Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 50, 8 November 1862 — Page 2

Page PDF (1.74 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

 

iho la, ua oi aku ka nono o kona ihu mamua o ko iala ; a o ke koa e kau ana iluna o ka lio, kulou iho la ia iluna o ka a-i, a hiamoe iho la, a ua like ka nono o kona ihu me ka upamakani a ka amara. O na koa mawaho mai, aole e kala ko lakou hiamoe ana. I ka ike ana iho o ka Aihue Akamai i ka nui o kahi i ko o kana hana, hookomo iho la ia iloko o ka lima o ka mea nana e paa ana ke kaulawaha, i pauku kaula ; a i ka mea ia ia ka huelo he pupu mauu ; o ka mea ana e hana ai i ka mea iluna o ka lio, ua pohihihi ia ia. Aole e hiki ia ia ke kulai aku, o ala auanei kela ; nolaila, noonoo iho la ia. Wehe ae la ia i ke kaulaopu, a nakii iho la ia elua kaula i ka noho, i houia a puka maloko o na puka hao elua. I ka pau ana o keia, huki ae la keia i ua kanaka hololio nei e hiamoe ana a kau iluna, a nikii iho la i ke kaula a paa i ka pou. O ka lilo mai la no ia o ka Lio ia ia nei, a holo aku la ia. Ia kakahiaka ana ae, hele aku la keia maluna o ua lio nei i kahi o ke alii. Ua ala kela, e nana mai ana ma ka puka aniani. "Kakahiaka maikai sa Count," wahi a ka Aihue, "eia ko lio, i lilo ai ia'u mailoko mai o ka hale lio, e nana ae oe a ike i ou mau koa, ua pau i ka hiamoe ; a ina oe e hele aku iloko o ka hale lio, ike oe ia lakou ua lawa like. Ua hoonouia mai ka akaaka o ke Count, a olelo mai la ia, " Ua ko oe i keia hana ana, aole paha oe e ko ana i ka lua. Ina oe e halawai me a'u he Aihue, e hana aku ana a'u ia oe e like me ka Aihue."

                I ka poeleele ana hoi ke Countess e hiamoe, me ke komo o laua i mareia'i e paa ana i ka lima. " Ua paa na puka a pau loa i ka lakaia," pela aku ke kane, " owau ke ala e kiai i ka aihue, i hele mai kela ma ka puka aniani ki aku au i ka pu."

                Ia po hele ka Aihue Akamai i ka amana, a oki mai he kanaka i liia ilaila ia la, a haawe mai la a hiki i ka hale alii. Kukulu ae la keia i ke alapii, a pii aku la, me ke kupapapu e auamo ana. I kona hiki loa ana aku iluna, like pu ae la ke kiekie o ke poo o ke kupapau me ka puka aniani, a e pee ana ke alii mahope o ka paku o ke aniani, a ki mai la i ka pu. Hoolei koke aku la ua kanaka Aihue nei i ke kupapau ilalo, a iho koke aku la ia ilalo a pee ae la ma ke kihi o ka hale. He po malamalama keia, i ke konane o ka mahina ; ike pono aku la keia i ka iho mai o ke alii, a auamo aku la i ke kupapau iloko o ka pa, a eli iho la i lua e kanu ai. " O ka wa pomaikai keia," pela iho la ke kanaka Aihue iloko ona ; pii hou aku ia ia ma ke alapii, a komo aku iloko o ka lumi moe. " E kuu wahine aloha," pela aku keia, me ka hoohalike i ka leo o ke kane, " ua make ka aihue ; aka, he keiki bapatema no nae ia na'u, a ua oi aku kona kolohe mamua o ke kanaka Karaima ; nolaila, aohe o'u makemake e hoohilahila i kona ohana, no ka mea, he aloha au i kona mau makua. E haawi mai oe i ka uhimoe i owili ai au i kona kino kupapau a kanu aku me ka maikai." Haawi mai la ke Countess me ka hikiwawe, a ia ia i haawi mai ai, olelo hou aku ka Aihue. " He mea kupanaha kou ; e haawi mai oe i ko komo, ua pilikia ko iala ola ia mea, a e kanu pu au me ia." Aohe manao o ke Countess e hooluolu ole mai i ke Count, nolaila, wehe ae la ia i ke komo ona a haawi aku. A holo aku la ka Aihue me na mea elua i loaa ia ia, mamua ae o ka eli lua ana o ke Count.

