Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 56, 20 December 1862 — Page 2

Nupepa Kuokoa.

 

hale o Laieikawai, ua uhiia mai na hulu melemele o ka Oo, e like me ka olelo a ke akua i ka Makauia, ma ka hihio iluna o Kauwaiki.

                Ia Aiwohikupua e nana ana i ka hale o ke Alii Wahine o Paliuli, he mea e ke kahaha a me ka hilahila, ia manawa ka hoomaka ana o ko Aiwohikupua kanalua ana.

                A no ke kanalua i loaa ia Aiwohikupua, olelo aku oia i kona kokoolua, " Auhea oe, ua hele mai nei kaua me ka manao ikaika no kuu wahine, kuhi iho nei wau, he wahine a lohe mai i ke ao, aole ka ! i ike aku nei ka hana i ka hale o ke Alii Wahine, aole no ona lua, nolaila, ano e hoi kaua me ka launa ole."

                I mai la kona Kuhina, " He mea kupanaha, a hiki ka hoi kaua i ka hale o ko wahine, ka kaua mea i au mai nei i keia mau kai ewalu, eia ka hoi he koi kau e hoi, e hele no kaua a launa, aia mai ilaila ka nele a me ka loaa; no ka mea, ina no paha ia e hoole mai, hoomano aku no, ua akaka no he waa naha i kooka ko kaua, ko ke kane."

                "Auhea oe?" Wahi a Aiwohikupua, "Aole e hiki ia kaua ke hele e halawai me ke Alii Wahine, a aole no hoi e loaa ; no ka mea, ke ike nei wau, ua ano e loa ka hale. Ua lawe mai nei au i ko'u ahuula, i makana e haawi aku ai i ke Alii Wahine o Paliuli nei ;aka, ke nana aku nei wau o ke pili iho ia ia o ka hale o ke Alii; no ka mea, ua ike no oe, o keia mea he ahuula, aole ia e loaa i na mea e ae, i na Alii aimoku wale no e loaa'i, nolaila, e hoi kaua." O ka hoi iho la no ia me ka launa ole.

 

Hopena o ka M. H. 1862.

                Hookahi Helu i koe (Helu 57,) alaila pau ka Buke mua o ke Kuokoa. Ua holo ka huna o keia pepa, no ka makahiki hou o keia pepa.

                No ia mea, he pono ia oukou e ka poe i lawe mua iho nei i keia pepa i ka makahiki i hala, ke wikiwiki ae e kakau i ko oukou mau inoa, ma na pepa kakauinoa e waiho nei ma ka lima o na Luna ma na apana a pau o keia mau mokupuni.

                Eia na rula o keia pepa no ka makahiki hou :

                RULA 1.—E uku mua mai ka poe a pau e lawe ana i ka pepa, oia hoi ma ka hoomaka ana o ka makahiki. Aole no e loaa ka pepa, ke ole e uku mua mai.

                RULA 2.—E hiki no i ka poe lawe pepa ke uku mua mai i na DALA ELUA (2,00) no ka makahiki hookahi; a i ole ia, i HOOKAHI DALA ($1,00) no na malama eono.

HE MAKANA NUI.

                No ko'u aloha a me ka mahalo nui, ka poe lawe pepa, me keia ke nui hoi, e kukuluia na rula hou i haiia maluna, me ka manao lokahi o kakou a pau ; nolaila, e haawi ana au i ka poe a pau e uku mua mai ana i na DALA ELUA no ka pepa o keia buke ae, i kekahi kii maikai o ko kakou Moi aloha Iolani,

KAMEHAMEHA IV.,

i paiia ma ka Hale Paikii me ka lilo nui, i mea e haawi aloha aku ai i ka poe e hooko ana i ka uku mua mai i na DALA ELUA. Aole no e loaa i ka poe e uku ma ana i ka hookahi dala wale no.

                Aole e paiia ana ke kii o ko kakoi Moi iloko o keia nupepa, aka, e paiia no ia iluna o ka pepa keokeo maikai, e hiki no ia oukou ke kau ia mea i hoonani iloko o ko oukou mau hale, a e hanaia hoi me ka wai hooluu guia, a me ke aniani paha.

