Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 41, 6 September 1862 — Page 3

Page PDF (1.68 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

 

He kanikau

ALOHA NO D. W. POOMANU.

 

A Kauluwela kuu ka luhi o ke kino,

Pau ka ike ka lohe ana i ka leo o na Haku,

Ka nana ana i ou kini o ke ao nei,

Huna i na maka pale i ka ike,

Ike aku au i ko kino Wailua,

Elua maua e u nei i ko aloha,

Aloha ka uhane noho i ke anu,

E pue ana paha i ke koekoe,

Kani ka leo o ka uhane i ka ho ra Eiwa,

I ka welo ana aku o ka la i ka ilikai,

Wa iho la ka pihe a ka Uhane,

E uwe ana ia D. W. Poomanu,

Auwe kuu kane—e.

 

Kuu kane mai ka hale leo nui o na'lii,

Mai ka pihe kanaka nui o Mokuaikaua,

A kaua e noho ai ia wahi,

E hoolohe ai i ka leo o na Haku,

Hakui iho nei ka manao iloko o'u,

E ake a ike aku i ko kino Wailua,

Lua ole ka hele ana o kuu kane,

Ka hoa pupuu o ke anu,

Anu mai nei au i ko aloha,

I ka umiiia e Kaipoahi,

Ua ahi loko o'u e noho nei,

Ua piha i ke aloha o kuu kane,

Auwe kuu kane—e.

 

He aloha ia'u ka nahele o Puna,

He wahi na maua i hele me kuu kane

  I a-u makamaka ole aku ai i ke kai,

I noho hoomanawanui ai maua i ke anu,

Anu maeele au i ke aloha o ke kane,

Ua wehe mai nei oe i ka pili a kaua,

Ua hele hookahi aku nei oe,

I ka la umikumamakahi o Augate,

Koe iho nei hoi au me na Haku o kaua,

I ko wahi au i kuhikuhi ai ia'u a ike,

Ke u nei maua me ka minamina ia oe.

Hele no oe ke kane ka makua o ke kino,

Noho iho nei hoi au me ke aloha ia oe,

Auwe kuu kane—e.

 

Kuu kane mai ka la welawela o Honolulu,

Mai ka i-a haaheo o ke Kaona,

Oia wahi a kaua e pili ai,

E alo ai kaua iwaena o ka lehulehu,

Kuu kane, kuu hoa pili o ka po,

Kuu lei mae ole o ke awakea,

Akahi a mae ua hele oe,

He u na'u ko aloha e hiipoi nei,

He ai hoi ia no kuu la pololi,

Inai pu ai hoi me ka waimaka,

O ko ke kuemaka kokoolua no ia,

Ka mea aloha he kane, Auwe kuu kane—e.

 

Kuu kane mai ka ua popo kapa o Nuuanu,

Ke hahi mai la la i ka lau o ka Akolea,

Kole ka pua oia kumu i ka aiia e ka manu,

Ke ai kikoiia la no iluna o ka laau,

Hoolaau mai ana ko aloha ianei aole ko kino,

Aia ka oe iluna me Lanikahuli ma,

E walea ana ka uhane i ke kui pua ahihi,

Hoohihi aku nei ka manao e ake a ike aku,

Aole hoi e hiki aku ua alaiia mai e Waipuhia,

E ku kilohi ana i ka nuku o Nuuanu,

E ao-ao ana me Kalaiohauola ma,

Me na wahine noho anu oia uka,

Auwe kuu kane—e.

NA EMILIA KAPULE.

 

Kuu kaikuaana mai ka uka o Pauoa,

A kaua e holoholo liilii ai ia wahi,

I noho hoomanawanui ai kaua i ka leo o ka makua,

A lawe aku hoi ka make ia lakou,

Koe iho hoi kaua na keiki,

Hoi ae kaua ma kahi a lakou i imi ai,

Oia hoi na Haku Alii o kaua,

E kuhi ana hoi au owau o kaua kai haalele i na'lii,

Eia no ka hoi o oe kekahi,

Akahi paha auanei a pale kuua i ka olelo na makua o kaua,

Ua haalele kaua i ka lakou kauoha,

Kuu ike ole ia oe,

Auwe kuu kaikuaana—e.

 

Kuu kaikuaana mai ke alo o na'lii,

Mai ka pihe kanaka uwa i ke aumoe,

I moe hoi kaua a hoolono i ka leo o na Haku,

E hoeu mai ana e ala ua ao ea,

Noho aku kaua i ke kula la o Kaiwiula,

Elua kaua o na keiki ka nui,

Aloha ia wahi a kaua e piii ai,

Kuu kaikuaana mai ka uka o Maunakilohana,

Oia wahi a kaua e noho ai i ka la Kolilili,

E pupue ai kaua i ka ua o ka Hooilo,

Aloha ia wahi a kaua e pili ai,

Kuu ike ole ia oe,

Auwe kuu kaikuaana—e.

