Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 47, 18 October 1862 — Page 3
Ka Nupepa Kuokoa.
ila e noho ai na poe o na ano a pau. O ke kumu o keia hana ana a ka Paresidena pela, oia no ka hooemi ana iho ia mokuaina mai kona noho hanohano mua ana : no ka mea, i ka wa ana e noho nei, he hiki ia ia ke hoouna i kona mau Luna e hele e noho iloko o na Hale Ahaolelo o Amerika Huipuia ; aka, ina oia e hooliloia i Territory, alaila, aole e hiki ia ia ke hana ia mau mea, e like me Utah, a me kekahi mau wahi e ae e noho ana ma ia ano.
—Ua olelo waleia mai nei e haalele ana ka o William H. Seward i ka noho ana Kuhina Kalaiaina no Amerika Huipuia, a e lilo ana o Edward Everett ka mea e noho ana ma kona wahi ; aka, aole no he wahi mea a launa iki aku i ka maopopo, he mea olelo wale no paha wahi a kamalii.
—Ua hoikeia mai nei he moku kaua hao hou ka ko na kipi, aia i Apalachicola kahi i waiho ai i keia mau la, a e makaukau ana no ke kaua iloko o ka manawa pokole loa.
HE MOOLELO KUPANAHA NO GEN. SIGELA, A ME GEN. MCDOWELL.
I ka hoouka kaua ana ka o na koa aupuni me na kipi, 5 ka la 30 o Sepatemaba iho nei, ua lilo ia Gen. Sigela ke alakai i na puali koa aupuni a pau i komo iloko o ua hoouka kaua ana la, o ka Gen. McDowell puali nae kekahi i komo pu ; na Gen. Sigela no e hookahua ke kaua, a imi hoi i ke ano e hoouka aku ai. A i ka wa e hoomoana'i o na koa o na aoao a elua, kauoha oia i na koa aupuni a pau aole e hoouka aku i na koa kipi aia a kupono i kona manao, e kaua aku i ka enemi ikaika e ku mai ana imua o lakou, oia hoi ma ka manao wale ana'ku o Gen. Iakesona, aka, o Gen. McDowell, ke alii koa ma ke kihi hema o ka puali koa aupuni, hoouka e aku la no ia i na kipi malalo o Gen. Longstreet o ka Hema. Oia ka puali koa e ku ana ma ka aoao akau o na koa o ka Hema. Ia wa no nae a ko McDowell puali i hoouka aku ai, aia hoi lele mai la na kipi me ka ikaika nui, a hooauhee aku la i na koa aupuni ; ma ia wa koke no nae, hiki mai o Gen. Porter me kakahi mau koa hou, a ma ia manawa hoi hou aku no i na koa aupuni kahi o lakou i lilo aku i na kipi.
Ma ia hope iho hoomaka ke kaua pumehana mai kela a keia kihi o ke kahua, a nui mai la na koa i pio ia Gen. Sigela, a kauoha ae la ia i na koa i pio e laweia mahope mai o na puali koa aupuni, a malaila aku e hoouna loa aku ai a hiki i Wasinetona ; aka, mawaena aku nae o ka puali koa a McDowell ke alanui e hiki ai i kahi i manaoia, a i ka hiki ana aku o na koa i ka palena owaho o ka puali a McDowell, o kona hoole mai la no ia aole e ae i na koa pio e hele aku mawaena o kana puali. Hoi mai la ka luna koa ia ia na pio, a hai mai la i ke keakeaia ana o ke alanui o lakou e hiki aku ai, kauoha koke mai la o Gen. Sigela i ke Kanela nana e alakai i na kipi pio, e hele hou, a ina e keakea hou mai o Gen. McDowell, alaila, e ki koke aku ia ia i ka pu. O ka hele hou aku la no ia o ua Kanela nei me na pio, a hiki hou no i kahi o McDowell, hai mai la no ia aole e hele aku na pio mawaena o kana puali koa ; aka, hai aku la ke Kanela i ka mea i kauohaia mai ia ia e hana aku, ke hoole houia mai ko lakou komo ana aku iloko o kona puali koa, oia hoi ke ki koke aku ia ia i ka pu ; ia lohe ana o McDowell, hookuu koke mai la ia i na koa pio e komo maloko aku o kona puali. He nui no nae na koa pio i mahuka aku iloko o keia holoke ana a na'lii koa.
O ke kumu o keia hana ino kuloko, oia no ka lili ana aku o na Generala kekahi i kekahi, a o Gen. Sigela ka mea i inaina nuiia, no kona akamai a me kona kaulana.
—Ua olelo waleia mai nei e holo ana ke keiki a ka Moi o Rusia i Amerika, iloko o keia mau la iho.
—Ua loheia mai nei ke hanaia la ma Beritania na mokumahu hou he nui wale no ka Hema, a e makaukau ana paha iloko o keia mau mahina ae nei, he oiaio paha aole paha ? Pela nae ko makou ike ana iho nei ma na nupepa. A he mau moku hao no ka kekahi o na kipi i makaukau i keia wa.
