Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 52, 22 November 1862 — Page 2

Page PDF (1.76 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

 

kaupoohiwi, a me na pahikaua no hoi, he 12 hora ka loihi o ke kaua ana o na aoao hoouka imua o kekahi, me ke ku mau mai no o na mea make imua o na aoao a elua. Ke helu pu ole ia me na koa kuikawa o na aoao a elua, ua hiki ka nui o na koa i lawelawe maoli iloko o keia kahuakaua kaulana, i ka 160,000. Ina he hiki ke manaoioia ka olelo a na koa kipi i pio mai, alaila, ua hiki ka nui o na koa kipi i ka 140,000. Aka, me he mea la no he oiaio; no ka mea, ua nui launa ole no na koa o lakou. I ka wa no e pau ai o kekahi laina koa kipi i ka make, a auhee paha, o ka wa iho la no ia e paa hou mai ai o ia wahi i na koa hou, aole no hoi i ikea'ku kekahi wahi hookahi o na kipi, e hemahema mai ana, ua makaukau loa no i na koa mai o a o. Ua paa no ka manao o na Alii Koa Aupuni, ua oi ka nui o na koa kipi, mamua o ko lakou nui, a ua oiaio no paha. No ka mea, ilaila na puali koa kaulana a pau o ka Hema, na pua no a pau o ka aoao Hema, a ilaila pu hoi na Generala akamai, a kaulana no hoi o ka Hema, ma ke kaua nui i ka Poakolu, kahi i hookui mai ai ia Gen. Geo. B. Makalelana; aka, aole nae i ko ka lakou mea i koi ai, ua pio na kipi ma ia hoouka nui ana, ia Generala Makalelana. O ke kumu nui o keia lanakila ana, oia no ka noiau o Generala Makalelana, ma ka hoonohonoho ana i na puali malalo o Generala Huka ma. No ka mea, ma kahi no a Gen. Makalelana i hooikaika'i, malaila no kahi a na kipi i hana puahi loa ai i ka hoomaka ana o keia kaua.

KE ANO O KE KAHUA KAUA MAMUA o KA HOOUKA ANA.

                Ma ke alo o na kikiapali ua kukuluia iho na pukaua a na koa aupuni, a pela no hoi ka hana ana a ka enemi ma na puu e ku kokoke mai ana. O na pukuniahi maoli, no ke ki ana o na wahi kokoke, ua kukuluia ma na puu liilii mamua iki aku, a o na pukuniahi nao hoi no ke ki ana i na wahi loihi, ua kukuluia mahope mai o na pu mua ma kahi kiekie. A o ke kokua hoi o keia mau pu he mau laina koa me na pu kaupoohiwi e moe ana ilalo, a e hele ana no hoi kekahi mau papa holookoa io ianei, mai na wahi e hiki ai ke kokua aku i na pu kuniahi. A ma na wahi kiekie no hoi a pau, he hiki ke ikeia'ku kekahi poe e noho mai ana ilalo. Oia poe na Generala a me na'lii o ka puali koa, me ko lakou mau Ohenana, i hiki ai hoi ia lakou ke kuhikuhi i ko lakou mau puali, a i hiki ai no hoi ke nana aku i ka hele ana o ke kaua ma na wahi a pau o ke kahua kaua. O na puali kaua lio a me na pukaa lio malalo o Gen. Pleasanton, ua kukuluia iwaenakonu, i hiki ai ke holo io a ianei e kokua ai, e like me ka mea i kauohaia mai. Ma ka puu kiekie mahope mai, malaila ko Gen. Makalelana wahi. He hiki ia ia ke ike i na wahi a pau o ke kahua kaua mailaila mai, a he hiki hoi ia ia ke holo koke mai i kahi ona e makemake kino ia'i.

HOOKUUIA NA ILIO O KE KAUA—HOOMAKA KA HOOUKA.