                Na oukou no e noonoo iho i ka loihi o na papalina o ke Count o ka huki ana ae, i ka wa o ka Aihue Akamai i hoihoi aku ai i ka halii a me ke komo. " He kupua oe !" pela mai ke alii ; " Owai kou mea nana i lawe mai nei mailoko mai o ka lua kupapau, kahi a'u i waiho ai ia oe, a owai kou mea nana i hoola hou mai. " Aole oe i kanu ia'u," pela aku ka Aihue Akamai ; " he wahi kanaka i liia kau i kana ai, a hai pololei aku la ia i na mea a pau ana i hana ai, a ike mai la ke Count he oiaio.

                Aka, aole nae i pau kau hana ianei, o ke kolu koe ; a i ko ole ia hana au, alaila, lilo kau mau hana mua i mea ole," pela aku ke Count. Akaaka iho la keia, aole nae ia i pane aku.

                A i ka po ana iho, hele aku la ia i ka Halepule, me ke eke maluna o kona kua, he puolo malalo o ka lima, a he ipu-kukui ma ka lima. He papai ko loko o ke eke, a he ihoiho kukui pokopoko ko loko o ka puolo. I kona komo ana aku iloko o ka pa o ka Halepule, wehe ae la ia hookahi papai mailoko ae o ke eke, a hoopili iho la i ka ihoiho kukui maluna o ke kua a hookuu iho ilalo e kolo ai. A wehe ae la ia i ka lua, i ke ko lu, a pela aku, a hiki i ka pau ana o ka papai o loko o ke eke. Mahope oia, komo iho la ia he koloka loihi eleele, he kapa like ia me ko ka Monaka, (Monk) a hoopili ae la he umiumi hina ma kona auwae. No ia mea, ua ano e loa ae la ia, a hele aku la. Ia wa, kani ka pele o ka Luakini i ka hora umikumamalua; a i ka pau ana o ka hora hope, hoomaka ae la ka Aihue Akamai, e kahea me ka leo nui, " E lohe oukou e na lawehala a pau loa! e lohe, e lohe ! ua hiki mai ka hopena o ka honua, a ua kokoke ka la nui ; e lohe, e lohe! o ka mea e makemake ana e pii i ka lani me a'u, e komo mai iloko o keia eke. O Petero au, ka mea nana e wehe a e pani ka puka o ka lani. E nana aku oukou iloko o ka pa i ike oukou i ka poe make e hele ana i o ianei, e ohi ana i ko la-       kou mau iwi. E komo mai, e komo mai iloko i ke eke ; no ka mea, e nalo aku ana , ka honua."

                Ua loheia kona leo e ia wahi a pau, o ke Kahunapule a me ke Kupakako, na mea i lohe maopopo loa i kana mea e kahea ana, a i ko laua manawa i ike ai i kukui iloko o ka pa o ka Halepule e hele ana i o ianei, manao iho la laua he mea kupanaha io ke hiki mai ana, a hele aku la laua i ka Halepule. Hoolohe aku la laua i ka mea haiolelo, a mahope iniki aku ke Kupakako i ke Kahunapule, a olelo aku, " Aohe hewa ke komo e kaua iloko o koeke mamua o ka pau ana o ka la nui, i hiki ai i ka lani me ka oluolu." " O ko'u manao no hoi ia," wahi a ke Kahunapule; " a ina he makemake kou, me keia e hoomaka ai." " Ae," pela aku ke Kupakako, " o oe aku mamua e Mr. Kahunapule, a owau aku mahope." O ka pii aku la no hoi ia o ke Kahunapule a komo iloko o ke eke, a o ke Kupakako aku mahope. Huki ae la ka Aihue Akamai i ka waha o ke eke a paa, a hoolei ae la ma ke kua, a kauo mai la maluna o ke alapii ; e like me ka pa pinepine o ko laua mau poo e ku-ku ai i ke alapii, pela keia e kahea ae ai, " Ke pii nei kakou ma ke kuahiwi." A i ko la-kou hiki ana mai ilalo, kauo no keia e like me ia, a kapa ae la ia i na lua-wai o ke eke i komo iho ai, na " ao " (Clouds.) A maho-pe hiki lakou i ka hale o ke alii ; a ia ia e huki ana i ke eke maluna o ke alapii, kapa iho ia ia o ke ala ia e hiki aku ai i ka puka o ka lani. I kona wa i hiki ai iluna, hookomo aku la ia i ke eke iloko o ka hale manu Kolaka, a i ke kapalili ana ae o na manu, olelo aku la ia, e hoolohe i ke kapalili o ka eheu o na Anela. Alaila, lou aku la ia i ka puka a hele aku la. I kakahiaka ana ae, hoike aku la ia imua o ke Count, a hai aku ua hana ia i ke kolu o kana hana, ua kauo; oia i ke Kahunapule, a me ke Kupakako mai loko aku o ka Halepule. " Aia oe i hea i waiho aku nei ia laua!" pela aku ke Count. " Ke moe la laua iloko o ke eke iloko o ka hale Kolaka," pela mai ka Aihue Akamai, " A ke manao la aia laua i ka lani." Hele ua Count nei e nana a ike ua hai ka Aihue i ka oiaio ; a hoopuka mai la i ua mau kanaka nei mailoko mai o ko laua wahi paa. Mahope iho o kana hana ana pela, olelo aku la ia i ka Aihue Akamai, "He Aihue Akamai maoli io oe, a ua eo ia oe ka'u pili."