—Ma na la hope paha o keia mahina e hiki ana i na koa pualu hou he 600,000 ke komo i ke kaua, a ina e huiia me na koa mua, e loaa ana ka miliona hookahi. He nui io keia mau koa, a ka enemi a lakou e kaua aku ai, he enemi nui ikaika no, no ka mea, he Piliku ao koa no ka Hema ; nolaila, aia no a ikaika ke kinai ana, alaila, pio keia kipi ana. A ina e pio ole i keia manawa mai, alaila, e hiki io mai auanei ka manawa a ka akau e kulou iho ai i kona poo, me ka hoike akea ae i ka hiki ole ia ia ke hoopio aku i ka Hema.
Na Palapala
Ka Pakipika
O KE KUOKOA— OWAI?
E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha. oe :
E ka Nupepa Pookela, ke Kilohana oi kelakela iwaena o keia Lahui; o oe no ka Lio holo kainepu, a holo peki iho i ke kula o Kahua, e naha ai ka puuwai, e ma-u-u ai ka puu moni ai, e kapalili ai ke ake-mama, e kapa-u-u ai ka oili, e lele ai ka hauli, i nei mea o ka olioli. I keaha ? " I keahake, he hau keama, i ka ninau, i ka uiui a waakioloa."
Ma nehinei, ua halawai au me ka Helu hope o ka Hoku Pakipika ; i kuu heluhelu ana i kona mau aoao mai mua a hope, a ma ka aoao hope o ua Helu la, loaa ia'u ka olelo pane a ka poe waha oioi, kikoola, kikoi, seku mai, hoino, opu inoino, opu kopekope, opu keemoa, palu heuheu, elemu paokee maka koekoe, a ke peku mai nei i ka Nupepa Kuokoa, a ke hoike mai nei i na hala, na kee, a me ke kina o ka Nupepa Kuokoa, oia na kumu ona i haalele ai ; e oki ka hoi oe i ka palau lahi a kahi saaka e noho la ma Akiala, o Honomaele i Maui.
Akahi: No ka puni mikanele, a pela'ku, Eia, ke pane aku nei ; heaha iho la ka hewa o ka puni mikanele a puni maemae i kou manao? Pono no! pono mau! i nei mea he puni misionari a puni maemae ! " Ahe ! haalele iho oe, a me oukou hoi o Honomaele, hee na makou okoa e ku iho mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Manokalanipo; malia paha o oukou wale iho la no o Akiala kai haalele, koe no ka hapa-nui o Maui Hikina, a me Maui Komohana, malia paha o oukou wale no kai opu hoomaumau hala, i ka Nupepa Kuokoa, no na kina au i huli kole mai nei, koe iho no kekahi poe o Honomaele ; e hia tausani ko oukou nui o Akiola kai lawe i ka Nupepa Kuokoa. A ke manao nei ua tausani poe lawe nupepa nei e haalele.
Alua : Aohe waiwai ; no ke kumu ekolu, kinikohu no i ka haole keokeo, eleele, hapa keokeo, hapa eleele, iliulaula, hapa iliulaula, kanaka mikanele, kanaka mikanele ole ; ka-naka olelo haole, olelo maoli, olelo pake, ole-lo Farani, olelo Rusia, Olelo-e, olelo Beritania, olelo Potugala, olelo Sepania, a pela'ku. Aohe kanaka kohu ole, he kohu wale no ! No ke kumu eha, elima, eono, ehiku ; aohe io, he iwi wale no, he lealea kakau, he mea hoohuli wale i ke aniani ike o ke kino, e hoopau manawa ai.
Ewalu: "Ua ike makou he haole o Wini ;" Ahe ! no ka haole ana ka o Wini, ka mea o iala i haalele ai, no keaha no ia hoi ko mea i hoi ole ae ai a ka Hale Paipalapala o ka Hoku Pakipika, a noho ana ua kanaka iliulaula i ka Papapai, a haukae ana hoi paha ua kanaka puni hookae nei i ka pepa me ka inika, i nana aku ai hoi paha makou i keia poe lawe nupepa i ko hana ike, e ahu mai ana kinohinohi, a ua mea he waha lolo, molowa ole ka lehelehe i ka wahako'u.
Eiwa: Aohe wahi mea a pala iki o ia kumu, he opala wale no, ke kiola nei au ia kumu ma kahi hooleina moka. E ke hoa ! ua ike iho nei ko'u mau kii onohi i kou kukulu manao ana ma keia Helu pau o kekahi nupepa a kakou ; no keaha la hoi ko mea i lawe ai, a me kou poe hoa o Akiala i ka Hoku Pakipika ? No ka mea hoi, he haole o Mila, ka mea nana e pai ka nupepa au e manao la e lawe ? Ke olelo nei oe, no ka haole ana ka o Wini kou mea i haalele ai i ka Nupepa Kuokoa ; ka mea nana e kuu-pau mai kihikihi o Keomolewa, ku ke ahua i ka Uwapo o Ulakoheo. " Hewa kuu maka i ka nui o ka lehua, ua auka wale i ka loa," o ua mea he nu hou, no ke kahua kaua mai.
