanu. Ua hooholoi». Hoopaneeia ka hana. | La 94—Acgate 20. Halawai ka Hale i ka wa man, no ka hana ole, hoopaneeia ka hana. I. ' : | O" Ua hoouna mai kekahi makamaka o 1 makou e noho aua ma Kau, he Oielo Hoo- , laha, e noi mai ana ia makou e pai, aole nae ! i mai me ka uku; a no ka mea, he rtda paa no makou ke pai ole i na Oieioi I Hoolaha, uxe ke kaa mua oie mai 0 ka ukuj | nolaila, ua ieoe ma ka papa. Eia nae, i tui' 110 he m&kemake ko ko laakou hoa e paiia, e aho e hoouna ty>ke inai io 4 ka uku - -- - -1 "-