Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 51, 16 November 1862 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa.

 

la me ka olioli. Aole liuliu aku, halawai oia me kekahi Iudaio, ua hele a loloa ka umiumi, e hoolohe ana i ke kani a ka manu. " Kupanaha maoli," peia ka olelo a ua Iudaio nei, " ka ikaika o ka leo o kela wahi manu uuku! i na paha na'u? O! i na paha he mea hiki ia'u ke kapi aku i ka puapua me ka paakai!"

                " Ina oia wale no," pela aku ua kauwa nei, "aole e emo haule mai kela manu ilalo ;" kau aku la ia i ka pu, a haule mai la ka manu ilalo, iwaena o ka laau kaku. "E kii ae a lawe mai i ka manu," pela aku keia, i ka Iudaio. Kokolo aku la ka Iudaio iloko o ke opu laau kuku ; a i ka Iudaio i ku ai i ka laau kuku, komo iho la ka manao kolohe iloko o ke kauwa, a huki ae la ia i ka bila ana a hookani iho la. Ia wa no ku iho la ka Iudaio iluna o kona mau wawae, a hoomaka ae la e lelele i o ianei, e like me ka loihi o ka ianei hookani ana i ka bila, pela ka loihi o ka iala hula ana. Pau loa ae la kahi lakeke o ua Iudaio nei i ka nahaehae i ka laau kuku, pau pu me ka umiumi i kekahihiia, a kuku me ke kino ona a puni. " E kuu haku," wahi a ua Iudaio nei, " heaha la kau e hookani nei i ka bila ia'u, e waiho malie iho oe i ka bila; aohe o'u makemake e hula." Aka, aole nae o ianei hoolohe aku i kana, a olelo aku i ka Iudaio, ia ia i hoomaka hou ai e hookani; no ia mea, lele loa ae la ua kanaka nei a kiekie, a pau loa ae la na wahi lole ona i ka weluwelu, " He nui ka poe i make i ke anu i ko'u manawa, a na keia opu kuku oe e hoopai mai." " Auwe au!" pela ae la ua Iudaio nei; " E haawi au ia ia i kana mea e makemake ai, i na ia e haalele ana i ka hookani i ka bila—i eke ua piha i ke gula." " Ina pela kou lokomaikai," pela aku ke kauwa, " alaila, hooki au i kuu hookani ana; eia nae ka'u mea e mahalo aku ia oe, ua hula oe a me he mea la i hanauia mai oe o kau hana ia;" hopu iho la keia i ke eke dala gula a hele aku la.

                Ku iho la ua Iudaio nei e nana ai a nalo aku la kela, alaila, hoomaka iho la ia e nuku ino me kona ikaika a pau loa. I ke kanaka hookani bila lapuwale ! i na oe e loaa hookahi ana ia'u, o ka'u hahai iho la no ia ia oe a hiki i ka wa e haule ai o lalo o ko kamaa ?" Noke iho la ia i ke kuamuamu i na mea a pau e hiki ai i kona alelo ke pane.

                Hooponopono iho la ia i kahi lole weluwelu ona, a hele aku la i kahi o ka Luna kanawai, "E kuu haku Lunakanawai," wahi ana, " he moolelo minamina loa ka'u ke hai aku. E nana mai oe i ka hana ino ana a kekahi kanaka lapuwale ia'u maluna o ke alanui mehameha, aihueia a pepehiia ma nei au ! he hiki paha i ka pohaku ke aloha mai ia'u, ua weluwelu kuu wahi kapa, ua pau ko'u kino i ka mokumoku a puni, a e hiki mai ana ka pololi maluna o'u no ka lilo ana o kuu eke dala; ma ke aloha i ka lani e hookomo i keia kanaka iloko o ka hale paahao."

                "He koa nae paha," pela ka ninau a ka Lunakanawai, " kou mea i moku ai i kana pahi ?" " E papa mai ke Akua," pela ae la ka Iudaio, " Aole he pahi ka ua kanaka lapuwale ala, he pu nae kana mea e auamo ana, a he bila ma ka a-i."

