Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 45, 4 October 1862 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

KA

NUPEPA KUOKOA:

Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.

BUKE I.  HONOLULU, OKATOBA 4, 1862.  HELU 45.

 

He Kanikau Aloha no ko

HAWAII KALAUNU, KA HAKU O HAWAII.

Kanikau he aloha nou ;

E Kaleiopapa,

Kauikeaouli a Kamehameha ;

E ka Haku o Hawaii.

 

Ua hala aku nei oe,

I ke ala hoi ole mai,

Noho iho nei ou kini,

Me ka u me ka minamina.

 

Me ka paumako ia oe,

Ko Hawaii pua rose,

I kanuia e Wakea.

A mohala ia Iolani.

 

I kukupu i ke awakea,

Ohaoha i ke ahiahi,

A he pua hoonani oe,

No loko o Hale Alii.

 

A puni ke kaona nei,

I kou Hanohano nui,

Hanohano pu no hoi,

Keia mau Mokupuni.

 

Mai Hawaii o Keawe!

A Kauai o Mano!!

Kui aku nei e ka lono,

A lohe Victoria.

 

Ke Queen o Beritania,

"Aia Hawaii la,

Ua puka mai ka Hoku;

Ko Hawaii Kalaunu."

 

Ui ae Victoria,

A lohe ke Kuhina Nui;

Hooholo ae ka manao,

I pua lei mamo oe.

 

Kainoa no pela ;

Eia ka aole!

Ua lawe koke ia'ku,

Ko Hawaii Hiwahiwa.

 

Kamalei a Emma Lani,

Milimili a na'Lii ;

Haku lani o makou,

Ou mau Makaaikana.

S. W. KALAMA.

Kumakela, Honolulu, Sept. 22, 1862.

 

HE MOOLELO

—NO—

COL. ELMA E. ELLSWORTH.

                O ke Kii e kau nei, ka helehelena o ka Mea Kaulana Kanela Elma E. Ellsworth, ka makamua o na mea nana i hoomaka ka paikau Zuave ma Amerika Huipuia.

                He kane ui opiopio no oia, a i kona wa i make ai he 24 paha ka nui o kona mau makahiki. Ua hanau oia ma Mechanicsville, ma ka moku aina o Nu Ioka. Ua aoia no ia iloko o ua kula haahaa, a i ka 14 paha o kona mau makahiki, hoi ae oia a noho ma ke kulanakauhale o Nu Ioka. Eha makahiki o kona noho ana ma ka oihana imi waiwai, a ma ia hope aku, ua hoi oia i Chicago, moku aina o Ilinoe e noho ai, a ilaila oia i hoomaka'i e kukulu i papa koa Zuave, he 50 paha ka nui o ka puali mua ana i hookumu ai.

                He hookahi paha makahiki ka loihi o kona ao ana i ua poe la, a maloko o ia manawa ua makaukau loa lakou, a ua lilo no hoi he mea mahalo nuiia e na mea a pau ; a no ia mea, ua koiia lakou e hele ma Nu Ioka, e hoikeike ai ia lakou iho. A i na la a lakou i paikau ai ilaila, ua nui no na'lii koa mau i hele mai e makaikai ia lakou, a nui no hoi ka mahaloia o ko lakou paikau ana. He nui na wahine i makemake nui e ike i ka paikau ana a ua poe koa la; no ka mea, he mea hou ia ia lakou ; a nolaila, ua weheia kekahi Hale Keaka nui, i wahi no lakou e paikau ai, i hiki ai i na wahine hanohano a pau ke hele e ikemaka i ua poe kanaka la o na moku komohana.

                Ua nui ka poe i hiki mai e makaikai ia lakou, ma ka manawa a lakou i hoomaka'i e paikau, na kane no me na wahine; ka poe iwihilo no hoi o ka papaakahi o ka hanohano, a ua piha a hu ka hale i ka ua mea o ka nui o ka makemake a me ka mahalo o ka poe i hele ilaila e nana ai. Ua mahalo mai ka poe makaikai no ka mikioi a me ka eleu o ka paikau ana, a me ka ui holookoa no hoi o ua puali la mai na'lii a na kanaka, ua hele wale a "ua puia pu no ke kula i ka nani e."