                Ma ke ano o ka hoouka ana i hoomakaukau muaia o Gen. Makalelana, ma ke kihi akau e hoomaka'i ke kaua, a hele mai iwaena, a na Gen.Burnside hoi ka mea ma ke kihi Hema, e hooke aku i ka enemi. O ka puali koa malalo o Gen. Franklin, ka puali ku i ka wa no na koa aupuni e kaua ana ma ke kihi akau, a me waenakonu o ka puali aupuni, a o ko Gen. Porter hoi ka puali ku i ka wa, no ke kihi Hema o ka puali kaua. Aka, aole no nae i komo iki na koa ku i ka wa, a hiki wale i ka pau ana o ke kaua. Mamua aku no o ka puka ana o ka la—oiai no e o mai ana kona mau kukuna i ka, ili o ke kai, o ka wa no i hiki ai i kahi malamalama iki ke hoikeike mai i na helehelena o na aoao hoouka, o ka wa iho la no ia i hoomaka'i o ke kaua. Ua ki uuku mai no na aoao a elua, a aole no i hala ka minute, o ke komo mai la no ia o na koa mai o a o iloko o ke kaua. He keu no hoi a ka mea nani i ka nana'ku, i ka helehelena o na aoao kaua ma ia manawa. Ua ikeia'ku ka puka ana mai o ka uwahi mai ka waha o na pukuniahi, he ekolu mile a me ka hapa ka loa, mai ka hikina a ke komohana, a mai kela kihi, a keia kihi o na mile ekolu a me ka hapa, ua ike mauia'ku ka puka ana mai o ka uwahi, mai ka waha mai o na pukuniahi, a ua kui mai hoi ka leo o na tausani pu kaupoohiwi i kela minute keia minute. He weliweli launa ole ka lohe ana'ku i na leo o na pukuniahi e kani poha mai ana, me ka leo pu hoi o kekahi mau tausani pu kaupoohiwi, e hooho mai ana i ka alele o ka make a lakou e ahai ana; me na poka Boma hoi e lele ana io ianei.

HOOPUNIPUNI NA KIPI.

                Oiai e hoouka ikaika ana kekahi puali o ka akau me na kipi, aia hoi ua puiwa lakou i ka ike ana aku i ka Hae Amerika e kau ana maluna o kekahi puali koa nui imua o lakou; a nolaila, ua hooho like ae na mea a pau mai o a o, "Mai ki aku i na makamaka !" ia hooki ana i ke ki pu ana, aia hoi ua holo wikiwiki ae la ua poe nei a hiki i kahi o ke kulana maikai, a hoomaka koke mai la e ki i ka puali koa nana lakou i alualu aku. Eia ka he poe kipi no ua poe nei i huki mai ai i ka Hae Amerika maluna o ko lakou pahu hae, no ia mea ua hee iki mai na koa aupui, no keia lilo ana o kahi maikai i na kipi mamuli o ka hoopunipuni; aka, aole no nae i liuliu hee hou no ua poe koa nei, a pau loa aku i ka holo. A hookahi papa koa kipi i pau loa i ka make ia wa no.

NA MEA ANO NUI.

                Oiai e pii ana o Gen. Huka i kekahi wahi pali, aia hoi kiia mai oia e na kipi, a ku ma kona wawae i ka poka, a ua laweia'ku oia mai ke kahua kaua'ku. A o Generala Makalelana hoi kekahi i pakele mahunehune. Ua lanakila no nae ka puali koa aupuni, a ua pio na kipi. O ke kumu no o keia lanakila ana, no ka lilo holookoa ana no o na hana a pau o ke kaua ia Generala Makalelana.

                Ua hai mua ia'ku no i ka poe heluhelu i keia pepa, ka nui o ka poe make, ma ke kaua kaulana o Anatietama.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

LAIEIKAWAI.

                E hoomaka ana makou, iloko o ka pepa i keia pule aku, oia ka Helu 53 o Dekemaba 6, i ka moolelo kaulana loa o Hawaii nei, i kapaia o

LAIEIKAWAI,

ke kaikamahine kaulana a Kahauokapaka me Malaekahana, i kakauia no ka NUPEPA KUOKOA. Nolaila, e wiki oukou, e na mea lawe ole i keia nupepa, e komo ae malalo o ka eheu o ke KUOKOA, i ike a i heluhelu i keia moolelo nani o Hawaii nei.

 

HONOLULU, NOV. 22, 1862.

 

Na Misionari hou.

                Ninau mai kekahi, owai keia mau Misionari hou i hiki hou mai?

                No Enelani mai no lakou, no ka ekalesia i kapaia " ka ekalesia Episekopa Enelani." E nana i ka mooolelo ekalesia aoao 213. Oia kekahi ekalesia hoole pope, aole nae i haalele loa i na hana pope a pau e like me kekahi ekalesia. Oia ka ekalesia aupuni o Enelani i keia manawa. O ke alii aupuni ke poo o ka ekalesia. Malalo iho ona, he alii Bihopa nui.