                Nolaila, hoouna aku la ka Lunakanawai na kanaka e huli, aole i loihi loaa koke no a laweia mai la imua o ka Lunakanawai, me ke eke dala. Olelo aku keia i ka Lunakanawai, " Aole wau i hoopa aku i ka Iudaio aole no hoi wau i lawe i kana dala, nana no i haawi mai ia'u, no kona makemake e hoo-pau i kuu hookani ana i ka bila." " E ma lama mai ka lani ia kakou," pela ka uwe ana ae a ua Iudaio nei, " Ua like ko ianei hikiwawe i ka hoopunipuni me kona hiki wawe i ke poi i ka nalo o luna o ka pa." Aole no he manao o ka Lunakawai he oiaio kana, a olelo ae, " He pale pono ole keia aole e hiki i ka Iudaio ke hana e like me kau e olelo mai nei." No ka hanaia'na o ka ai-hue iluna o ke alanui o ka lehulehu, hoopai-ia keia kauwa maikai e liia.

                Ia ia e alakaiia'na ilaila, hoomaka hou aku la no ua Iudaio nei e hana ino aku, e kahea aku ai, " He ilipea oe! he ilio hookani bila oe! i keia wa e loaa ai kou uku kupo-no?" Hele malie aku la no ke kauwa me ke kanaka nana e li, a hiki laua i kahi e he hi hope loa iho ai o ke alapii, huli ae la keia a olelo mai i ka Lunakanawai, " E ae ma oe i kekahi noi a'u mamua o ko'u make ana." " Ae, i na nae oe aole e noi mai ana no kou ola," pela aku ka Lunakanawai, " Aole no ke ola ka'u e noi aku nei, e a mai oe e hookani iki ae a'u i kuu bila, oia ka'u noi hope."

                Kahea ae la ua Iudaio nei a nui loa, " Po-wa! powa!! ma o ke Akua mai ae aku, " Heaha ko'u mea e ae ole aku ai ia ia keia wahi lealea uuku ana," pela aku ka Lunakanawai. " Ua kokoke ia e pau, a loaa ana ia ia keia noi hope." ( He mea hi-ki ole no ia ia ke hoole i ka mea a ke kauwa i noi aku ai) Hooho hou ae la no ua Iudaio nei, " Auwe au e! e paa mai kekahi ia'u a paa, e nikii mai ia'u me ke kaula a paa."

                Wehe ae la ke kauwa i ka bila ana ma ka a-i mai, a wili ae la i ke kaula i maloeloe; i loa no ia ia, a haawi i ka bila i ke kuolo mua, hoomaka koke mai la ka Lunakanawai, me ke Kupakako ana, a me ke kanaka nana e li, e kaikai i ko lakou mau wawae no ka hula ana, a haule iho la ke kaula mai ka lima mai o ka mea nana e nikii ana ka Iudaio. I ka lua o ke kuolo ana, hapai like ae la na mea a pau i ko lakou mau wawae, a hookuu ae la ka mea nana e li i ke kauwa, a hoomakaukau iho la no ka hula ana. I ke kolu o ke kuolo ana, hula na mea a pau, e lele ai i o ianei; o ka Lunakanawai a me ka Iudaio, o lana mua o ka hoomaka ana. Ea ia e hoomau ana i ka hookani, hui mai la na mea a pau i ka hula; o ka poe keahi e ku ana i ka makeke, i puka ae e nana, a elemakule a me ka opiopio, ka momona a me ka wiwi, kekahi me kekahi. O ka poe io kekahi, o ka lakou hele ana mai, iku ae a iluna o ko lakou mau wawae hope, a lele i o ianei; e like me ka loihi o kana hookani ana, pela ke kiekie o ka poe hula e lele ai iluna, a hiki i ka manawa i hina ai kekahi iluna o kekahi, malalo ke poo, a uwe like ae la me ka weliweli. A mahope, kahea mai ka Lunakanawai, ua hele a pau ke aho, " E haawi aku ana a'u ia oe i kou ola, i na oe e hooki i ka hookani ana i ko bila."

                No ia mea, aloha ae la keia kauwa maikai ia lakou; iho mai la ia ilalo, a lei ae la i ka bila ana. Hele aku la keia mamua o ka Iudaio, e moe ana no kela ilalo ua pau ke aho, olelo aku, " E na kanaka kolohe, e hai mai oe i keia manawa koke no, i hea kahi i loaa ai o kela dala ia oe ? O hookani hou auanei a'u i kuu bila." " I aihueia e a'u ! i aihueia e a'u !!" pela ka Iudaio o ke kahea ana. No ia mea, kauoha ae la ka Lunakanawai e liia ka Iudaio no kona aihue; ke hele nei ke kauwa maikai me ka olioli, no kona pakele ana mai.  J. W.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

                PAI HEWAIA—Ua pai hewaia ka la o keia pepa he 16, o ka pono he 15.