                A i keia manawa, ua pakele oe me kou ili okoa, a e malama oe, aohe make hookokoke mai ma ko'u mau aina ; a ina oe e hoao hou e komo iloko o ko'u mau lima, o kou wa ia e kau ai iluna o ka amana." Haawi aku la ka Aihue Akamai i kona aloha ; a mahope iho o kona aloha hope loa ana aku i kona mau makua, hele aku la ia i ka aina e; aole he mea i lohe a i ike ia ia ma ia hope mai.

J. W.

 

Ka Nupepa Kuokoa,

HONOLULU, NOV. 8, 1862.

 

Pau Ahi!

                Ma ka wanaao o ka Poakahi i hala iho nei, ua puka mai he ahi nui, weliweli iloko o keia kulanakauhale, ma ka Hale Kuai mea ai o Mr. A. D. Cartwright, kahi i puka mua ae ai o ke ahi, aia ma ke Alanui Papu ia wahi, makai iho o Monikahae, ua nui no hoi ka weliweli o kona aa ana mai ; i ka 15 minute paha mamua'ku o ka hora ekolu, ka ike mua ia'na o ke ahi ; a oia no hoi paha ka wa i kani mai ai o na Bele Ahi ; ua hoalaia ka hiamoe o na tausani, e ka leo koiuiu o ka bele, a ua ala koke ae lakou me ka pupuahulu nui ; me ka huli nui hoi o na onohi i kahi e hanai mai ai i na maka i ka ike i kahi a ke ahi i a ai. A i ka wa i ikeia'i, ua huli ka lehulehu a pau i kahi a ka malamalama o ke ahi i alakai ai ia lakou ; ilaila no na poe a pau, o kela kulana keia kulana, na kane, na wahine, na kamalii a me na elemakule no hoi.

                He mea weliweli ke ahi ke lanakila ia maluna o ko ke kanaka mana, a he ilihune a me ka nele, ka mea nana e ukali mai i kona mau kapuai.

                O ka nui o na dala i poho ma keia pau ahi, he $13,000 paha ; aka, mai nui ae paha ka poe hale e pau, ina e ole ka pohu. Eia nae ka mea hewa a kekahi poe i manao ai e hana ia po, oia hoi ka holo aku me na koi, i oki ai i kekahi mau hale e kokoke ana, me ka manao no paha e hana ana lakou i ka pono ; a no ko makou manao o hiki hou mai paha ia mau hana like ma keia hope aku ; a nolaila, ke hai aku nei makou i ka lehulehu, aole loa he wahi kuleana iki o kekahi mea e hele e oki, a e hoopoino paha i ka hale o hai ; na ke Keena Kinai Ahi wale no ia mau mea e kauoha mai e pono ai, o ka lakou hana ia o ka nana i ka pono a me ka pono ole o ka hoohina ana i kekahi hale e ku koke ana ma kahi a ke ahi e a ana, aohe kuleana o ka poe e ae e hana ia mea, he ole loa no. Pela iho nei ka hana a kekahi poe i ka po o ka Poakahi, ua hele aku kekahi me ke koi e hoohina i kekahi hale o Mr. Savidge, ao kekahi hoi, ua hele a hoomaka e wawahi i ke pili o kekahi hale o ka Hea Hanohano C. R. Bihopa. Malia paha, ua hana ka poe nana i hana ia mau mea me ka manao maikai ; aka, ua hana nae lakou me ke kuleana ole, a mai hana hou pela ma keia hope aku.

