Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 44, 27 September 1862 — Page 3

Page PDF (1.74 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

 

ka mea nana ka ninau, i akaka ai no kona akamai. E nana aku kakou ia G. M. Koha. Heaha iho nei ka waiwai o kana mau ninau, i haawi ai ia J. W. Lipoa, a me lakou la ae? Kai no ua loaa ole ae la ia kakou, e hai mai no la hoi ia, i ka haina o na ninau, hooloihi wale iho no keia, i mea e kani ai na waha o S. D. Keolanui, a me kahi poe e ae. Nolaila, i na aia i kou poli na haina o na ninau Baibala a G. M. Koha. E pono oe e hai mai, no ka mea, ua hai mua oe i na nupepa mamua, aole e paiia kekahi mau ninau, ke hooili pu ole mai me ka hailoaa o na ninau. Ina ua kuhihewa au ma keia hapa hope a'u e kamailio nei, alaila, e kala mai ia'u; aka, ma na mea a pau a'u e lawe nei, ua nani loa. Nolaila, e o'u mau makamaka a pau e noho ana ma keia mau kai ewalu, e lawe nui oukou i keia nupepa, a e hoonuu a ana i ka wai momona o ka wai lemoni, ke hiki mai ka Helu 1, o ka Buke 2. No ka mea, " ua ike maka iho nei au i ka nani o Aipo, e-li ana ka io i ke anu o Hauailiki—A he hilahila ole o Makaukiu e kaunu mai nei, aohe ke kohu o Hanunanuna, puiwa ka manu e-ena i ke kanaka:" Pela maoli no ka Hoku Pakipika e kaunu mai nei, nolaila, mai nana aku i kana hana wale mai, e noonoo maoli iho no. E oki ana au i ko'u manao, a i kueia mai no hoi e iala, alaila, e pane hou aku no au. E hoi ana i ka home.  ULUOLELE.

Lahaina, Maui, Sepatemaba 19, 1862.

 

Ka waihona laau a Kulepe.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe :

                Ua kunihi mai nei o T. Covers, i kana olelo pane ma ka Helu 42, o ka la 13 o Sepatemaba, no na Ninau Baibala, i kalenaia aku ma ka Helu 39 o kou la haaheo.

                Ke hai palahalaha aku nei kou hoa o ka Baibala, i kana mau olelo hoole ninau, a me na ninau e kau ana maluna o na ninau, a me na olelo kue hoino, e pee ana ma ka poli o ka huhu me ka hoomauhala. A malaila aku ke komo ana o na olelo i ka loa a me ka laula, a hohonu hoi, e poni ana i ka'u mau olelo, kai loaa mai kona hiki mua, " he ha-wa-wa o ua o T. Covers," a o kona ukali " he haole ike ole i ka Baibala."

                Ua maopopo loa ia'u, ke lawelawe mai nei ka lapeta poe mamo, ka lahui a Noa i pena ai i ke pena keokeo, me ka poe mamo a Sema, kai penaia i ke pena ulaula; a i ka anai ana i na pahikaua oi lua o keia mea he Baibala. A ke lana nei ka manao, e ku ana e ka hoa " i ke alapii a ka Opae," kai pakelo aku i kuamoo o Piimoe, loaa aku la i ka poli, ke kui nei ka laau a Peapea, i hakalia i ke kukai o ka ila o Puapuakea, ke kaa'la ka laau i ka papaauwae, loaa aku la i ke kikala o ko Hilo kini, ke pii'la i Kaneneenee, aole e uhau kauila a ka Olohe ai kanaka o Kauai, ua nana e ka puai i ka iki koaie o Hanakapiei.

                Ua manao anei oe e ka makamaka, aole au e pane aku ia oe? Ke kukala aku nei au ma ke akea, i na i hoike oe i kou hale, a me kou wahi e noho mai la, he makemake loa au e paio pu me na waha, (wahi a Ioane Spotele ia Gaio.)

                I ko'u manawa i ike ai i kau mau ninau, kii koke aku la au i na Ohenana elua, ku iho la au e nana i ka loa a me ka laula o ka Buke nui hooweliweli aole he wahi ike aku, lalau hou ae la i ka hao mateneta, e kuhikuhi ana i na puu, na mauna, na kuahiwi, na olapalapa, na muliwai, na papu o loko o ka mahinaai a ke Akua, i kapaia o ka " Buke Hemolele," loaa aku la he mau ninau i unuhiia noloko mai o na ninau a'u i hoike ai. Kupanaha kou akamai, ka unuhi ninau mai loko mai o ka ike o Hiero II. Owai la ke kanaka naauao loa, e hiki ia ia ke kapili aku i kahi apana aniani maluna o ke aniani, a ke unuhi mai i omole noloko mai o ka omole mua ? O T. Covers no paha.

                Aia ma ka B. C. 4004—3, he 724 kanaka naauao loa o ka wa kahiko, aole i ikeia o Seterake, e haku ana i mele noloko mai o na mele o Homera, a o Petato, e kakau Buke ana noloko mai o ka Etubilare, a o Telipi, e kalai kii ana maluna o ke kii a Hesiota, a o Adimete e haku ana i na ninau helu maluna o ka Epelato. Aole loa i ikeia keia mea kupanaha, a ma ka Malati mau mele, aole i kauia ma ka Solomonaamau mele, aole hoi ka Asapa mau Halelu maluna o ka Davida. A eia ka !! ma ka A. D. 1862, e loaa'i o T. Covers, e haku ana i na ninau maluna o ka G. M. K., he hana naaupo keia e ka hoa paaua o keia mea he lae oo.