                O ka mea nona keia moolelo kekahi o na alii koa i hele pu me Linekona mai Ilinoe aku a i Wasinetona, a ua nui no hoi kona malama i ke kino o ka Paresidena ma ia hele ana, a ua manaoia e loaa ana no ia ia kekahi noho ana aupuni hanohano; no ka mea, ua pili kana mau hana a pau i ka maikai a me ka mahaloia; aka, aole no oia i ake nui ma ia mau mea ; aka, ua makemake oia e komo kino iloko o ke kaua o kona aina, a e pale me kona lima ponoi i kekahi o na poino e ili mai ana iluna o kona aupuni. A iloko no hoi o ke kaua no ka maluhia o kona aupuni kona haule ana mai ke kihapai aku o keia ola ana.

                Ke ola nei no kona mau makua ma Mechanicsville, a ua nele laua i ke keiki ole, no ka mea, o ka momi hookahi no ia o ko laua kihapai. He keiki punahele loa oia na kona mau makua, a ua piha pono no hoi ka puuwai o ke keiki i ke aloha pumehana no laua. A i ke ahiahi o ka la ana i hele ai i Vereginia, ua kakau mai oia i ka palapala malalo iho i kona mau makua, a penei no kana mau olelo :

"Head-Quarters First Zuaves

Camp Lincoln, Washington, May 23, 1861.

"E KUU MAKUAKANE A ME KUU MAKUAHINE ALOHA;—Ua kauohaia mai ka'u papa koa e hele ma kela kapa o ka muliwai i keia po. Aohe mea e hiki ai ia makou ke ike iho i na ino e kali mai ana no makou ilaila. Ke manao nei au, me ka hoouka kaua nui paha e hiki ai makou ke komo i Alexandria ; no ka mea, ua lohe mai nei au, he nui loa na enemi i hiki mai nei ilaila i keia la. Ina e hiki io mai ia mau mea e ko'u mau makua aloha, malia paha o ko'u haawina ka loohia mai i kekahi poino ilaila. Ina no nae e ili mai kekahi poino ia'u, e hooluolu olua ia olua iho ma ka manao ana, a me ka ike ana iho no hoi i ka hana nui a'u e hana nei; a i ka manao ana ano i na mea o ka la apopo, ke oluolu nei no au e hilinai aku i ka mea mana loa, ka mea i ike i ka haule ana o ka manu, pela no hoi ia e kiai mai ai, a e ike mai ai no hoi ia'u. E kuu mau makua aloha nui Ioa, aloha olua. Na ke Akua e hoopomaikai, e kiai, a e malama mai hoi ia olua.

ELMA."

                O kana mau olelo hope loa ia i kona mau makua, a ua maopopo no hoi i ka poe a pau i launa me ia, kona akahai, a me kona oluolu, a me kona ake pono. Mahope iho o kona kakau ana mai i ka leta maluna ae nei i kona mau makua, i kekahi la ae no hoi, hele oia i ke kaua, a make i ke ki powa ia ana e kekahi kanaka, o Iakesona ka inoa, a penei no ka moolelo o kona make ana :

                Mahope iho o ke komo ana o ka puali koa ona iloko o Alexandria, me ka manao e lawe ia wahi i wahi e noho ai, aole no he puali koa kipi o laila ia wa, aka, o na kanaka no nae a pau oia wahi, he pili no ka manao mamuli o ka aoao Hema; a ua kau no hoi kekahi poe i na hae kipi maluna o na hale o lakou, o ka hale nae i akaka loa, oia no ka hale Hotele o ua haole la nana i pepehi ka mea nona keia moolelo.

                A i ka wa a Kanela Ellsworth i ike ai, ua pii koke kona manao e kii e huki ia mea ilalo, me kona lima ponoi. Nolaila, i kona komo ana aku i ka puka o ka hale, halawai aku la oia me kekahi kanaka e ku ana, he palule a he lolewawae wale no kona kahiko, a ninau aku la oia i ke ano o ka hae e kau ae ana iluna o ka hale ; aka, ua puiwa loa ua haole la ana i ninau aku ai, a ua hai mai aole oia i ike i ua hae la, a pane mai no hoi he malihini oia, me ka ninau hou ole aku, o ka pii ae la no ia o ua o Ellsworth a hiki iluna loa o ka hale, a ma ke alapii kona kii ana a huki iho i ua hae la ilalo a hoi mai la; ia wa no nae ala mai la he mau haole i ike mua ole ia ia, a i ko laua ike mua ana mai ia ia, ua lele ko laua oili, aole no hoi i paa pono ko laua wahi kapa komo. Ma ia manawa hoomaka koke lakou e iho hou ilalo, o ke Kopala Brownell mamua, a o Kanela Ellsworth mahope pono iho, me ua hae kipi la no ma kona lima, a iho aku la lakou a hala he eono paha anuu o ke alapii a hiki aku la i ka papahele, ia wa no, puka koke mai ana kekahi kahaka, a aole no hoi he nana'e o na maka i kahi e; aka, kaupono

 

COL. ELMA E. ELLSWORTH.

