Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 44, 27 September 1862 — HE MOOLELO NO NA KOA POWA O KA HEMA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KOA POWA O KA HEMA.

Ua pai iho makou i keia la i ke kii o na koa po\va o ka Heina, i ike ai ka poe heluhelu i keia pepa, i ke nno oia poe Kamaeu, uana e hana hoohaunaele mai nei na mokuaina komohana o Amerika Huipuia. Mahope mai o ka hoomaka ana o keia kaua huliainahi ma Amerika, ua ala nui mai na ano kolohe o ka moku Hema a na moku komohana, a ua hoohui ia lakou iho, e kui heie ana io a ianei, e aihue una, a e hao \vaie ana i ka waiwai o ka poe waiwai; ko ka Akau poe, a rae ka Hema pu no hoi kekahi. He mau la mamua aku nei la, oiai e lana ana kekahi tvahi moku kialua o ke Aupuni mawaho iho o Biloxi, he wahi ia e kokoke ona ma Nu Olina, «na Sipa Ailana; hoouna aku la ke Kapena o ua moku la i kona Maiainamoku r*a kekahi waapa me ka hae kamailio, a kauoha aku no hoi ua Kapena nei i ua Alalamamoku nei e hele a e kamaiiio | pu me na kanaka o ua wahi nei. Hoio aku j

jla lakou n pao iukn, aia hoi lejp nni njni la | ua poe koa po«'a iu-i maluna o ua poe haole nei o ka moku ; aka, ua elen no lakou i ke kipu ana aku-i ua poe kipi powa la, a pakele mahunehune mai la lakou ; ua kahaha nui lakou no keia manao o!e ana o ua poe koa kipi la i ka hae hoailona no ke kamailio, me ko lakou ike ok» no nae lie pown ka poe nana lnkou i hnna ino mai. Ama ke kakahiaka ne o kekahi ln, ua lele aku na koa o ka 1 moku iuka, a ua nhai nku i ka mnke ilokoo ! na hnie oua poe la. Ika hiki ana aku ona i koa aupuni ma ua wahi kulanakauhale la,j ua lona ia Inkou kekahi poe i hoopioia e ua! poe powa la, he inau wahine kekahi me na | keiki, a ua lawe aku na powa i na wahi loie j maemae o ua poe nei i pio ai ia lakou, na j kane me na wahine, a o ko lakou mau wahi j welu kai haawiia niai i ua poe pio la. Ua i pio kekahi o ua poe lu i na koaaupuni. a ua j pau mai no hoi na poe i hoopioia e ua poe po- ! wa la i ka hookuuia ; ekolu wahine i ahaiia! mai ke alo mai o ko lakou mnu kane, a no 1 ke kii ana mai o na kane, ua pepehi mene-1 mene oleia lakou. | Aole he manao o ia poe i ke ano o ko ke kanaka aupuni i noho ai, i na no no ka Hema t ua like no ka hana inoia; no ka mea, o na kanaka a pau e komo ana iloko o ia hana, |he poe wale no inaluna ponoi ae o ka ili ho!nua ; heie aku no ia poe a aihue i mau lio

no iakou, a o ka heie aku la no ia ma na aianui mehameha, e hao wiie mai ni i ka waiwai a ka poe nawaliwaii, a me ka poe no hoi e hiki ana ia iakou ke hoopio aku. U ka mokuaina o Kenetuke ua piha loa i na poka, ua heie mai na keiki ponoi a keka-' hi poe kanaka, a ua lawe maiu «ku i na iio,! a hui aku no hoi me na poe powa, mai ka umi ka nui o ka pua hookahi a hiki i ka 200, i hoohui ia ia iakou iho ma keia hana uko oie. A he nui wa}e no hoi o ia poe i j heie aku, a hai hoopunipuni aku i na haole waiwai o ka Hema, e makemake ana lakou e heie e kokua mamuli o ia aoao, a i ka wa e haawiia n»a: o ka lio no ia mea, o ka hele aku la no ia o ua poe ia i ka powa, a me ka hana'ku no hoi i na hana hoomainoino a hakihaki naau, i ka poe e ioaa a«ia ia lakou. He kanaka no kekahi kulanakauhāie o Vereginia, i noho no me ke ulakoiako, i na mea a pau e waioiu ai keia noho ana, oiai '