 

HONOLULU, NOV. 15, 1862.

 

He Hawaii i ke Kaua.

                No ka nele o ka aina i na mea ano nui ole, a no ko makou manao ana no hoi, he oluolu ka lehulehu ke lohe i kekahi mea e pili ana i ko kakou makamaka, a hoa no hoi o ka iu o ka la a me ka makani anu he Wai opua, oia o Samuela C. Limaikaika, nolaila ua lawe ae makou i kana palapala i kona ohana maanei, a waiho aku ia mea imua o ka lehulehu. Ke noho pio nei paha oia keia wa ma Rikemona, mahope ponoi iho no o kona pio ana ma Hapa Fere, kona kakau ana i ka palapala mahope nei, a penei no kekahi o kana mau olelo i ike maka'i kakou i ka inea o ka noho ana o na koa i kekahi manawa:

                Ua liuliu ka wa i hala, mai kuu kakau mua ana'ku ia oe.—Ano la ke noho nei au he pio kaua, me ka ae aku ma ko'u inoa maikai aole e kaua kue aku i na kipi mahope o ko'u hookuuia'na. Ua hoopuniia makou mahope iho o ko makou hoopaa inoia'na, a ua hoo-haahaaia ka Hae Amerika. He umi tausani koa puliilii, a he 2,000 koa lio ma ke kiekie na o Boliver Heights maluna'e o Hapa Fere, mahope iho o ka hoohui ana'ku o ko makou puali ilaila, me ka hele wawae mua ana mai nae o ko makou puali i na mile he 15 mai Martinsburg. Ua kauoha mua ia makou hele i Martinsburg Va, ma ke kauoha a Gen. Wool.

                O ia kahi mua loa a me kahi pilikia no hoi iloko o ka puali koa akau malaila. A ua kuole no hoi paha ka hoouna ana i na ko ao hou ma ia wahi: Kukulu iho la makou i ko makou mau hale lole, a paikau no hoi i na koa o makou, a malalo hoi o na rula maikai a ke Sagiana-Major, ua holopono ka hana ma na mea a pau, aka, i kekahi wa no nae ua pili kaumaha no makou; he wahi wa uuku loa wale no kahi manawa noho wa-le. Ke ola nei makou iloko o ka hoolele oili nui wale. He nui wale na wa a makou e noho malie ana, a ua hoopuiwaia mai e ka leo o ke Kakiana Mekia, e kauoha ana i na papa koa a pau e paa i na mea kaua, ma ia wa e makaukau koke ai na mea a pau me na mea kaua. Ua hoomakaukau koke no hoi na koa pukaa, o na koa lio hoi e lele ana i o a ianei, ua ku ae no hoi na laina o na papa koa a pau me ka makaukau no ke ka ua ; a ma ia wa koke no puka hou mai la ke kauoha e waiho i na pu ilalo, a aia hoi, ua waiho na mea kaua, a ua huikau aku, huikau mai i "Kaeleawaa."

                Ma kekahi la Sabati, ua kaheaia makou hoomakaukau me na mea kaua, a i ke ku ana no, o ka wa no ia i hoihoi hou ia mai ai, a wawahi no hoi ka laina. A ua kahea hou ia mai no makou i ke ahiahi, a ua kohoia ekolu Comopane, i poe kiai i na palena owa-ho, a e kiu hoi i na poe kipi ma ke alanui Winchester, o ka'u Comopane kekahi, he ewalu o'u mile mai ia wahi mai, a o ko'u puali no hoi kai kaa loa imua, a ua moe iho malalo o kekahi ululaau ohuohu, me na mea kaua no ma ko makou aoao—a ua hanai hoi ia makou iho i na puaa a na kipi e holo ana ma ia wahi. Ma ka lua o ka po, o kahi a makou i moe ai, he wahi e pili kokoke ana i kekahi pa, me ke kali aku hoi, malia paha e holo mai ana na kipi e komo i Martinsburg.

                Ia'u e kakau nei, ke lohe nei au i ka halulu o na pukuniahi a ka puali koa o Gen. Makaelana, he weweli ke kaua ana iho nei o keia mau la. He weliweli ua mau kaua ana la, a he mea e no hoi ka make; aha ae nei la o ke kani mau ana o na pu ma ia wahi, ina la paha i hiki mua mai na koa o Makalelana ma Hapa Fere, ina no la ua pakele makou. Ua moe nae na koa i ka po ; nolaila, aohe nae he nanaia'ku, a he puiwa hoi o na pepeiao o na tausani kanaka e noho nei ma ko'u aoao, i nei mea halalu o ka pu.