I kuu manao maoli, e like me kuu ike e nana nei i nei mea o ka makemake i na nu hou no na aina e mai, ua maopopo i na hoike e noho aku nei mai ka hikina a ka la i Makanoni, a hiki i ka la welo i Lehua. A oia hoi ke Kilohana Pookela Oikelakela iwaena o ka Lahui Hawaii ? Owai ia, o ka Nupepa Kuokoa no hoi paha, a kahi keiki o Akiala e kuehu mai nei i ka lepo la ; e kuehu wale no nae oe i ka lepo, aole e pula ana na maka onaona o ka manu ai pua lehua o Haili, he halia ! he hakoi ! ! he hakoi ! ! ! ko na manu o ka lewa e ake no e minoi i ka momona o kona pua, aala, onaona, kupaoa, paoa, mokihana i ka ihu o ka ipo-ahi, o ua mea he nani — e ! he hiwahiwa, he manuunuu, he hookaaku ka lehua o ka Makoa, he keiki na Kuahine, ea mai hoopaki, ea mai paki-ki ka ua mea o ka nui o ka waiwai o ka Nupepa Kuakoa.
He keu oe e kahi keiki o Akiala, nohea la ka poaeae o kou mau maka i ike ole ai oe i ka waiwai nui o ka Nupepa Kuokoa imua o ka nupepa au e manao la. "E lawe ! e lawe ! ! e lawe nui aku ! ! !" E Kailiuli— e, ke manao hou nei no wau, o oe wale no o ko oukou wahi kai haalele, a hoopailua, a luai i ka Nupepa Kuokoa, koe aku no o iala, a me lakou la aku, o oe wale no kai kakau inoa mai nei ma ka aoao kue i ka Nupepa Kuokoa. Ea ! malia paha he mau tausani pepa e paiia nei, a keu aku. E ke hoa ! e nana pu iho kaua i kahi mele o ka nupepa.
Eia la! Eia la!! Eia la la!!!
Huhewa ! Huhewa! ! Huhewa wale oe ! ! !
Kainoa ! Kainoa ! ! Kainoa ua pau ! ! !
Ka oe! Ka oe!! Ka oe hana!!!
Noa ! Noa ! ! No Asia mai oe ! ! !
Pouli ! Pouli ! ! Pouli Aferika ! ! !
Auhea wale ana oe,
E ka nupepa Kuokoa,
Ua hele wale oe a puahi,
I ka noke a ka ino nui,
Kuehuehu mai na ale,
O na aoao kipi kue,
Auhea oukou e na hoa,
E lawe nei i ka nupepa,
Ku no kakou a eu like,
E kulai wale no ao-e hina,
He ku na ke aalii-kumakani,
O ka iki ulu mai no ia,
Nana e kaa ke one o Kahualoa,
Ua pau, ua pau, ua pau keia.
Ke hoi nei ko ka pohu o Kona keiki, ke kohai mai nei ka lau o ka niu ua pa ka eka. A paneia mai, alaila, e pane aku no. Owau no me ka mahalo. KALAIOKONA.
Kona Hema, Hawaii, Sept. 30, 1862.
Ka Hoopunipuni Nui !
E ke Kilohana Pookela o ka Lahui, Hawaii, ka palekaua hoi o ko ke kanaka kuokoa mau pono, a me ka auwai hoi e hiki ai i na poe a pau ke pale i ko lakou mau inoa e hoohapala waleia mai ana e ka poe ake hoopunipuni; a no ko'u ike o oe io ka ilina e hiki ai i na mea a pau ke kamailio no kona mau pono, a nolaila hoi au e kipa nei i ou la me na manao mahope nei, i mea e pale ai ia'u iho a me ko'u makamaka, i na mea ino e hooili waleia mai nei i luna o maua, e kekahi hoa kakau o ka Pakipika, no na ka inoa kapakapa o " Waialeale," i hoopukaia ma ka Helu manuahi o ua pepa la.
Ke olelo nei ua Waialeale nei ma ke ahiahi ka o ka la 5 o Sepatemaba iho nei, ua ike oia i ka Lunakanawai o K. Maui, a me kekahi kanaka hoopukapuka ka no Honoma-ele, H. Maui, e ona ana. A no ka mea hoi o ka mea nona ka inoa malalo nei, kekahi mea e noho ana ma kekahi apana o ka mokupuni o Maui, i like ka hua mua o ka inoa me ka mea i haiia e ua epa nei o ka Pakipika, nolaila, ke kapa aku nei i na mea a pau i ole-loia e ia he hoopunipuni mai ka mua a hiki i ka hope, a he hiki no hoi i ka lehulehu ke ikemaka no lakou iho i ka epa io o ka mea nana i kakau ua kumu manao la ; no ka mea, ua huna oia i ka inoa maoli, me ke kapa ia ia iho i ka inoa aole nona.