                Ke pane mai nei oe, " aole i hana o Helekela i mea ano hawawa, i na olelo like me keia i hoopukaia." E ke hoa; eia ka Helekela ia George ke alii, " Ua loaa ia'u keia Hokuhele hou, ma ka la 13 o Marati, M. H. 1789, a o kona inoa a'u e kapa nei o Kinikeoki," a o ka palena keia o na hokuhele he 12. (Buke 3, Helu 4, i paiia ma Nuhavena.) A ua loaa mai nei hoi he Hokuhele hou ia Lord Ross, mawaho loa o Helekela, nona na makahiki 3,000,000 e hele ai, hiki aku ilaila, pehea ? E noonoo oe e kuu kaikaina i na hawawa, e kuu kaikaina ili keokeo ; ke olelo aku nei ko kaikuaana ili ulaula, o kela mau ninau Baibala e 7, he mau ninau oiaio loa, aia ma ka buke nui. Ua manao au he mea liilii loa keia mau poka e 7 i o'u mau kaikaina ili keokeo ; eia ka, o ka mea ia e hakaka ai me na kaikuaana ili ulaula. E kuu kaikaina; Heaha ke kumu o kou hoole ana i keia mau ninau ? Eia no ke kumu : 1. O kou palaualelo i ka huli Baibala. 2. He wahi keiki opiopio paha keia wahi ili keokeo. 3. Aole oe i kaapuni i ke kapu wai o ke Akua. 4. Aole he Uhane Hemolele maloko ou. 5. He ili keokeo hiamoe paha keia. 6. Ua pupule paha ea 7. He ike hapa paha kai loaa ia oe.

                E kuu kaikaina ; eia mai ka'u mau ninau. a me kau mau ninau. E hai aku au i ekolu o ka'u mau ninau, a i 4 e koe a nau e hai mai, a i loaa ole, hai aku au a pau loa, a o kau mau ninau, aole hookahi ma ka Baibala (wahi a Petero ia Simona.)

                1. Owai ka ipuwai holoi o ke Akua ? Haina. O Moaba, Halelu CVIII: 9.

                2. Owai ke kakaolelo? Haina. O Iuda, Halelu CVIII: 8 Ua hemahema ka mea i paiia ma ka Helu 39 " Kakauolelo." Kakaolelo ka pono.

                3. Ke lawe nei au a hai aku ia oe he kamaa ko ke akua. Halelu CVIII: 9. Ke hai aku nei au ia oe ma ke ano kamaa o ke Akua, no kuu manao, i na hai aku au i ke kanaka nana i hana, alaila, o ka loaa no ia ia oe, ua haawi aku au nau e hai mai, me ke kahe o ka hou o ka lae, o ka ohana a Iapeta. O kau mau ninau, ua haule iho malalo o ka huihui hua puakala, e nana kaua i ka hua limukala, aole e hiki ia ia ke iho ilalo o ka hohonu o ke kai, e like me oe i keia mea he Baibala. Mai hana i ka oihana a ke kaunoa me ka limu huna, aole hoi e kipa e nana i ka hana hale a Limaloa, maluna o ka laau me he oiaio la. Mai hana hawawa mai oe.

                Ua lawe mai au i keia mau ninau e 7 no ka olelo i kakauia e na kaula, a o ke ano he okoa loa, he mea pohihihi loa ia, a o na hua palapala he mea akaka loa ia, eia ka, o kou mea ka ia e pili ai ko lima i ka pilali ka pili manu o Haukawahaikamakani. Eia mai kahi ninau Baibala, me ka ninau Helu.

                1. Heaha la ke ano o keia huaolelo " na la eono i hana ai ke Akua ? Ke kahua, na iwihaiao, na iwi pili, na io hoopiha, na mea hoohinuhinu, ka hoopanana e hele oe.

                2. Heaha ka olelo Lutaonia ?

                3. O ke kauoha alii a Vitoa Emanuela ia Eupelake, kahi kanaka hana poka hakahaka, e hana i poka hakahaka i 6 iniha wai ke anawaena, mahope o ka leo alii, ua hookoia ka hana ana. Ua puka hou mai ka leo ihiihi, e kauoha ana e hoopiha i kela poka i ka pauda, a hoolele aku a ka palena o na mile 7, loaa aku ai ko Auseturia, aole oi aku aole emi mai, ua hanaia mahope iho o ka leo hanohano. Eia ka ninau. Ehia paona pauda i hookomoia, i lele ai kela poka a pau na mile e 7 ?

                Ke hai aku nei au ia oe me ka maopopo loa, aole e loaa ana, a o kau mau ninau Baibala, he ole loa no, aole hiki ke hai mai oe i ka'u mau ninau, pela ko'u uhane e kokua nei.

                E holo hou oe i ka imi naauao nou, mai ka Pae Aina o Balema, ma ka Hema loa, a Sepitapalena, ma ka Akau loa.

                Ua hoi mai nei ka Aego i kona punana, eia ke hoomakaukau nei e hana i na pahikaua i hoouna mua ia.  G. M. KOHA.

Keawaula, Sept. 18, 1862.

 

He Mu! He Mu !!