 

Kuu kaikuaana mai ke kula la o Mauoki,

Mai ka wai liula anapa mai i ke kula,

Hoomaalili aku i ka wai o Kanewai,

He waiwai nui ka loko e hana nei,

O kahi no a kaua i pili ai ea,

Kuu ike ole ia oe,

Auwe kuu kaikuaana—e.

NA S. MAHINA.

Kauluwela, Honolulu, Oahu, Sep. 2, 1862.

 

Kumu manao:

O KO HAWAII NEI MAU MAKAMAKA,

OWAI LAKOU.

 

E ka Nupepa Kuokoa e;—Aloha oe:

                He nui wale na makamaka o na kanaka Hawaii e noho nei kakou; mai ka wa kahiko mai hoi keia mea o ka makamaka, ua noho a lualua wale ia me lakou la i hala aku la, ua hele a makapa wale imua o na kanaka kahiko e noho iho la; nolaila, aole elemakule, aole luahine i noho a hapauea iloko o ke Aupuni ia Kamehameha I ke kokolo ana mai o keia mea o ka makamaka, aole hoi ia lakou ia mea, a nele hoi ia kakou ka pili ana mai o ka makamaka, aole hoi ia kakou wale iho no o Hawaii nei, a pili nakekeke la hoi i na lahui e ae; ua noho a haumakaiole imua o oukou e ka poe kahiko, ua hele a kupa me ka poe hou. Aka, e hoohuli i ke kumu o ko kakou noonoo i ke kumu o ka hana; oia hoi keia ninau. O ko Hawaii nei mau makamaka, owai lakou? Eia, o kekahi kanaka a mau kanaka paha, na lakou ka imi ana ae i na mea e pomaikai ai keia lahui kanaka, a e hooemiia'i ka hewa; o lakou ka poe i oleloia he mau makamaka io no keia lahui. Penei paha, i ka makahiki 1779, oia ka wa ia Lono, a hiki mai i ka makahiki 1820. Ua komo mua mai na haole he nui wale o kela ano keia ano; pela no a hala ae na makahiki he kanaha, ua akaka anei ia kakou kekahi hua maikai i hanaia e keia poe? Aole, aole loa: aole no hoi i imi ae keia poe i mea e pomaikai ai keia lahui, a e hoopau ae i ka noho pouli ana o na kanaka iloko o ke au awaawa a ka make. Nolaila, o keia poe, aole lakou he makamaka io no keia lahui, he poe enemi lakou—ka poe imi me ka manao e hooemi ae i keia lahui.

                O ka poe i holo mai i ka makahiki 1820, a hiki mai i keia wa, oia hoi na Misionari, he poe lakou i huli nui ae i ka mea e pomaikai ai keia lahui, me ka manao e pau ae ka noho hemahema ana o na kanaka iloko o ke anapuni a ka make. Eia kekahi mau hana a na Misionari i hana ai. O ka haawi ana mai i na hua he umikumamalua, o ko lakou kuhikuhi ana mai i ke ola ma o Iesu la, o ke ao ana mai i ke ano o ka noho ana, a me ka unuhiia'na o ka Baibala mailoko mai o ka Baibala haole, a iloko o ka olelo Hawaii, a me na mea like he nui wale. O keia mau Misionari, na lakou ka imi ana ae i ka mea e pomaikai nui ai keia lahui kanaka, o lakou na makamaka io o keia lahui, a me ka poe i like me keia poe me ka manao e kokua nui ae i keia mea he pono; a e mahuahua hou ae ai keia lahui.

                Nolaila, e o'u mau makamaka mai Hawaii a Niihau, eia ka wanana a kekahi poe. " E pau ana keia Lahui!" E na makamaka, aole anei oukou i lohe ? A aole anei oukou i ike i ke kumu e pau ai o keia Lahui ? O ka poe nana ka wanana ana pela, he mau makamaka io anei ia no kakou ? Ke hoole aku nei au, aole loa. Ke manao nei hoi au, aole he elemakule i noho a pupue i ke anu o Lihau, i noho a kaumaha ole kona pepeiao i keia mau huaolelo, " E pau io ana keia Lahui." Aole wahine, aole keiki i komo ole i keia mea, o ka pau o ka Lahui. Me oe ke aloha, a me ka mahalo.
L. W. P. KANEALII.

Lahainaluna, Maui, Aug. 28, 1862.

 

Manao kokua ia

J. P. KELIIKANAKAOLE.

 

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

                E oluolu paha oe, e kaikai lewa hele aku i keia mau wahi huaolelo, i ike mai ai kuu hoa o ka iu o ka la ; a me ka wela o ia kula, i kuu kokua ana'ku ia ia.