                A nolaila, auhea oukou e na hoa Hawaii nei. Ina he aloha oukou i ko kakou Moi, he kumu pono keia no oukou e olioli ai, i ka loaa o ka wa pono e loaa wale ai o ke kii o ko kakou Moi, ka mea i aloha nui ia e kakou me ka mahalo. Aole e hiki ia oukou ke ike mau i iaia, e like me ko Honolulu nei poe, ka ike aku i kekahi manawa. A nolaila, ua pono ia oukou ke lawe i kona kii i mea e hoomau ai i ko oukou mau hale a i mea e hoomau ai i ko oukou aloha no ko oukou Moi.

                Nolaila, e wiki mai oukou, a e mamala iho ia oukou malalo o na eheu oluolu o KA NUPEPA KUOKOA, a me ka uku mua ana mai i na dala elua, e loaa ai oukou keia makana makamae.

                Me ka mahalo, a me ke aloha nui, Owau no

H. M. WINI,

Luna Pai o ke Kukoa.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

Honolulu, DEK. 20, 1862.

 

Ka Hoohiki Wahahee.

                No ka nui launa ole o ko makou makemake e kanu aku i ka weliweli a me ka manao hoopailua hoi, no ka hana ana i ka hewa hoohiki wahahee, iloko o ka puuwai o ko makou poe heluhelu, a me ka lahui holookoa no hoi mai o a o; nolaila, ua hoomanao ae makou i na mea i hoikeia no ka hihia e pili ana i ka hoopii a Ke Alii vs. ia Kekipa a me Kamai, no laua ka moolelo i hoikeia ma ka Helu 54 o keia pepa, i hanaia imua o ka Aha Kiekie, i ke kau Jiure o ka malama o Iulai iho nei, a e hoomau ana no makou i ka maawe oia kumu manao, i mea e kamailio ai me ko makou mau makamaka i keia pule.

                He mea i maopopo loa ia makou, a me ka poe e ae no hoi paha, i heluhelu i ka moohihia i hanaia imua o ka Aha Kiekie no ia hihia, ma ke kaupaona ana i na olelo a na hoike o ka aoao o ke Alii, ua maopopo ka hewa o na mea i hoopiiia; a nolaila, ua nele makou i ka ike ana iho i ke kumu i hoopakeleia'i na mea i hoopiiia e ka poe mahaloia o ke Jiure. O ke ano o ka hoohiki wahahee ana, oia ko Kekipa a me Kamai olelo ana ma ka laua hoike imua o ka Aha Hoomalu, ma ka hihia a ke Alii vs. ia Mikala no ka aihue, mawaho mai o kahi o William Wright, ma ke alanui o ka hale o Pitimana a me ka huina o ke alanui Adam, ma Honolulu nei kahi i loaa ai o Mikala (w,) ka mea hoi i hopuia e Mr. J. Stewart, no ka aihue ana i kekahi apana lole mai kona hale kuai mai. O na olelo a Kekipa a me Kamai i hoike ai imua o ka Aha Hoomalu, ua hana laua ia mea, i kumu e hoopakeleia'i ka mea i hoopiiia mai ka hoopaiia'na mai ka hewa ana i haiia ai. A no ka maopopo i ke Alii, ua ku laua i ka hewa no ka hoohiki wahahee, nolaila, ua hoopiiia laua imua o ka Aha Jiure, o ke kau i hai mua ia'e nei. O S. W. Kalama, Kaaihelemoku, Kapilikea, Waihinalo, Kawiliau, Keawehano, Keolaloa, Pikapika, Iwa, Maeha, Kamakau, William Pinehasa Wood, ka poe nana i noonoo ka hihia i oleloia maluna.