I make ai i ke kipi Jackson, ma Alexandria, Mei 24, 1861.

 

aku la no i ka pu io Kanela Ellsworth la, a ki aku la i ka pu ana i ka puuwai ike mai la o Brownell ke Kopala, ke kokoolua no hoi ona i hele pu mai ai, i ke kau ana mai i ka pu, lele koke aku la ia a pale ae i ka waha o ka pu ; aka, ua paa loa no ka paa ana a ua kanaka nei i ka pu ana ; nolaila, ua hiki ole ke kapae i ka make, a kani koke mai la no hoi ka pu, a ku ma ka puuwai o Ellsworth, a make koke iho la oia ia minute no. Ia make ana aku la ona, huli koke ae la no ua o Jackson nei ke kipi, e kipu koke aku ia Brownell; aka, ua hala nae ka poka maluna ae o kona poo, a ia wa no hoi, aia ua kiia'ku ua kanaka la i kimo po mai ai ia lakou nei, a ua ku aku la oia i ka poka o ka pu a ke Kopala Brownell; a lele kino aku la no hoi oia a houhou i kona aoao a puka pu i ka Pahikaua, a mnke iho la o ua o Jackson ka mea nana i pepehi hala ole ia Kanela Ellsworth.

                Ua nui ke kaumaha o na hoahele o ka mea aloha i make aku, a ua nui no hoi ko lakou pilikia, a me ke aloha, o lakou wale iho no ekolu ke ku ana iloko o keia hale i piha paha i na kanaka ino, aole paha ; a liuliu iki, mahope iho o ka pau ana o ka eehia, a me ka menemene, alaila, o ko lakou kii aku la no ia, a hapai ae la i ko lakou hoa o ka inea a me ka ino, a holoi ae la i ke koko nana e hoohaukae ana i ka helehelena nani o Kanela Ellsworth, a nana iho la kona mau hoa ia ia me na maka no i hele a piha i ka waimaka. Ua hele no hoi a "Hahao pono iloko ka ukana a ke aloha, o ke kuko, o ka lia, o ka manao a haalele wale, hookele i Puna—e. O ka onohi kekahi o ka lai, ua pooa e ke kehau, uwe hanini ka waimaka o ka lehua, o na lehua pelekei mauka o ka waikuawa haule i ka la—e, o ka la a ko aloha i hiki mai ai ua ike no au—e." Pela iho la paha ka manao o kona mau hoa ia manawa. Hoihoiia'ku la kona (Ellsworth) kino kupapau, a hiki i kahi a kona puali i noho ai, a uwe nui lakou me ke aloha hemolele no ko lakou alii koa opiopio, a ma ia ihope iho hoihoi loa ia i Wasinetona, a ua waihoia kona kino iloko o ka Hale Alii o ke Aupuni o Amerika Huipuia; a malaila i hele aku ai na makamaka na hoa'loha a me ka poe e ae e makaikai aku i kona helehelena, oiai ua hele ka uhane. " A ua nana ka maka i kana ike hope loa ; ua apo no hoi na lima i ke apo hope loa ana; a o ka lehelehe ka ipuka o ka hanu, i Silaia me ka honi hemolele, he olelo aelike i aponoia i ka make."

                Mahope iho ua hoihoiia'ku kona kino i kona wahi ponoi, kahi a kona mau makua e noho nei, a malaila oia i kanuia iho nei. Ua uwe waimaka o Paresidena Linekona i kona lohe ana mai i ka make ana o kona hoaloha Kanela E. E. Ellsworth. A ua hanaia no ho he kanikau lealea nona e kekahi poe kaikamahine o Nu Ioka.

 

MOOLELO HAWAII.

HELU 4.

No ke ku ana mai o Vanekouva.