                Aia ma kou Helu 37, o ka la 9 o Augate i hala iho nei, ua ike au i na olelo pane a kuu hoa ia R. P. Heeia, a no ia pane ana a kuu hoa, owau pu aku la hoi kekahi e kokua ia ia ; no ka mea, ua ike no hoi au i na olelo hoonaukiuki a ua o R. P. Heeia, ma kou Helu 35, o ka la 26 o Iulai i hala iho nei, aia malaila na olelo hoonaukiuki, e eha ai ka manao o ka hai keiki, e olelo ana, "He pa piula kani ole na Lahainaluna." A me kekahi mau olelo ano ole ana i hapuku waile mai ai, auhea oe e ua hoa nei, e akahele mai oe, o ku auanei i ke A-u, ka i-a nuku oioi, i nahea nei la hoi ka loaa ana o na ninau Baibala a G. M. Koha ia oe? A kela Lahainaluna.

                No ko noho ana nae paha iloko o ke Kulanui o Ahuimanu, a akamai ai oe i na olelo Latina, Hebera, Farani, i kaena iho ai oe he akamai, e kali ma kou noonoo ana, e nana iho oe ma Kekahuna 5:2. Me he mea la no hoi paha, ua hana waleia'ku oe e ka poe Lahainaluna, kau liki ana mai i na olelo hoonaukiuki e walania ai ka naau o ka hai keiki.

                Manao paha oe o kou hale kula ka oi ma ke Aupuni o Hawaii nei, i kaena iho ai oe i ko akamai; ae no hoi, i ko ike ole mai i ka Heke o ke Aupuni o Hawaii nei, e ku kilakila ana ma Maui, o Kama, ke ku nei oia ma kahi kiekie ; aohe nalo iki, e like me ka mea i oleloia ma Mataio 5:14. "O oukou no ka malamalama o ke ao nei, o ke kulanakauhale ku ma kahi kiekie; aole ia e nalowale." Ke pipili nei no ka paha kou mau maka? A he kuli no ka paha kou mau pepeiao, i lohe ole ai oe i ka lama ku o Hawaii nei?

                O kahi no hoi keia i noho ai na Liona hae o ka waoakua, e uwo hele nei lakou ma na aina pegana, o ko lakou kahua no keia i noho ai; kahi no keia i ku ai ka ihoiho kukui malamalama ma na Mokupuni o Hawaii nei, a hala wale aku i na aina pouli, pela anei kou wahi hale kulanui? Ke hoole aku au, aole! he ole loa no. A ina pela, e kapaia oe o Ahuimaiapalaonukunuku. He mau ia, ke hoi nei ko Halona keiki, oiai ua konane maikai ka mahina.    
J. P. K.

 

Olelo pane ia P. Heeia.


                Ua halawai mai au me na owili pau
da a P. Heeia, i paiia ma kou Helu 36 o ka la 2 o Aug. nei. Aia ma ke poo o kona manao kahi e hiki ai ia'u ke pane mua, a penei e pane ai? Wahi a P. Heeia. "Ka owili pauda e pau ai o Keawaula i ke ahi ? E ke hoa ! aole paha e pau o Keawaula i kau owili pauda; E ninau mai paha auanei oe? "I keaha hoi ka mea e pau ole ai ?" Eia no ia: " He pauda kewai kau, he kanapi ke kani." E ninau mai no paha auanei oe ? " Penei ka mea i maopopo ai ia'u he kewai kau pauda? "O ka imi ole i na ninau a G. M. Koha, a loaa la hoi ia oe, hoopuka mai la hoi oe ma ke akea, a ike kou hoa ua loaa, alaila, kupono oe ke haanui mai i kau mau owili pauda." Aole ka hoi i loaa, alawiki e oe i ke kaena, me ka pahapaha iho. " Ka owili pauda e pau ai o Keawaula i ke ahi." Nolaila no la hoi o Kukeliikahaoa, ahu ka palaki, puehu kukui inamona, o ua mea he kaena i Koloa.

                Aia ma ka hapa waena o kou kukulu manao ana, he wahi no e hiki ai ia'u ke pane alua aku. Wahi a ua o R. P. Heeia, " Ua noonoo iho ka ia me ka hoomaopopo iho i na ninau a G. M. Koha, na hai mai ka kekahi, a na G. M. Koha kehahi o ia mau ninau, a pela na olelo Latina, na Ioseve ka i wehewehe mai ia ia." " E ke hoa e, he ninau e hiki ai ia'u ke ninau aku ia oe, a penei ka ninau ana, "Owai ke kanaka i kuka pu me G. M. Koha no na ninau, me ka olelo aku, o ka'u mau ninau a o kau mau ninau, hui ae; alaila, hoopuka'ku ma ka nupepa ? Owai ka hoike nana i olelo aku ia oe, na hai mai kekahi mau ninau, a na G. M. Koha hoi kekahi? A nawai hoi i olelo aku ia oe, na Ioseve mai ka wehewehe ana a Koha ma na pauku o ka Baibala ?

                He lana ko'u manao, he hoa hui io oe no W . Piliole, a me P. M. Kahinalua, a me P. D. Ioseve, ma ka aoao hoomana Katolika, a e ninau mai paha auanei oe, " Pehea la oe i ike ai, ua hui makou ma ka ekalesia hookahi? " Eia, " O keia mau mea ekolu a'u i hoike ae nei maluna, he mau Pope lakou." A ua kokua mai hoi oe mahope o lakou ; a nolaila, maopopo ia'u he Pope io no oe. E oki keia pane ana, ke hookokoke mai nei ka Hooilo, ua pau ka Makalii. Owau no me ka mahalo.
S. N. NAHAKUELUA.