                Ua kapaia he Ake Bihopa. He alii nui ia o ke Aupuni malalo o ka Moi, a malalo iho ona, he mau Bihopa e ae. A malalo iho o lakou, he mau Kahunapule, a malalo iho he mau Kiakona. Ua kawili pu ka ekalesia me ke Aupuni ; na ke Aupuni no e hooponopono i ka ekalesia. Ua hookiekieia na Bihopa i mau Alii Aupuni; a hookomo lakou i na kapa hanohano i ko lakou lawelawe ana ma ka pule hoomana.

                Ua makemake no na'lii o keia ao i keia hoomana hanohano, aia no ia lakou ia, ka hoomana me ka oiaio o ka naau, he pono io no, aole kakou e hoahewa aku. Aia ma ke Kauoha Hou ka kakou rula hoomana, a me ka kakou rula hooponopono ekalesia. E hiki i kela a me keia mea e huli aku malaila, e noonoo, a e imi i ka pono nona iho. I mai o Paulo, ua nui no na oihana, aka, hookahi no Haku."

                I mea e ike ai na makamaka o makou e noho ana ma kahi e aku, i ke ano o ka hoomana hou i hiki mai, nolaila, ua pai iho makou i ka palapala a kekahi o ko makou poe kakau mahope nei:

No ka Hoomana hou.

                Aloha oe:—Ina he pono i kou manao ke hookomo iho i keia mea hou ma kou pakeke, a lawe hele aku ma na kuaaina, i ike mai ai lakou i keia Hoomana hou a me ke ano. Ma ka la 9 o keia mahina, (oia ka la Sabati), naue hele aku la au ma ka Halepule ma Peleula, malalo aku o Kaopuaua, oia no ka hora 9 ½, ua hele a piha oloko i na kanaka maoli a ku mawaho o ka Halepule kahi poe, komo aku la au a noho, a mahope iki iho no hiki mai ka Bihopa me na Kahuna, a me ka Moi, a me na'lii e ae no hoi.

                Ke kapa, he holoku no a kuia ilalo, a he mau apana hoi a eha, a he pihapiha ma na lima a ane ka a-i, ua like no me ko Aarona. E nana ma Kanawailua 22:12 "E hana oe i pihapiha ma na aoao eha au e aahu ai."

                Ma ka olelo Hawaii ka heluhelu ana mai, a me ka haiolelo o ke Kahuna a me ka Bihopa. He mea kupanaha loa ka hikiwawe loa o ka loaa o ka olelo Hawaii, loihi ole aku, malaila ko'u haohao ana no ka hikiwawe loa. Ua like loa no me ko Paulo ma haiolelo ana i ko na nina e ka hikiwawe loa.

                Ku no iluna ke Kahuna ma kahi haahaa no, a heluhelu mai i ka olelo, alaila, heluhelu pu aku no ka lehulehu me ka palapala i kakauia me ka leo, a penei kekahi mau olele i hanaia:

                Kahuna,—"E ka Haku, e wehe mai oe i ko makou lehelehe."

                Hooho ka lehulehu.—" I hoomaikai aku ai ko makou waha ia oe."

Kahuna,—" E hiki koke mai e hoola ia makou."

                Hooho ka lehulehu.—" E ka Haku e kokua koke mai ia makou."

                Kahuna,—" E hoonaniia ka makua, keiki, a me ka Uhane Hemolele."

            Hooho ka lehulehu,—" E like me ia i kinohi a i keia wa, a mau loa aku, i ke ao pau ole. Amene"

                O keia hana ana, he ku like iluna na mea a pau loa me ke Kahuna, a he Amene like a pau loa, a aole nae he pule me ka leo e like me ka kakou pule i keia wa. Ua like me ka olelo ma Nehemia 8:6. Penei: A hoomaikai aku la o Ekela ia Iehova i ke Akua nui, a pane mai la ka ahakanaka a pau loa. Amene, Amene, me ka hapai ana i ko lakou lima iluna."

                Oia na mea i ikeia e a'u, aka, he ano no i like me ka ka Pope ma kekahi mea, a ma kekahi mea aole ; aka, he oiaio no, aole au i ike i ka hoohewa wale aku ; aka, no kuu paa i ka waihooluu mua, ua lai no. Me ka mahalo.  S. D. KEOLANUI.