I i |oia e liole ana e n-akaikai i kekalii apana o koiKi aina ; aia hoi, iu\ loohiaia oia i kekahi ; o »a poe powa nei, a ua kauo hele ia ma ka ; lio, a aole i liuiin, hina iho la ua kanaka nei [ilalo a make iho la ; mamua aku nae o ka ; le!e loa ona'e o kona ea, ua kau kekahi kaI naka powa iluna ona me ke kepa, a ua hou- : j hou i kona aoao; a no ka pau maoii }x»ha o | kona aho, nolaila, na hanlele iho ka uhane i ' j kona kino, a ua lele aku i ka poli o ka ma-i ; kua kahi ana eha e hiki ole ai. He mene-, ' mene ole maoii no ka hana aia poe. Eia ' | kekahi mnu hana kupanaha ua poe powa. | nei, oia no ke kaahele ana ma na muliwai a I pau e puhi ai i na alahaka a me na alanui j hao kaamahu; me ka hana no hoi i na hanal ihaumia nui i na poe o ka aoao paiupaiu i 1 | poino a haulehia iloko o ko lakou mau hma. 1 j A ua nui no hoi na kulanakauhale i puniia : | i ke ahi eia poe, a no ia mau hana ino no j hoi a lakou. ua aneane e pono ke manaoia, • e make ana no lakou ma na iima, o ka poe ' ponoi iho no o ko lakou nina hanau. He nui ; launa ole ka makauia o ia poe, ua hele Ja- | kou ma na wahi a pau. me ka huna ino i ko | lakou ano maoli; a ma ia mea, ua maopopo ' ia lakon kahi i noho ai o ka poe waiwai; nolaila, wikiwiki aku no na kiu o un poe la,' a hoike aku no iko lakou mau hui: alaila,' o ke kii mai la no ia e powa malu i ka po« | | waiwai; a pela iho la ka noho ana oka ha-;

| panui o na mokuaiua o ka Hema. Aoie hoi j peli ka Akau ! he maluhia kolaila noho ana j i ke mau la no ke Kalepa ana, a me ka no- | ho maluhia ana o ia wahi, a aoie no hoi he ano kaua o ka nana aku i ke ano o kanohoana a na mokuaina o ka Akau.l Oiai e hoi mai ana na kaamahu mai Fairj Oak, kahi i hoomoana'i o na paali a Makalelana, aia hoi aa ioohia ia i na koa powa, a ua kiiia mai. Ua manao co ka ka Lunamahu o na koa no o ka. Akau, ke ku mai ana imua o kahi a lakou e holo aku ana; ookila, ua hoouuku oia i ka hoio o ke kaamahu o lakou. r ke kokoke ana aku no nae, o ke kau pono mai la no ia o ua poe koa nei i ka pu i ka umaumao kealii puhi ahi o ua kaamahu nei; aka, ua hnla nae ka p«ka. O ke kuupau ae la no ia o ua haoie ia i ka mahu, n hoio aku ia» a me ka mama nui ko lakoa pakele ana mai pio i na koa po\ra, la pake> i ie ana mai no o ua poe nei, o ke puhiia mai \

, la ao ia o na alahaka maiiop'» mai o lakou me ke oki hoi ina uwea teleiiarapa. Ile keu ka ia poe powa a ka poe hana ino nni waie. i keia mea he kanakn, a me ka waiwai. Ao»e 110 hoi e nele ka iii mai o ka hopena ino i na poe e hana ino ana peia. He pai nui no ka poe o ka .Hema i ka poe poiva, 110 ko lakou lawe ole ka ina pio. Ina ; e pio kekahi poe o ka Akau ia lakou, alaila, iua alakaiia'ku lakou iloko o ka ululaau, a | maiaiia mai e loheia mai ai ke pohapoha o ' ka pu' a o ka haiia mai la no ia ua hookuuia ua poe la oka Akau i pio ai; eia ka ua pau ' i ke kiia i ka pu.