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe:

                Ke oluolu nei au e hai aku ia oe i kekahi mea hou, i loaa ae nei maloko o keia Apana o Kona Akau nei, i keia mau la. A nau hoi ia e ahai aku i ka lohe maloko o na Mokupuni he umikumamalua o keia Pae Aina; Eia no ia :

                Ka Mu ka mea e olelo nuiia nei e na kanaka, na wahine, a me na kamalii mai o a o o keia Apana, aole no hoi o kanamai o ke kupinai o na leo; ''Eia ae ka Mu! Eia ae ka Mu!! makau maoli ka hoi ka Mu, aole kakou e pono ke noho kakaikahi o make i ka Mu ia." A pela wale no e ko-u ai kahi waha o ua o lakou nei.

                Ina e ahiahi aku ana a poeleele; hoakoakoa mai la na kanaka a kahi hookahi, i ole ai e pau i ka Mu, wahi a lakou ke olelo mai.

                Eia keia olelo a lakou e olelo mai ai; " Eia aku na haole a hele mai i o kakou nei e Mu ai. O J. N. Kewiki, oia haole Mu ia, ua hooiliia mai nei elima pahu, ua paa oloko i ka Puila i mea e hahao ai ina keiki a kakou me ke ola, a piha hooili aku i Honolulu. O H. L. Hale, oia kekahi haole Mu, a o Kapena, ko Kona Hema." O lakou na haole Mu e olelo ia nei, a pela aku.

                Eia kekahi, ia'u e hele ana ma ke alanui, halawai pu au me kekahi kanaka no Kahaluu mai, oia a me kekahi mau kanaka meia, iloko no o keia wa kokoke loa, hai mai la kela i ka mea hou, oia no ka Mu i olelo mua ia ae nei; a penei kekahi olelo a ua kanaka la, ''Ua lohe pono hoi paha wau i ke kukala ana a J. D. Parisa i ka la Sabati iho nei la. E malama na makua i. na keiki liilii o make i ka Mu ia, pela no hoi i na kanaka makua, aole e noho hookahi, a elua paha, e hoakoakoa ka pono a kahi hookahi."

                Pela mai no hoi kauwahi kanaka no Kalaoa. Olelo mai la hoi kela. "Ua make i ka Mu ia elua kanaka no Kohala." Pela wale iho la no e hana ai a po ka la.

                Kipa ae la wau ma ka hale o kekahi hoalauna o'u i kekahi la aku nei la, e noho ana no maloko o ka hale, he kane, a he wahine, lohe mua mai la laua i ko'u halulu ana'ku, komo mua iho la iloko o laua ka makau, me ka hoomaopopo no i ka Mu, e kii aku ana e pepehi ia laua. A ike lea mai la laua ia'u, pau ae la ko laua kaumaha nui; aka, olelo mai la laua i'au. "Akahi ka hoi ka li o ko maua io i ke anu o Hauailiki, ka ua mea o ka makau aku nei ia oe, e kuhi ana ka hoi maua he kanaka Mu oe."

                Ua olelo mai nei o J. N. Kewiki ia'u, ia ia e hele ana ma ke alanui, ike aku la oia elua kanaka e hoi mai ana me na haawe ai mamua ae ona; ike mai la laua ia ia, o ka holo hou no ia i hope a kahi i pee ai, a mahope, hele aku la keia a kahi i nana mai ai, e holo-ki-ki ana laua, aole o kana mai, ku ka ehu o na waa liilii. Ke hooki nei au malaila. Eia ka mea i koe; ua ike lea ae la no kaua i na mea i olelo mua ia ae nei maluna, malia hoi, o ike ae lakou nei.

                Eia ka ninau : Nohea mai keia manao i loaa ai keia olelo ana ; "he Mu ! he Mu!!" Ke manao io hookamani ole iho nei au, no loko mai no o ka naaupo, ano lua o keia lahui ; kainoa ua ike i ka malamalama o ka la, i ke awakea ana; a me kona napoo ana iho, aole ka! eia no ka ke malama nei no i na kaina kahiko i ka wa i au-i ae nei.

                Auhea oukou e o'u hoa o ka la wela o Kona nei, mai ke aheahe makani la he Eka, ua pau ke ao ana, aohe wahi i koe, o ka naauao, e oki ka apaapa ana o na lehelehe i ka olelo lapuwale, ano ole ; e hoomanao i ka mea mana loa, Iehova Sabaota, ka mea nana e pepehi mai i ke kino a me ka Uhane, i na i lohe ole oukou ea! hoi nui ae no a kahi loko i kapa ia o Alanaio, aia ia Kapae ka malama, ilaila e noho nui ai, nana aku o ke kiiia mai o oukou e ka Mu poolaau o uka o Paukunui.

                K J. N. Kewiki e! ina iho ka mea ino la he Mu ; he ai i ka lole a pukapuka. Ke hooki nei ke Sila i kana hana, ua hala o Kilauea i Kealakekua, a aumoe hoi mai. Ia oe aku ia e ka Nupepa Kuoko, Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii. Owau no o kau kauwa hoolohe. J. W. KALAIOKONA.

Kailua, Kona A. Sepat. 18 1862.

 

                WI HOU O KAU.—Ke palapala mai nei o J. B. Kaohi o Paikini, Kau, i ka loohia hou oia wahi i ka wi, a penei kana mau olelo :

                "Ua lana ka manao e hai aku ia oe, a nau ia e hai ae imua o ka poe e nana mai ana i kou kino, i ike mai ai lakou i na mea i hanaia maloko o keia wi ana o Kau nei. Iloko o keia mau malama i hiki hou mai ka wi ma Kau nei, a noloko mai o keia wi i kahu nuiia ai ke ki. E kamailio iki au ia kakou malaila. I na la hope iho nei o Augate, ua ike au i kekahi poe e kahu nui ana i ke ki, a i ke ahiahi o ka la 3 o Sept. nei, halawai mai la me au kekahi poe e hoi mai ana mai kahi inu rama mai. Ninau aku la au ia lakou, i hea oukou ? " I ke uha," wahi a lakou.