                Aole au e noho ana iloko o kekahi hale lole i keia wa a'u e kakau nei, aka, eia iwaho ponoi o ka aina kula, e kali ana i na koa nana makou e lawe aku. I kekahi po, oiai o ka hoomaka ana iho no ia e hiamoe, puka mai ana ke kauoha e opiopi na hale lole, ao-e no hoi o kanamai o ua mea he huikau; a ma ia po no hoi kiola iho makou ia makou no iluna o ka honua, a ua lea ka hiamoe na. Ala ia auina la ana'e, ua kukuluia na koa me ka makaukau no ke kaua aku. Ua kaua no hoi ia la ma ka Maryland Heights, a o ko makou kulana hoi he ano kupanaha no. Ua noho iho makou me ka hoolono i kekahi wa pokole, oia i hoi e kapalili ana kekahi mau poka pohapoha ma ko makou wahi, mai luna mai o kekahi wahi kiekie. Ua ike koke makou i ko makou pilikia, nolaila, ua holo aku makou ma kahi e malu ai i na poka, malalo o ke kumu pali. Ua kukulu koke no au i ko'u Comopane, a o ko'u wale no ka papa koa i hoi i hopa me ka maikai. O ka nui o na'lii koa me na koa, e holo ana io ianei me he hipa la. A o ke Comopane D kai kukulu i ka laina a pau, alaila hulo, a ekolu hulo ana nona iho, a hoi aku i kahi hoomoana mau.

                A ua hoouka mai no hoi na kipi ma na wahi he nui wale, a ia po moe makou ma kahi e. Ma ke kakahiaka ana ae, hoomaka hou mai na kipi me na pukaua eono, e kiola ana i na poka boma, a me na poka pohapoha. Ua ike maopopo loa au i ke kulana o na koa kipi, no ka mea, iloko o kekahi awaawa ko'u mau koa, e hiolo ana no hoi na poka ma o a maanei o'u ; a mahope hoomaka mai ka wela oia wahi, nolaila, ua nee ae makou ma kahi e. Malalo ponoi iho o kekahi puu kahi i ku ai na koa e hoomaka'i i ke kaua, a e mau makou ilaila, ina ua pau loa makou i ka make, mahope iho nae ka ike ia ana oia mea.

                Ma ia wahi, ua ike iho makou i ko makou pilikia maoli, a ua pau no hoi na paula a me ka poka ; nolaila, ua hukiia ka hae ilalo, a ua pio o Hapa Fere i na kipi. I ko makou hoomaka ana mai nae e hele, ki hou mai no kekahi pu o na kipi i hunaia iloko o ka pali, e kiola mai ana no hoi i ka make iwaena o makou, no ko lakou ike ole ua ae aku makou i ke pio ia lakou. A no ia mea, holo wikiwiki aku la makou i kahi e maluhia ai i na poka, kokoke au e ku i kekahi poka. O ka paa wale ana no o makou i ke ohu ka mea i pakele ai o makou, ina no la ua make nui i ua pu la.

                He nui ko'u kamailio ana me na'lii kipi, i nei mau la o ko'u noho pio ana, a he poe maikai no lakou, a he naauao no hoi, hele nae a nekoneko kahi kapa aahu. He poe koa loa lakou ma ke kaua ana, a e like no hoi me na poe o ka Akau, ka hana ino o kekahi poe, a o kekahi no hoi he poe puuwai maikai Ua ike au i ka mea kaulana ia Stonewall Jackson, ko'u mea i pio ai, he like no kona kapa me ko na poe kipi e ae ka lepo ; aka, he kanaka maikai nae oia. He nui no ka ai e loaa mai ia makou i kekahi manawa, a i kekahi wa hoi, he inoino loa. Ua oluolu maikai loa ko'u hanaia ana mai ma ko'u ano Kapena, ua malamaia no au me ka maikai loa. * * * * *

S. C. L.

                O ka lohe pono maoli keia, i haiia mai nei maluna, e ke keiki Hawaii e noho'la i ke kaua i Amerika Huipuia, ua noho pio nae oia i keia wa ma ka lima o na kipi.

 

Ka pohaku e nahae ai

KUA O P. M. KAHINALUA.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe :

                E oluolu paha oe e lawe aku maloko o kou opu ahonui, i keia mau, wahi moi wela o Pakaalana, a loaa aku o P. M. Kahinalua, kahi keiki waha ko'u o Alewa, a nana e hai mai i ka haina kupono o ua wahi hua nioi la, i ike mai ai o'u mau hoa o ka inea, o nei mea he naauao. Eia iho no ua mau wahi hua nioi la malalo iho.

