Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 49, 1 November 1862 — Page 3

Page PDF (1.72 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

 

kekahi, a ke namu hou mai nei no, huli mai la ko'u hoa, i mai la kela, he aha la ke ano o keia olelo haole a Kahinalua? Aohe o'u pane aku i ka iala ninau mai.

                I hou mai la kela ia'u, he wahi kanaka malaia anei o Kahinalua? Ae paha, he ano malaia no la hoi, a laa la hoi ka namu la ? Uwala Kahiki Kalepolepo, ai-no-lea, ka! aole pela ka olelo a ka malaia, he okoa wale no keia, i hou mai la ko'u hoa, he Lolokoa ka paha ea ? Aole, aole anei pela ka olelo a ka Lolokoa, he nukunuku iho ka ka Lolokoa olelo iloko o ka puu. Pehea ka auanei keia olelo haole, owalakii, walawalakii, waikii poha, hikapala-hioluwailala, he olelo aha la keia ? He aha hoi.

                Ninau hou mai la ko'u hoa, he wahi ka-naka holokahiki no anei o Kahinalua, ae aku la au, ae, ah-e ! malie no ka i loaa ai keia olelo haole ia ia, i hou mai la kela ia'u, e kala no anei ka holo ana i Kahiki, ae aku la au, ae, e kala wale hoi, maluna no hoi o ka moku o kela haole ohule o Mikapala, ahe ! he olelo ka paha na ka poe ke-la o mua, i ka lepelepe o ka heleuma la malalo iho. I mai la nae ko'u hoa ia'u i ka hua o ka pono, i na no hoi penei ko Kahinalua akamai i ka olelo haole la? Aohe no hoi he palanui a koe aku o ua mea he namu, ku kaeka i ka makani he Kauaula, liki-pau-paka i Alewa, lehelehe kamumumu ke akamai i ka namu.

                Ke olelo mai nei o Kahinalua penei, he lealea kamailio paha, auwe! i noho malie ole la hoi oe i ke aha? Mai noho a kamailio mai, kai no hoi i kamailio oe i ko lealea, pau pu a Lanai la, i ike kaua i ke aea la, waha paa wale oe e ka Aukuu, ka Ulili ka laau o ke aumoe, pela ka auanei e namu ai.

                He mea kupanaha i ka nana iho, he kamaaina no hoi au ia Kahinalua, aole nae au i halawai me kona akamai i ka olelo haole, aole o'u manaoio he hiki kupono ia ia ke unuhi pololei mai, i na olelo like ole elima o ka honua nei, e like me ka mea a'u i kamai-lio ai ma ka Helu 46 o ke Kuokoa i hala iho nei. Ke i mai nei, he ohi-kui ka ! he mahaoi, a ke hilahila iho la paha i kuu henehene ana iho nei, ke hoopeepee ae la, e hoonalonalo ai uwene, o oe ka'u e kapa aku ai he mahaoi, a me ka ohi-kui, he ike no oe i ka olelo haole o kela ano keia ano ea. He akamai loa o D. Kalakaua i ka olelo Beritania, aole nae oia i ike i ka olelo Hebera, Italia, Helene, a ia oe iho nei hoi pau loa, a he keu oe o ka ohi-kui, mahaoi, a me ka loaa ole no hoi paha ia oe, a he makilo ia hai. E nana pu mai kakou e na hoa iliulaula mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Manokalanipo, a eia la ko kakou hoa iliulaula i pau ai na olelo elima o ka honua. Me ka mahalo ia kaua hookanaka.  KIMOLO.

 

Ka pohaku enaena

O NA OLELO A P. M. KAHINALUA.

E Ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

                Aia ma kou Helu 44, o ka la 27 o Sept., o kou la ihiihi. Aia malaila au i ike iho ai i na olelo pane a kuu hoa e kole ai na lae i keia mea he hoopaapaa, i uhola ia aku imua o ka lehulehu. Hoomaka iho la au e nana me na reba a ike aku la au i ka loa a me ka laula, a o ka hao mateneti e hele ana i kona ala loa iloko o na degere 360, me ka opu mai hoi o Hokuloa i kona mau kukuna e welo olinolino ana iloko o na Kaei, a me ka la e haawi lokomaikai mai ana i kona malamalama, e like me ke panana e kuhikuhi ana i ka makemake o ka mea nana e paahana ana, me na dalena he 12 o ka manao. E ke hoa, ua ike iho au i ko mau tiga e lawe ana i ka manao kupono o ka holoholona ana i hoopio ai, me ko hoohalahala pu mai i na gidemata o ko wahi ninau. Ke kuhikuhi kanalua ole aku nei au ia oe e ke hoa, e nana aku oe ma ka Buke moolelo o kekahi mau astronomers o Rusia, a e alawa ae oe ma ka sibeta o ka hoonohonoho ekolu ana oia Buke me ko hopu pu ae i ka maka aniani i ike lea iho oe e ua hoa noi.