                Eia keia mea kupanaha ma ia wa a ke ahi e aa ana, he nui wale o na kane ui i ka wale aku, me ka hele ole aku e kokua i ka pauma ana i ka wai, me ka nana maka aku hoi i ka pilikia nui nana e hooweliweli mai ana i ka hapanui o keia kulanakauhale; aole paha i poina i na poe he nui wale, ka pau ahi nui ma Ulakoheo, i kekahi mau makahiki i kaa hope ae nei, malaila ko kakou Moi aloha ia po, a me kekahi pae Hanohano e ae no hoi, aole oia i nana maka ; aka, ua lalau kona lima, a ua kokua aku i ke kinai ana ia ahi, a he mea pono no ia kakou ke hoopili aku i kana alakai ana ; no ka mea, o ka pono ia. A eia no keia mea hiki ke ili mai maluna o kakou, oia no ka hiki ke hoopaaia i ka hao ke hele ole e kokua, a e lawelawe aku paha ma na wahi o kekahi hale e pau ana i ke ahi, ke kauohaia mai e kekahi o na Luna Makai, a poe e ae paha o ke Aupuni. A nolaila, e pono i ka lehulehu ke hoomaopopo i na mea i haiia maluna'e nei, o loohia auanei ka poe e hana ole ia mau mea i ka pilikia. E makaala no hoi e na makamaka i ke ahi, a laa kana hana la o ka hooilihune mai ia kakou, e malama no i poino ole ai.

 

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

 

                KILAUEA. — Ua kapiliia iho nei o Kilauea, a ua maikai, a i ke ahiahi Poaha iho nei kona holo ana'ku nei. Malalo no o kona Kapena mau William B. Berrill.

 

                PIPI MOMONA. — Ke kuai nei o Ailuene, (E. H. Boyd) i ka pipi momona loa, ma kona halekuai pipi, ma ke Alanui Nuuanu, ua oi ka makepono mamua o ko Ulakoheo pipi, pela ka lohe mai.

 

                Ma ke ahiahi o ka Poaha iho nei, ua holo aku ka Mea Kiekie Prince L. Kamehameha i Hilo, ma ka mokumahu Kilauea, a me ka Mea Mahaloia R. G. Davis, ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu. O James. W. Aukina, Loio, ka mea e pani i kona hakahaka, ma ke Keena Hookolokolo Hoomalu.

 

                HALE KUAI MEA AI. — Ua wehe hou ae nei o A. D. Cartwright, (Mi. Kakai,) ka mea nona ka hale kuai mea ai i pau iho nei i ke ahi ; aia kona wahi i keia manawa makai iho o ka Hale Kuai puka aniani nui o ka Olelo e. A ua makaukau hoi oia e kuai aku i na mea ai o na ano a pau i ka poe e makemake mai ana. I keia la e wehe ai ka puka o kona Hale Kuai.

 

                LOIO. — E hoomanao oukou e na hoa Hawaii nei, ia A. M. Kahalewai, a me Wiliama Iosia, na Loio Hawaii a ina e loohia oukou i ka hana hookolokolo, e kipa ae no i ko laua keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, e pili la me ka keena o ka Loio Kuhina, ma ke keena mua iho nei o ka mea kakau kope. Ua mahele iki no hoi laua i ka namunamu haore.

 

                NO KA POE LAWE WAI. — Ua haiia makou e ka Luna Wai H. Prendergast, Esq., e hoike aku i ka poe a pau o Honolulu nei, e lawe ana i ka wai aupuni, a e uku nei hoi no ia mea, ina e loaa kekahi poe e lawe nei i ka wai, e hookuu ana i ka wai mahope iho o ka hora ehiku o ke ahiahi, alaila, e okiia kona Piula, a nele no hoi ia i ka wai ; aole no hoi e haawi houia i ua mea la i hookuu ai i ka wai, ka pono hou o ka wai, ke uku hou mai oia i mau dala hou, aole e haawi houia'ku ka wai ia ia, he oleloa no.

 

                NA KUHINA. — Ua oluolu ka Moi e hoihoi hou ai i kona mau Kuhina ma ko lakou oi-hana, oia o ka Mea Kiekie V. K. Kaahumanu Kuhina Nui, Mea Kiekie Prince Kamehameha Kuhina Kalaiaina. Mea Hanohano R. C. Wyllie Kuhina o ko na Aina e. A o ke keena waiwai aole he Kuhina i keia wa, ua kupono a naauao no hoi ka hana a ka Moi, ma ke ano o kona koho ana i kona mau Kuhina, a ua koho no hoi oia i ka mea i makemakeia e kona poe makaainana, aka, aole nae paha he pono o ka waiho kahu ole o ka oihana waiwai, he oi ka pono ke hoonoho i Kuhina no ia wahi. Owai la ka mea pono ? Ke olelo nei ka ka lehulehu o C. R. Bihopa, he mea oia i mahalo ia e na poe a pau, a he kanaka noiau, malama a hoopono no hoi oia. No ka mea, aia a noho ke kanaka hoopono a malama hoi, ma ke keena waiwai, alaila hiki ke hilinai ka lehulehu, a aole hoi lakou e makau ke hoa'e aku i ke Aupuni, ke noho ka mea pono ma ke poo o ka oihana waiwai.