                1. A cause persa parola assai?

                2. Ad ogni uccello suo nido e bello?

                3. Al buono vino non bisogna frasca?

                4. Cada uno tiene sual guazil?

                5. Obra de comun, obra de mingun?

                6. La fame non voul leggi?

                7. Cosa fata casso ha?

                8. Chi t'ha offeso non ti perdona mai?

                He mau iho la ia mau wahi hua nioi, o ka pehu ka ou mau lehelehe ka mea nui, ike aku no hoi i ua mea he kope o na manamana lima i ko alelo, ke noi aku nei au ia oe, e hai mai oe i ke ano o ua naau wahi hua nioi la, a ina no hoi ua loaa ia oe ; alaila, e unuhi mai oe ma ka olelo Beritania, a mai ka olelo Beritania mai hoi a ka olelo Hawaii, me ka lana o kuu manao e loaa ana no; no ka mea, ke ike nei au i kou akamai ma ka unuhi ana i na olelo like ole maloko o na Helu i hala iho nei, a ina e loaa ia oe, alaila, e hoohalike au ia oe me ka Aeto, ka makau ole i ka wela o ka la; aka hoi, ina aole e loaa ia oe, e aho kou hele ana ma Hamohamo, i kahi o ke Ahuawa. Owau no me ka mahalo.  H. KALAIOWAIALUA.

Honolulu, Okatoba 7, 1862.

 

KA NU HOU!

                He kaua ma Corinth (Koronita) ma ka la 3 o Okatoba. Ma ka hora eiwa ka hoomaka ana o ka hoouka, ua hee nui no na koa aupuni, aole no nae i liuliu nee hou na koa kipi i hope, a lilo iho la no na wahi mua i lilo ai i na poe kipi, i na koa aupuni. Ua make he ekolu Genera-la o ka Hema.

 

                —Ma Vereginia, ua hoomaka ae ka Ahaolelo e hooholo i Kanawai e kau ana he auhau maluna o ka poe a pau, oia hoi

e uku ae kela mea keia mea o na moku Hema i hookahi hapalima noloko ae o kona mau loaa, i ke aupuni; a na ke aupuni Hema no hoi e haawi mai i ka palapala hoopaa no ia mea, me ka uku he ewalu hapahaneri no ka uku panee o ka makahiki hookahi.

 

                —Ke hooia ia mai nei ka nee hope ana o ka puali koa kipi malalo o Gen. Lee, a aia i Stanton i keia wa, ua hoikeia mai no hoi ka nele nui iwaena o ua poe koa la, oia hoi aole nui o ka ai, a e aneane ana paha e wi loa. Aia no ka puali koa i noho iho nei ma ka Patomaka. A ua manao waleia ina e alualu loa ia'ku e ka aoao akau, alaila, e emi loa aku ana paha o Gen. Lee i Godonavile. O kekahi kumu paha o ka emi hope ana, no ka nele o na koa i ka lole a me ke kapa kupono, aole no i maopopo.

 

                —Iloko o ka hale o ka Poeikohoia o na moku hui o ka Hema, ua hoopukaia he olelo hooholo, e noi ana i na kanaka a pau o ka mokuaina o Califonia, e hui aku me na moku Hema, a ua hoopaneeia ka noonoo ana no ia mea.

 

                —Ua nui loa ka weliweli o ka poe o ka Hema, no ka puka ana ae o ka olelo kuahaua a ka Paresidena Linekona, e hookuu ana i na kauwa kuapaa a pau ; ua lohe na nika ia mea, a ke weliweli nei na poe mea nika, o ala mai auanei lakou a kipi i na haku o lakou. Ke koi nei kekahi poe koa e hoi e malama i ko lakou mau ohana, o pau e mai auanei i ka pepehiia e na nika; no ka mea, ke lana nei ka manao oia poe, ua hana na nika i ke kahi hui malu, a nolaila, ko lakou weliweli i ke kipi kuloko mai auanei paha o na poe kipi. O na wahine a me na keiki a pau, ke hoi nei lakou i na kulanakauhale, i na wahi laukanaka, o poi malu ia paha lakou e na nika.