                Eia keia ma kekahi hapa o kou kukulu manao ana, au i kue mai nei i na olelo pane me he mea la ua ike io oe i na olelo paakiki o ke ao nei. E ke hoa, i ka wa hea la anei kaua e halawai kino ai, i ike lea aku au i na bometa o kou noiau no na ninau i kalena io aku mamua. Eia keia me ko ninau ana mai i kahi o ka olelo Beritania i hewa. Ko haina, he does like the fox of the grapes, ma ka olelo Hawaii. Ke hana nei oia e like me ka Alopeke ona hua waina. Eia, There's no fox of the grapes, ke ano, aole Alopeke ona hua waina, i lohe oe e ke hoa. Eia keia ma ko hoohalanala ana mai, au i kue ai i ka haina o ka ninau eha, no ke koe ana o ka olelo Beritania, me ko pane mai he makehewa oe ke hai mai ma ka olelo Beritania no ka pau ole o na nuu o ka olelo Beritania i na hoa iliulaula o kaua. Kimo ko poo i ke tabu wai maia wahi, aole oe i ike aku i ka lua hohonu noiau o kekahi poe. Eia keia, me ko hoohalahala pu ana mai i ke ko ole o kau noi no na ninau a Heeia. Eia ka mea pane ma ia mea. Pehea la hoi oe i mahaoi mai ai me he mea la o Heeia oe, oiai ua ninau aku no au ia Heeia, aole ia oe.

                Nolaila, e ke hoa, i na paha he mea hiki ia oe ke hele mai e ke hoa a loaa au iwaena o ke akea, e nana kaua i ko niau ma na ninau palapala, oiai ua kue mai oe i na hua hio weliweli i kakauia. E makilo aku oe e ke kanaka Kahinalua e pono ai, a ua ike poahiahi iho no au i ko komo hohonu io ma ia, mau olelo. Me ko pane ana mai, aole no'u ponoi iho ko'u akamai ; aka, no hai mai no. Mahaloia. Eia iho, aole anei oe i kuai aku i kekahi mea au i makemake ai me ka lilo aku o kau? Haina, kuai oe i kekahi mea a lilo mai ia oe, ke hai aku nei au, o oe no ka mea mana oia mea, pela keia mea he akamai i ukuia'ku ai i ka mea noiau ma keia mea he akamai. Mai pane hupo oe; o ku ko maka i na saponi e pipi ai ko lauoho. O kau mau olelo ua like ia me ka mea i kakauia ma ka Buke a Doloroso, ka ike ole kana mea i kakau ai. A ike aku la au i ke ana waena o kekahi pahu waina, aia hoi, puka mai la kekahi pohaku enaena me na kiko wai e kulu ana, a hoomau aku la au e hele

                Me ka hao Mageneti e pono ai kou kumu manao, mai huhu a hele aku e ahiahi i ou mau kumu Pope.

                Ua pau, ke hoi nei no ke keiki o ka la o Kuuekanae. E lulu lima kaua.

J. D. ILAHA.

Honolulu, Sept. 29, 1862.

 

Hana hou ana ia Lahainaluna.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe :

                Ua hiki mai nei ma Lahainaluna nei o Mr. R. A. S. Wood me na Kamana, ua hoomaka iho nei oia i ke kukulu ana i na Hale Kula.

                Ua hoomaka no oia i ke kukulu mua ana i ka hale noho o na haumana ma ke kihi komohana akau mai ke kahua kahiko mai, no ka mea, aole i hanaia e like me ke kii o ka hale mua, aka, ua maheleia iho nei keia i 3 hale. O ka hale mua oia ka hale noho o na haumana, he 60 kapuai ka loa, he 18 kapuai ka laula, a ua maheleia i elua hale, malalo kekahi, a maluna kekahi, a ua maheleia no i mau keena e 5 pakahi, malalo a maluna, a ua paa no hoi ke alo i ka lanai.

                Ua hoomakaia ke kukulu mua ana o keia hale ma ka la 7 o Oct. i hala iho nei, mailaila mai a hiki i keia la a'u e palapala aku nei, ua paa ka hapa nui o ka hale, a o ka hapa uuku koe. O ka lua o ka hale, aia ia ma ke kihi hikina hema iki ae mai ke kahua mua aku, ua like no kona helehelena me kela hale mua, a ua maheleia no i elua, malalo kekahi oia ke keena ai, a maluna ae he mau keena noho no na haumana.

                O ke kolu o ka hale, mawaena ia o keia mau hale mua i haiia'e la maluna, a iloko o laila na keena kula a me ka Luakini.

                I ko makou nana ana iho i keia, ua hikiwawe no ka hana ana, ua eleu no na kupa o ka lai ia R. A. S. Wood, a ua holo no hoi ka hana i na Kamana.

                Nolaila, aole paha e poho ka manaolana o ka poe i maule ka naau i ka lohe ana aku i ka nee ana aku o ka nani o ka hale mua : no ka mea, ma ka lokomaikai o ka Peresidena o ka Papahoonaauao, ua paniia kona aloha ma ke noi ana i ka Ahaolelo ; e hookaawale i puu dala mailoko ae o ka waihona dala o ke aupuni, i mea e kukulu houia'i no na hale hou, i pani hakahaka hoi no ka hale mua.