He mea mau i ka poe e noho ana i kahi haahaa, a nona hoi ka hanauna ino, ka hana wale mai i ka inoa maikai o ka poe pono me ka manao ma ia hana ana la e hoonuiia aku ai ka poe e hele pu me ia ma ke alanui lapuwale aua e hele ai. Pela keia Waialeale, ke ake nei e imi i mea e ino a haumia ai hoi ka inoa maikai o ka poe pono, i kumu e nui ai ka poe i like me ia ka lapuwale.
Aole au i kakau i keia me ka manao la ua manaoioia na mea a ua Waialeale nei i kakau iho ai ; aka, no ka manao wale no e hoike aku i ke ano o ka mea lapuwale nana i kakau i ua kumu manao la, me ka waiho akea aku hoi i kona ano io, i hoomaopopoia ka hoopunipuni o kana mau mea i kamailio mai nei, o maa auanei ka poe oia ano i ke komohewa iloko o ke kihapai i waiho ai o ka inoa maikai o ka poe noho pono, e hooikaika'i me ko lakou mau manao kolohe a epa no hoi, e hooili aku i ka hewa, i kahi a ka hewa e hiki ole ai. A oia iho la no ke kumu o ko'u kamailio pokole ana maanei. S. K.
Honolulu, Oct. 16, 1862.
He olelo pane ia P. R. Heeia.
]Ke koena o kela pule mai.]
Ke ninau hou nei au ia oe, nawai mai keia mau rula hoopunipuni au ? Na au mau kumu pope mai no anei, a i ole ia, no na mamala olelo paha a Ami ko kumu i ao ai i keia mau rula, naauao wahi au ? Malamaia no ko mau rula, pomaikai iho la no ua kanaka i ka imi ikaika ana me ka hou o ko lae. I noho a i puka ae mai ke kula nui o Ahuimanu, alaila, ua loaa iho la no ke kumu hana a ua kanaka e ao ai i ko mau haumana, he nani ia ua ike ua kanaka i ka olelo Latina, a wili iho no ia ike i loaa ia oe me ka wahahee, pela no ka olelo Farani, a wili pu no, pela no me ka olelo Helene, pai pu no me ka hoopunipuni a me ka epa i mahuahua, alaila, hikiwawe ko waiwai, a kaulana ko inoa i na olelo paakiki o ka wa kahiko. Eia hoi ke ninau mai nei oe me ka olelo mai, " Aole ka he make haawi aku ia oe i ninau, a loaa kaa ninau ia makou, alaila, pono ka ninau aku ia oe." Ina hoi ha oe pela e hana ai, heaha hoi ka mea i imi mua ole mai nei i na ninau a G. M. Koha ka Lahainaluna, a loaa la hoi ia oe, alaila, haawi ninau mai la hoi oe ia makou ? " Maikai Kahiki," ka ua mea lolelua o ka manao la e ke hoa. A anei au la kuupau au ia oe e ke hoa kaau o na kauna la i kaahope ae nei, e noho oe iloko o ke ao lipolipo o ka hoka, a me ka inoa o ka Luakini o oukou e ku nei o Roma.
No na ninau hoi au i hooninau mai nei he hemahema loa la i lohe oe. Aole anei oe i ike i ka weheweheia ana o na ninau au ? A ua ike hoi au a me o'u mau hoa Lahainaluna i ka hemahema io ma ka olelo Hawaii, e iho ka ninau a Beni ka mea aole i hele i ke Kulanui, mamua o kau mau ninau i hoohelelei mai nei imua o ko makoa mau maka me ka manao i luhelelei i na materia i hoopiliia ma na letina ike o lakou nei. Ke ma-kemake nei au e hooponopono hou oe i ko mau questions (ninau) a pololei loa, alaila, hooili hou mai e imi au, a me kuu poe hoa Lahainaluna, a noho malie i ka la wela haoa o Puopelu, i ahona i ka malu o ka Inia oia kula . E imi hoi oe i na ninau a kuu kaikuaana a G. M. K. a loaa hai mai.
E imi oe ia mau ninau a me au mau Kumu Pope pu kekahi i loaa, a e hoike mai ou-kou i ka oukou loaa a pololei no ia mau ninau maloko o na malama okoa 3 o keia makahiki. Pela hoi au a me kuu poe hoa, au i ninau mai nei ma ka olelo latina, e imi hou no au ia mau ninau a hoike aku ia oukou maloko oia wa i oleloia. Ina hoi i loaa kau mau ninau ia makou, a loaa ole hoi ka ma-kou ia oe a me au mau Kumu, alaila, maluna ou keia huaolelo (you are shameless.)
J. P. KELIIKANAKAOLE.
Honolulu, Oahu, Sept. 14, 1862.
PULUPULU, PULUPULU.
NO KA NUI O KA MAKEMAKE E kanu na kanaka, o keia Pae Aina i ka Pulupulu, nolaila, ke ae nei au e lawe i ka Pulupulu, i kanu ponoiia e ke kanaka Hawaii, i uku no ka
"NUPEPA KUOKOA."