                Ua kapaia ka Rama. (oia ka wai ona) ma ka inoa kapakapa he " Uha." Oia ka mea hou i keia wi ana o Kau nei.

                Ke hooki nei au, o i ia mai i ka loihi; Ke hoi nei ko Paikini keiki, ua holu ke pili i ke kula."

 

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI OUKOU A PAU E NA kanaka ke nana mai i keia Olelo Hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, no kuu Kuleana Aina nona ka inoa i kapaia.

O Pohakuokauhi,

ma Wailuku, Maui Komohana, nona ka Helu 3360, ma ka Palapala Sila Nui, ua lilo loa ia'u ma ke ano Alodio, i kakau inoa ia e Kamehameha IV. a me ke Kuhina Nui, i hookoia mai hoi ia'u ma ka la 29 o Mei, A. D. 1862.

                A nolaila, ke papa aku nei au i na kanaka a pau e hana ana i ua Kuleana la o'u, a mahiai paha, me ka manao no lakou ia wahi, a no ko lakou mau Haku mai paha, a ma keia Olelo Hoolaha ua lilo ka lakou hana ana i mea ole, ua lilo loa ia'u ia Kuleana a me ko'u mau Hooilina a mau loa aku. Ina o ka poe kanaka, a mau kanaka paha e kue ana i keia mau olelo papa a'u, alaila, e hiki no i kuu Hope Luna ke hoopii ia lakou ma ke Kanawai o ka Aina, oia hoi o Kemano.

JOSEPH LULANA.

Waikiki Waena, Sept. 22, 1862.  44-1m*

 

OLELO HOOLAHA.

OWAU O KA MEA KAU INOA MALALO IHO, KE hai nei au me ka hoike ana ma ke akea i na mea i hoakakaia malalo iho, ma ka la 1 o Iulai, o ka M. H. 1858 i hala ae. Ua loaa ia'u ma ka hoolimalima ana

Me Awahua,

he apana aina ma Keopuka, ma Kona Hema, no ka umi dala i ka makahiki hookahi, a pela aku. A ua hana iho au i alanui kauo wahie na'u, maluna o ua apana aina ka o'u, me ka lilo o ko'u dala ponoi, no ia ala, a me ia aina i mea e holo ai ka'u kaa nolaila, ke papa aku nei au i na mea kaa e ae a pau, aole e kaa aku i ko lakou mau kaa maluna aku o ua alanui la a'u i hana ai no'u iho, aole no hoi i ae ia aku ke komo ana o na kaa maloko oia apana aina, ke ole e ae mai ka mea kaa i ka uku hapawalu no ke kaa hookahi ana, a na ko'u luna e noi aku i na mea kaa, o kela o keia i kue i keia mau olelo hoolaha. E hoopii no au ia ia ma ke Kanawai no na poho.  C. KANAINA.

Honolulu, Sept. 26, 1862.  44-2t

 

AWA O HONOLULU.

No ka Moku ku mai.

Sept.       19—Kuna Am. Tuando, mai Keomolewa mai a me Lahaina mai, he 27 la a hiki i Lahaina, me ka piha papa na H. Hackfeld & Co.

                19—Moku okohola Leonidas, he 40 la mai Keomolewa mai, e holo ana i Montevideo (Am. Hema,) me ka piha papa, i ku mai e kapili i ka liu.

                19—Neke, mai Hilo mai, me 100 eke ko, 20 barela malakeke, 20 ili bipi, 4 eke pulu.

                19—Manuokawai, mai Hana mai, me 700 pu awa, 120 ili kao, 15 eke pepeiao laau, 5 ili bipi, a me 10 ohua.

                19—Maria, mai Hanalei mai, me 25 paila wahie, a me 7 ohua.

                19—Kiakahi Kinau, mai Koolau mai, me 170 eke padi.

                19—Kuna Molokai, mai Hana mai me 10 paila wahie.

                20—Kilauea, mai Kona mai, me 32 eke kope, 9 eke pepeiao laau, 82 ili bipi, 1 ope ili kao, 4 barela aila bipi, 4 ope ili, 32 bipi, 10 hipa, 19 puaa, 1 kakini pelehu, 6 kakini moa, 53 pahu uala, 3,000 alani, 1 eke dala ($861.75) a me na waiwai e ae.

                20—Okohola Am. Reindeer, mai ka Arctic mai, me 1450 barela aila me 23,000 paona iwi kohola.

                20—Kamoi, ma Kahului a me Lahaina mai, me 100 barela malakeke, 150 pahu ko, 1 lio, 20 hipa, 5 puaa, 150 pelehu, a me na waiwai e ae.

                21—Okohola Am. Bragama, mai ka Arctic mai, me 1900 barela aila, 20,000 paona iwi kohola.

                21—Okohola Am. Florida, mai ka Arctic mai, me 1200 barela aila, 16,000 paona iwi kohola.

                22—Kalama, mai Koloa a me Nawiliwili mai, me 20 paila wahie, 45 eke padi, 4 pahu waiubata, a me 13 ohua.

                22—Odd Fellow, mai Hanalei mai, me 25 paila wahie, 10 ili bipi, 2 barela aila bipi, a me 9 ohua.