 

                —Ma ka la 8 o Okatoba iho nei, ua komo ae o Gen. Morgan, (he powa) me na koa 3,000 iloko o kekahi wahi i kapaia o Frankfort, aia ia wahi ma ka mokuaina o Kenetuke, me ka manao e hana ino aku i na Alahaka ; aka, ua mahui e o Gen. Dumont, a ua hoopio aku ia ua poe powa'la, a ke auana hele nei kekahi oia poe mawaho o ua wahi la i kauaia'i, me ka pee hoi, o loaa aku anei i ka poe koa aupuni. Ekolu wale no ka nui o ka poe make ma ka aoao akau, a he ehiku ma ka aoao kipi, me na poe he 15 i hoehaia.

KE KAUA MA KORONITA.

                He kaua nui weliweli kai hooukaia me ka la 4 o Okatoba iho nei, ma Koronita, Misisipi, me ka lanakila nui nae o ka aoao o ke aupuni. E like no me ka mea mau, ua oi ka nui o na kipi, mamua o na koa aupuni. Ua hooukaia mai ka puali o ka akau, malalo o Gen. Rosecrans i ka manawa hookahi, e na puali koa kipi, malalo o Gen. Price, Van Dorn me Lovell, a ua kuupau no hoi na kipi i ko lakou ikaika a pau, me ka manao e hoopio koke aku ia Gen. Rosecrans a me kona puali, mamua o ka hiki ana mai o na koa aupuni e kokua, malalo o Gen. Ord, a me Hulbert. Aka, no ke akamai, a me ka maalea loa o ke Generala o ka Akau, nolaila, ua hee ka Hema, a ua nui no hoi ka poe i pioi ka Akau, a me ka poe i make. He nui no hoi ka make ma ka aoao akau. Ua alualu aku no nae o Gen. Rosecrans, i na koa kipi, a i ka wa i lohe mai nei, ua komo na kipi i ka lae o ka muliwai Hatchie. Ua hooia ia mai no hoi ka lanakila ana o ke aupuni ma ia kaua ana. Ua hoike akea ae na kipi i ko lakou hee ana ma ia mau wahi. I ka la mua o ke kaua ana, ua hee owaena o ka puali koa aupuni, aka, i hana maalea ia no nae, i komo pu ai na koa a pau iloko o ka upena i hoomakaukauia no lakou. A i kekahi la ae, ua pio kekahi papakoa ( Brigade) koa o ka Hema. Akahi wale no a loheia mai ka hana maalea a na Generala o ke Akau. He 2,000 ka nui o na kipi i pio ma keia mau hoouka kaua ana, a o ke koena ua pilikia no ka nele. O ka nui hoi o ka poino ma ka aoao o ke aupuni, he 100 i make, a he 550 i hoehaia. Elua tausani kipi i kanuia e na koa aupuni, i ke kahea kaua, a he 1000 poe i hoehaia, e malamaia nei eia poe. O ka hapanui o ka poe i ku i ka pu ma ka aoao akau, i ku no i ka pu kaupoohiwi; a o ke ano hoi ma ka nana ana i ka poe make o ka aoao Hema, he ku i na poka o na pu kuniahi. Ma ka la 9 o Okatoba, ua kauohaia o Gen. Rosecrans, e Gen. Grant, e hooki i ke alualu ana i na kipi, a ua hoi mai oia, a ua hoike mai i ke pio o na koa kipi, me ka hemahema nui hoi i na mea kaua o ka poe i koe aku. He 11 pu kuniahi i na kipi i hana inoia no e lakou a haalele iho.

                Ma kekahi nupepa o Mepafisa, ua hoikeia mai ka lana ana o ka manao, o kolaila poe, aole he kumu e makau aku ai i na kipi, a ua pau no hoi ka makau ana o na kulanakauhale liilii o ke Komohana i na kipi; a e komo ana hoi na koa aupuni i Misisipi, me ka wehe ae i na wahi Kalepa a pau ma ia wahi, i hiki ai ke Kalepa aku me Mepafisa.

                Ma na nupepa o Rikemona, ua hai ae na kipi, he 5,000 ka nui o ko lakou poe i hoehaia a i make, ma ke kaua i Koronita

KE KAUA MA KENETUKE.

                He kaua kai hooukaia ma Pereyvile (Pelevile,) ke kulanakauhale o Boele, ma ka la 7 iho nei o Okatoba. A ua hoo-mauia no hoi ma ka la 8 me 9, mawaena o na koa kipi malalo o Gen. Bragg, a me na koa aupuni malalo o Gen. Buell. Ua hee aku na kipi, a ke holo nei ma na alanui he lehulehu wale i ka Hema, oia hoi ke alualu aku nei na koa aupuni. Ua kaumaha no ka make ana o na aoao a elua, eha Generala o ka Akaui make, elua hoi Lutenala Kanela. Ua haiia ma ua kuia ka o Generala Pope, i ka pu.