Penei: — O ke kanaka Hawaii e haawi mai ia'u ma Honolulu nei, i na paona pulupulu maikai i kanuia i Hawaii nei, he umi (10;) e loaa ia ia ka PALAPALA HOOKAA no ka " NUPEPA KUOKOA " Buke 2, no ka makahiki 1863. E lawe no au i ka pulupulu i pau i ka waeia, a i wae ole ia ka anoano.
Auhea oukou e ka poe i nele i ke dala, me ka makemake nae e lawe i ka Nupepa. E hele oukou e kanu i ka pulupulu, alaila, e loaa no ia oukou ka Nupepa, a me na pono e ae o keia ola ana.
EIA HOU. — E kuai no au i ka pulupulu maikai a pau i kanuia e ke kanaka maoli iloko o ka makahiki 1862, me ka uku i
20 KENEKA NO KA PAONA HOOKAHI,
oia hoi ka $5.00 no ka 25 paona. Aka, i na e hoolaha kekahi poe Kalepa o Honolulu nei, e uku ma ke dala maoli no ka pulupulu, alaila, aia no i ko'u manao ke kuai aku a me ka ole, mahope o ko lakou hoolaha ana. No ka mea, ua makemake wale no au e paipai aku e kanuia keia kumu waiwai hou, ma keia Pae Aina. No-laila ko'u hooia ana'ku i ka lehulehu, i hiki ia la-kou ke kuai aku i na mea a pau a lakou e kanu ai.
Owau no o H. M. WINI,
Luna Pai o ke Kuokoa.
Honolulu, Oka. 1862.
Olelo Hoolaha.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o MAAU w, no Honolulu, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai, a hoike mai ia lakou iho, imua o ka mea Hanohano o G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Halehookolokolo, i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakahi, oia ka la 3 o Novemaba, e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa, e hooponopono la ka moo waiwai a Kamaha, ka luua hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona, i ole e hooko ia ua moo waiwai la, a e hoopau ia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la. JNO. E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oct. 14. 1862. 47-2t
Olelo Hoolaha.
NO KA MEA, UA NOI PONOIA MAI KA Mea Hanohano o G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kaheiheimalia me Kalaauala, na Luna Hooponopono Waiwai o PELEULI, no Waikiki, i make aku la, e aeia laua e kuai aku i ka waiwai paa o ua mea make la. Nolaila, eia ka mea i hoakakaia, na na mea a pau i pili e hoomaopopo, o ka Poaono, oia ka la 25 o Okatoba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, e hoolohe i ka manao noi a me ka manao kue ma ia hoopii ana, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu. JNO. E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oka. 16, 1862. 47-2t
OLELO HOOLAHA.
OWAU O KA MEA NONA KA INOA malalo iho, ke hookapu aku nei au i ko'u aina kuai e waiho nei,
Ma Manienie, Hamakua, Hawaii,
o ka poe e hele ana e ohi i kuu pepeiao, kukui, a me ke ano laau, i ulu ia e na pepeiao maluna o kuu aina. Ua kapu loa, o ka mea kue ina olelo i haiia maluna, e hopu no au ia ia, e like me na olelo o ke Kanawai o ka Aina, mai hookano wale mai na makamaka, a hele mai e ohi i na pepeiao maluna o kuu aina, ma ke ano o ko kakou noho ana, aole loa no e hele mai a ohi ua kapu loa no. LETEL. KAINANA.
Manienie, Ham., Hawaii, Sept. 21, 1862. 47-1m*
Olelo Hoolaha.
NO KUU IKE ANA I KA OLELO HOOlaha a ka Lunakanawai Kaapuni a J. Wight, ma ka Helu 45 o ka Nupepa Kuokoa, ma ke noi a Kahulu o Hamakua, e hooponopono i ka waiwai
O Kalua,
o Honokaia, Hamakua, i oleloia ua make, ke hai aku nei aa ma ke akea i ike na mea a pau. Eia no au ke ola nei, ma Lahaina, Maui, ko'u wahi e noho nei, owau ka mea nona ke kuleana, Helu 8,272 e waiho la ma Honokaia. Ina paha noia waiwai ka hoopii ana, alaila, he makehewa, ua oki ka hooponopono ana.
Owau no, J. KALUA.
Lahaina, Oct 14, 1862. 47-2t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE MAI AUANEI OUKOU E NA A pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au ia oukou, ua kapu loa keia apana aina,
Ma Kuikuiae,
i kula, Maui, aole e hooholo i kekahi Bipi, Lio, Miula, a o kekahi o na holoholona paha, ina e loaa ia'u, e hopu no wau a hoopaa, a e hana no wau e like me ke Kanawai.
K. KAUHI KUELAKALA.
Makawao, Maui, Oct. 8, 1862. 47-2t*
Kanaka Hana !
O KA MEA NONA KA INOA MALALO iho, ke makemake nei oia i mau
Kanaka Hana,
he umi, e hana ma kona Aina Raiki. O ka poe opio ua maa i ka mahiai ka pono, ua kuonoono ka noho ana o ko'u poe kanaka, nui ka ai a me ka i-a, maikai ka hale nono a me na mea a pau. O ka poe e makemake ana e hoolimalima, e hele mai a e kamailio pu kakou. J. PULA.