 

                Ke pau nei na Kahuna Pope i ka haalele ia Panama, o ke kumu hoi oia haalele ana, oia no ke kau ana a Mosynero, ke Kiaaina o ia wahi, i kekahi kanawai e pili ana i ka hookaumaha'ku i ko lakou mau manao hoomana, ua koho lakou i ke kipakuia, mamua o ka ae ana aku, na ke aupuni e hooponopono mai i ke ano o ko lakou hoomana ana ; a ua hele loa'ku lakou i keia wa, ma na aina kahakai ma ka Hema. A ua paniia hoi ka ipuka o na Halepule.

 

KA NU HOU!

                Ua loaa mai ia makou ka nu hou ma ka moku Yankee, he 18 na la mai Kapalakiko mai, a ua loaa mai na nu hou oia wahi o ka la 18 o Okatoba iho nei, a o ko Amerika Huipuia hoi o ka la 15 aku nei, a penei no ke ano nui o na mea i hiki mai nei :

                WASINETONA, OCT. 11. — Ua hoikeia mai ma ke ano oihana ka pau ana o ka hana ino ana a na Inikini Sioux ma Minesota, i a ua haawi pio mai lakou ia lakou iho, i na koa o ke aupuni. A ke hoomaka nei na Luna aupuni e hoopai aku i ka poe i nui loa ka hewa ma ia haunaele ana.

                CHICAGO, OCT. 11. — Ua loaa kekahi mau mea nui i na koa kiu o ka akau, ma Nolandsford, he elua mile ke kaawale mai Leesburg mai. Ma ia wahi ua pio i na koa aupuni kekahi kaa ukana malalo o ka malu o kekahi poe koa lio o ka He-ma. Ua loaa maloko o ua kaa'la kekahi mau palapala oihana a Gen. Longstreet a me 96 pu kaupoohiwi.

                LOUISVILLE, OCT. 10 — AUMOE. — Ua hiki mai kekahi olelo io Gov. Robinson la, e hoike mai ana i ka holo ana aku o na kipi i ka po Poakolu, a e hele loa ana i Harrodsburg, aka, ua hoopuniia lakou e na koa aupuni, no ke kaawale ana mai o Gen. Smith o ka Hema, mai na koa kipi mai e hoomoana ana ma ka muliwai Dick. Ma ke kakahiaka Poakolu, ua lilo na wahi kulana maikai a pau i na koa aupuni, a ua lana hoi ka manao oia poe e lanakila ana lakou maluna o na kipi. O ka nui o na koa aupuni i make ma ka hoouka kaua i ka Poakolu he 1,500 ; a ua manao ia ua nui ae ko na kipi.

                KANSAS CITY. — Ua kaua aku kekahi muu koa lio o Misouri, me kekahi poe powa he 140 paha a oi ae, ma Sibley's Landing, a ua pio na powa, a pio pu hoi me Col. Childs. Ke alualu loa aku nei no nae na koa Akau i ua poe la.

                Ua haiia mai e kekahi mea o ka Akau i pio a hoopaiia e ka Hema, i ka hanai maikaiia o na poe e noho pio ana me la-kou, a ua hookuuia no hoi kekahi poe nika, i ko lakou hooia ana mai i ko lakou lanakila ana.

                WASINETONA, OCT. 11. — Ua loaa mai kekaki palapala na Com. Gordon, e hoike mai ana i ke pio ana o ka papu ma John's River, a ua lilo ia lakou ka muliwai a hiki wale aku i Jacksonville, a ua nui no hoi na waiwai i pio ma ia kaua ana.

                CAIRO, OCT. 11. — Ua hoikeia mai ka nui o na koa aupuni i make ma Koronito, oia hoi he 200 i make, a he 550 i hooehaia. Ua aneane e hiki i ka 2000 ka nui o na koa Kipi i kanuia iho nei e na koa aupuni malaila.