Pauoa, Honolulu Au g. 8, 1862.

 

He olelo pale i ka manao

WEHEWEHE O NA KUMUKULA O KONA AKAU.

 

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe:

                O makou o ka poe nona na inoa malalo iho, he mau Kumukula e noho ana ma ka Apana o Kona Akau; a ua paipai mai ko makou lunamanao ia makou e kue loa aku i ua mau wehewehe la i hoikeia ma ka Helu 47 o ka Hoku Pakipika.

                1. O ke kakau ana i na inoa malalo iho, "Na na Kumukula." Iloko o keia huina nui, aole makou i ike ia mea, aole makou i huipu a hoopuka ia manao, e hoino i ka inoa maikai o G. W. Pilipo.

                2. Aole makou i ike ua hemahema kana hana ma kana Oihana Kahukula—O kana mau hana i hana ai, ua kuponoia ia makou e mahalo aku.

                3. Aole makou i manao iki he mea e hoopono ole ai ka makou hana, no kana hoaie ana aku i ke dala a na makua o Holualoa, i mea e ulu ai ua dala nei; no ka mea, aole iloko oia puu dala ko makou mea e ukuia mai ai no ka makou hana. Aia no ma ka lima o ko makou Puuku ka mea e uku ai ia makou, a oia nae ka makou e kanalua nei; no ka mea, aole i hookaaia mai ko makou uku o ka Hapaha i hala, a ke noho pilikia nei makou. Aole paha pela na Kumukula o na Apana e ae, ka hoopaneeia o ka uku o kahi hapaha a hiki i kahi hapaha aku.

                4. Aole makou kanalua no kana oihana Haiolelo, ke mahalo nei makou ia ia ma ia hana, malia nae paha o lakou no kai kanalua, kainoa paha ua ike la hoi lakou he oiaio la ka mea a lakou i kamailio ai ma ua Helu 47 nei, a no keaha la hoi i kakau ole iho ai i ko lakou mau inoa ponoi malalo iho, i kaawale la hoi makou, a me lakou, a ikeia'ku la hoi ko lakou mau inoa—Malia no nae paha, aole no na ko makou mau hoa; eia ka auanei na ia la ae na Haumana.

                No ka oiaio loa o ko makou kue ana i ua wehewehe nei, nolaila, ke kakau nei makou i ko makou mau inoa ponoi.

KAPAE, G. W. IKAIKA, D. KAHALELUHI, D. S. KEAWE,

 

He olelo kahea.

 

                E o'u mau makamaka ma na mokupuni o ka Polunesia; no ka hiki ana mai o ka olelo kauoha, mai ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao, i ikeia e kakou, ma na pepa i hala ae nei, e kauoha mai ana ia kakou e kokua i ke Kula Nui o Lahainaluna, a ma ia olelo hanohano a ua Peresidena nei, ke hooki nei au ia'u iho ma ke ano komite kahea ia kakou, ua haalele au, no ka mea, ua ike mai la no ka mea nana ia oihana, a o ka kakou hana, o ka hoolohe aku a me ka haawi aku i ka mea i koiia mai e na Puuka kula. Eia nae keia manao i ka Peresidena, e mahi na haumana o Lahainaluna, i ke ko ma na apana aina kula, e waiho wale la ma ke alo o ka hale kula a hiki i ka mokuna ma kai, ua like paha ka nui me elua haneri eka, a he mea no ia e loaa ai ke dala a nui no ke kula; he pono paha e noonoo ka Peresidena ia mea, he puu dala nui loa ka iloko oia mau apana aina.            

                Ua olelo mai o J. W. H. Kauwahi ia'u, i kona lohe ana i na haole, he eha tona o ke ko paa ma na eka ka o Lahaina, a ina pela; alaila, e loaa hoi i na eka elua haneri, i na dala i like ka nui me $96,000.00 no ke oo hookahi ana, ke hoemi i eono keneta no ka paona, a maheleia ka hapa o ka mea puhi ko he $48,000, a hala na oo ko hou elua, he haneri tausani dala a keu ka loaa, a ina i waihoia ma ka hale waiho dala ia puu dala, alaila, e uku makahikiia mai ke Kula Nui i na dala he $9,600, ma ka ewalu keneta no ke dala i ka makahiki, a ka hale waiho dala e uku mai ai i ke Kula Nui o Lahainaluna, a i ole e mahiia, alaila, e hoolimalimaia kela apana aina kula i $75 no ka eka i ka makahiki.
J. H. NAPELA.

Wailuku, Maui, Augate 19, 1862.

 

Kanaka i hooinuia i ka laau make.