 

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

 

                KILAUEA.—I ka holo mua ana 'ku nei 'o Kilauea, ua nui kona mahaloia no ka holo, a me ka hikiwawe. He ewalu wale no hora o kona holo ana, mai ka lae o Kohala, a hiki i Hilo.

 

                KA MOI.—Ua holo aku ka Moi, ka Biho-pa o Honolulu, a me ke Komisina o Enelani, oia hoi o W. W. F. Synge ma Waimanalo, i ke kakahiaka o ka Poaha iho nei.

 

                KA MANUOKAWAI.—Ua ku mai o Manuo-kawai i ke ahiahi nei, mai Hana mai, a e holo ana ia i ke ahiahi Poakahi, a e wiki mai e na ohua o Lahaina, Kipahulu, Kaupo, a me Hana.

 

                MOKU POINO.—Ua poinoia ka moku Erie ma Lae Hao, a ua poho na waiwai a pau maluna ona, o onei kona wahi i holo mai ai, aua nui ka waiwai o na Kalepa i poho ma-una o ua moku la.

 

                O KEIA BUKE.—O keia ka Helu 52, Aole nae i pau keia Buke, no ka mea, ua haawi makou he elima helu makana wale. Nolaila, he 57 ka nui o na pepa o keia Buke mua, e pau ana oia ma ka Poaono hope loa o Dekemaba 1862. Ke nonoi aku nei makou i ko makou mau makamaka aloha, e lawe nei i keia pepa, ina he aie ko lakou, e wiki e lawe mai i ke koena. Ua ike paha oukou i ka olelo kahiko a ka poe naauao, "O ka hoopokole i ka aie ana, ka mea nana e hooloihi i ka noho makamaka ana." E hoomanao e na hoa i keia mau wahi olelo.

 

                BAPETISOIA.—Ua bapetisoia ka mea Hanohano Kunuiakea iloko o ka aoao hoomana o Enelani, e ka Haku Bihopa o Honolulu, ma ka Halepule ma Peleula, a o kona inoa i ba-petisoi'ai, o Albert Fredrick Kunuiakea Oi-wiaulani Koenaokalani. Malaila no kona makuahine hanai ka Moiwahine kane make K. Hakaleleponi, ame na mea Hanohano Col. Peter Young Kekuaokalani, me Col. D. Kalakaua.

 

                PAU AHI.—Ma ka hora ewalu o ke ahiahi Poakolu iho nei, ua pau i ke ahi na hale o Solomona Kumuhonua, ma Kamakela. Aohe i ike ia ke kumu o ka pau ana, a hiki wale i keia wa.

 

                KA BIHOPA.—Ua hele makou i ke Sabati i hala iho nei, e hoolohe aku i ka olelo ana a ka Bihopa o Honolulu, ma ka olelo Hawaii, ma ka Halepule ma Peleula, aohe nae makou i hiki ilaila, i ka wa ana e poolelo ana, o na mea ana i kamailio ai i ka makou hiki ana 'ku ua akaka a maopopo maoli no.

 

                PAAHAO MAHUKA.—Ma ke awakea o ka Poalua iho nei, oiai o ka wa o na lawehala e hoi ai e ai, ua mahuka aku o Bila (William Ded-rick) kela haole nana i aihue iho nei ka waiwai o Ake, Cartwright, a me Mi. Holo. Ma ka po ana iho no nae hopuia e na koa o Kawa, mawaho iho o ka Halepaahao, e kokolo ana kela ilalo. He kupono loa ke kauia na ihiihi a pau o ke Kanawai maluna ona.

 

                HE LETA.—Ua loaa mai he leta na J. W. Kekoalaulii o Kawaipapa, Kauai, e pili ana i ka hoinoino aku i kekahi poe no ka hoike hoopunipuni imua o ka Lunakanawai o ia wahi, no na mea e pili ana i ka hanai ia ka o Kauhi i ka laau make iloko o ka apu awa.

                Eia ka makou, i na ua ike ka mea nana i kakau mai nei ka leta, ua hoopunipuni na mea ana i hai mai nei, e pono no ia ia ke hoike ia poe hoopunipuni imua o ka Lunakanawai o ia wah i—LUNA HOOPONOPONO.

