Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 40, 30 August 1862 — HE WAHI KAAO NO KEAKA PEPA. [ARTICLE]

HE WAHI KAAO NO KEAKA PEPA.

iiei.i a. f\ I.NAU AKL* LA 0 KEAKA PEPA I ua mau kanaka nei; "Ua ike ae nei no ka olua i ka Pepa ana mai nei a V maua me ua eiemakuie la ?" 1 mai ia uamau kanaka nei; il Aole maua i ike aku i ka Pepa ana mai nei o oiua ?" Ninau hou aku la o Keaka Pepa i na kanaka, " Heaha ia hoi ka mea o olua i maojx>po ai, a poioiei ai hoi ka olua ike ana mai nei īa'u, he hoa Pepa no ka eiemakule." Oielo maj la ua mau kanaka nei ia Keaka Pepa; " Eia ka mea i maopopo ai ia maua, ua hoi mai ua ekmakuie nei maanei, a hai mai ana i ka Pepa ana a olua ; a hai mai ua make oe."

I aku Ia o Keaka Pepa i ua mau kanaka nei; " E hai mai hoi ha olua i kahi o kuu hoa Pepa," Olelo aku ia ua mau kanaka nei ia Keaka Pepa ; " Aoie e loaa ia oe ko hoa Pepa, aia ia iiuna ika iani; aole ia no ka honua nei, aole no hoi he kanaka hookahi e hiki aku ilaiia; o ua hoa Pepa la ou he kanaka mana, elue ona kino, he kino kana. ka, a he kino Akua, o kona inoa o Debolo."

Lohe iho ia o Keaka Pepa i keia mau oleio a ua mau kanaka nei; naiu wale iho la no keia i kahi e loaa ai o ua eiemakuie nei. no ka mea, ua lohe iho la keia, aia ka i kn lani ua hoa Pepa nei, kulou iho ia no keia ilalo me ka imi nui ioa i kahi e ioaa'i ua hoa Pepa nei ona, a akaka iho la iloko ona, aoie io no e loaa e iike me ka hoole a ua mau kanaka nei. Ninau hou mai la ua mau kanaka nei ia Keaka Pepa ; " £ aha iyia oe e kulou nei ?" I aku la o Keaka Pepa, " E nalu ae ana au i kahi e loaa ai o kuu hoa Pepa, a ke makau nei no hoi au i ko'u make, no ka mea, o ke kolu keia o ka ia, a eiua no ia i koe aku."

I mai ia ua mau kanaka nei, " AeJ mai make io no oe; aka hoi, no kou ike ana mai nei ia maua, a haiawai pu iho nei kakou,! nolaila, aoie oe e make, a e loaa ana ko hoa Pepa ia oe." Ia iohe ana oua o Keaka Pepa i keia olelo aua mau kanaka nei; nui loa iho la kona olioli ana.

Olelo mai la na kanaka ia Keaka Pepa, " O hele maanei aku ia, a ina i ioaa aku ia oe ka lio keokeo ianei aku la ; aiaila ;heie aku no oe, aole no hoi oe e nalo ana ia ua lio la, a he hiki loa ia ia ke ike mai me he kanaka la, oia iio, no ke kaikamahine a Dekoio ko hoa pepa, a o maua hoi, he mau kahu maua no ua iio ia, a he aiii hoi na maua ua kaikamahine ia a Deboio ; a ua hoonohoia inakou ika honua nei. Eiua kaikamahine iialo nei, a ekolu hoi kaikamahine ine Deboio iiuna oka iani. O heie a loaa ua lio ia, hele aku no oe a ma ka aoao akau, papai ae no oe i ka pepeiao, aia ka hoi iiaiia ke kauiawaha gula, a me ka paie, a ma ka pepeiao hema hoi, aia malaiia ka noho, i hanaia e ka lio, o kn noho kau mea e hana a paa loa ; alaiia ae ae oe, e maiama nae oe ia oej o haule ; no ka mea, he iio lele. I ieie akuj