 

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

                E hookomo iho oe i keia wahi puolo meli iloko o kahi kaawale o kou kino. Eia no ia, i ka la 22 o Augate i hala aku nei, ua hooinuia kekahi kanaka ma Haiku, Lihue, Kauai, i ka awa, me kekahi mea make maloko, o Kauhi ka inoa o ua kanaka la i hooinuia'i, na kekahi mau kanaka manao ino i hooinu, oia o Hanawai a me Makaalu. Ua hoopiiia mai ua mau kanaka la imua o ka Lunakanawai Apana o Lihue, ua hookolokoloia, a ua ninaninauia na hoike, a ua maopopo ma ka noonoo maikai ana o J. H. Opupahi, oia hoi ka Lunakanawai Apana, ua ku i ka hewa ka laua hana ana. Nolaila, ua waihoia laua maloko o ka Halepaahao, no ke kau Hookolokolo Jure o keia Mokupuni, e hiki mai ana i ka makahiki 1863. A ke paa nei laua maloko o ka Halepaahao.

                O Kauhi, eia no ke waiho nei me ka pono ole, e ola ana paha, aole paha? Aole nae i maopopo loa ke ola. Mamua ae o ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Apana, ua hiki mai o Kauka Kamika, a nana pono i ke ano o ka make, ua hai mai o Kauka Kamika, "He mea awaawa ke kumu o keia pilikia." Pela kona manao. Owau no me ka mahalo.
S. R. HAPUKU.

Niumalu, Kauai, Aug. 28, 1862

 

Enekina mahu.

                E like me ka makemake o ka pepa e lawe i na mea hou i hanaia ma kela wahi keia wahi. Eia ae no ia iloko o keia mau huaolelo ma ke poo " Enekina mahu." I ike hoi na hoa puni nu hou, mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Mano.

                Ua kukulu ae nei o Francis Spencer i mau ipuhao mahu, he mea puhi bipi, ua hanaia ma ke ano mau o na ipu mahu, i kupono ka nui o na bipi e hiki ke komo iloko i ka iwakalua. Ua ho-oia ka bipi me ka iwi, ka i-o, ka aila, a pela'ku. O ka mea i manao nuiia o ka aila.

                Ua paa, a hoomakaia ke puhi ana ma ka la 27, ua hookomoia he 10 bipi, me ka piha ole o ka ipuhao, oiai au e makaikai ana i ke kahe ana iho o ka aila, he wai ka mea i ike ia, aole i kahe mai ka aila, a molowa okoa i ke kali, hoi mai nei au, ua pono aku nei paha, aole paha; Elua ipuhao wale no. Hu no hoi ka aka o ua mea he imi hana a ka haiole.

                He mau wahi mea hou ia, ke hoi nei ko Waimea keiki i ka malu o ke ko o Kaomalo, ua lai ke kula i na lio. E aloha auanei na keiki o ka aina kupa.
Z. NOHOIKEANU.
Waimea, Hawaii, Augate 28,
1862.

 

Olelo Hoolaha.

 

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano E. H. Allen, ka Lunakanawai nui o ka Aha Kiekie e Ioane Ii, no ka nana ana i kana palapala hoike ma ke ano kahu no Charles Kalu, a me ka hookohu aku ia ia ma ke ano kahu, a no ka hoonoho hou ana i kahu no Charles Kalu: Nolaila, ke hoike ia aku nei i na mea a pau, i pili o ka Poakolu, oia ka la 13 o Sepatemaba, 1862, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka la a me ka manawa no ka hoolohe ana i ka mea i noiia mai, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu kahi e hana'i.

JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Sept. 3, 1862. 41-2t

 

MOKU HOLO MAU NO

Nawiliwili, Koloa a me Waimea, KAUAI.

                E HOLO MAU ANA KA MOKU kialua maikai mama "KALAMA," no na awa i haiia maluna, a me na awa e pili ana ma ka aoa kona o Kauai, ma keia hope aku. He hiki i na kanaka ke hilinai ia ia.
F. MOKINA, Ka hope.
Honolulu, Aug. 7, 1862. 37-3m

 

HALE PAI KII

 

                O J. W. KINI. INA MAKAMAKA A ME KA POE NO A pau o keia mau Mokupuni ka'u e kahea nei, ina e makemake ana e piia ko lakou kii, e hele mai no ma ko'u HALE PAI KII, ma ka aoao hikina o ka hale kuai o Daimana ma, maluna ae o ka hale kuai Bipi o Wiliama Dufena, ma ka aoao makai o ke Alanui Alii e pili kokoke ana me ke Alanui Papu. Ua makaukau loa au e hooko koke aku i ka makemake o ka poe a pau ma ka Oihana Pai Kii, a ke hilinai nei no au ma ka'u mea i ikeia imua o ka lehulehu no ka Hana Pai Kii.

Honolulu, Aug. 7, 1862. 37-2m

 

AWA O HONOLULU.

No ka Moku ku mai.