 

                KA PEPA POOKELA.—E olioli ana no ka poe lawe i keia pepa, i ka pepa a makou e hoouna'ku ia lakou i keia pule. Ua hoopiha ia i na mea ono, nana e hoopiha i ka puuwai me ka olioli a hala aku na pule okoa. E nana i na mea maloko ona:

                MA KA AOAO MUA UA PAHA.—He mau mele maikai, a me ka moolelo o ke kaua kaulana o Anatietama, ke kaua weliweli hookahi i hooukaia ma Amerika Haipuia. He kii maikai hoi kekahi no ke kaua. Ma ka aoao aha, malaila ka moolelo o Murata, ke Ilamuku kaulana o ke alo o Napoliona Nui. A me kekahi palapala maikai na Mr. Mahoe i kamaaina no ia kakou, mai Maikonisia mai.

                A maloko hoi o ka pepa, na nu hou o keia ano, ame ka nu hou hope loa no hoi i ku mai nei i ka Poaha, ma ka moku Rattler, a me na palapala maikai no hoi, a na makamaka mai kela a keia pea o ka aina. A me na mea hoonanea e ae no hoi

                Anolaila, he hiki anei i ka lehulehu e hiipoi nei i ke Kilohana Pookela o Hawaii nei, ke makemake i pepa i oi ae ka maikai mamua o keia? O ko makou ake nui ka hoolilo i keia pepa i mea maikai loa, i hoopiha ia i na nu maikai loa, a me na moolelo hoonanea no hoi, i like ai kona nani, me na pepa maikai loa i paiia ma Enelani, Amerika Huipuia, Farani, a me na Aupuni e ae no hoi o ka honua.

 

KA NU HOU!

KA MEA O KA HIKINA!

 

                Ma Vereginia, aohe mea i holo mua'ku Ma ke kiu ana'ku nei, ua loaa iho ke kulana o na koa kipi, a ua nui no hoi ka poe i pio mai i na koa aupuni, a ua pio nui mai no hoi na mea kaua, ma na kaua liilii ma na awaawa o ke Senadoa a me ka laina o ke alanui kaamahu o Manasa Gap. Ekolu puali koa i hele e kiu i ka wa hoo-kahi. Hele aku o Gen. Hanakoka, mai Hapa Fere, a hiki ma o iki aku o Charles-town ; a o Gen. Humphreys, ae ae oia ma ka Potomaka ma Shepardstown, mauka iki iho, a nee aku no hoi a hiki i ke awaawa o ke Senadoa, ma kahi a na koa kiu o Hanakoka i noho ai; ao Gen. Sataela hoi, mai Senatavili aku kona nee ana ma ke komohana aku a hiki i ka muliwai o ke Senadoa. Ua hoi hou ae nei o Gen. Sataela a hiki i Senatavili; a ua hoi ae nei paha o Gen. Humphreys ma kela kapa o ka Potomaka, a ua komo ae iloko o ka mokuaina o Marilana. Ua hoi ae nei paha o Gen. Hanakoka i Hapa Fere, aole no ia i maopopo.

                Ma na mea i ikeia iho nei e na koa i hele aku e kiu, ua ikeia ka moe ana o na puali kipi, mai kela a keia kapa o ke awaawa o ke Senadoa, ma ka akau iki iho o Winchester. E hele ana paha o Gen. Makalelana, e kaua aku i na kipi ma kahi a lakou i wae ae nei, e holo ana paha o Gen. Makalei ma ka Lae Uliuli aku a hiki i Rikemona, i hiki ai oia ilaila, mamua o ka hiki ana o na kipi ilaila. Aohe no he mea e hiki ai ke hoomaopopo ae ia mea; no ka mea, aole no he mea i pili ia mea i haiia mai nei.