                Ina e hoomaopopo like kakou i na olelo a na hoike o ke Alii ma keia hihia, maloko e ka moohihia i hoikeia ka Helu 54 keia pule, e ike auanei kakou, aole he hoike hoo-kahi nana i kue mai ka olelo hoike a ka aoao o ke Alii, a aole no hoi i paewa iki o ka lakou olelo ana ; aka, ua like no ma na mea ano nui a pau, a o na olelo hoike a pau i hoikeia, ua pili wale no i ka hooiaio mai i ke kumu hoopii a ke Alii vs. ia Kekipa a me Kamai Eia nae ka mea kupanaha, ua hookuuia na mea i hoopiiia e ka poe Jure nana i noonoo ka hihia, a o ka poe inoa hoi o ua poe la nana i hookuu, oia no o S. W. Kalama, Kaaihelemoku, Kapilikea, Waihinalo, Kawiliau, Keawehano, Iwa, Maeha, Pikapika ; na poe kue, W. Paulo Kamakau, W. Sumner Keolaloa, a me William Pinehasa Wood.

                Ke ninau nei makou ma ka inoa o ka lehulehu, oiai makou e ku ana i waha olelo no na pono o ka lahui Hawaii; a oiai hoi makou e noho ana me ka iini nui e hooko ponoia na Kanawai o ka aina, ma na mea nui a me na mea liilii, nolaila, ke ninau nei makou i na kumu o ko na Jiure hookuu ana ia Kekipa E me Kamai, na mea i hoopiiia, a i ko io hoi ka hewa ma ke kanawai o ka aina? Ua lawe ma makou i ka moolelo o ka hihia i oleloia maluna, mailoko mai ona buke moohihia o ka Aha Kiekie, me ka manaolana e loaa ana ia makou kekahi kumu e apono aku ai i keia hookuu ana a ke Jiure i na mea i hoopiiia Aka, ua auwe iho makou i ka nele ana o ka mea a makou i manaolana'i. He nui ko ma kou minamina no ke kaheaia mai e keia mau mea i hanaia ma ia hihia, e kamailio aku i ko makou mau hoa; aka, oiai e olewa ana paha auanei ka pono o ka lehulehu ke mau ka hana kamolamola ana a na poe mahaloia o ke Jiure, nolaila ko makou kamailio ana i keia mea, me ke koi aku hoi i ko makou mau makamaka e hoomanao iho, ua like ka hewa o ka mea e apono ana i ka hana hewa, me ka mea nana i hana ka hewa.

                Eia kekahi i na paha e mau ka hana kamolamola a na Jiure o kakou, alaila, e pilikia paha auauei ka pono o ka poe i hoopii kumu oleia, no ka mea, ke hoopai oleia nei ka poe i ane maopopo maoli ka hewa; pela hoi paha auanei i na hoikeia mai ka pono e kekahi mea i hoopii kumu oleia, alaila, e hoopaiia, auanei paha ia me ka maopopo no o kona pono, e like me ka hookuuia'na o na mea i hoakakaia ka hewa maoli, ma na olelo hoike a na hoike o ka aoao o ke'lii. Kainoa o ka olelo a na hoike ka mea nana e hoomaopopo mai i ka pono io a me ka pono ole, o na hihia i hoopiiia, a i waihoia hoi imua o na Jiure. He nui .ko makou ake nui ana, e hana kapulu hou oleia na mea e pili ana i ka pono o ka lehulehu, e ka poe Jiure o ko kakou mau aha Kanawai.

 

                HALE INU KOPE—Ua wehe ae nei o Lobe i kona hale inu kope ma ke alanui Hotele ma ka aoao makai iho o ka hale aupuni. O ka poe makamaka ona e makemake ana e inu kope, e pono e hele ma kona Hale hoii maikai

 

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

 

                NO KA LAIKI.—Ke mau nei no ka emi o ke kumukuai, o ka Laiki, ma Kapalakiko, aole pii iki ae o ke Kumukuai, pela mai nei ka lohe ma na nupepa o ia wahi i hiki mai nei.

 

                POE MALIHINI KAULANA.—Ma keia pule iho nei, ua hele mai ke kahi mau malihini kaulana, oia hoi o Bakusa (Buckus) ame na haole mele nika ona. Elua po o ka hana keaka nika ana iho nei ma keia kulanakauhale, a holo loa aku nei i Kina.

 

                Ua loaa mai ia makou kekahi leka, na P. M. Nalua. Poina paha oia i ke kakau i kona wahi i noho ai, nolaila aole e hiki ia makou ke hooili aku i kana mea e noi mai nei.