                — Ua Puka'e ka mai Yellow Fever ma Tekasa (Texas,) ua pau aku ka nui o Kamaaina i ka holo i kahi e.

                CARLISLE, PA, OCT. 11. — Ua hoopauia ke alanui kaa mahu ma ke awaawa o ke Cumberland, a me Harrisburg, a ke nui nei no hoi ka haunaele ma ia wahi.

                NU OLINA, OCT. 1. — Ke hai mai nei na nupepa oia wahi i ka maikai kupono o ke ola o na koa ma ia kulanakauhale.

                LOUISVILLE, OCT. 12. — Ua pio i kekahi mahele o na koa o Gen. Dumont, kekahi mau koa kipi, he 150, a me na pukuniahi no hoi elua, a ua hai hou ia mai kekahi mau mea e pili ana i ka hoouka kaua o ka Poakolu la 8 o Okatoba oia hoi penei: O ka nui o na koa aupu-ni ma ia kaua ana he 1600, a o na kipi hoi he 62 mahele (Division,) aole i maopopo ka huina pau. O ka nui o na koa aupuni i make he 500 a oi ae, a o ka poe hoi i hooehaia he 2300, a he 440 i pio aku, ua pau no nae ia poe i ke kukai'a, o ka nui o na make ma ka aoao o na kipi, he 1300, ke huipuia me na Kanela, a me na Lukanela Kanela. Pela ma ka hoike Luna Kauka o ka Gen. Cheatham puali oia ke Gen. o ka Hema. Ua pio aku no hoi na kaa lawe ukana o na kipi, he 160 ka nui, a me na pio he nui wale, i pio i ka puali kaua lio malalo o Gen. Woodford o ka Akau, a ua haiia mai, ua make ka Generla Polk, a me Gen. Cheat-ham; a ua nele iho la ke kulanakauhale o Lexington i na kipi ua pau lakou i ke kipakuia'ku.

                Ke olelo wale ia mai nei, ua puni loa ka ke kulanakauhale i na kipi, a ke hana nei lakou i na hana ino he nui wale; a ua hooemiia hoi ka haawina ai o na koa aupuni, no ka ai ole a lakou ma ia wahi. Ua olelo wale ia mai nei, i kela pule aku nei ka la, ua pio he 40 kaa ai a na koa aupuni i na koa Hema, mawaho no o ke kulanakauhale o Nasavile kahi i pio ai.

                BALATIMOA, OCT. 12. — I keia la ua hoounaia'ku na koa lehulehu wale o ke aupuni i Faredarika, e malama ai i ka waiwai o ke Aupuni malaila ; no ka mea, ke manao wale ia nei, e holo mai ana na kipi ilaila, mai Chambersburg. Ua hoounaia'ku no hoi kekahi mau puali e kiai ma i na alanui ma ka palena o ka mokuaina o Penesilevenia, i hiki ai ke kaua aku i na kipi, ke loaa ilaila. Iwaenakonu o ka po Poaono la 4 o Okatoba, he 18 na mile ma ka Hikina o lakou, mai Faredarika aku ; a no ka lohe ana i na kiu a lakou, ua hiki e na koa aupuni ilaila, nolaila, aole lakou i hele aku ; aka, nee aku la lakou ma ka Hikina, ma ke alanui o Libertytown a me New Market, ma ke alanui Turnpike o Balatimoa. Ua lawe pioia nae e na kipi ka Luna Aupuni (Mayor) a me kona Ahaolelo, mai Mercersburg aku.

                Ua haiia mai ua hopuia kekahi palapala a Gen. Biurigada ia Gen. Bragg, e hoike aku ana i ka hewa o ke alakai ana, a na Alihikaua o ka Hema, i keia mau kaua ana mai nei, a e kauoha'ku ana no hoi i ke ano a laua e hoouka aku ai i ka enemi. Ua maopopo nae i na poo Aupuni, ka ikaika, a me ka nui no hoi o na lako kaua o ka aoao Hema.

                Ua kipakuia'ku na kipi a pau, mai ka aoao Komohana Hema aku o ka mokuaina o Misouri, a i keia wa, aole loa he koa kipi hookahi malaila.

                Ua loheia mai nei, ua hiki aku kekahi moku kaua o na kipi, iwaena o na moku Okohola ma ka Moana Iniana, a ua pio he umikumamakahi moku ia ia. Makena no hoi ku poino o ia poe.