                Nolaila, e wiki kaua e ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii i ka hoolaha ana ae, i ike mai ai na hoa Lahainaluna o'u, i ka paa ana o ka hooilina hou o ko lakou makuahine i make mainoino ai ma ka po o ka la 18 o Iulai. Me ka mahalo.  D. KAUKAHA.

Kulanui Lahainaluna, Oct. 17, 1862,

 

Na Hoku o ka Baibala.

E ka Nupepa kuokoa e; Aloha oe :

                Eia iho na haina o na ninau Baibala a 6. M. Koha.

                Ninau 1. Owai ke Kumeka o ko Iehova kamaa ?

                Haina. Aole Kumeka o ko Iehova kamaa. A ina paha he Kumeka, alaila, o G. M. Koha no paha ua Kumeka la.

                Ina oe e huli mai mua o ka Baibala a hiki i ka hope, aole e loaa ia oe he wahi pauku e hoike mai ana i ka mea nana i kumeka ke kamaa o Iehova ; aole no hoi e loaa ia oe kela huaolelo (kumeka) ma ka Baibala; a ina ua loaa ia oe he wahi pauku, pono no oe e hoike mai i kahi i kakauia'i, malia paha aia ma ka buke a G. M. Koha i ko Keawaula poe kahi i kakauia'i.

                Ua manao anei oe he mea like loa (ia) me oe, i hiki ai i kekahi ke kumeka i kamaa nona ? E nana ma Ioba XI : 7 8. 7. E loaa anei ia oe ka ke Akua ma ka noonoo ana ? E loaa pololei anei ia oe ka Mea Mana ? 8. Ua kiekie ia e like me ka lani ; heaha kau e hana'i ? Ua oi kona hohonu i ko ka po ; heaha kau e ike ai ? Aohe oe e ike he liilii ou mau wahi maka; i imai ai oe, a i ka palaualelo, a i ka huli ole i ka Baibala ; eia iho hoi na pauku o ka Baibala i kauia'i kela huaolelo (kamaa,) a o ka mea kupanaha nae o kou ike ana i ka mea nana lakou i kumeka. E nana ma Kan. 25 : 9, 29 : 5. Iosua 5 : 15. Luka 4 : 7. Isaia 20 : 2, Iosua 9 : 5. Puk. 3 : 5. Oih. 7 : 33, 12 : 2. Kan. 33 : 25. Isaia 2:27. Na'lii 2: 5. Ezk.24:18 Amo. 2:6, 8:6. Mat. 3 : 2, 10 : 10. Luk. 10:4. Mar. 1 : 7. Luk. 3 ; 16. Oih. 13 : 25. Luka 15 : 22, 22 : 35. Aia la mahea ka huaolelo (kumeka ? ) aole la e ke hoa :

                Ua manao nae paha oe o Iehova ke Kumeka, ka mea i luku i 12,000 o ko Edoma ea ? mahea kahi i hoikeia 'i ? ma Keawaula nae paha ea ? au i hoomaikeike mai ai i ka Hal. 108 : 6, koe nae hoi kela pauku ano like ma ka Hal. 60 : 8, i ke ku ole nae paha ma ka retina ou mau maka ka mea i ike ole ai ea ? Kupono loa oe ke kapaia ka palaualelo o Keawaula, no kou hoopau ole i kou haawina.

                Ninau 2. Owai ka inoa o ua Kumeka la o Iehova ?

                Haina. Aohe inoa ; e like no me ka nele i ka mea nana i kumeka, pela no ka nele i ka inoa.

                Ninau 3. Ehia kapuai ka loihi o ke kamaa o Iehova ?

                Haina. Hookahi kapuai a oi iki aku paha a emi iki mai paha, ke hoohalikeia me kau ninau, me he mea kino maoli la ; aka, he mea pohihihi loa keia ma ko kakou helu, aka, ua ike no kakou hookahi no kapuai wawae maluna o ke kamaa hookahi, a elua no kapuai wawae maluna o na kamaa elua ; nolaila, ua pokole iho ke kamaa ano like me ko ka Iseraela, a ano like hoi me ko Hawaii nei i ke kapuai hookahi ; a ua oi aku hoi ke kamaa i ikeia i keia manawa i ke kapuai hookahi ; nolaila, he lapuwale kou manao nui ana i ka loihi o (kona) kamaa. E nana ma Pet. 3 : 8. Hal. 90 : 4. Ua oleloia malaila o ke tausani makahiki hookahi, ua like ia me ka la hookahi i ke Akua, a pehea na kapuai he tausani imua ona ? I ka nana aku aneane iho i ka hua bare ia mea ; a aole no e loaa ma ko kakou helu, aia no nae i ke Akua ia mea. A ua loaa ia oe, alaila, ma ko Keawaula helu aku la paha ka loaa ana.

                Ninau 4. Auhea la ka papahele e hele ai o Iehova me ua kamaa nei ?

                Haina. O kahi i hele ia me ke kamaa ma kona wawae, oia no ka papahele, ma ka olelo nane.