                Aug. 30—Kalama, mai Nawiliwili a me Koloa mai, me 20 paila wahie, 5 tona laiki, 3 barela aila bipi, 4 pahu waiu bata, 2 eke pepeiao laau, 30 ili bipi, 1 barela puaa paakai, a me 4 ohua.

                30—Ema Ruka, mai Ulupalakua a me Lahaina mai, me 108 pahu a me 5 eke ko, 4 pahu waina, a me na ukana e ae, a me 20 ohua.

                30— Jeannette, mai Maliko mai, me 242 pahu ko, 7 eke pepeiao laau, a me 5 ohua.

                30—Li ve Yankee, mai Hilo mai, me 91 eke pulu, 13 eke pepeiao laau, 24 ili bipi, 6 eke kope.

                30—Kilauea, mai Lahaina a me Kona mai, me 93 eke kope,15 eke bine, 110 eke uala, 16 ili bipi, 215 ili kao, 2000 alani, 4 kukaa pepeiao laau, 1 kukaa hulu hipa, 4 bipi, 20 hipa, 1 lio, 6 puaa, a me kekahi ukana e ae.

                31—Neke, mai Hilo a me na awa e ae mai, me 90 kukaa pulu, 240 pahu ko, 12 eke pepeiao laau, 5 ili bipi, 1 waa, a me 43 ohua.

                31—Moikeiki, mai Kahului mai, me ka piha huita, a me 10 ohua.

                Sept. 1—Kiapa Am. Flying Eagle, he 13 la mai Kapalakiko mai, e holo ana i Hongkong, ku no mawaho, a holo i ka la 3 o keia mahina.

                1—Odd Fellow, he 29 la mai Aneva Point, me 1800 ili kila.1—Maria, mai Hilo a me Puna mai, me 110 kukaa pulu, 200 ili kao, 4 ili bipi, a me 5 ohua.

                1—Kamehameha IV, mai Hanalei mai, me 12 paila wa- hie, a me 3 ohua.

                3—Kiakahi Luika, mai Hana mai, me 800 puawa, 7 koko uala maoli, 100 ili kao, 5 ili bipi, 2 puaa, 1 eke pepeiao laau, a me 12 ohua.

                3—Kiakahi Mele, mai Molokai mai, me 8 eke hulu hipa, 2 paila wahie, 58 ili kao, 7 ili bipi, 2 pahu ia, 2 pahu aila bipi, 1 puaa, 8 hipa, 38 eke akakai, a me 10 ohua.

 

                KE kauohaia'ku nei na Lunakula, a me na Kumukula, e hooili mai i ka inoa o ka poe Hanau, Mare, a me ka poe Make, i hoolahaia'i ma ka Nupepa Kuokoa. E kakau mawaho o ka palapala ia H. M. Wini, Luna Pai o ke Kuokoa; a i ole ia, e haawi ae i na Luna o ke Kuokoa.

 

HANAU.

                Au g. 4, ma Halawa, Molokai, hanau o Ahoni (w,) na Ahoni me Akela.

                Au g 6, ma ia wahi no, hanau o Kamakea (k,) na Pehu me Kawahaale.

                Au g. 28, ma Makaalae, Hana, Maui Hikina, hanau o Kailihune (w,) na Kauimakaole me Kealaula.

                Au g. 20, ma Keanae, Koolau, Maui, hanau o Kahilahilanui (w,) na Makakehau me Inoaole.

 

MAKE.

                Sept. 4, ma Kamanuwai, Honolulu, Oahu, make o Kauuku w)

                Au g. 19, ma Kapoho, Puna, Hawaii, make o H. Hoanuili (k.

                Au g. 4, ma Halawa, Molokai, make o Ahoni (w.)

                Au g. 3, ma ia wahi no, make o Meleana (w.)

                Au g. 25, ma Palaau, Molokai, make o Halulupuulani (k.)

                Ape r. 30, ma Lamalii, Wailuku, Maui, make o G. Imuena k.

                Au g. 23, ma Makaalaea, Hana, Maui, make o Lota (w.)

                AU g. 18, ma Honomanu, Koolau, Maui, make o Kekahuna k.

 

Hookahi Haneri

 

                KE MAKEMAKE NEI AU I HOOKAHI kahi haneri mea hana, e hele mai maanei e Oki Mauu, ma kuu aina ma Pawaa. He hana oluolu keia a kupono i na wahine, me na luahine a me ne elemakule. E hele mai oukou Mai Maunalua a Ewa. A eia no maanei kahi o oukou e moe ai.
L. MAKALE.

Waikiki, Pawaa, Sept. 1, 1862. 41-4t

 

Olelo Hoolaha.

 

                KE MAKEMAKE NEI AU, KA mea nona ka inoa malalo, e kuai i na bipi kane hoounauna, ina ua lawe ia mai ma ko'u hale, ma Hilo. Penei ka'u kuai ana, ina he bipi nui loa, laka, a ua maa i ka hoounauna ia, haawi no au he $17. Ina he emi mai ka kino o ka bipi, e haawi no au mai ka $10 a i ka $15, e like no me ka nui a me ka maikai o ka bipi.
Na'u na D. H. HITCHCOCK.