                Hiki mai o Vanekouva i Hawaii nei, i ka la 3 o ka malama o Maraki, M. H. 1792. Me 14 makahiki ia mahope mai o ke ku ana mai o Lono; ma Kealakekua kahi i hiki mai ai, aole nae i ku ka moku, kalewa wale no. Ninau aku la o Vanekouva ia Kalaniopuu, ua make nae oia, o Kamehameha nae ke alii mahope ona. Holo aku la o Vanekouva ma Oahu, a ku ma Waikiki, a malaila aku a ku ma Kauai. Ike oia ia Kaumualii, he kamalii wale no oia ia manawa.

                Hoike oia malaila i ke ahi kaolele, mahalo nui na kanaka me ka makau. Holo oia malaila aku a i ka aoao komohana akau o Amerika. I keia ku mua ana mai o Vanekouva, aole laua i halawai me Kamehameha. Elua mea hou a Vanekouva i lawe mai ai ma keia hiki ana mai ona, he mau lole ula elua, ua mahalo nuiia keia mau lole, o ke Kupuohi, a o kekahi ua kapaia o Kekualapu, no ka ula o ka lole kela inoa i kapaia'ku ai. Olelo o Vanekouva i keia ku mua ana mai ona, ua emi loa na kanaka a me na'lii, aole e nui e like me ka wa i hiki mua mai ai o Lono. I ka holo ana o na moku o Vanekouva mai Hawaii aku a Oahu, holo oia a ku ma Waikiki; aka, o kekahi moku ona holo aku la ia ma ka aoao akau o Oahu, a malaila i pepehiia'i ke alii moku, a me ka mea a-o hoku. Eia ka moolelo no ka make ana o na haole.

                I ka holo ana o ua moku la ma Koolau i Oahu, ike ae la na kanaka i keia mea nui kupanaha loa, kapa aku la na kanaka e kahea'na penei: " Kapuko-a nui e nee ae nei e! Holo ka moku makai, hele hoi na kanaka mauka, e hele hooho ai, Ka mea nui e! Ka mea nui e!" A kokoke e hiki i Waimea ; aia ia wahi ma ka aoao akau o Waialua.

                A hiki ae la i waho ponoi o Waimea, hoomakaukau iho la na kanaka o ka moku i na pahu wai, a i mau mea eha kekahi na lakou, i mau pahi, a hookuu iho la i ka waa-pelupelu o lakou iloko o ke kai, a holo mai la i uka o Waimea. O ka wai ka mea i manao nui ai lakou e holo ai i uka, ua kokoke paha e pau ka wai; Aole i kuuia ka heleuma o ka moku, e ka lewa wale ana no; Holo mai la lakou a pau i uka o Waimea, ukuhi iho la ua poe haole nei i ka nuku o ka muliwai, a no ka awaawa o ka wai hookoni hele aku la lakou i kahi e ono ai ka wai.

                Hoau hele aku la lakou i na pahu a lakou, pela no ka hana ana a hala loa iuka o ka muliwai. Ukuhi iho la a piha na pahu, hoau ae la kekahi poe haole ma ka muliwai, a o ua mau haole la mauka kai pepehi'a a make loa. Hele ae la ua mau haole la a hiki i kahi paapu o kanaka, alaila manao iho la na kanaka e pepehi. Hilikau aku la na kanaka i ka pohaku, o kekahi kanaka o Kapeleaiuku kona inoa, nou aku la ia i ka pohaku, a pa i ka auwae o kekahi haole a hina ia i lalo.

                A ike na kanaka o kela kapa ua hina ka haole ilalo, naholo mai la lakou ma keia kapa e pepehi i na haole. Pepehi iho la na kanaka, a uwe ae la ua mau haole la no ka eha, i iho la kekahi kanaka, " Ka! ke uwe ae nei, he kanaka no ka paha, kainoa he akua i ke alohilohi o na maka !" Pepehi iho la na kanaka ia laua a make. I ae la kekahi kanaka, " E akahele ka pepehi mai o oukou i ke akua, o Lonoikaualii na, he akua, ua make aku la o Lononui i Hawaii, koe mai nei o Lonoikaualii, o Pekeku nui ikaika na, he akua."

                Pepehiia iho la ua mau haole la a make, noholo aku la ka poe e hoau ana i na pahu a lakou ma kela kapa o ka muliwai, holo aku la a hiki i ka waa-pelupelu o lakou, panee aku la i kai. A hiki aku la na kanaka, ee ae la na haole i koe iluna o ka waa-pelupelu, a holo iki aku la no, a liuliu, ki mai la i na pu a lakou, aole he hoe aku, lana wale mai la no makai aku.