                Ua manao anei oe o Edoma ka papahele, au i kuhikuhi mai ai oe i ka Halelu 108 : 9, penei i palapalaia malaila, " A e hoolei aku no au i ko'u kamaa maluna o Edoma." O kahi anei i hooleiia'i ke kamaa, oia iho la ka papahele ? Ina paha i hoolei he i kou kamaa maluna o ka wai, kapa aku anei oe i kela wai, he papahele ? Ina oe e ae mai, alaila, o ko Keawaula keiki mau no, he kupono loa oe ke kapaia'ku, " Ka Pilikua o ka Lae o Kaena."

                Ninau 5. I ka manawa hea la i kumeka ia'i keia mau kamaa ?

                Haina. I ka manawa kahiko paha ea, o ka me mea ia, o ka manawa i kumekaia'i, o poina auanei. E aho no oe e hooponopono hou i keia ninau au, e like me ia ia i hooponoponoia'i ma ka ninau 1 ; no ka mea, ma ka ninau 1, 2, 3, 4, ua ikeia kela huaolelo, " Kamaa," me he mea la hookahi wale no ; aka, ma keia ninau, ua ikeia, me he mea la he lehulehu wale lakou, o ke aha la ka oiaio, o kekahi paha, a o ka lehulehu paha ? A i ole ia, e hooponopono hou iho oe.

                Ninau 6. Owai ka ipu wai holoi o Iehova?

                Haina. O Moaba no ma ka Baibala. E nana ma Hal. 60:8 Hal. 108: 9. Ua manao anei oe no ko'u opiopio ana ka mea e puni ole ai ia ipu ? Kainoa he maalahi wale no ia i na keiki opiopio, ka hoopuni ana ia mea ; no ka mea, he lana ke koko, a o na elemakule, he poniuniu wale, a he uku no ka puni.

                Ninau 7. Owai ke kakaolelo ?

                Haina. O Iuda no. E nana ma Halelu 108 : 8. A he pili hoi keia mau pauku ma Kinohi 49 : 1. Hal. 60 : 7. Nah. 21 : 18. Isaia 33 : 22. Iakoba 4 : 12.

                E ka hoa e ! ua ike oe i kou lalau ma keia ninau ; aka, ua olelo oe, " No ke pai ana ka hewa." Pela iho la ka ka hewa i kou manao, o ka hooili i ka hewa maluna o ka poe pai, i ko'u manao, he wahi hewa iki no, a he haule paha no kekahi hua ; aka, o keia, he hewa no mai ia oe mai, pela mai ka iini o ko'u Uhan.,  J. COVERS.

 

Ua kokuaia paha oe

E G. W. KALUAHINE.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

                Ua noi mai o G. W. Kahinalua ia J. D. Opunui, e wehewehe aku i na ninau a G. M. Koha i paiia ma ka Helu 32; aka, ua hala e o Opunui i Kona mamua aku o ka hiki ana mai o ka pepa i paiia'i kou manao noi, a no kuu manao no he mea luhi wale ia nou ke kali wale aku me ke ko ole o kou iini, nolaila, ua lana ae ka iini o kuu manao e kokua maoli aku no ia oe, e like no me ka mea mau iwaena o na keiki aloha o ka aina hanau. Eia malalo iho na ninau a me na haina hoi,

                1. Owai ke'Lii ma ka Baibala i heluia kana mau hana ma ka pohaku Iasemi ? Haina. O ke Keikihipa. E nana ma Hoik. Mokuna 21-22.

                Owai ke Kakauolelo nana i kakau ?

                Haina. O loane. Hoik. 21:5.

                Owai na'Lii nana i malama ? Haina. O na Anela he umikumamalua. Hoik. 21 : 12.

                1. Heaha ke kumu oia kakau ana ? Haina. I paa a i maopopo hoi, ma ka mea i nalowale ole ai na inoa o na ohana he umikumamalua, oia hoi na keiki a Iseraela. Hoik. 21 : 12.

                2. Ehia ka nui o na alopeke i nakinakiia e Samesona ? Haina. Ekolu haneri. Lunakanawai 15:4.

                I ka makahiki hea i nakinakiia'i ? Haina. I ka makahiki 1141 mamua o Kristo.

                3. Ehia ka nui o na eka ili o Ierusalema hou ? Haina. Eia 1,440,000,000. E nana ma Hoikeana 21 : 16. Ua oleloia he 12,000             setadia i ke ana, ua like ka loa a me ka laula a me ke kiekie ; nolaila, 12,000 ÷ 8s = 1. 500 m. loa × 1,500 m. laula=2,250,000 mile kuea, 2,250,000 × 640eka = 1,440,000,000 eka.