KE KOMO ANA O GEN. STUART I PENESELEVENIA.

                O kekahi o na mea ano nui i hiki mai nei, oia no ke komo ana o Gen. Stuart ka Hema, me kona mau koa lio he 600, iloko o ka mokuaina o Peneselevenia. He manawa uuku wale no nae kona noho ana ma ia wahi. Ua hele mai o Stuart ma ka aoao Akau o ka Potomaka, ma Hanakoka, i ka la 10 o Okatoba iho nei. Mailaila aku kona hele ana a hiki i Mercersburg, a malaila aku a hiki i Chambersburg ma Peneselevenia. Ma ia wahi, hoolako oia ia ia iho i na lio maikai, a me na aahu no hoi, a mamua'e o kona haalele ana ia wahi, puhi oia i ke ahi i na Hale hana ma ia wahi, me ka hana ino pu no hoi i na waiwai o ke Aupuni, o ka huina pau o na waiwai i poho he $40000. Mai Chambersburg aku holo loa kela a hiki i Gettysburg, a malaila aku hoi huli koke kela iloko o Marilana. O kona makemake ka hele iloko o Feradarika, i hiki ai ia ia ke hoopoino aku i ka waiwai nui o ke Aupuni e waiho nei ma ia wahi. Aka, ua nui loa ka paa o ia wahi i ke kiaiia ; a nolaila, ua hoohuli hou o Stuart i ke poo o kona mau lio i ka Hikina. Ma ia wahi aku, hele oia a hiki i Newmarket, a ilaila oia i hana ino ai i ke alanui kaa-mahu o Balatimoa a me Ohio. Malaila aku kona holo ana, ma ke alanui i Libertytown, a hiki i ka Potomaka, a ma Monokase, kona wahi i au ai i ka muliwai, me ka lawe pio pu aku hoi i ka Luna Aupuni, a me ka poe o ka Ahaolelo Kuloko o ia wahi. Ua haiia mai, he 24 hora o kona holo ana i na mile he 90. O Gen. Pleasanton, ka mea i hoounaia e hopu ia ia, he 74 mile i holo ia eia iloko o ha hora he 24 ; aka, i ka hiki ana aku ona i ka Potomaka, aia hoi, ua hiki maalahi o Gen. Stuart, ma kela aoao o ka muliwai o ka Potomaka. He keu keia a ka hana koa nui wale, ua emi hope ae na mea kaulana a Stuart i hana'i mamua'ku nei, ua pakeu loa aku hoi keia, a e ole no la paha e paa pono o Feradarika, ina no la ua nui ka waiwai o ke Aupuni e poino ia ia ma ia wahi. Elua ano o keia hana koa. O ka holo mai paha e hoopuiwa i ka puali koa o Makalelana, a o ka holo mai paha e hoopoino i ka waiwai o ke Aupuni ma Feradarika.

                Ua hoike mai ka nupepa Whig o Vereginia i kona manao, no ka olelo kaahaua a Aberahama Linekona, a penei no ia:

                "O ka olelo kuahaua a ka Peresidena e hoopau ana i ka hookauwa kuapaa ana, he mea no ia e hookohu mai ai i ka haunaele kuloko ana ma ka Hema nei. He kaha na ka peni, e hoopoino ana i na miliona eha o ko makou waiwai, a he mea hoi e koi mai ana i na kauwa a makou, e ala mai e kipi i na haku, me ko lakou ike no hoi, e kokua mai ana na koa a pau o Amerika Huipuia, ia mau hana. O ke ano o ko makou noho ana ma keia hope aku, e ano e ana me ke kaumaha. Ke ike nei makou, ua hoopauia kahi mea iki e hiki ai ia makou ke noho aloha me Amerika Huipuia. A o keia kaua ae e hiki mai ana, e noi ana ia, me ka weliweli. A nolaila, e pono i na Luna o kakou, ke hoomakaukau ikaika no ke kaua nui e hiki mai ana. Ke hoomakaukau nei ka enemi me ka ikaika nui, a ke hoopuka nei no hoi i na olelo kuahaua ino. Nolaila, e pono ia kakou ke hoopai aku me ka ikaika. A ina kakou e hana ole pela, alaila, e pio ana no kakou."

