Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 46, 11 October 1862 — Kaikamahine Kahu Nene. [ARTICLE]

Kaikamahine Kahu Nene.

E nohnana kekahi Ali» wahine i kekahi manawa r ua make ke kane, a waiho iho rr«e ka wahine, he knikamahine maikai loa. I ka mnnawa o ua kaikamahme nei e u!u ao aua, hoopalauia me ke kiiiki a ka moi o kauwahi aku; i ka manawa o ua kaikamahine oei e mare ai, he mea pono ia e hele i kahi oke kane; nolaila, hoakoakoa ae la ka makuahine i na mea kumu kaai pii kn no kona hele ana t no ka mea, ua nui loa kond aloha ia ia. Hooana pu ako la ka makmhine i kahu no ke kaikamahine, a me na lto elua no ko laua hele ana. O Falada ka inoa o ka lio o kana kaikamahine, he lio oteb. Mamua aku o ko laoa hele ana, lawe ka makuahine i ke kaikamahine a loko o ka lumi, o-oki ae la ua makuahine nei i ka lima ona, a kahe iho ekolu kulu koko iluna o ka hainaka, a haawi alm i ke kaikamahine me ka olelo aku, 44 E ka*u kaikamahine aloha, e malama pono loa oe i keia mea, oia koo mea nana e kokua i kou maoawa pilikia." Maho- r peih«, eeae la baa nei iluna o ka lio, a hob akti I kahi o ke kane i hoopalaoia ai. l( !a la<za i holo ai a hala paha hookahi hora, A makewai loa iho la keia, a oielo akn i kona

kahu, " E !eW ibo hoi oe i lalo i wai no'u iK> ko oke hola." " loa he inakewai kou, e lele iho no oe ilalo e inu ai, aole au he nou," uahi a kahi kahu. No kona makewai \ loa, nolaih, lele iho ja ia i la!o e inu ai. Ia in e inu ana. olelo »e la ua mau kolu koko w*i, " Ina paha e iohe ko makuahioe i keia, haki paha kona puuwai/" Manao !a oia u:i hoohaohaoia in ; aka, aole nae oia i olelo aku, a ee ae la no keia i luna o ka Ud.