                4. O na olelo o ka honua e 3,023, a ma ka olelo hea la ka puka ana o keia mau huaolelo (ka liona o ke Akua,) ke unuhiia ma kau olelo? Mai ka olelo Hebera mai no ka puka ana mai , aka, na hewa ka unuhi ana (ka liona o ke Akua, eia ka pono (na liona o ke Akua; a o ka pauku i puka ai kela huaolelo (na liona o ke Akua,) oia ka Pauku 20 o ka Mokuna 23 o 2 Samuela, a o kahi o kela pauku i puka ai ia mau huaolelo, oia no kahi i kakauia'i ma ka kakou olelo penei ; " Pe-pehi iho la ia i na kanaka ikaika loa elua o ka Moaba," a ua like no ia me keia " pepehi iho la ia i elua mau kanaka ano liona no ka Moaba,") oia hoi (pepehi iho la ia i elua liona o ke Akua,) ma ka olelo Hebera.

                Nolaila, e ke hoa ; a i kupono ole na(Arrows,) maluna o ke string, alaila, e hoike mai no i ko lakou mea i alana ai; a ina hoi ua makaukau; alaila, e pana ae oe ia lakou a pau i ka lae Hikina o ko aina hanau; me ke aloha ia oe.  JOSEPH NAWAHI.

Halai Hilo Oct. 9, 1862.

 

HANAU.

                Oka. 24 ma Niuhelewai, Kapalama, Honolulu, Oahu, hanau o Kaiapa (k,) na Mokulehua me Kaapa. Oka. 25, ma Kawaiiki luna, Honolulu, Oahu, hanau o H. Kaanaana (k) me Kaaea (w,) he mau mahoe, na Kahui me Nalauhala.

                Oka. 26, ma Kukuau, Hilo, Hawaii, hanau o Witori (k,) na Witori me Adoi.

                Sept. 3, ma Punia, Waikapu, Maui, hanau o J. Wailama (k,) na Kaaa me Kekalohi.

                Sept. 2, ma Kekio, Waikapu, hanau o Kauolono (k,) na Kawailupua me Kauhi.

                Aug. 3, ma Naohi, Waikapu, hanau o Hana (w.) na Kahoopii me Kukiiahu.

                Aug. 6, ma Opihikao, Puna, Hawaii, hanau o Mana Kaililauokekoa (w.) na Kaunahi me Kahoomana.

                Aug. 9. ma ia wahi no, hanau o Hoonanaau (w,) na Kaunahi me Kamaka.

                Sept. 18, ma Oloku, Oahu, hanau o Kapoli (w,) na Palea me me Punahoa.

 

MAKE.

                Oka. 17. ma Kapalama, Honolulu, make o Wahinemiki (w.)

                Oka. 24, ma Kuloloia, Honolulu, make o Ahia (k.)

                Oka. 28, ma Pauoa, Honolulu, make o Kapoohiwilani (w )

                Oka. 29, ma Haleaniani, Hono., make o Luka Kahalepouli w.

                Oka. 2, ma Piihonua, Hawaii, make o Opunui (w.)

                Oka. 20, ma ia wahi no, make o Olikehelani (w.)

                Oka. 23, ma ia wahi no, make o Poni (w )

                Oka. 4, ma Palauea, Honuaula, Maui, make o Kekolohe (w )

                Oka. 18, ma Wahiawa, Waialua, Oahu, make o Napela (k.)

                Oka. 24, ma Keawawaihe, Waialua, Oahu, make o Kaapuni.

                Oka. 27, ma Kekili, Paalaa, Waialua, Oahu, make o Kaaiahulu (k.)

                Oka. 28, ma Opaeula, Paalaa, Waialua. Oahu, make o Maria

                Sept. 15. ma Kekio, Waikapu, Maui, make o Hoolulu.

                Sept. 19, ma Kaalaea, Waikapu, Maui, make o Kailiuli.

                Sept. 4, ma Kamaalaea, Maui, make o Kailiwela.

                Sept. 13, ma Kapuhau, Waikapu, Maui, make o Kini.

 

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU. O WAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au ma i ke akea, no ka'u wahine mare,

No Kahalehau,

no Niulii, Kohala, Hawaii, no kona haalele ana mai ia'u, i ko'u wa e waiho ana iloko o ka pilikia mai; ku kela a hele mamuli o ke koiikoni ae a ka poe ui; me ka olelo iho, opala ia mea, eia keia manawa i ka Peresidena. Nolaila, ke papa aku nei au i na mea a pau, mai ae aku ia ia ke aie aku i ko oukou waiwai ia ia. na na no e uku kona aie, aole au e hookaa, o poho oukou e like me ke Kanawai.  JOHN IMAKUA.

Kikihale. Honolulu. Oka. 25, 1862.  49-1m

 

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI NA KANAKA A pau ke nana mai, owau o ka mea nona ka inoa ma-lalo iho. Eia ma ko'u lima kekahi lio hele hewa, o kona ano, he

Lio wahine hulu lokia,

aole i kuniia i ka hao, ua malama au ia ia mai kona wa uuku mai a hiki i keia manawa. E kii koke mai ka mea nona keia lio, me na dala he $10, a i olu e kii mai a hala na la he 30, mai

Na KEPEA.

Niulii, Kohala, Hawaii, Oka. 6, 1862.  49 lm*

 

PEPA KANIKAU.

O NA ANO A PAU, MAI KA NUI A KA liilii, me na

Wahi Leta

pu kekahi, oiai he mea hoomanao no ko kakou Alii, ka

Haku o Hawaii,

Aia ma ka Hale Kuai Buke o

49-tf  H. M. WINI.