                Ma ka la 9 o Sepatemaba iho nei, ua puhiia i ke ahi, he ehiku moku kiakolu, me hookahi moku kialua, na ka moku mahu kipi, Alabama i puhi. A ua nui no hoi na moku i hoopoinoia eia, mawaena o Amerika me Enelani.

                Ua haiia mai e kekahi mea i hoi mai, mai Kaletona, Karolina Hema, ke ano kaumaha o ka noho ana o kolaila poe, no ka pii loa o ke kumukuai o ka mea ai ma a wahi. A ua hai pu mai no hoi oia i ka paa ana o kekahi mau moku hao hou o na kipi ma ia wahi. Ua makaukau no ka holo ana ma ka moano.

                Ua hoopuka ae nei o Generala Butela he olelo kuahaua, e kauoha ana i na kane a me na wahine mai ka 18 makahiki a pii aku iluna, e hoohiki mai malalo o ke aupuni, mamua ae o ka la mua o Okatoba, a ina i hoohiki ole, alaila, e hoopaahaoia, a e haowaleia ka waiwai.

                Ua hoi mai kekahi poe koa powa, a ua haawi pio mai ia lakou iho, a ua hai mai no hoi i ka nui a lehulehu wale o ka poe e haalele ana i ka noho powa, ina he mea hiki ia lakou ke holo malu mai.

                —Ua kauoha ae o Gov. Vance, ke alii Kiaaina o Karolina Akau, i kekahi o na kanaka koikoi oia mokuaina, i hiki ai ke hapai i ka noonoo ana no ka olelo kuahaua a Linekona, e hookuu ana i ka poe nika e hookauwa kuapaa ia nei.

                Ua loaa mai he palapala na kekahi alii koa o ka puali koa o Garibaladi, e hai mai ana ua makemake he elima tausani koa e holo mai i Amerika, e kokua'i ia aupuni. Me na alii koa he elua haneri, ua makaukau i ka aahu, a me na lako kaua no hoi. E noi mai ana nae na ke kulanakauhale o Nu Ioka e kauoha aku ia lakou.

NA HANA A KA "ALABAMA."

                Ke noho nei ka mokumahu kipi Alabama ma Azores, a ke hoopoino nei i na moku he nui wale, e like me ka ilio hae iwaena o na hipa, pela oia iwaena o na moku kalepa o ka akau. He 12, a oi ae na moku i pio ia ia, a ua pau no hoi i ke puhiia i ke ahi e ua powa la. Aohe mea like me keia hoopoino wale ia o ka waiwai. Aka, ma ka moana, ke mau nei no ka rula kahiko, oia no hoi ka laweia o ka waiwai o ka poe makaainana, me he mea la no ke aupuni. Ua hele ae nei ka moku Alabama ma ke alanui hou. A o ka alana no, ka hoopoino wale aku. Ma kekahi awa o Beritania kona wahi i hanaia'i, a aohe no he mea i kanalua no kana mau mea e hana aku ai, ke hooleleia oia i ke kai. O ka mea mua no a ka moku kipi Sumeta i hana'i i ka hoomaka ana e hele i ka powa, oia no kona puhi ana i ke ahi i ka moku Harvey Birch. Aka, ke lana nei nae ko makou manao, e hoouna koke mai ana ke aupuni i mau moku manuwa nana e hoopio koke mai i keia moku powa. Ina no e loihi iho kona noho ana i Azores, alaila, e ike ana no kekahi poe o na kulanakauhale o ka Atalanika i kona pio ana, a me kona paa ana i ka hao i keia mau pule koke iho no. Pela ka olelo a ka nupepa Alta o Kapalakiko.

 

KA NU HOU HOPE LOA!

                Ma ka moku Amerika Emerald i ku mai nei iloko o na la he mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na Nupepa pule oia wahi, o ka la 25 o Okatoba iho nei. Aohe no he mea ano nui i hiki mai nei, eia no na wahi mea hou.

                E hoopuka ana ka Akau i mau palapala hookohu no kekahi mau Kalepa e makemake ana e hana i mau moku manuwa, i mea e hele ai e hoopoino aku i na waiwai a ka Hema, a e alualu hoi i ka moku kipi Alabama. Ka moku nana e hoopoino nei na moku Kalepa o Amerika Huipuia ma Azores, a me na wahi e pili mai ana.

                Ke kau nei ka weli o na haole ma ke kulanakauhale o Amersville, no ke ala ana mai o na nika e kipi. No ka mea,