                O ka hope iho o Vereginia o ka mokuaina o Kenetuke, no na mea e pili ana i ke kaua. Mahope iho o ke kaua ana ma Perevile, ma ka la 8 iho nei, aohe no he kaua nui hou malaila ; aka, he kaua liilii no nae iwaena o ka laina mua o ko Gen. Biuela mau kou, a mo ka laina hope o ko Gen. Bragg mau koa, (oia na kipi.) Ua haiia mai ma ka la Sabati iho nei, ua hiki mai ma Mauna Vanona, a mamua'ku ona na koa kipi, e holo ikaika ana no Tenesi, ma ka hema ponoi aku o kahi a na koa aupuni i noho ai. Eia hoi, aole i maluhia o hope mai o ka puali koa aupuni ma-lalo o Gen. Buela. No ka mea, ua komo ae na koa a me ke Gen. Morgan, ke alii-koa powa i Lekinakona, a ua make eono, a pio hoi he 120 e na koa aupuni ilaila, a ma ia po iho no haalele ia wahi, me ka hele aku i ke komohana, a ma ka hora 2 o ka la Sabati ana ae, ua haiia mai aia oia ma Bloomfield, he 45 na mile oia wahi ma ke komohana ae o Lekinakona. Ua hiki mai nae na koa lio o Gen. Du-mona, a ua halawai me lakou, a ua alualu loa aku nei no hoi. Aia hou o Lekinakona iloko o ka lima o na koa aupuni. Aole he punahele o Gen. Biuela i kona mau koa, he hohonu loa no kana noonoo ana no ke kaua, aole ona makemake e hoouka aku i ka enemi, me ka loaa mai o ka hopena pio. A ua haiia mai no o ke kaua ana'i ka a Gen Roseau i Perevili, ua hooukaia me kona kue no. Ina pela, alaila, ua ho-a'ku ia i ka enemi a hala he ekolu hapaha o ka aina, me ke kaua ole aku no. A o kahi wale no i kaua ai, oia no ka wa i kapaeia'i o kana kauoha. A no ka mea hoi, he mamao loa no kona puali mai Wasinetona mai; nolaila, aole e lauwiliia mai kana hele ana.

                Ma ka Misisipi hoi, ke hiki hou mai nei ka helehelena okuku ma ia wahi. No kekahi mau haunaele kipi ma Cape Giradian, a me apana o Scott nolaila, na holo wikiwiki aku o Col. Jeffreys, i Com-merce. Ma ke kakahiaka o ka Poalima, ua hoouka mai na kipi he 400 paha ma lalo o Col. Faulkner, i na koa aupuni, e noho kiai ana ma kela kapa mai o ka Mokupuni Helu 10. Ua wae lakou i wa pouli loa no ka lakou hana, a no ia pouli loa, ua kuhihewa no lakou ia lakou iho, a ua ki aku, ki mai i ko lakou mau koa ponoi. Ua alualuia aku iloko o ko lakou wa pihoihoi, e na koa lio aupuni, a ua pio mai na'lii o ua poe kipi la, oia hoi oCol. Faulkner, a me kona mau alii malalo iho. Ua lawe hou ia mai nae he mau koa hou mai Mepatisa mai, a ua lawa kupono i na koa nana e kiai i ka Mokupuni.

                Aohe mea nui i loheia mai nei no ke Kaikuono mai nei, a me ka aoao Atela-nika hoi, hookahi wale no o ka hoi ana mai o na koa aupuni, mahope iho o ka hoopio ana ia Jakesonavili, Felorida, me ka lawe pu mai hoi i na waiwai pio, oia hoi na pu, na nika i hookuuia, a aia i keia wa ma Hilton Head ; ua noho aku no no nae na mokumahu kaua, e malama i ka hamama ana o ka muliwai St. Johnma Felorida.

 

                WASINETONA, OCT. 20.-—Ua komo mai iloko o ka puali koa o Gen. Sigela kekahi koa kipi mahuka mai Amersville mai, apana o Kalapepa, a ua hai mai nei i ka piha ka o na haole keokeo oia wahi i ka makau, no ka manao oia poe e ala mai na nika a kipi mai i ko lakou mau haku. Ua liia he 17 nika, a ua loaa no hoi ma ko lakou mau poli na nupepa o ka akau, me ka olelo kuahaua a Linekona i paiia maloko. Ua hiki ole ka i na huaolelo ke hai ae i ka weliweli o ka noho ana o na haole ma ia wahi. Ke komo nui mai nei no hoi na nika iloko oia wahi, a ua maopopo no e haunaele nui ana malaila.

 

Ka Nu o ka la 21 o Okatoba.

                SPRINGFIELD, MISOURI, OKA. 21.—Ua haiia mai e kekahi koa pio i mahuka mai ka pupli koa kipi o Gen. Raines, ka nui o na koa e noho nei ma ka akau komohana o ko mokuaina o Akanasasa, a penei no ia. He 10,000 ka nui o ua koa kipi malalo o McBride a me Parsons, a malalo hoi o Gen, Raines he 15,000, 10,000 wale no nae poe kupono oia poe, a he 4,000 a hiki paha i ka 5,000 koa kipi malalo o Shelby. O ke kumu o ko keia mau koa hoomakaukau ana malaila, oia no ka manao e komo a lawe ae i ka mokuaina o Misouri, a penei ke ano o ka lakou i manao ai e komo aku. E komo na kipi ma na mahele ekolu, malalo o Gen. Cooper, Parsons a me Raines. A o Springfield, Mauna Verenona, a me Rola, na wahi e lawe mua ia. Ua hoopuka ae nae ke Alii Koa o ka Akau e noho ana malaila, e welo ana ka Hae o Amerika Huipuia, mai kela a keia kihi o ka muliwai Misisipi, a me ka muliwai o Misouri, mamua'ku o ka la 25 o Dekema-ba e hiki mai ana. Ua paa ka manao o na kipi he 8,000 wale no koa aupuni e noho nei ma Misouri.