 

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA, UA NOI IA MAI AU E Makaluhi, i luna hooponopono waiwai no Lumaawe, e koho aku i kekahi la e hoolohe ai i kana hoike hope loa, a e hookuu ia ia mai kana oihana ae. Nolaila, ke hoike aku nei au i na mea a pau, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 26 o Novemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe ana i ka mea i noiia mai a me ka poe i hoole mai, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Waimea, Hawaii.

J. WIGHT.

Lunakanawai Kaapuni. Kohaha, Hawaii. Oka. 26, 1862.  49-2t

 

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au i na mea holoholona a pau.

NA:

Lio,

Bipi,

Hoki,

Kekake,

Hipa,

Kao,

Puaa,

Moa,

Palahu.

Ina e kaao kekahi holoholona iloko o kuu kuleana aina, a me ka pa hale,

Ma HOPENUI, Manoa, Oahu,

ina e loaa ia'u, a i ko'u mau kanaka paha kekahi o keia mau holoholona i haiia maluna ae, e ukuia i hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, a i na i pilikia na mea kanu, e like me ka nui o ka poino, pela no e nui ai ka uku. Mai ka la e hoolahaia ae ai o ka Nupepa Kuokoa, e lilo ia i kanawai paa a mau loa aku; ina e kue kekahi i keia mau olelo maluna, e hoopii no au ma ke Kanawai no ke komohewa. Me ka mahalo.

Na N. MAKULU.

Manoa, Okatoba 29, 1863.  49-3t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, KE nana mai lakou, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au ia oukou ma ka inoa o A. Keohokalole, no ka pa o Keonikiwini.

Ma Paeohi, Lahaina, Maui,

ke hai paa nei au aole i kuleana ia, pela ka nele ma na Pake Aupuni, no ka Mea Hanohano A. Keohokalohe ia wahi, o na wahi a paa o ka aina i kuleana ole ia e kanaka, no ke Konohiki ia wahi, e like me ka mea i haiia maluna. Ua kapu ia wahi mai hana mai, lawelawe maikai no o hai, oia ia i lohe oukou.

Me ka mahalo,  J. S. KAAWA.

Honolulu, Oka. 30, 1862.  49-2t*

 

OLELO HOOLAHA.

KE HOOLAHA AKU NEI AU I NA MA-kamaka a pau o'u mai kela a keia kihi o ka Mokupuni o Molokai, ua wehe ae nei au i keia la, he hale kuai,

Ma Kaluaaha,

ma ka Mokupuni o Kolokai, a ua hiki i na makamaka o'u ke hele mai e kuai i na mea o na ano a pau, e pili ana i ka hale kuai. Oia hoi na lole kane, lole wahine, aila kukui, kopaa, a me na mea e ae he nui wale.  W. R. WRIGHT.

48-4t*  (Mika Laiki )

 

AWA O HONOLULU

No ka Moku ku mai.

Oka.        23—Kiapa Olelo e Laura & Louise 160 la mai Bremen mai, me na waiwai no H. Hackfeld & Co. ma.

                23—Ema Roke, mai Ulupalakua a me Lahaina mai, me 30 barela uala, 6 puaa, 20 paila wahie, a me 10 ohua.

                23—Kamoi, mai Kahului mai, me 60 barela malakeke, me ka bipi, 9 bipi, a me 6 ohua.

                24—Kiapa papa Am. Constitution, mai Port Townsend mai, ma Hilo ae, he 19 ka hiki mai i Hilo, me 243,519 kapuai papa a me 11,133 pine pa, noloko mai oia he 109 kapuai papa a ne 3,000 pine pa i waihoia i Hilo.

                24—Kalama mai Koloa a me Nawiliwili mai, me 14 paila wahie, 2,362 kapuai laau kuikui, 31 barela aila bipi, 68 ili bipi, 5 eke padi, 2 eke pepeiao laau, 2 pahu waiubata, 1 palau, 1 barela pia, 16 puaa, me na waiwai e ae he nui wale, a me 24 ohua.

                24—Moiwahine, mai Kauai mai, me 18 paila wahie, 26 barela bipi, 2 barela puaa, 160 eke padi, 40 ili bipi, 4 pahu waiubata, 2 eke pepeiao laau, 1 lio, 2 puaa, a me 27 ohua.

                26—Moku okobola Am. Maringo, mai Aukaki mai, me 1,250 barela aila, 12,000 paona iei kohala, keia kikina.

                26—Annie Laurie, mai Kona a me Lahaina mai, me 392 ili bipi, 40 eke uala, 2 pahu aila bipi, 1 lio, 6 puaa, me na waiwai e ae he nui wale.

                26—Moikeiki, mai Molokai mai, me na waiwai he nui wale, a me 10 ohua.

                26—Warwick, mai Molokai mai, me na waiwai he nui wale, a me 10 ohua.

                27—Hana, mai Hilo mai, me 89 eke uala, 7 eke pulu, 2 eke pepeiao laau, 7 eke hulu hipa, 10 ili bipi, me 12 ohua.