                Ua komo aku o Generala Stuart o ka Hema, me kona puali koa lio, iloko o ka mokuaina o Penesilevenia, a ua lawe pio mai oia i na lio he hookahi tausani, ua noke na koa aupuni i ke alualu me ke alai mai hoi mamua ona, aole nae oia i paa iki aku. Nolaila, ua hoi aku oia me ka pokeokeo i ke tausani Lio.

                Ua haiia mai e Mika Adams ke Kuhina o Amerika Huipuia, ma Ladana Beritania Nui, ua hopuia kekahi poe lehulehu wale, no ke apuka ana i ke dala pepa o Amerika Huipuia.

                — Aole no he mea poino ke lilo ka inoa maikai o kekahi kaikamahine, ke loaa ia ia kekahi kane ia ia, me ka inoa i oi ae ka maikai i kona iho, no ka mea, i ka wa ana e mare ai, o ka wa no ia e ili mai ai ka inoa maikai o ke kane iluna o ua wahine la.

                KUAHAUA. — Ua lawe mai makou i ka manao o kekahi o na nupepa o Kalaponia, no ka olelo kuahaua a ka Paresidena Linekona, e pili ana i ka hookuu ana i na kauwa kuapaa, a penei no hoi ia :

                "Ina e hoomaopopo ole mai na kanaka o na mokuaina kipi, a e lawe aku i ke aloha, a e hoopau hoi i ko lakou kue ana, alaila, he pono i ka poe a pau e hoole ana (i ka olelo a ka Paresidena ) ke hele kino aku iloko o ke kipi ana, a i ole ia, e ae ae i ka pono o na mea a ka Paresidena i hoakaka mua mai nei. O ka mea, i manao oleia he mea hiki i ka wa o ke ki pi i hoomaka iho nei, me ke kupono ole hoi i kekahi poe ke hanaia ia mea, ua lilo i keia wa, he mea oiaio, i koiia mai e na manao aloha, a i aponoia hoi, e na mea a pau e pili ana i ka pomaikai o ke aupuni. E ko ole ana ko makou manaolana, i na e alakai oleia mai na kanaka i helehewa o ka Hema, no ka poe i manao, ua aa ole ka poe o ka akau, ke hoopau aku i ka hookauwa kuapaa ana, a ina lakou e huli ole mai, alaila, e ku ana makou, me ka aponoia e ko ke ao nei a pau, ke olelo ae makou e hookuuia ka hookauwa kuapaa ana, a e hookomoia hoi ka pohaku kihi o ka aoao Hema, iloko o ka poino mau loa. Ua hoomaunauna'ku i makou i ke koko o ka poe koa, a ua lulu wale aku hoi i ka waiwai nui o ka aina, iloko o ku wa loihi wale, me ka hooikaika e malama aku i na pono Kivila, a me na waiwai hoi o ka poe kipi, i komo i ke kaua, a ke hooho nei makou me ka olioli nui, i ka ane hiki ana mai o ka manawa hope loa o ka hoomalielie ana aku i na kipi."

                —E hoaoia'na e kekahi hui o Farani., e imi i wai ma ka waoakua one o Sahara ; a o ka imi ana i ka wai, me kekahi wili e wili ai a loaa kekahi mau haneri kapuai paha, e loaa ana paha, aole paha, aole no i maopopo ia kakou.

                —Ua hoomaka ke Aupuni o Amerika Huipuia, e koi aku i kekahi alii Tureke ( Sultan,) no ka hoomake hala ole ana i kekahi mau kumu misionari ma ia aupuni, i kekahi mau mahina mamua'ku nei.

                —O ka nui o na paona huluhipa i keia makahiki, ma ka mokuaina o Ohio, no ko laila mau hipa ponoi ae, he umikumamakolu miliona paona, he elua miliona ka oi ae mamua o ka huluhipa o ka M. H. 1861.

                — Ke nui mai nei ka pii ana o ka poe pepehi ia lakou iho ma Farani, he 3899 ka nui i ka makahiki hookahi.

                — No ka nui loa o ka powa ma na mokuaina o Ohio, nolaila, ua kauoha'e ke aupuni, e hoonohoia i umi moku kaua ma ka muliwai o Ohio.

                — Ua hanaia ka mokumahu hao Fin-gal o Beritania e na kipi i moku kaua no lakou, ua like ke ano o kona hanaia'na me ko Merimaka, he oioi no o mua o kona ihu ; aia ma Savana kona wahi i ku ai i keia manawa. Elua hoi mau mokuhao nui e hanaia nei ma Kaletona, Karolina Hema, a e makaukau ana paha i keia mau ia.