Honolulu, Oct. 17, 1862. 47-1m
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU O KELA ano keia ano, o makou o ka poe nona ka inoa malalo nei, ke hookapu aku nei makou i ko makou aina hoolimalima,
Ma Kaala, Kaiwiki, Manawaialea,
ma Hamakua, Hawaii, aole e hele na holoholona, Lio, Bipi Hoki, Kekake, Hipa, Kao, maluna o ua mau aina ia i haiia maluna, o ka mea komo hewa a hoopoino i na mea kanu e hoouku ia oia i hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, pela hoi ke kai, aole e lawaia kekahi waa maluna o ua kai la, a me na mea e pili ana mauka iho, ina i loaa i kekahi a me ko makou luna o keia mau mea i haiia maluna, e hopu no e like me ke Kanawai, no ka oiaio ka kakau nei ko makou mau inoa malalo iho. Kanekuapu, Uiha,
Kaaua, Kaaukai,
Aua, Haili,
Kuamoo, Kahalau,
Moanauli, Koapaki,
Kama I, Makaio.
Na MOKE BOLAPOLA.
Luna Aina o Luka Keelikolani.
Hamakua, Hawaii, Oka. 4, 1862. 41-1t*
MAIKAI WAIPIO, HE ALOLUA NA PALI. — Ua ike makou i na palule huluhulu ai ka manu, ma ka hale kuai o Keoki olelo e, oia hoi na palule kakau ulaula, keokeo, ahinahina, a me na ano lole e ae no hoi he nui wale. E hele ae e nana no oukou iho ma kona halekuai, mauka iho o ka hale uinihepa humukamae.
AWA O HONOLULU
No ka Moku ku mai.
Oct. 10—Kiapa Am. Fanny, mai ka Atika mai, me 1500 barela aila, 27,000 paona iai kohola
10—Kamoi, mai Kahului a me Lahaina mai, me 80 barela palaoa, 10 bipi, a me 7 ohua
10—Kalama, mai Koloa a me Nawiliwili mai, me 20 paila wahie, 14 barela aila bipi, 30 ili bipi, 1 barela uala, 1 pahu waiubata, a me 6 ohua.
11—Kiapa Am. Comet, he 13 la mai Kapalakiko mai.
11—Odd Fellow, mai Hanalei mai, me 22 paila wahie, 35 puaa, me na waiwai e ae, a me 26 ohua.
11—Hana, mai Hilo mai, me 112 pahu a me 12 barela malakeke, 2 eke kope, 9 eke pepeiao laau, 3 ili bipi, 1 pahu hao, a me 12 ohua.
11—Kamehameha IV., mai Kawaihae mai, me 117 barela uala, 1 barela aila bipi, 3 pahu lole, 1 pahu 3 ope ili, 110 ili kao, 1 barela aila, 10 bipi, a me 2 ohua.
14—Maria, mai Lahaina mai, me $2,000
14—Ema Ruka, mai Ulupalakua a me Lahaina mai, me 200 pahu ko, 20 barela malakeke, me 5 ohua.
10—Kiapa Olelo e Sylphale, he 133 la mai Bremen mai, me ka waiwai no Melehers & Co.
15—Manua Rusini Abeck, 3 pu, he 14 la mai Kapalakiko mai, e holo ana i Kina.
Ke kauohaia'ku nei na Lunakula, a me na Kumukula, e hooili mai i ka inoa o ka poe Hanau, Mare, a me ka poe Make, i hoolahaia'i ma ka Nupepa Kuokoa. E kakau mawaho o ka palapala ia H. M. Wini, Luna Pai o ke Kuokoa; a i ole ia, e haawi ae i na Luna o ke Kuokoa.
HANAU.
Sept. 8, ma Kapalaoa, Hawaii, hanau o Kealohapauole (k,) na Kuakahela me Keaka.
Sept. 28, ma Kawailoa, Waialua, Oahu, hanau o Kealai (k,) na Ui me Nahakuaina.
Oka. 3, ma Kealapii, Waialua, Oahu, hanau o Mose (k,) na Mahu me Kaoui.
Oka. 2, ma Kamananui, Waialua, Oahu, hanau o Kale w., na Kealohi, he keiki kamehai.
Oka. 4, ma Kawailoa, Waialua, Oahu, hanau o C. W. Lene k. na C. W. Lene me Mere.
MAKE.
Oka. 15, ma Kawaiahao, Honolulu, make o Keoa (w.)
Oka. 8, ma Puuahia, Manoa, make o Puou (k. )
Oka. 4, ma Kealapii, Waialua, Oahu, make o Mose (k.)
Oka, 8, ma Lokoea, Waialua, Oahu, make o L. Kahuna (k.)
KA MOKUAHI
" Annie Laurie,"
HANALE,.................................................Kapena
E holo ana no
MAUELE, Lanai,
LAHAINA,
KALEPOLEPO,
ULUPALAKUA,
HONOIPU,
KAWAIHAE,
KAILUA,
a me Kealakekua.
I KA
Poakahi........................Okatoba 20.