                27—Kamehameha IV., mai Kawaihae mai, me 100 eke uala, a me 10 bipi.

                28—Odd Fellow, mai Hanalei mai, me 9 paila wahie.

 

Olelo Hoolaha

UA HOOPII MAI O Kanealii w, KUE i kana kane o Kuolulo, ma Hana Maui, mamua, e hooki i ko laua mare ana no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kuolulo, i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano John Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 12 o Novemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oka. 27, 1862.  19-2t

 

Olelo Hoolaha.

UA HOOPII MAI O Kamailoma w, KUE i kana kane o Kealiilelepa, no Hilo, Hawaii, mamua,e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kealiilelepa, i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano John Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 19 o Novemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oka. 27, 1862.  49-2t

 

Olelo Hoolaha.

UA HOOPII MAI O Kaailaulele w, KUE i kana kane o Kama, no Mapulehu, Molokai, mamua, e hooki i ko laua mare ana no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kama, i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano John Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 12 o Novemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oka. 27, 1862.  49-2t

 

OLELO HOOLAHA

UA HOOPII MAI O Kamaka w, KUE I kana kane o Kahanenui, no Molokai, e hooki i ko laua mare ana no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kahanenui, i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano John Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 12 o Novemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oka. 27, 1862.  49-2t

 

OLELO HOOLAHA.

UA HOOPII MAI O Kahana k, KUE I kana wahine o Kahookano, no Kona, Hawaii, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kahookano, i kana kane. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano John Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 12 o Novemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie .

Honolulu, Oka, 27, 1862.  49-2t

 

OLELO HOOLAHA

I NA KANAKA HAWAII!

Makai iho o AIGUPITA!

Ma hope iho o ka Pa

O MAHUKA !

KA

Pa Kuai Papa

O

LUI, C. H. LEWERS,

MALAILA E LOAA AI NA PAPA O KELA ano keia ano, me ke kumukuai makepono loa, nolaila, e naue mai oukou e ike i ka oiaio o keia leo paipai ia oukou e na makamaka Hawaii.

NA PAPA OLEGONA,

LAAU HALE A ME NA POU,

LAAU KAOLA A ME NA PINE PA,

LAAU AAHO HALE PILI MAOLI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA A ME KA AAHO,

PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.

Eia ka mea

KUPANAHA

Ma keia hale — maanei i wiliia'i ka

PALAOA a ma ka HANA PAHU,

e like loa me ko

ULAKOHEO

mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke ahi mamua ; nolaila, e naue mai e makaikai.

Na Pena Keokeo a me ka Omaomao,

Na Pena Ulaula a me ka Eleele,

Poho, Kolu, Hulu Pena,

KUI o na ano a pau,

LAKA o na ano a pau,

Ami, Kilou, Kui kakai moena,

Kui Nao,

Pani Hale,

Pani Aniani, Pake,

Aniani kaawale,

Pani Olepelepe,

A PELA WALE AKU.

                Aole o'u hoolimalima i poe e koi aku i na kanaka e kuai mai ma ko'u wahi; aka, he hilinai no wai ma ke ano maikai o ka'u mau mea kuai, a me ka emi no hoi o ke kumukuai o ka'u papa, me ka malama pono hoi i ka'u oihana iho, i hoomauia mai ai ka lokomaikai, i loaa mau ia'u maua aku nei.

Honolulu, Okatoba 30, 1862.  (49-3m)  LUI

 

KA MOKUAHI

" Annie Laurie,"

HANALE,.................................................Kapena

E holo ana no

MAUELE, Lanai,

LAHAINA,

KALEPOLEPO,

ULUPALAKUA,

HONOIPU,

KAWAIHAE,

KAILUA,

a me Kealakekua.

I KA

Poakahi........................Novemaba 3.

I ka hapalua o ka hora 4.

                Ku mai ma Honolulu nei i ke kakahiaka o ka Poaono.

JANION, GREEN & CO.

Honolulu, Okat. 9, 1862.  45-tf

 

OLELO HOOLAHA.

O WAU O KA MEA NONA KA INOA malalo iho, ke hookapu aku nei au i ko'u aina kuai e waiho nei,

Ma Manienie, Hamakua, Hawaii,

o ka poe e hele ana e ohi i kuu pepeiao, kukui, a me ke ano laau, i ulu ai e na pepeiao maluna o kuu aina. Ua kapu loa, o ka mea kue ina olelo i haiia maluna, e hopu no au ia ia, e like me na olelo o ke Kanawai o ka aina, mai hookano wale mai na makamaka a hele mai e ohi i na pepeiao maluna o kuu aina, ma ke ano o ko kakou noho ana, aole loa no e hele mai a ohi ua kapu loa no.  LETEL KAINANA.

Manienie, Ham., Hawaii, Sept. 21, 1862.  47-1m.*

 

E LAWE ANA MAIKAI WALE

LOLE NUHOU! LOLE NUHOU!!

INA MAKAMAKA MAI HAWAII A NIIHAU,

na Keiki Papa—a me na Kaikamahine Makaonaona o ka aina olu wale o keia Pae Moku.