aunnei oe, a i ike aku auanei oe i na moo nui elua e nioe ana jke alanui; alaila, mai holo pono aku oe, hoolele loa ae no oe i ka lio iluna ; no ka inea, oia inake no ia a DcIk)1o i hoonoho ai i ka honua nei, a he kaupale no hoi ia e loaa ole aku ai ia oe. Ina auanei ua mau moo la e ike mai ia oe, e hookaawale ae auanei laua la, a ina oe e holo pono aku malailn, make oe. Eia wale no kou ola, o ko ike aku no, hoolele loa ae oe i ka lio iluna, a loaa kau wahi o ka lani, alaiia haule mao, hala ia inake."

Holo no oe, a i kokoke aku oe i kahi o na luahine elua e noho ana i ke alanui la, a i ike mai auanei ia oe a i hookaawaie ae i ke alanui, a i hoio aku oe malaila, make no oe. Eia wnle no kou mea e pakele ai i kamake, o ko hoolele loa no i ka lio iiuna a loaa kau wnhi o ka lani, haule mno, haia ia make, oia no hoi ka make alua a Debolo. (iolo aku no oe a ina e ike aku oe i ka ilio nui la, ua hele ke-a luna a pili i ka iani, a o ke-a lalo hoi, ua hele a piii i ka honua, a ina auanei e ike mai ia oe, a pili iho auanei ke«a luna me ke-a lalo, mai hoio pono aku oe malaila, 0 make oe, hoolele ae no oe i ka lio a pili ioa 1 ka lani, a haule mao, o ka pau ana no hoi ia ona make a Debolo. Holo aku no auanei oe a hiki i kahi o ua mau kaikamahine nei, hookuu mai no oe i ka lio nana no ia e hoi mai; alaila, na ua mau kaikamahine la no hoi e kuhikuhi aku ia oe i kahi e loaa ai ko hoa pepa.

la pau ana o ka olelo a ut\ m«u kanakn nei, a o ke ku ae la no ia o ua o Kealea Pepa nei iluna, a haawi aku ia i ke aloha i na kanaka, 44 Aloha olua/' Aloha mai la no hoi na kanaka, o ka hele aku la no hoi ia o ua o Keaka Pepa ma kahi a na kanaka i kuhikuhi mai ai. Hele aku la keia a liuliu loa, me ko ia nei nana mao a maanei, aoie o ia nei ike iki i Ua lio, a no ia ike oie o ia nei i ka lio, nanea loa keia i ka hele ana. O ia hele no ko ia nei me ka alawa ole mao a maanei, a kahea ana keia mea, penei, " Aio, Keaka Pepa!" A lohe keia i keia leo kahea, puiwa ae ia ia me ka nana mao a maanei, i nana aku ka hana o ia nei, ike aku ia keia o ua wahi lio nei i kuhikuhiia mai ai ia ia nei. Ninau aku k keia i ka iio, » O oe noanei

kai kahea mai nei ia'u ? " Ae aku ia ka lio, '• Ae, owau no! " Hele aku la o Keaka Pepa a ku ma ka aoao akau o ua iio nei, papai ae la keia i ka pepeiao akau, haule aku la ke kaukwaha, a rae ka pale, a papai hou ae ( la no hoi keia ma ka pepeiao hema, haule ae Ila ka noho, o ko ia nei hookomo ae la no ia ji ke kaulaw-aha, a kau ae !a i ka pale a rae ka noho, o ka hoa iho la no ia o ia nei a paa ka noho, kau ae la keia iluna o ua lio nei, a o kā leie aku ia no ia, o ia ieie no o laua nei a kokoke i kahi o na moo i oleloia maiuna, ike aku la keia, hapai ae ia keia i lio īluna, a ioaa kau wahi oka lani, ia ike ana raai nae a ua mau moo nei ia laua nei, hookaawale ae la kekahi moo ma kekahi aoao o ke alanui. a pela no ho> 'kekahi moo ma keia aoao, a kaawaie iho ia ke alanui, me ko iaua manao e hoio aku ana iaua nei malaila.