                24—Hana, mai Hilo mai, me 9 ili bipi, 112 ili kao, 2 puaa, 5 eke pepeiao laau, a me 15 ohua.

                25—Kamehameha IV., mai Maliko mai, me 138 barela malakeke, 2 eke pepeiao laau.

 

                Ke kauohaia'ku nei na Lunakula, a me na Kumukula, e hooili mai i ka inoa o ka poe Hanau, Mare, a me ka poe Make, i hoolahaia'i ma ka Nupepa Kuokoa. E kakau mawaho o ka palapala ia H. M. Wini, Luna Pai o ke Kuokoa; a i ole ia, e haawi ae i na Luna o ke Kuokoa.

 

MAKE.

                Aug. 27, ma Waianae, Oahu, make o Keliiolono (w.)

                Iulai 16, ma Halulu, Niihau, make o A. Uo (k.)

                Iulai 18, ma Kaununui, Niihau, make o Kaae (k.)

                Iulai 25, ma Halehaa, Niihau, make o Keahiiau (k.)

                Iulai 27, ma Kii, Niihau, make o E. Hanohano (w.)

                Sept. 25, ma Kaneohe, Koolaupoko, make o Kuimehua (k.)

                Aug. 9, ma Waiohonu, Hana, Maui, make o Hakau (k.)

                Aug. 23, ma Makaalae, Hana, Maui, make o Sota (w.)

                Aug. 9 ma Aleamai, Hana, Maui, make o Mahu (k.)

 

Olelo Hoolaha.

UA HOOPII MAI O Kala w, KUE I kana kane o Kimeona, no Hanalei, Kauai, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kimeona, i kana kane. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano, John Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 20 o Sepat., i ka hora 9 o ke kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Sepat. 15, 1862.  43-2t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, KE nana mai lakou i keia, o ka'u wahine mare,

O Meleana,

ua haalele mai oia ia'u a me ko maua wahi moe, ua kue mai oia i ke Kanawai mare mawaena o maua, oiai au e noho aloha ana ia ia. Ua hoohalike mai oia ia'u, me he akua pueo la, ke kau o ka weweli ia ia. A o ka lua hoi keia o kona hoopai ia ana i ke Kanawai, aia no oia mamuli o ke kane i hihia ai a hiki i keia la. Nolaila, ua papa ia na mea a pau, mai hoaie mai ia ia, a i hookuli oukou, maluna o oukou ia poho. No ka mea, aole au e hookaa ana i kona mau aie ma keia hope aku. Ua kii aku no au, aole nae kela i ae mai. Nolaila, ke wehe nei ka pili la e ke hoa.  S. KANEKUAPUU.

Waimea, Hawaii, Sept. 17, 1862.  44-1m*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, na mea waiwai maloko o ka waiwai

O KAHONU (w,)

no Honolulu, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Halehookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poaono, oia ka la 11 o Okatoba,e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a William Humphries o Waikapu, Maui, ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Sepat. 24. 1862.  44-2t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU MA MOLOKAI, ke nana mai, owau o ka mea nona ka inoa malalo. Ke hookapu aku nei au i kuu Kuleana Aina,

Ma Puhiula,

Makanalua, Molokai, aole pono i ka poe mea Lio ke hooholo pu me ke kanaka ma ua aina la o'u, aole nae au e papa ana i ka poe hele wawae, o ka poe hele pu me ka Lio ka'u e kue nei. Ina ike au a me ko'u luna i ka poe kue ma keia hoolaha ana a'u, alaila, e hoopii no au e like me ke Kanawai o ka aina.

Na MAKAIMI.

Waikolu, Molokai, Sept. 22, 1862.  44-2t*

 

OLELO HOOLAHA.

O KUU KANE MARE o Kalawe KONA INOA, no Honouliuli, Ewa, e olelo ana ma kana olelo hoolaha. " Wahine nalowale ma Honouliuli.'' "wahi ana, ua nalo kumu ole au, aole hakaka a paio me ua kane la a'u no na la i kaahope ae nei." Olelo pane aku : He kumu, he kuleana o kuu nalo ana, no ka pepehi halaole ia'u a me ka hoeha pinepine, pilikia ko'u ola, a komo mai ka makau a me ka weliweli i ke kane mare, nolaila, ua haalele mai ke aloha o ke kane ia'u, a eia ke holo nei e pee me ka malama i kuu ola, aole me ke kanaka e, aole ma ke ano kolohe. " E i mai auanei oukou, i kuu hoopii ole imua o ka Lunakanawai no keia kane pepehi." E lohe oukou, ua hoopii au imua o S. Makaiheekona, Kahauolono, a me J. P. E. Kahaleaahu, aole pau ka pepehi ana, nolaila, mau ko'u makau e noho nei, nolaila, ko'u holo e pee i pakele au i ka eha. Ina paha oukou e ninau i ko Honouliuli poe, alaila, e oiaio keia olelo pane. Ua oki au, e kauaheahe wale ae no a pane hoa ia mai, alaila, keehi aoao aku.

MRS. IOKEPINE KEAKA.

Honouliuli, Ewa, Sept. 26, 1862.  44-1t*

 

Olelo Hoolaha.

E KUAI KUDALAIA ANA NA LIO, Hoki, a me ka Bipi ma ka Pa Aupuni,

Ma Kaelepulu,

ke hiki aku i ka la 1 o Okatoba, oia ka Poakolu e hiki mai ana. Eia ke ano malalo iho, penei:

Lio wahine ulaula, hao ano e.

Lio wahine eleele, hao eia, P. E.