Hilo, Hawaii, Aug. 30, 1862 41-3m

 

HANA! HANA!!

 

                UA MAKAUKAU AU E Kepa I NA kanaka Hana Mahina, no na KANU KO, ma Hilo nei. Ina ua makemake kekahi kanaka e loaa i hana nona iho, ma na aina o Kaupakuea, Onomea, Kaiwiki, Paukaa, a me Amauulu paha, e hele mai ia'u, a na'u no e hoomaopopo ia oukou ka uku, a me na mea a pau e pili ana.
Na'u na D. H. HITCHCOCK.
Hilo, Hawaii, Aug. 30, 1862. 41 3m

 

NO HONG KONG!

KA MOKU KIAPA

" Speedwell,"

HEN RY J. H. HOLDSWORTH...................Kapena.

 

                Ua kokoke mai ka manawa e ku mai ai ia moku, alaila, e holo ana oia i Hong Kong. Ma ka la 1 o Okakoba ka manawa e holo ai. Eia na ukana e hooili ia ai no ka ukana, Pepeiao Laau, Loli, a me ka Lala Mano. a me ka eemoku, e ninau ia
HOFFSCHLAEGER & STAPENHORST.

A ia H. J. H. HOLDSWORTH.

Honolulu, Aug. 21, 1862. 39-6t

 

MOKU HOLO MAU!

 

                KE HAI AKU NEI AU I NA KANAKA A PAU, e holo mau ana ka moku kiakahi, i kapaia Express, oia o "AINAHOU," i kela Poakahi keia Poakahi, no ka mokupuni o Molokai, a wahi e ae paha. Nolaila, e pono i ko Molokai poe ke makaala mana Awa ku moku, MA: PALAAU, KAUNAKAKAI, KAMALO, PUKOO, a me ONOULI. Me ko oukou mau ukana a ohua hoi, e hooili ai maluna o keia moku holohikiwawe loa. Ua keu aku ka holo a me ka maikai i keia wa no ka hana hou ia ana, aole hoi he liu. Nolaila, e pono i kela mea keia mea ukana a ohua hoi ke hookokoke mai ma keia mau awa, a he oluolu no hoi ka uku ana.

J. W. KAIKAINAHAOLE.

Honolulu, Aug. 29, 1862. 40 6m

 

Olelo Hoolaha.

 

                EIA MA KA HALE KUAI BUKE O H. M. Wini, malaila na Kalana Kanikau. me na wahi pu kekahi. E ka poe e kakau ana i ko lakou mau makamaka no ko kakou Moi i make, e pono e kakau ma keia Kalana Kanikau, oia hoi he kiki eleele. He emi loa ke kuai ana. 40-2t

 

Olelo Hoolaha.

 

                UA HOOPII MAI O KAHIALII k, KUE I kana wahine o Mikala, no Waialua, Oahu, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Mikala, i kana kane. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano o John Ii, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 27 o Augate, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Aug. 18, 1862. 39-2t

 

MEA KUI POI MAIKAI LOA.

 

                UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo, e hana i Wili Kui Poi Maikai, i mea nana e hoowali ka Poi e like me ka lima kanaka; a he mea no hoi e hoouku ana i ka luhi o ka hana ana i ka Poi no kaohana a no ka hoopukapuka paha. Aohe luhi iki o ka hana  ana, he wili malie wale no, a aia hoi na AEAE ka Poi. Na ka wili no e kui, hoowali, a kupele hoi i ka Poi me ka maikai loa. O ka poe a pau e makemake ana i Wili Kui Poi no lakou, e pono e hele ma ko'u hale, ma ke Alanui Alakea, a ilaila hoi e ike ai i ke ano o ua wili la, he emi loa no ke kumukuai. (40-4t*)
PETER RICHMOND.

 

KA MOKUAHI

'KILAUEA,'

E HOLO ANA NO O "KILAUEA," MAI

Honolulu aku,

NO KONA!

A me na wahi e waiho ana ma ia holo ana.

 

                E LIKE PENEI: SEPATEMABA,............Poakahi, 8, 15, 22.

                E holo ana o Kilauea, no KONA, a me na wahi e waiho ana ma ia holo ana, i na Poakahi a pau o keia hapaha makahiki. E haalele ana ia Kealakekua i na Poakolu, ia Kawaihae i na Poaha, e ku ana ma Honolulu i ke kakahiaka Poaono.

JANION, GREEN & CO. Luna H. S. N. Co.