la lele ana o laua nei a pili i ka lani a haule ma o, manao ae ia no keia ua hala ia puu make oia nei. Holo aku la no laua nei a iiuiiu loa, ike hou aku ia no o Keaka Pepa i na iuahine e noho pono ana no i ke aianui, hoio aku la laua nei a ia manawa ike mai la ua mau luahine nei ia laua nei, i aku ia kekahi luahine i kekahi, 41 O Keaka Pepa la ; eia-e maluna o ka lio o ka hanai a kaua, e hookaawnle kaua i kp aianui maiia o holo mai maanei, inake ia kaua."

Hookaawale ae la no hoi laua nei, o ka ike aku la no ia o Keaka Pepa, e hookaawale ana e hapai ae ana keia i ka lio iluna a pili i ka lani haule ma o, hala hou keia puu make ia ia nei. Oka holo hou aku la no ia 0 laua nei a loihi loa, ike hou aku la nokeia 1 ka Uio, ua hele ke-a i*Jna a piii i ka lani, a 0 ke-a lalo hoi ua pili ika honua. Ike mai la ua Ilio nei ia Keaka Pepa, konini mai Ja ka huelo me ka olioli, e like me ka mea mau 1 na Ilio a kakou e ike mau nei.

[ Oka ike aku la no hoi ia o Keaka Pepa i jka hana mai a ka Ilio peia, e hooiele loa ae ana keia i ka iio iluna ioa a loaa kauwahi o ka iani haule ma o. Oka pau no ia o na niake a Deboio i hoonoho ai i kiai no na kaikamahine e noho ana ika honua nei, ieie aku la no laua nei a ikeaku la oKeaka Pepa i ke ku mai o ka hale o ua mau kaikamahine nei, leie aku ia laua nei a hauie ana laua nei ma ka puka o ka hale, ieie ae la o Keaka Pepa ilalo, ku iho ia no ua iio nei. Hele aku la keia a kiei aku la ma ka puka o ka hale, ike mai la na kaikamahine īa ia nei. Kahea mai la na kaikamahine, 41 Alo Keaka Pepa," pane aku la no hoi keia " Aio !" Aioha mai la laua, "Aioha hoi paha oe," Aioha aku la no keia " Aioha."

[ Kahea hou iaua nei, " Komo mai hoi paha maioko nei," komoaku ia no hoi keia. Oieio mai la na kaikamahine ia ia nei, me ka ninau mai; " 1 kuhikuhiia mai nei paha oe ena wahi kahu o maua ? " Ae aku la no hoi keia, " Ae ! i kuhikuhiia mai nei no au e iaua." Noho iho la lakou nei a hoo|makaukau mai ia na kaikamahine i ka inea ai o ka aina ahiahi, a makaukau no hoi; o-i like ae la lakou nei a luna o ka papa aina, ai iho la lakou nei. Ia manawa no, oielo mai la kekahi kaikamahine ia Keaka Pepa, "E Keaka Pepa-e ! " e-o aku ia o Keaka Pepa " E-o ; " Pane aku ia na kaikamahine ia Keaka Pepa, " makemake ioa maua e lohe i ka inoooielo o ka olua hana ana me ka eiemakuie." Ha-ha-i aku ia no hoi o Keaka Pepa e iike me na mea i olelo inuaia ae nei. A iohe iho Ia ua mau kaikamahine nei, ninau mai la na kaikamahine ia ia nei, " Auhea ko iio i hoio mai nei; " I aku ia o Keaka Pepa e iae no paha mawaho, ua hoi aku nei paha."