Hoki kane ulaula, hao eia, T.

7 Bipi wahine, hao manamana e.

2 Bipi kane, hao manamana e.

                E hele mai oukou ia la, me ka makaukau, i loaa kekahi holoholona maikai no oukou. A he mau holoholona hoolaha kekahi.

Lio wahine keokeo, hao ano e.

Bipi wahine kalakoa, hao eia, J. M.

Bipi wahine ulaula kalakoa, hao eia, M.

Bipi wahine hulu iole, hao ano e.

Bipi wahine puakea kiwikahi, hao ano e.

Bipi wahine eleele, hao eia, J. M.

Bipi wahine eleele, hao ano e.

E kii koke mai oukou o hala na la he 30, nele oukou.

Na KEONI, Luna Pa Aupuni.

Kaelepulu, Kailua, Sept. 23, 1862.  44-1t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU KE NANA MAI I keia Olelo Hoolaha; ke papa aku nei au i na mea a pau, mai hoaie mai kekahi ia

Simeona Kanealii,

kuu kane mae, no ka mea, ua haalele mai oia i kahi moe o maua, a me ko maua Hale o Nuikealoha, ua hele aku oia me ka wahinemanuahi, ma Laiemaloo; ina e hoaie kekahi ia ia, aole loa e ae ia kekahi waiwai o maua e hookaa i kona aie, no ka mea, aole i akaka ko'u waiwai hapalua, ke kauoha nei au ia Simeona Kanealii e hoi mai i ka Hale o maua o Nuikealoha, ma Hauula.  MEREANA JIMI.

Hauula, Koolauloa, Sept. 18, 1862.  44-1t*

 

OLELO HOOLAHA.

OWAU O Kanui, KA MOOPUNA KAUNAHE a me Peleleu, na mea i make,

No Halawa,

Molokai, he mau Aina Kuleana ko laua ekolu ma Halawa, a ua hoopii au imua o kekahi o na Lunakanawai Kiekie, a ua hooholo ia eia aha, ua pili ia'u keia mau Kuleana Ili o Kahaloko, 1 Mooaina ma ka Ili Hopuhewa, 2 Mokuaina ma ka Ili o Kii, ma ke Ahupuaa o Halawa, a ua hoonele ia o Kanakaokai a me Marie, ke hai akea nei au i ike na mea a pau. Ua kuai lilo loa aku au ia mau apana aina ekolu ia E. P. Kamaipelekane, ina dala he kanaiwakumamalima a ua loaa mai ia'u na dala i haiia, a nolaila, ua lilo loa ia ia ua mau apana aina la a mau loa.

Na KANUI.

Honolulu, Sept. 27, 1862.  44-3t*

 

KA MOKUAHI

' KILAUEA,'

E NOHO ANA KA MOKUAHI "KILAUEA'' I KEIA pule ae, a e holo hou ana i

KONA,

A me na wahi e waiho ana ma ia holo ana,

                I ka Poakahi, Okatoba 6, i ka hapaha o ka hora 4 kupono. A ma ia hope aku, e holo mau ana i Kona, i kela pule keia pule, e like me mamua.

                Eia kekahi —Ke hoomakaukau ia nei ka mokuahi Annie Laurie e hookui aku me Kilauea, ma ka lawe ana i na ohua a me na ukana o Kilauea, a hiki i ko lakou wahi.

JANION, GREEN & CO.

Honolulu, Sept. 26, 1862.  44-tf

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano, G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

E KAHOOHULI,

no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Kanekake w, ma Honolulu i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaha, oia ka la 9 o Okatoba, M. H. 1862, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.  JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Sept. 24, 1862.  44-2t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE MAI NA KANAKA A PAU MAI O A O, OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, no kuu lohe ana ua hoopii

O Kuakaha,

kuu wahine mare, e oki ia'u me ka hewa ole, nolaila, aole pololei kela hoopii, no ka mea, aole au i moekolohe, aole no i lilo i ka hookamakama, aka, o Kuakaha, ua noho oia ma Kawa, no ka haalele wale ana i ka Palapala Laikini. Nolaila, aole au e ae ana i keia hoopii, he hiki no ia'u ke ku a hoole i keia hoopii imua o kekahi o na Lunakanawai Kiekie.

Na PUHIKEA.

Honolulu, Oahu, Sept. 25, 1862.  44-2t*

 

Aina Hoolimalima.

O KE AHUPUAA o Nanue, APANA O HILO, e hoolimalimaia mai ka aina a hiki i ka akolu makahiki, me na pono o ka lawaia, aina holoholona, a me pulu, &c. He aina nui maikai. E ninau ia  JAMES D. MILLS.

Hilo, Hawaii. Sept. 22, 1862.  44-4t

 

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano, G. M. Robertson, ka Lunakanawai a ka Aha Kiekie e Kahalekaua, e hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai no Pi'a, ma Honolulu i make aku nei : Nolaila, ua hoike ia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 27 o Sepat., i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Sepat. 15, 1862.  43-2t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, O MAkou o ka poe nona ka inoa malalo nei, ke hookapu aku nei makou i ko makou aina hoolimalima,

Ma Kawainui,

Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, aole e hele na holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Kekake, Puaa, Pelehu, Moa, maluna o ua aina la i haiia maluna, o ka mea komo hewa a hoopoino i na mea kanu, e hoouku ia oia i hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, no ka manu hoi, hapawalu (12 1/2) no ke poo hookahi, pela hoi ke kai, aole e lawaia kekahi waa maluna o ua kai la, a me na mea e pili ana mauka iho, ina i loaa i kekahi a me ko makou luna, o keia mau mea i hai ia maluna, e hopu no e like me ke Kanawai, no ka oiaio, a ke kakau nei ko makou mau inoa malalo iho.