Holo aku la lauli nei a hala kekahi mau inile, makewai hou na keia do ka wela loa o ka la, ā i ka hiki hou ana o iaua ikaauwai, o'elo hou aku ia no ta i kahi knhu e okuhi i wai, no ka ixiea, ua poina iho la no keia i na «l' lo huhu a konakahu i pane mai ai. Aka, j>akike hou mai la no oa wohi kahu nei e likc rne mam(ia, Lele iho la no keia i lalo inu i ka wai, a noho iho la keia i lalo uwe; n (»lelo hou ae la no ua mau kulu koko nei, '• Ina paha e lohe ko makuahine i keia, naha inaoli kona puun*ai• ,, la ia i kulou ai e inu i ka wai, haule aku la ka hainaka iioko o ka wni, n lnweia aku e ka wai me kona ike ole, no ka mea, ua nui loa ke kaumaha o kona inanan. Aka. ua ike aku la nae ua wahi kahu nei ia mea, a piha loa iho la ia i ka olioli, p.o ka loaa ana iho la ia ia o ka mana, a n<'le iho la kona ia meai 1 kona hoi ana aku e ee ae i luna o kona lio, olelo aku ke knhu, •» No'u o Foladft, a e a-e oe maluna o ko'u lio. M A ke-na aku la ua kahu nei e wehe i ke kapa olii ona, a e haawi mai ia ia ; a mahope loa, koi aku Ia ua kahu nei, e hoohiki mai kela, aole e olelo ia mea i kahi o ke alii; ina ia aole e hoohiki aku, ina ua powaia. Aka, ke nana nei ka lio ia mau mea a pau lon. Ee ae la kahi kauwa maluna o Fnlada, a ee ae la ke kaikamahine alii maluna o ka lio o kahi kauwa ona, a hele aku la laun nei a hiki i ka hale nlii. Ia manawa, he mea e ka nui o ko lakou olioli i ko laua hiki ana aku, a holo koke aku ua keiki nei a hapai mai i ke kaikamahine knuwa i lalo, no kona kuhihewa o kana wahine ia, a iaweia'ku la ia e like me ke ano o ke nlii, a o ke alii maoli, hoonohoia i ka hale i Inlo. la manawa, me he nha'la la ia nana nna nku a ke alii i lalo a ike i ua kaikamahine nei, a olelo ae i ka maikui o ua kaiknmohine nei; hoi ia a ninau i ka hunona, Owai la kana mea i lawe mai ai ? '• O ! he knikamahine na'u i lawe mai nei i hoahele no'u." jK'la nku keia kauwa hookano; e haawi aku i hana nann, o ulu ne auanei me ka molowa. Aohe he hana a ke alii nona, aole no ia i ike i kekahi mea e ae, a mahope olelo ae, " Aia he wahi keiki nana e malama nei ka Nene, o kana ke kokua aku." O Cononulo ka inoa o ua wahi keiki nei; a hele pu iho ua kaikamahine nei me ia i ka maluina Nene. Mahope koke iho no o keia, olelo uku ua wahi wahine hoopunipuni nei i ke ulii, " E kauoha oe i ke kanaka e hele mai ianei i mea nona e oki ke poo o kuu lio; no ka mea, ua hoonaukiuki mai oia ia'u ma ke nlanui," O ka oiaio, ua makau ke kauwa o hni ka lio i kona hunu ino ana i ke kaikamahiuo alii, a olioli loa iho la ia i ka aeia ana e inake ua lio nei. I ka lohe ana o ke kaikmnahine alii ia mea, olelomalu aku ia i ka mea nnna e oki ke poo o ka lio, ina ia e oluolu e kakiaia ke poo o ka lio ma ka puka ana e puka pinepine ai me na Nene, i mau ai kona ike i kana mea i maa, o kona lio kahiko ; a ne mai la no hoi ua kanaka nei, a o ke okiia'e la no ia o ke poo, a laweia ma ua wnhi nei e kau ai, 1 ke knkahiaka nui, ialaua e hoa ana i ka Nene malalo akii o ua wahi nei, olelo ae la ia, " 0 Falnda, o kou wahi ka keia e kau ai ?" Pnne mui la no hoi ua poo lio nei, 44 E ke kaikamahine alii, o kou wahi ka keia e puka ai ? Ina puha e ike ana ko'makuahine i kou poino, alaila, e naha maoli ana kona puuwai." A pau ia knmailio ana a Inua, hoa aku la Inua nei i ka Nene a hiki i ke kula, noho iho la ia e wehe i ka l uioho gula ona; a no ka inaikai loa. nolaila, makemake o Conorada e loaa ia ia i elua lauoho, e kahea ae ana ua kaikamahine nei i ka makani, 14 Pa mai, pa mai ka makani, A puhi aku i ka pnpale o Coftorada; Ke kaa aia raa>noho pe*: , t , , s ! A pau kuu lauoho i ke kahiia." la mauawn koke no, e pa mai ana ka makani, a puhiia'ku la ka papale o ua \>*ahi keiki nei, a alualu aku la ia v a i kena manawa i hoi mai ai, ua pau ka lauoho i ka hanaia, nolaila, aole i loaa ia iia kekahi lauoho hookahi. No ia mea, huhu loa iho la o Cooorada, nolaila, aole ona pane aku, a noho iho la laua e malaum i ka Nene me ka paneole, a hiki i ka manawa e hoi ai. la kakahkka aei puka mai la no laua nei ma ua wahi nei f a olelo ae la no ua kaikamahine nei e like me mamua, 44 O Falada, o kou wahi ka ia e kau ai , ?M A pane mai la no ke poo lio, 44 E ke kaikamahine alii, o kou wahi ka keia e puka ai? fna paha eike ko niakuahine i kou poino, alaila, e naha maoli ko na puuwai." A mahope iho o ka hiki aua o laua nei t ke kula, hoao hou no o Conorada e kali i kekahi Uuoho, Kahea hou ae la no keia i ka makani, a puhia houia aku Uoo ka papale o Conorada, lilo aku la no ia ilaila e aluaiu ai a hoi mai ua pau ko iane» huoho i ka hauaia. A mahope iho o ka hoi ana o » iaua nei i kahak, he)e o Conorada a oleio aku i ka Moi, aole ia e malama hou ana i ka