                Ua hoopukaia ae ke kauoha e pili ana i na waiwai o ka poe a pau i komo iloko o ka aoao kipi e kaua ai. Ina e loaa na waiwai ma Wasinetona no na kipi, alaila e pili ia waiwai me ke Aupnui o Amerika Huipuia.

Okatoba 22.

                Ua hoikeia mai e ka nupepa Express, o Nu Ioka, ua halawai ka ka Aha Kuhina ma Wasinetona. a ua hooholo iho e hoopauia o Gen. G. B. Makalelana, a e hoonoho ana ma kona wahi ia Gen. Huka, (Hooker.) Ua manaoia no nae, he mea olelo wale iho no.

                Ua haiia mai e ka poe i ike, aole ka o Gen. Makalelana e hoouna ana i kona puali koa a pau i ke awawa o ka Senadoa, aka, e waiho ana no nae ia i na koa kupono nana e malama ia wahi, a e komo ana nae ka hapanui o na koa o Makalelana ma ka mokuaina o Vereginia, ma ka muliwai o ka Rapahanakoka e hele aku ai. Aka, aia no nae o ke alanui kaamahu waena o Vereginia, kahi e ikaika ai o na koa o ka Hema. No ka mea, ua hiki i na kipi ke lawe mai i na koa ma na wahi a pau a lakou e makemake ai ma ka mokuaina o Vereginia. Nolaila, oia wale no ka lanakila loa o na koa aupuni, aia a lilo ke alanui kaamahu o Vereginia waena.

 

KA NU HOU HOPE LOA!

                Ma ka moku Amerika Rattler i ku mai nei i ka Poaha iho nei, iloko o na la he 19 mai Kapalakiko mai, ua loaa mai ia makou na mea hou o ia wahi, he hookahi pule, mahope iho o na mea hou i hiki mai nei.

                BIURIGADA.—Ua lilo ae nei o Generala Biurigada, i Luna nui no na koa kipi a pau ma Kaletona Karolina Hema.

                Ua lilo ae nei i ka Hema kekahi mau mokumahu maikai Beritania, a e komo ana paha ia mau moku i manuwa no na kipi.

                Ua hoike aku o Gen. Bragg o ka Hema, i kekahi o kona poe makamaka, o ka nui wale no ka o na lako kaua no na koa, i hiki ma ka mokuaina o Kenetuke, he 4,500.

                Ua hoopauia ka noho ana o Gen. Biu-ela maluna o na koa ma Kenetuke, a ua hoonohoia o Gen. Rosekrans ma kona wahi.

                Ua hoopuka ka moku kialua Two Sisters, Isabela, a me Robert Bruce, no ko lakou kue ana i ke kanawai no ke pani awa.

                Ua lilo ae nei i ka akau o Galavesetona, kekahi o na kulanakauhale nui ma Tekasa, a ua pio loa'ku na kipi.

                Ua puka mai ka mai puupuu liilii a me ke Typhoid Fever iloko o ka puali koa kipi ma Winikesa, (Winchester) oia hoi na puali koa malalo o ka Mea Kaulana Gen. Stonewall Iakesona, a me Gen. Lee, a ke nui nei na koa i loohia ia mau mai ino.

                Eia iho malalo nei ka palapala hoike a Gen. Curtis, no ka lanakila ana o na koa aupuni ma Akanasasa, a penei no hoi kana mau olelo:

"ST LOUIS OKATOBA 29.

                Ua lanakila hou ae nei no ka puali o ke Komohana. Ua Telegalapa mai nei o Gen. Schofield ma Faiatavili Akanasa-sa mai, e hai mai ana i nehinei ka, kaua aku o Gen. Heron o ka akau me kona mau koa he 1,000, i na koa kipi he 3000, he eha mile ma ka hikina iki ae o Faia-tavili. Mahope iho o ka hoouka iki ana, ua pau na kipi i ke auhee, me ka haalele iho hoi o lakou i ko lakou mau mea a pau i ke kahua kaua. O ka poino o na i kipi, he ewalu i make, a o ko ke aupuni hoi he eha i hoehaia. Ua alualu aku no o Gen. Heron a hiki i ke kuahiwi Bose-tona. Curtis."