KAHALEKO,        KAHALEOLA,

KAHUNANUI,     KAPOHAKU,

KAAIKAULA,     LOE,

BOY KAAHU,      HOOLOPA,

J. W. KAAPU.

Kawanui, Kona A., Hawaii, Sept. 10, 1862.  43-2t*

 

LIO NALOWALE.

UA NALOWALE, A UA AIHUEIA paha kuu mau Lio, penei ke ano : Hookahi Lio Wahine Puakea, ua kuniia i ka hao kuni o kuu makuakane. J. B. A hookahi Lio Ahinahina, me na wawae keokeo, ua kuniia i ka hao

O KEONI MIKI, X.

                O ka mea nana e hoihoi mai ia mau Lio la, a i kekahi paha o laua, e uku pono ia no.  KEO PU.

Pauoa, Honolulu, Sept. 19, 1862.  43-6t

 

Wahine Nalowale ma Honouliuli.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ua pilikia au a me ke kaumaha, no kuu wahine mare, aole ia. Ua nalo kumu ole kuu wahine, aole au i ike i ke kumu o kona haalele ana mai ia'u, aole maua i hakaka me ia a paio kue i na makahiki i hala, a me na la i kaahope ae. Ke huli nei no wau ia ia ma Honolulu nei, ma na makamaka kupono ia maua, aole ia. Ea ? ma keia olelo kahea, ina ua ike kekahi, a lohe paha, e pono e hai mai ia'u, mai huna. Eia nae i ka puka ana o keia Olelo Hoolaha, a hala na la elima (5,) a mahope olaila ikeia e noho ana i ka hale o kekahi kanaka a Pake a haole paha. E hoopii no wau i na mea a pau oloko oia hale, na lakou no i huna kuu wahine a i hoomahukaia paha Ua holo aku oia i ka po o ka la 14 o keia mahina. Oia ka i lohe oukou. Ua pau ke aloha o kuu wahine.

NA KALAWE.

Honouliuli, Ewa, Sepa. 19, 1862.  43-2t.

 

Olelo Hoolaha.

E IKE NA KANAKA A PAU KE NANA MAI I KEIA Olelo Hoolaha, o ka palapala hoolimalima a Kuaea, i hana ia ai mawaena ona a me Kamoiliili, ke hoole nei au ia palapala, aole he mana oia palapala, aole loa no, no ka mea, ua hana ia kela palapala me ke kuhihewa lua ole o Kamoiliili. Eia hoi, ua hoole no ka poe hui i ka Kamoiliili hana ana pela, aole no i ae mai o Kauhola e komo mai o M. Kuaea e hoolimalima pu me ka hui i koe

O Papaakoko,

o ua hui la a Kamoiliili i hoolimalima ai, eia noia hui me a'u, ua hookaa no au i ke dala ia Kauhola, a ike oe e Kuaea i keia olelo hoolaha a'u, e hoopau oe i kou manao ana he kuleana kou ma Papaakoko, o kau olelo e haawi aku maua i kanalima dala, alaila, pili mai keia hui me maua, aole maua i manao ua ku keia olelo i ka pono kaulike, a me ka oiaio maoli. Ua pau, oiai ke la i ka ahiu o Kahana.  N. MAKAINO.

Papaakoko, Kahana, Koolauloa, Sept. 17,1862  43-2t*

 

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI AU E CHAS. H. WETMORE Luna Hooponopono waiwai o Kaleikau, e koho aku i kekahi la, e hoolohe ai i kana hoike hope loa a e hookuu ia ia mai kana oihana ae. Nolaila, ke hoike aku nei au i na mea a pau ke pili o ka Poakolu, oia ka la 27 o Oketoba, 1862, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i ka mea i noiia mai, a me ka poe i hoole mai, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo kahi e hana ai.

S. L. AUSTIN.

43-2t  Lunakanawai Kaapuni.

 

MEA KUI POI MAIKAI LOA.

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo, e hana i

Wili Kui Poi Maikai,

i mea nana e hoowali ka Poi e like me ka lima kanaka; a he mea no hoi e hoouku ana i ka luhi o ka hana ana i ka Poi no ka ohana a no ka hoopukapuka paha. Aohe luhi iki o ka hana ana, he wili malie wale no, a aia hoi na AEAE ka Poi. Na ka wili no e kui, hoowali, a kupele hoi i ka Poi me ka maikai loa. O ka poe a pau e makemake ana i

Wili Kui Poi

no lakou, e pono e hele ma ko'u hale, ma ke Alanui Alakea, a ilaila hoi e ike ai i ke ano o ua wili la, he emi loa no ke kumukuai.  (43-2m*)  PETER RICHMOND.

 

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI WAU E Kahuhu, no ka hookohu ana i Luna Hooponopono Waiwai o Kulua, no Honokaia, Hamakua, Hawaii, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 22 o Okatoba, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Hawaii.  J. WIGHT.

Lunakanawai Kaapuni.

Kohala, Hawaii, Sepat. 10, 1862.  43-2t

 

E MAKAALA!

OWAU

O KAMUELA,

KA HOA KUAI O NA

KANAKA HAWAII,

NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka iho o ka

Hale Hookolokolo

ma Honolulu. Ke hai aku nei au ia oukou, he mau la ku wale no keia o kuu moku papa,

O "Francisco,"

a ke ku mai oia, e loaa ana ia'u na

LAKO KAPILI HALE

o kela ano, keia ano.