                Nana mai la kela poe o lakou iluna o ka moku, a ike mai la ua make kekahi poe o lakou, hoololi pono mai la ka ihu o ka moku iuka o Waimea, a ki mai la na pu o ka moku. I ae la na kanaka, "Heha la keia mea e o-e-o-e mai nei?" I mai la hoi kekahi, "Kainoa hoi he one a, he mea make, o ka a mai no hoi paha ia la, pau loa ka aina, pakele paha kakou i ka make ana iho nei o keia mau akua, o ka noho mai la ia iuka nei, pau loa kakou i ka make. Ki mai la ua moku nei i ka pu, mai ka la a po, a nalowale aku la.

                Hoi hou mai la o Vanekouva i Hawaii nei, mai ka aoao Komohana Akau o Amerika mai, a ku oia i Kawaihae, i ka la 14 o Feberuari, i ka M. H. 1793. Nonoi ikaika aku na kanaka ia Vanekouva i pu, i pauda, hoole o Vanekouva, aole e kuai ia mau mea. Ua makemakeia ia mau mea e ko Hawaii nei ia manawa; no ka mea, he manawa kaua ia, oia hoi ke kaua ana i lilo ai ke Aupuni o Hawaii nei ia Kamehameha I.

                I keia ku ana mai o Vanekouva, o ka lua hoi ia ; halawai laua me Kamehameha, a haawi mai o Vanekouva i na bipi ia Kamehameha. Ua lawe mai oia ia mau bipi mai Moneterei mai, he awa ia aia ma Meriko. Ua mahaloia kela poe bipi e ko Hawaii nei, no ke ano e, a ua kapaia ka inoa, " He Puaa-bipi." Oia ka hoomaka ana mai o na bipi e holoholo hihiu nei ma Waimea i keia manawa, a Maunakea.

                Holo o Vanekouva mai Kawaihae aku, a i ka la 22 o Feberuari, ku ma Kealakekua. Hana lokomaikai o Kamehameha ia Vanekouva, a launa pu me ia, no ka wai ole ma Kealakekua, laweia na pahu wai o Vanekouva e na kanaka ma kela a ma keia wahi, ukuhiia i ka wai ono a piha a hoihoiia'ku i ka moku, o ka uku, he mau iniha o ka hao. Olelo ao mai la o Vanekouva ia Kamehameha e hooki i ke kaua ana, a e noho launa me na'lii o Maui, a me Oahu, aka, aole i maopopo kona ae aku.

                Haawi o Vanekouva i mau lole maikai ia Kamehameha, haawi o Kamehameha i aahu hulu manu no ke alii o Beritania. I ka la 8 o Maraki, holo o Vanekouva mai Kealakekua aku, a i ka la 12 o ia malama, ku no ma Lahaina, ike o Vanekouva ia Kahekili, he elemakule oia; olelo ao mai o Vanekouva ia ia e hooki i ke kaua aku ia Kamehameha, a e launa pu me ia, makekewa ia olelo ao ana a Vanekouva.

                Holo o Vanekouva mai Lahaina aku a Oahu, a i ka la 20 o Maraki, ku no ma Waikiki. O Kalaikupule ke alii o Oahu ia manawa ; Ninau o Vanekouva i ke alii i ka poe nana i pepehi i ke kamana a me ka mea ao hoku ma Waimea, ma ka aoao o Waialua, a kena'e la ke alii e hailuku i ua poe la. Holo aku o Vanekouva ma Kauai, a malaila aku holo hou oia ma ka aoao komohana akau o Amerika.

                Hoi hou mai no o Vanekouva i Hawaii nei mai ka aoao Komohana Akau o Amerika mai, a hoea mai ma kai aku o Hilo i ka la 9 o Ianuari M. H. 1794; oia ke kolu o kona holo ana mai i keia Pae Aina. Aole oia i komo iloko o ke awa ; no ka mea, e pa ana ka uluau nui ia manawa, he makani pono ole ia ke ku ka moku ma ia awa.

                E noho ana o Kamehameha ma Hilo ia manawa. Holo aku oia maluna o ka waa, a ee aku la maluna o ka moku, a halawai ae la me Vanekouva. Holo pu o Kamehameha me Vanekouva maluna o kona moku, a ku ma Kealakekua, ma ka aoao o Puna a me Kau ka holo ana, a ku ka moku i ka la 12 o ka malama. Haawi o Vanekouva ia Kamehameha i mau bipi hou, a i mau hipa hou no hoi, ua makemake nui no hoi o Kamehameha ia mau mea.