nene me ke kaikamahine kauwa, Ninau mai' ka Moi, " No ke aha V "O! he hoooauki-' uki loa ia iai'u a po ka la,** peia aku o Conorada; a knuoha mai la ka Moi e hai aku ia ina meaa pau ana i ike ai. Olelo aku la no hoi ua keiki neif i na kakahiaka a pau a iaua e puka ai, o ka hana a ua kaikamahine ne» ka olelo me ke poo o ka lk>, a me ka olelo mai oke poo ia ia; a ina lana e hiki i ke kul», kahea kek i ka makani e puhi i ka papnle ona, me kealualu ona a loihi loa. I' ka pou ana o kana olelo, kaaoha mai kt nol ke alii e lio-a hou no laua i ka nene i kekahi kakahiaka ae; a o ke aiii i ua kakahiaka ae, pee ae la ia ma kahi o ke poo lio e kau I nei, a lohe aku la ia i ka olelo aku o ke kaikamahine i ke poo oka lio. A pau ia, hahai loa aku la no ua alii nei a hiki i kahi aj laua la e hanai ai i ka neoe, a pee ae la ia j iloko o ke opu nahelehele, a ike aku la ia i | ke kaikamahine a me Conorada e ho-a reai | ana i ka nene. a mahope iho noho iho la ila- i lo e wehe ai i ka lauoho, a kahea ae la i ka makani. Ike iho la ke alii ika pa ana mai o ka makani, a me ke puhiia ana o ka papale o Conorada e ka makani.

0 keia mau mea, ua ikeia e ka Moi, a hoi aku la ia me ka ike oleia; ai ka hoi ana aku o ke kaikamahine kahu nene i ke ahiahi. lawe ae la ka Moi ia ia a ma kahi e, a ninau aku ike ano oia mau mea. " Aole e hiki ia'u ke olelo aku ia oe, a i kekahi kanaka e ae. ua hoohiki au, aole au e hai i { ko'u mau pilikia; i na aole au e hana pela, i na ua powaia wau."' Aka, koi loa aku ka Moi e hai aku, aka, aole ona noho a hai iki. a mahope olelo aku ka Moi, * 4 Ina aole oe e hai mai ia'u, alaila, e hai aku oe i keia kapuahi." Hele aku la keia a ma kapuahi noho, a hai ae la i kona moolelo; 44 Eia au maanei kahi i noho ai," wahi ana, " ua haaleleia e na mea a pau ; aka, he kaikamahine! no nae au na ka Moi, a he kauwa ko'u mea | nana i hana apiki iho nei, a ma ia mea ua laweia ko'u.lole alii, a me kona lawe pu ana i ko'u wahi ma ka aoao o ka'u kane, a lilo iho nei au i kahu nene. Ina -paha e lohe kuu makuahine i keia, naha paha kona puuwai ike aloha." ia manawa, eku ana ka Moi mawaho o ka pukauwahi kahi i hoolohe ai, a i kona lohe ana, komo mai la ia a lawe aku ia ia mai kapuahi aku. Ia manawa, hookomoia keia i ka lole alii, a he mea ka-: mahao maoli ke nana aku no ka nani loa; a' kahea aku ka Moi i ke keiki ana, a olelo aku, he wahine wahahee ka wahine ana i lawe ai, a he kahu no ia no keia kaikama- j hine, a he alii maoli keia. i

Olioli loa iho la ke alii opio i ka ike ana i j ka ui lofi o keia kaikamahine, a me kona j oiaio ; a haiia ae la ka ahaaina, a kauohaia I aku na mea a pau e hele mai. Oke kaika-| mahine kauwa ma kekahi aoao, o ke kaika-i | innhine a ke alii ma kekahi aoao o ke kane j 1 a laua. Ika wa i pau ai o ka ahaaina,! i haawi aku ke alii makuakane i nane i ke | kaikamahine kauwa. •' Heaha la ka pono oj kekahi, iloko o kekahi ano, i ka hoopunipu-) ni nna i kona mau hal*u." Olelo koke aku ; ua knuwa nei, hookahi wale no mea pono ia j mea o ka hookomoia iloko o ka pahu i kakia-; ia i ke kui a wanawana, a i elua lio ka mea j nana e kauo maloko o na alanui a hiki i ko-j na wa e make ai. "Ooe ia wahine," pela . aku ke alii, "a ua hai mai la no oe i kou! hoopai, a e hana kokeia aku ana ia mea.' f | Hana kokeia iho la ka hoopai, a mahope iho, j inare ke alii opio i kana wahine, a noho pu laua i ke aupuni me ka oluolu. J. W.