I mai lā na kaikamahine, " O hele ana e nana." Hele aku la keia iwaho, i nan aku ka hano, ike aku Ia keia i ua lio nei e ku mai ana no, hoi aku la keia a. hai aku la i na kaikamahine, " Eia ae no ka ka lio." I mai ia na kaikamahine, " O kii a hookomo ae iloko o ka hale lio." Kii aku la no hoi keia a hookomo ae la i ka lio iloko o ka hale.

Olelo hou mai ia na kaikaniahine ia Keaka Pepa, 11 E moe kakou ianei a ao, a pau ka aina kakahiaka, a o ko iio no i hele mai ai, o kou lio no ia e hele aku ai. I hele nae oe a hiki i ka punawai maikai la, e au ana ka e-a a me ka honu ; aiaila, hookuu mai oe i ka lio, a e imi oe i wahi nou e naiowale ai; no ka mea, o ka aina awakea, oia ka mana>sa e iho nui mai ai o'u mau kaikaina i ka auau i ua punawai ia, e pee oe a nalo loa, i noho auanei oe a i leie mai auanei na kaikamahine mua la, mai ike oe i ko laua mau wahine maikai a kii aku oe ; aiaila, aoie no e loaa ko hoa pepa ia oe. I h<3ie mai no laua a auau, a pau ka laua auau ana, a hoi laua, a ma ia hope mai, lele mai ka muli loa o makou, aia ka hoi ia ia na mana a pau o Debolo i hooiii ai, a oia no hoi ko mea e hiki ai iluna. Penei nae oe e hana aku ai, i lele mai auanei a hauie ma kapa o ka wai, alaila, e nana pono ioa oe, ina auanei i wehe ae i ke kapa hulu a waiho, ai wehe ae i ke kapa oloko, a i lele aku auanei iioko o ka wai; alaila. holo mama aku no oe hopu i ke kapa huiu, paa oe a paa, i koii mai auanei e ihoihoi aku, paa no oe, a e paiae aku oe, penei: " Ai& ka ioaa aku o keiii kapa ia oe a ae mai oe i ko'u manao; alaila, pili hou ia oe keia kapa, a ina aole ee e ae mai; alaila. iilo loa keia kapa ia V" Pela io no auanei, ** Heaha kou manao t" Alaila, hai aku oe, eia ko*u maiiao, ** I wahine oe na*u, * * kane hoi au nau." A ina i ae oe t alaila,

0 ka pau ae !a ro ia ; no ka mea, he kanawai paa loa keia no makou e noho nei, ina e ae i ka hoohiki, paa lea no ia ; alaila, waihe aku oe i ke kapa hohi, Ina oe i hoohemahema i ke kapa hulu, o ka lilo aku no ia ia ia ia o ka hoi no ia i ka lani, aole e loaa ia oe ko hoa Pepa. A ina i paa loa ia oe ke kapa hulu, aole ona mea e hiki ai ke lele. N"o ka mea, oia ka oi oka wahine maikai o makou; aua hooiliia no hoi ka mana a pau o Debo!o maluna ona. A o hele ma ka maua wahi i kuhikuhi aku nei ia oe. A pau ka olelo kuhikuhi ana a na kaikamahine ia ia nei, moe iho la lakou nei ia po a ao, ala ae la lakou nei, a hoomakaukau no hoi na kaikamahine i na mea ai, a makaukau no hoi na mea ai. o-i nui aku la lakoa nei a ai iho la, paina lakou nei a maona,a pau ka paina ana. Hoomakaukau iho la keia i ka hele, baa«'i aku la ia i ke aloha i na kaikamahine ; " E aloha auanei olua ! " Aloha mai la na kaikamahine, me ka olelo mai ia Keaka Pepa ; " E noho hou no kakou 1 keia ia, apopo alaila hele." Olelo aku la o Keaka Pepa, " Aole au e noho, no ka mea, aole au i ike pono i kuu wahi e hele aku ai, e ake no hoi au a ike pono aku i kuu hoa Pepa." Pane mai la ua mau kaikamahine nei, 0 hele hoi ha! " iJole i pau.)