 

HAUNAELE MA BALATIMOA.

                He haunaele nui ma Balatimoa i keia mau la mai nei, o ke kumu hoi oia haunaele, o ka hopuia ana o kekahi mau haole pili aupuni, ma ke kauoha a Gen. Wool. Ua nui ka ina-ina o ke Kiaaina o Marilana ; a no ia mea, ma kauoha mai ka Paresidena Linekona e hookuuia ka poe i hopuia, a nolaila, ua pau ka haunaele.

 

Farani.

                Eia iho mahope nei ka palapala a Napoliona i kona Generala e noho la ma Mesiko, a penei no kana mau olelo :

                "E KUU GENERALA ALOHA.—Ua lohe mai au me ka oluolu i na mea koa i hanaia ma Cumbes, a me ke kaumaha hoi no ka emi hope ana ma Puebala. He haawina no ke kaua ka halawai ana me na mea nana e alai mai ; aka, aole no ia he kumu e kanalua ai. Ua komo pu ka inoa o ke Aupuni, a e kokuaia'ku no oe i na mea a pau au e makemake ai, a e kauoha mai ai paha.

                E hai oe i kou poe koa, aia me oe ka hooia ana o ko'u mahalo no lakou, a me ko'u apono no ko lakou hoomanawanui, a me ko lakou koa. Ina paha ua kaawale loa lakou, aia no ilaila ko'u aloha.

                Ua apono au i kau mau hana, aka, malia paha, aole i maopopo loa i ko ke ao nei a pau. Ua hana pono oe i ka malama ana ia Gen. Almonte, no ka mea, ke noho kaua maoli aku nei hoi oia me ke aupuni o Mesiko. O ka poe no a pau e ake ana i ka maluhia o kou hae, e pono no ke haawi aku. Aka, mai hoolilo nae ia mea, i mea nana e hoanoe ae i kou noho ana. Ua kue i ko'u manao ko'u ano, a me ko'u makemake hoi, ka hoonoho aku i poo aupuni no na kanaka o Mesiko. Na lakou no e koho i ka mea a lakou i makemake ai. O ko'u makemake wale no o ko lakou hoonoho pono mai i na luna ma na aina e, a e huli ana

hoi au i kuokoa no lakou, me ka noho aupuni ana o lakou ma ke ano kuokoa a kupaa no hoi.

                Loaa mai &c.  NAPOLIONA."

                Ke kaliia nei o Gen. Forey, aia a hiki mai oia, alaila hoi mai o Cen. Lorenzo i Farani, me kona mau alii ai alo. E maikai ana nae hoi ke kulana o na koa malalo o Gen. Forey, no ka mea, ua hoomakaukau mua ia iho nei no e Generala Lorenzo.

                Ke olelo nei kekahi nupepa o Parisa, aole no i nui loa ka poino o na kipi, ma na la kaua i Marilana, no ka mea, ua pio no o Hapa Fere ia lakou.

                E holo ana o Garidaldi i Genoa, i keia mau la koke iho no.

 

Enelani.

                Iloko o kekahi haiolelo ana a Lord Gladstone, (Haku Gladstone,) i ka la 9 iho nei o Okatoba, ma Livapulu ; ua hoike mai oia, ua hooaupuniia ka Hema e Jeff. Davisa, a e ike koke ia'ku ana paha na Moku Hui o ka Hema. e na Aupuni o Enelani a me Farani.

                He haunaele nui ma Hyde Park Lada-na, ma ka la Sabati. He halawai no Garibaldi, ke kumu o ka hakaka, ua nui na mea i hiki mai, he 100,000 kanaka paha malaila ia manawa. O ka poe haole o Irelani, a me ka poe lapuwale o Lada-na, kai komo iloko o ia haunaele ana, me ka laau, pu, pahi, a me na mea hoeha e ae, ka hakaka ana.

 

Italia.

                Ua loheia mai nei e hoopuka hou ana no o Garibaldi, i olelo kuahaua, e pili ana no i ka hooko i kana mea i manao mua ai, oia hoi ka lawe ia Roma.