E Makaala! E Makaala !

I KA

Lole nuhou!

MA KA HALE KUAI O

AKE, A. S. CLEGHORN,

ma ke kihi o ke Alanui Kaahumanu a me ka Alanui Moiwahine, mauka ponoi iho o ka Hale Mahoe, a me ka Hale Kuai ma ke Alanui Nuuanu, mauka iho o ka

Hale Aina o na Kanaka Hawaii.

                He pono ia oukou e na makemake ke kipa mua mui ma ko'u Hale Kuai mamua o ka hele ana i na hale e ae, no ka mea, malaila no e loaa ai ia oukou

NA LOLE NANI WALE,

O KELA ANO, KEIA ANO,

Oia hoi na lole Wahine umenaau,

                O ka helu akahi, na lole a pau a ka naau e ake ai, a me na waiala lu o ka Lokini, a me na lole kane no hoi, i hanaia a ai ka manu iluna. Aohe wahi hoohalahala a ka maka ke ike iho, no ka mea, ua hele wale no na mea kuai, a "Puia pu ke kula i ka nani e." E hele mai no oukou, e hanai ia oukou i ka ike ana i ua mau mea nani la.

                Eia kekahi, o ka poe a pau o na aina kua ma Oahu nei, a me na wahi e ae ma na Mokupuni o Hawaii nei, e pono e hele mai e hui me au, no ka mea, he kuai nui no kekahi

Hale Kuai O'u.

Ua lako i na ano waiwai a pau e ku la'i i ka makemake a me ka iini o ke

Kanaka a me ka Wahine Hawaii,

a he emi no hoi ko'u waiwai ma ke kuai nui ana. E kipa mai, e halo, a e kilohi mai, i pau ai ko oukou kuhihewa,i ike maka ai oukou a "Li ka io i ke anu o Hanaliki."  AKE.

Honolulu, Oct. 23, 1862.  48-3m

 

Hale Kuai $100.

O KA HALE NOHO A ME NA HALE owaho e ku nei ma ka Pa o Brown, e pili ia ma ka Hale Waihinuhinu o Mi. Fisher ma ke Alanui Hotele, ma kai iho o ka Hale Aupuni, e kuai ia aku no $100, e lawe koke nae i ua hale ia. E ninau ia  H. HACKFELD & CO.

48-2t  Kale Olelo e

 

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano, G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kapolei, e hooponopono i ka waiwai o HAEHAE, o Hauula, Koolauloa, Oahu, i make aku nei, a e hooiaio pu ia kona pili ana ia ia: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili o ka Poaono, oia ka la 15 o November, hora 9 o kakahiaka, oia ka manawa e hoolohe ai no ka oiaio o keia noi ana, a me na mea hoole i koikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.  JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oka. 20, 1862.  48-2t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano, G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e William Webster, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o KALAKINI, o Kamakela, Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 4 o Novemaba, 1862, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.  JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Okatoba 24, 1862.  48-2t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA APAU, ke nana mai i keia olelo hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au, aole e komo kekahi maloko o ke kuleana

O KEWALO (k,)

i make ma Keauhou, Kona, Hawaii, aole e holoi i ka lole malaila, ina e komo wale kekahi me ke kuleana ole iloko, alaila,e hopu ia no e kuu luna a hanaia ma ke Kanawai, mai hoopaa oukou o pilikia oukou, a hoopai ia ma ke Kanawai, o ka mea kue i keia olelo hoolaha, e hana ia no ma ke Kanawai, komo hewa i ko hai waiwai.  J. D. N. NAKAI.

Keauhou, Kona, Hawaii, Oka. 18, 1862.  48-1m

 

OLELO HOOLAHA.

UA HOOLILO MAUA IA Ahin, (AINA.) I hoa no ko maua hui, a ua lilo oia i hui me maua. A e hoomau ia no ka inoa o ka hui o  UTAI A Me AHEE

48-1m

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au ma ke akea, no ka'u wahine mare, no

Emi Kamokulehua,

no Honolulu, Oahu, no kona haalele ana mai ia'u, a nolaila, ke papa aku nei au i na mea a pau, mai ae aku ia ia ka aie aku i ko oukou waiwai ia ia, nana no e uku kona aie, aole au e hookaa, a poho oukou e like me ke Kanawai.  PANIANI,

Lepekaholo, Honolulu, Oka. 20, 1862.  48-2t*

 

Olelo Hoolaha.

E IKE MAI NA KANAKA A PAU, OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, ka hooilina waiwai o BUKI (k,)

Ma Kalukalu, Kona, Hawaii,

i make aku nei. Nolaila, ke kahea aku nei au i na mea a pau i aie ia Buki a me na mea a Buki i aie aku ai, e hele koke mai imua o'u, ma Kamanuwai, maloko o na la he 30 mai keia la aku, a e hele mai me na hoike oiaio, e hai mai i ka oiaio a me ka ole o hala na la i haiia ae la maluna, alaila, e hana no wai i na mea i maopopo ia'u e like me ka pono, owau no

49-1m*  J. KAUANUI.