I ka hapalua o ka hora 4.
Ku mai ma Honolulu nei i ke kakahiaka o ka Poaono.
JANION, GREEN & CO.
Honolulu, Okat. 9, 1862. 45-tf
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, O maua, o na mea nona na inoa malalo nei, ke hookapu aku nei maua i ko maua aina kuai e waiho nei,
Ma Kainehe, Hamakua, Hawaii.
aole e hele na holoholona : Lio, Bipi, Kao, Hipa, Hoki, Kekake Puaa. Maluna o ko maua aina kuai i haiia maluna ae, o ka mea komo hewa a hoopoino i na mea kanu, e hoouku ia oia i hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, no ka mauu hoi, he hapawalu (12 1/2 keneta) no ke poo hookahi. Ina aole e loaa mai ka uku e like me na mea i oleloia maluna, e hiki no ia maua ke hoopii e like me ke Kanawai. JOHN KAUWAKI.
NEHEMIA I.
Kainehe, Ham., Hawaii, Oct. 1, 1862. 47-2t*
OLELO HOOLAHA.
OWAU O KA MEA NONA KA INOA malalo iho nei, ke hoakaka aku nei au ia
Maria Kanakaokai,
ua makaukau au a me ko'u mau hope, e komo iloko o na apana aina ana i papa mai nei me ke kumu ole, a me he puhipalalu la. Ina pule hope o keia mahina, e lawelawe ana kuu lima ma ua mau apana aina la, me ka makau ole. I makaukau ai i ka hopu ka mea nana i papa. A me ka hoopii wahi ana i hoike ae nei ma ka helu 46 o ke Kuokoa, nolaila keia hai mua ana aku ia ia. Me ke aloha, E. P. KAMAIPELEKANE.
47-2t*
KALO KUAI, KALO KUAI.
KE MAKEMAKE NEI KA MEA NONA ka inoa malalo nei, e kuai aku i kana mau
Loi Kalo Maikai,
e ulu nei ma Wailele, Apana o Manoa. O ka poe e makemake ana e kuai i ua kala la, e pono e hele mai e ninau ia
47-2t HANALE BALAWINA.
Olelo Hoolaha.
E IKE AUANEI OUKOU A PAU E NA kanaka ke nana mai i keia Olelo Hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, no kuu Kuleana Aina nona ka inoa i kapaia.
O Pohakuokauhi,
ma Wailuku, Maui Komohana, nona ka Helu 3360, ma ka Palapala Sila Nui, ua lilo loa ia'u ma ke ano Alodio, i kakau inoa ia e Kamehameha IV, a me ke Kahina Nui, i hookoia mai hoi ia'u ma ka la 29 o Mei, A. D. 1862.
A nolaila, ke papa aku nei au i na kanaka a pau e hana ana i ua Kuleana ia o'u, a mahiai paha, me ka manao no lakou ia wahi, a no ko lakou mau Haku mai paha, a ma keia Olelo Hoolaha ua lilo ka lakou hana ana i mea ole, ua lilo loa ia'u ia Kuleana a me ko'u mau Hooilina a mau loa aku. Ina o ka poe kanaka, a mau kanaka paha e kue ana i keia mau olelo papa a'u, alaila, e hiki no i kuu Hope Luna ke hoopii ia lakou ma ke Kanawai o ka Aina, oia hoi o Kemano.
JOSEPH LULANA.
Waikiki Waena, Sept. 22, 1862. 44-1m*
OLELO HOOLAHA.
OWAU O KA MEA NONA KA INOA malalo iho nei, ke kauoha aku nei ua ia
Kamakahi (k,)
e noho ana ma Lumahai i Kauai. E hele mai oia me ka lawe pu mai i kona mau dala aie ia'u ($10.00) a me ko'u poho pu kekahi $4.00. A ina aole oia e hiki mai a hala na la 17 mai keia la aku, alaila, e kuai lilo aku no wau i keia apana aina kuleana ona e waiho la ma Kaneohe, Koolau, e like me ka mea i hooholo like ia e maua ke kaa ole mai keia mau dala i olelo ia maluna. Me ka mahalo. JOSEPH KALAMA.
Kapuukolo, Honolulu, Oct. 4, 1862 45-2t*
OLELO HOOLAHA.
O KA POE A PAU I AIE MAI IA Andrew Lawrence, o Kalihi, i make aku nei, ke kauohaia aku nei, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei; a o ka poe a pau i aie aka ia ia ke kauohaia aku nei, e uku mai i ka mea nona ka inoa malalo. J. LILOA.
45-3t Luna Hooponopono Waiwai.
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, KE nana mai lakou, ua kapu i kela mea keia mea ke hoaie aku i kau wahine mare,
Ia Kawao.
oiai e kaawale ana maua. (45-4t*) J. HAO.
J. P. HUGHES.
MEA HANA
NOHO LIO!
AIA MA KA HALE KUAI O KA mea nona ka inoa maluna nei, he Noholio Pelekane a he Noholio Meleka, a me na Noholio Wahine, o na ano a pau, na Noho Paniolo nu hou.