Honolulu, Iune, 1862 30-tf

 

NUHOU, NUHOU


                O WAU O A.
CLEGHORN (AKE.) UA KOMO  no au iloko o kekahi HALE KUAI HOU, ka Hale Kuai o Halewai mamua, mauka ae o ka Halemahoe, a kokoke hoi i ka Baneko o Bihopa ma. Eia no ke waiho nei na mea a pau a ka naau e anoi ai, kupono  loa no na kane, na wahine a me na keiki. O keia mau lole he lole NU HOU WALE NO. A HE Makepono loa ke Kumukuai. E haele nui mai oukou e makaikai, no ka mea, aole he uku  ke nana wale aku i na mea nani ma keia Hale Kuai. E hele  mai e nana no oukou iho, i pau ko oukou kanalua, aole no he  Hale Kuai e ae ma Honolulu nei i hoolako ponoia i na Lole maikai loa a makepono loa hoi e like me ko'u. A nolaila, o na kanaka a pau mai Hawaii a Niihau, aia a holo mai oukou i Honolulu nei, e naue mua mai a kuu  HALE KUAI e nana a e kuai, aole e hele ma ko hai wahi ma  mua, o ka hele  mai imua o'u. EIA KEKAHI:Auhea oukou e na holokahiki, ke waiho la kuu Hale Kuai ma  kahi kokoke loa i ka uapo, a ua hiki ia'u ke hoolako ia oukou i  na mea a pau e pono ai no ka uku emi loa. 37-3m

OLELO HOOLAHA.

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI OWAU, E Kauhi, a me Kauaupa, no ka hooiaio ana i ka palapala kauoha hope loa a Puiki, no Hahanamaulu, Mokupuni o Kauai, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 17 o Sepatemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o ua palapala kauoha la, a me na mea hoole, i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo, ma Malumalu, Kauai.
J. HARDY,—Lunakanawai Kaapuni.
Nawiliwili, Kauai, Aug. 18, 1862. 39-3t

MAKEMAKEIA!
LOLI, PEPEIAO LAAU!
A ME KA
LALA MANO

                PENEI KA UKU ANA:— NO ka Pepeiao Laau, 8 keneta. " " Lala Mano, 15 keneta. " " Loli Kohola, 12 1/2 keneta. " " Loli Koko, (ke nui,) 4 keneta. " " Loli Kae, (ke nui,) 4 keneta. E hele mai ma ko maua hale kuai, ma ka aoao komohana o  ka Hale Kuai o Daimana, ma Alanui Alii.
UTAI & AHEE.

Honolulu, Aug. 1, 1862. 38-3m

Olelo Hoolaha.
Na Laka, na Ami, a me na Kui!
PAHI OKI LAIKI!

                E HELE MAI NA MEA A PAU E MAKEmake ana e kuai i Na KUI, na LAKA, a me na AMI! no ko oukou mau hale, na Pahi oki Raiki no ko oukou loi raiki; Na mea Paahana Kamana, Na Palau, Na Oo, A me na Kopala e waele ai i ko oukou aina. AIA MA KA HALE KUAI MEA HAO! Ma ka Hale Uinihepa, ma Alanui Papu, mauka ae o Alanui Alii. Ma ia wahi no e loaa ai na mea a oukou i makemake ai, no ka uku emi loa. E nana i na hua palapala maluna loa, ma ke alo o ka hale, penei: "I. O. O. F." NUKE.
Oia hoi o W. N. LADD.
Honolulu, Aug. 21, 1862. 39-1m

OLELO HOOLAHA.

                O NA KANAKA A PAU I AIE IA PALU-palu, o Puna, Hawaii, e hookaa mai ia'u mamua o ka l mua o Sepatemaba, a ina ua aie o Palupalu i kekahi mea e hookomo mai i ka bila aie mamua o kela la no.
D. H. HITCHCOCK. Luna Hooponopono Waiwai

Hilo, Hawaii, Aug. 2, 1862. 38-1m

HALE KUAI BUKE.

                AIA MA HONOLULU HALE, (OIA KA HALE Le ta,) ka hale kuai o Wini, he wahi e kuai ai i na Buke Haole he nui wale,  O KELA ANO KEIA ANO BUKE KULA HAOLE, A B C, (Primer.)  KUHIKUHI O KE KANAKA HAWAII, (Form Book.) BUKE HELU MUA, (Arithmetic.) BUKE PALAPALA HONUA MUA. BUKE HUAOLELO, (Phrasebook.) BUKE PA KO LI, (Kamina.) A me na Buke Kula e ae he nui wale. Malaila no na Buke maikai no ke Kakau Waiwai, no kela oihana keia oihana, mai ka mea nui a ka mea liilii. AIA NO HOI NA Kanana Leta, rula ia a rula ole ia. Kanana Pepa loihi, rula ia a rula ole ia. Peni Hao, maikai loa. Inika, ipu inika. Peni kala, elele, uliuli a ulaula. Kumu peni. Wepa ulaula a eleele Wahi palapala, ulaula, keokeo a eleele, (mea kakau.) Papa pohaku, a me ka peni kala pohaku. Inika eleele, uliuli, a ulaula. Me kekahi mau mea e ae no he nui, no na kula, a me na oihana kakau. A he make pono no ke kuai ana malaila no keia mau mea. E hiki no i  na kanaka maoli, mai Hawaii a Niihau, ke hele malaila e kuai ai.