                — He mau kookoo kupanaha kekahi e kookooia nei, ma kekahi o na kulanakauhale nui o Europa ; oia hoi, he ohaka wale no oloko o ke kookoo, a ua hoopihaia i ke ahi makani, a i ka wa e hele ai a makemake i mea e malamalama ai i ka wa poeleele, alaila, e wehe ae no i ke pani o kekahi poo o ua kookoo nei, a e koe iho i ke ahi koe, a o ka aa aela no ia, a lilo he kukui. Pau ole no hoi ka imi a ka haole.

                — Ua hanaia mai nei ma Enelani kekahi mokumahu kauo no na kipi o No. 290 kona inoa, a ua kali aku ka moku o ka Akau, oia o Tuscarora, no kona puka mai iwaho, no ka mea, ua ike no ke Kapena o i ke ano o ka moku Kipi e ku ana iloko. A ua kali malie aku ia, a i kekahi la oia, ua piha oluna o ua moku kipi nei, i na wahine a me na kane, e hele ana i ka hookelekele, a no ia mea, ua puni ka moku Akau, a ua puhalahio kela i ka Hema, ua kiola ia no nae na ohua a i pau iuka.

NO EUROPA.

                He nui ka nuku o na nupepa o Ladana ia Gen. Makalelana, no kona lohi a me kona hele wikiwiki ole imua, me ka olelo iho no hoi aole he poino nui i loaa i ka aoao Akau ma na la kaua iho nei a me ke kipakuia ana o na kipi, mai ka mokuaina aku o Marilana.

                He mea maopopo loa i na poe a pau o Farani, e lilo ka ke kulanakauhale o Me-siko ia Farani, mamua ae o ka la mua o Novemaba nei.

                Ua kuhikuhi aku o Enelani ia Farani i ke kumu pono oia aupuni, ke hoopau i ka hoonoho ana i na koa ma Roma.

                Ua hai mai ka nupepa Patrie o Parisa, aole ka e mamao loa ka wa e ike mai ai o Farani a me Enelani i ka aoao Hema, ma kona ano Kuokoa.

                Ke pii nei ka nui o na lako kaua i laweia mai iloko o Amerika Huipuia, mai Beritania mai, a o ka nui o na dala i ukuia no na mea o ka oihana kaua i hiki mai nei iloko o na mahina mua ewalu o keia makahiki he $ 1 ,300,000.

                Ma ka la Sabati la 4 o Nov., e hoopuka ana ka Moi Vitoa Emanuela he Olelo Kuhaua e kala ana ia Garibaldi, a me na koa ona, no ke kipi ana a me ke kue hoi i ka makemake o ua Moi la.

 

He wahi ninau no na Rula

O KE KANU ANA O KA PULUPULU.

E Ka Nupepa Kuokoa, e ; Aloha oe:

                Ua ikeia ma kou Helu 48, ka manao lana o J. W. K. Kaane, no ke kumu manao mua i paipaiia e ka Ahahui Kanu Pulupulu. A ua ike pono oia i ka makepono o ke kuai ana o ka Pulupulu i kanuia ma Pahoa, Kamoiliili, Waikiki-waena, i kanuia e Kaulahea me Kuihi, ma ka aina o J. Kahai, he 36 kumu pulupulu, he $4.00 no keia mau kumu a pau wahi ana, i kuaiia me H. M. Wini ; nolaila, ke ninau aku nei ia oe e ke Kilohana Pookela , a me ia'la aku.

                1. Pehea na rula o ke kanu ana o ka Pulupulu ?

                2. Pehea ke akea o kekahi lalani me kahi lalani o ke kanu ana ?

                3. Pehea la ke akea o kekahi makalua me kekahi makalua o ka lalani hookahi ?

                4. Ehia anoano no ka makalua hookahi ?

                5. Ehia malama oo ka Pulupulu ?

                Owau kekahi i makemake e kanu i keia kihapai kula i loaa ia'u ma ka mahele me ke Konohiki. E kali ana i na mapuna a ka ua, a hoohanini mai o Kulanihakoi. Ua helewale a panoa i ka la, aole wahi mea a ulu ae ka Pulupulu i keia wa. Ma-u ia wahi ninau ia oe e ke Kilohana Pookela o ka La hui Hawaii, a me ia'la aku hoi kekahi, me kuu manaoio ua ike no o J. W. K. Kaaie i ke kanu ana o Kaulahea me Kuihi, a e hai pono mai ana no ia no keia mau ninau.

J. H Z. KALUNAAINA.

Lapakea, Moanalua, Oahu, Oct. 31, 1862.