                Ike mai la o Vanekouva ua mahuahua iki ae na pu kau poohiwi a Kamehameha, aka, aole i malama pono na koa ia Kamehameha i ka po a me ke ao ; no ka mea, he mea mau no ia i ko Hawaii nei poe alii mai ka wa kahiko mai, i hookahi kanaka nana e kiai i ke alii i ka po, ua kapaia ua kanaka la he kiai poo. No ia hemahema o Kamehameha, ao mai la o Vanekouva ia ia, i mai la, " E malama oe i na koa, e hoonoho papa ia lakou, e moe kahi papa i ka po, e ala kekahi papa e kiai mai ia oe, a pela no i ke ao, a pela no e malama ai ia oe i na la a pau o kou ola ana." A ao mai la o Vanekouva i na kanaka o Kamehameha i ka paikau.

(Aole i pau.)

 

HE WAHI KAAO

— NO—

KEAKA PEPA.

HELU 8.

                O KA HOOPOHA AE LA NO IA O Keaka Pepa i ua hua moa nei, o ka haule hou no keia o Debolo iloko o ka hua, o ka piha ae la no ia mai ka honua a hiki i ka lani. Ia manawa, o ka hoi hou aku la no ia o Debolo i ka lani, a loaa na poo he umi, o ka lele mai la no ia a hiki i kahi o ka hua, hookahi no ia mu-ka, ana ae o ka pau no ia.

                O ka uhai hou mai la no ia o Debolo, a loaa hou no o Keaka Pepa ma, kuni mai la no keia ia Keaka Pepa i ke ahi, o ka Keaka Pepa no hoi ke kahea ia Mele, " E Mele e ? ua hele au a wela." Pane mai la o Mele, " Auhea la hoi kahi apana aniani ?, 'Eia no," wahi a Keaka Pepa. Pane mai la o Mele, " haalei ia aku." O ka haalei aku la no hoi ia o Keaka Pepa i ka a apana aniani, o ka paa ae la no ia mai ka honua a hiki i ka lani, aole wahi e hiki mai ai ua Debolo nei, e loaa mai ai laua nei ia ia.

                No ka mea, ua hele laua nei me ka makaukau, i mea e pale aku ai i kekahi make a Debolo. A ma keia wahi nae, ua kokoke loa i ka honua nei. Oi noke mai ua Debolo nei, aohe wahi e hiki mai ai, o ka hoi hou aku la no ia i ka lani, a hiki keia i ka lani, hoi hou mai la keia me ka hamale, aole no hoi keia i liuliu aku hiki hou no keia i kahi o ke aniani, hookahi no ia kike ana aku, o ka na-ha-ha iho la no ia.

                Ia manawa nae, ua hiki laua nei i ka honua. Ia hiki ana no hoi o laua nei i ka honua nei, olelo aku la o Mele ia Keaka Pepa penei: "E Keaka Pepa e ! E-o aku la no hoi o Keaka Pepa, "E-o." Pane mai la o Mele, "E noho kaua maanei, hookahi a kaua hana o ka mahiai waina ; a e hoolilo no hoi au ia oe i elemakule, a ia'u hoi i luahine." A he mea maikai no hoi ia ia Keaka Pepa.

                O ka noho iho la no hoi ia o laua nei, ia manawa, o ka hoomaka iho la no hoi ia o laua nei i ka hana ana, o ke kanu aku la no hoi ia o laua nei i ka waina, ulu ae la no, a hua iho la no, a pala iho la no. A o laua nei hoi, ua hele iho la kahi Keaka Pepa a kolopupu, a o Mele hoi, ua hele a like me Polehekekai. Ia laua nei no e mahiai ana, ku ana o Debolo, ike aku la no o Mele, a o Debolo hoi aole oia i ike aku ia laua nei.

                Haawi aku la o Debolo i ke aloha, "Aloha olua," Aloha mai la no hoi laua nei, "Aloha." Ninau aku la ua Debolo nei ia laua nei. "Aole anei olua i ike iho nei i kekahi mau mea i hele mai nei maanei, oia hoi he kane, a he wahine? Pane aku la o Mele, "Ae! ua ike aku nei no maua, kala kahiko i au wale ai ka la, he kane no, a he wahine ui maikai. Ua haele mai nei no a ninau mai nei i ke kumu kuai o ka huhui waina, hai aku nei no hoi maua, elima dala