EIA NO KE WAIHO NEI.

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.

LAAU HALE, o kela ano, keia ano.

PILI HALE,

PINE,

AAHO,

KEPA,

PANI PUKA

PUKA ANIANI,

OLEPELEPE,

KUI,

PENA,

AILA PENA,

WAI HOOMALOO PENA.

IA MEA AKU, IA MEA AKU,

                Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAInA au, he hiki ia oukou e ka Lahui

Mai Hawaii a Niihau,

ke kipa mai i o'u nei. E hiki ana no na moku papa o'u i na manawa a pau, a hoolako mau ia'u. He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena. A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la Aka, he hiki ole ia'u ke hana pela, o ko'u ano no ka oukou e imi, mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa ihola no ia, o ko oukou makamaka.

KAMUELA. (Kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu. Sept. 19, 1862.  43-3m

 

NO HONG KONG!

KA MOKU KIAPA

"Speedwell,"

HENRY J. H. HOLDSWORTH......................Kapena.

                Ua kokoke mai ka manawa e ku mai ai ia moku, alaila, e holo ana oia i Hong Kong. Ma ka la 1 o Okakoba ka manawa e holo ai. Eia na ukana e hooili ia ia no ka ukana. Pepeiao Laau, Loli, a me ka Lala Mano. a me ka eemoku, e ninau ia

HOFFSCHLAEGER & STAPENHORST.

A ia H. J. H. HOLDSWORTH.

Honolulu, Aug. 21, 1862.  39-6t

 

MOKU HOLO MAU!

KE HAI AKU NEI AU I NA KANAKA A PAU, e holo mau ana ka moku kiakahi, i kapaia

Express,

oia o "AINAHOU," i kela Poakahi keia Poakahi, no ka mokupuni o Molokai, a wahi e ae paha. Nolaila, e pono i ko Molokai poe ke makaala mana Awa ku moku,

MA:

PALAAU,

KAUNAKAKAI,

KAMALO,

PUKOO,

a me ONOULI.

Me ko oukou mau ukana a ohua hoi, e hooili ai maluna o keia moku holohikiwawe loa. Ua keu aku ka holo a me ka maikai i keia wa no ka hana hou ia ana, aole hoi he liu. Nolaila, e pono i kela mea keia mea ukana a ohua hoi ke hookokoke mai ma keia mau awa, a he oluolu no hoi ka uku ana.

J. W. KAIKAINAHAOLE.

Honolulu, Aug. 29, 1862.  40-6m

 

Hookahi Haneri.

KE MAKEMAKE NEI AU I HOOkahi haneri mea hana, e hele mai maanei e

Oki Mauu,

ma kuu aina ma Pawaa. He hana oluolu keia a kupono i na wahine, me na luahine a me na elemakule. E hele mai oukou

Mai Maunalua a Ewa.

A eia no maanei kahi o oukou e moe ai.  L. MAKALE.

Waikiki, Pawaa, Sept. 1, 1862.  41-4t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU o maua o na mea nona na inoa malalo iho; ke hookapu aku nei maua i ko maua aina,

O KAPOHO, Puna, Hawaii.

Aole e hele wale na holoholona o kela ano keia ano, a me na kanaka a pau o kela ano keia ano, aole e kii wale i na mea a pau o ko maua aina; o ka mea kue i keia, e uku oia hookahi dala ($1.00,) koe nae ka poe i ae ia e maua. Mai keia la aku, e lilo i Kanawai paa. No ka oiaio o keia, ke kau nei ko maua mau inoa.  L. KAINA,

J. H. HELELUHE.

Kapoho, Puna, Hawaii, Sept. 1, 1862.  42-3t*

 

LOLE NU HOU!

E LOAA I NA KANAKA A PAU, MA KA Hale Kuai,

O Hart & Co.,

mauka iho o ka Hale Makeke, ma ke Alanui Aliiwahine, ma ka aoao hikina o ka Hale Kuai o John T. Halewai, malaila e loaa ai na lole komo maikai ume naau, o na ano no a pau. E hele mai e na makamaka a pau mai Hawaii a Niihau, i pau io ai ko oukou kuhihewa.  HART & CO. Honolulu, Sept. 12, 1862.  42-4t

 

OLELO HOOLAHA.

AOLE WAU E UKU I NA AIE I KIKOO ia ma ko'u inoa, me ka'u Palapala Kauoha ole.

J. SMITHIES, (Kamila.)

Honolulu, Sepat. 4, 1862.  42-3t

 

HALE KUAI BIPI!

KE HOOLAHAIA'KU NEI I NA kanaka a pau, ua hoi hou ae nei na mea nona na inoa malalo, i ka Oihana Kuai Bipi, a ke makaukau nei laua e kuai aku i ka

Bipi Momona Loa,

i na mea a pau e lokomaikai ana, a hele mai i ko laua hale e kuai ai. Ua lako mau maua i ka

Bipi, Puaa, Hipa, Naaukake,

a me na mea e ae no he nui wale. E hele kino mai no e na makamaka i ikemaka'i no oukou i ka Momona maoli o ka maua bipi. Aia ko maua Hale Kuai Bipi makai iho o ka hale puh palaoa o R. Love, ma Kolopo mauka iho, ma ka aoao komohan o ke Alanui Nuuanu.  AILUENE & UWILA.

Honolulu, Sept. 12, 1862.  42-4t