NA HAO WAHA a me NA KEPA o na ano a pau,
NA KAULAWAHA, a me na mea e pono ai ka lio.
NA ILI KAUO o na ano a pau.
NA EKE ILI.
NA HUIPA.
NA HAO KEEHI.
NA PALAKI LIO,
NA KAHI LIO.
A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na lio a me na kaaholo, a e kuai ana no ia mau mea,
No ke kumukuai makepono loa!
Aia no ke wai mau nei malaila na pela mauu.
O na pela pulu, na pela hulu, a me pela uwaea. E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai.
Ua hanaia no na kaa lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi.
Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ka'u oihana me ka maikai.
E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka'u oihana. E loaa no wai ia oukou ma Monikahaae, ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu.
J. P. HUGHES.
Honolulu, Okatoba 4, 1862. 19-45-1y
E MAKAALA!
OWAU
O KAMUELA,
KA HOA KUAI O NA
KANAKA HAWAII,
NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka iho o ka
Hale Hookolokolo
ma Honolulu. Ke hai aku nei au ia oukou, he mau la ku wale no keia o kuu moku papa,
O "Francisco,"
a ke ku mai oia, e loaa ana ia'u na
LAKO KAPILI HALE
o kela ano, keia ano.
EIA NO KE WAIHO NEI.
NA:
PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.
LAAU HALE, o kela ano, keia ano.
PILI HALE,
PINE,
AAHO,
KEPA,
PANI PUKA
PUKA ANIANI,
OLEPELEPE,
KUI,
PENA,
AILA PENA,
WAI HOOMALOO PENA.
IA MEA AKU, IA MEA AKU,
Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAInA au, he hiki ia oukou e ka Lahui
Mai Hawaii a Niihau,
ke kipa mai i o'u nei. E hiki ana no na moku papa o'u i na manawa a pau, a hoolako mau ia'u. He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena. A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la Aka, he hiki ole ia'u ke hana pela, o ko'u ano no ka oukou e imi, mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa ihola no ia, o ko oukou makamaka.
KAMUELA. (Kaikaina o Kimo Pelekane.)
Honolulu. Sept. 19, 1862. 43-8m
MAKEMAKEIA!
LOLI, PEPEIAO LAAU!
A ME KA
LALA MANO.
PENEI KA UKU ANA: -
No ka Pepeiao Laau,
" " Lala Mano, 15 keneta.
" " Loli Kohola, 12 1/2 keneta.
" " Loli Koko (ke nui,) 4 keneta
" " Loli Kae, (ke nui,) 4 keneta.
E hele mai ma ko maua hale kuai, ma ka aoao komohana o
ka Hale Kuai o Daimana, ma alanui Alii.
UTAI & AHEE.
Honolulu, Aug. 1, 1862. 38-3m
MEA KUI POI MAIKAI LOA.
UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo, e hana i
Wili Kui Poi Maikai,
i mea nana e hoowali a Poi e like me ka lima kanaka; a he mea no hoi e hoouku ana i ka luhi o ka hana ana i ka Poi no ka ohana a no ka hoopukapuka paha. Aohe luhi iki o ka hana ana, he wili malie wale no, a aia hoi ua AEAE ka Poi. Na ka wili no e kui, hoowali, a kupele hoi i ka Poi me ka malaki loa, o ka poe a pau e makemake ana i
Wili Kui Poi
no lakou, e pono e hele ma ko'u hale, ma ke Alanui Alakeu, a ilaila hoi e ike ai i ke ano o ua wili la, he emi loa ke kumukuai. (43-3m*) PETER RICHMOND.
LIO NALOWALE.
UA NALOWALE, A UA AIHUEIA paha kuu mau Lio, penei ke ano : Hookahi Lio Wahine Puakea, ua kuniia i ka hao kuni o kuu makuakane. J. B. A hookahi Lio Ahinahina, me na wawae keokeo, ua kuniia i ka hao
O KEONI MIKI, X.
O ka mea nana e hoihoi mai ia mau Lio la, a i kekahi paha o laua, e uku pono ia no. KEO PU.
Pauoa, Honolulu, Sept. 19, 1862. 46-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, KE nana mai lakou i keia, o ka'u wahine mare,
O Meleana,
ua haalele mai oia ia'u a me ko maua wahi moe, ua kue mai oia i ke Kanawai mare mawaena o maua, oiai au e noho aloha ana ia ia. Ua hoohalike mai oia ia'u, me he akua pueo la, ke kau o ka weweli ia ia. A o ka lua hoi keia o kona hoopai ia ana i ke Kanawai, aia no oia mamuli o ke kane i hihia ai a hiki i keia la. Nolaila, ua papa ia na mea a pau, mai hoaie mai ia ia, A i hookuli oukou, maluna o oukou ia poho. No ka mea, aole au e hookaa ana i kona mau aie ma keia hope aku. Ua kii aku no au, aole nae kela i ae mai. Nolaila, ke wehe nei ka pili la e ke hoa. S. KANEKUAPUU.
Waimea, Hawaii, Sept. 17, 1862. 44-1m*