                E pono e palapala hou mai.

 

                MAI PAU I KE AHI.—Ma ka po iho nei o ka Poakolu, ua pakele kekahi moku Kalepa Amerika Anglo Saxon, e pili nei ma ka uapo makai iho o ka Hale Dute kahiko, mai pau i ke ahi. O ka Hulipahu wale no ka mea ma ka moku ia manawa, oia ka hora 12 a me ka hapa o ke aumoe, ua hoopuiwaia oia e ka uuina a ka laau wahie e aa ana, no ia mea ua ala mai oia mai kona hiamoe ana, a ua ikeia ke ahi e aa ana i ke kuineki o ka moku, a ua hoopio kokeia no hoi e ia. He mea maopopo ua puhia e kekahi kanaka kolohe. Ua puka'e no na kaawai a pau me ka eleu nui.

 

                MOKU KAHULI.—Ma keia pule aku nei ua kahuli ka moku kiakahi, Hawaii, o Kaikainahaole, a me Kahananui, oia no o Kalaiolele; mawaho aku o Kualoa, Koolaupoko, kahi i kahuli ai. E ole e ike ia ke kahuli ana e kekahi poe kanaka, ina la ua pau ka poe o luna i ka make. Aka, i ka ike ana o ua poe nei, hele lakou a hiki aku ia Kale keiki a Kauka, (C.H. Judd) a nana i kii me kona poe kanaka i na poe o luna o ua moku nei i kahuli ai. Loaa'ku ia lakou e pipili wale ana no na kanaka o ka moku iluna o ka iwikaele, oiai hoi e kauoia'na e ke au i waho, a ua pau lakou apau i ka hoopakeleia mai ka opu hohonu o ka moana. Ewalu ko lakou nui.

                Ma ia kakahiaka ana'e loaa ka moku iloko o ka nalu, a ua kiiia no hoi e Kale a me kona poe kanaka, ua kolo ia mai a hiki i kapa kahakai.

Nani ka pomaikai o ko lakou pakele ana.

 

                KA HALAWAI MAKAAINANA.—Ma ke ahiahi

o ka Poaha iho nei, ua halawai hou na makaainana ma ka halepule ma Kaumakapili. Ua hoikeia mai ka moolelo o ka halawai i hala, a me na hana e ae no hoi i hoomoeia i ka halawai mua ana ; a mahope iho oia mau mea, ua ala mai na olelo wehewehe mai na poe he nui wale, e pili ana i ka ninau Kumukanawai i hai muaia ma ka pepa o ka pule i hala. Ua nui a loihi no hoi ka wa i lilo i ke kukulu manao ana a na lehulehu i hiki mai, no na mea e pili ana i ka pono Kumukanawai o ke kanaka Hawaii ili ulaula, i hoohaikiia e na Kanawai i kauia e na Hale Ahaolelo o keia Aupuni. Ua hoomaka ka halawai ana i ka hora 7, a ua pau i ka hora 9 a me hapa. Ua lawa no hoi na kumu manao i ka weheweheia e ka poe naauao i hiki ae malaila ; o Mr. Ukeke o Koolaupoko kekahi i hai manao malaila, hu ka akaaka o ka halawai i kekahi o kana mau olelo. Ua pau nae ka halawai ana me ka holopono ole o ka hana ma ia po. Nolaila, e hoomanao no ka lehulehu, ua lohe mai makou e hoolaha hou ia aku ana no ka la e halawai hou ai, i maopopo ai na mea aia halawai e hooholo ai.

 

Lai ma Hanalei Kauai.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe :

                Me na kaomi pumehana o ke aloha lua olo, ke hoouna aku nei au i keia wahi puolo meli, i wahi ola no ka poe e makaikai ana i kou kino nui, i ike iho ai na kini makamaka o kaua, e noho hoolai mai ana i ka malu wehiwehi o ke Aupuni Hawaii.

                Eia keia, no ka hoolanaia ana mai o ko'u manao, i ka ike ana iho ma Hanalei nei i keia mau la, aole okanamai o ka huliamahi o na haole i ka mahi ko; o na haumana o ke kula hui kekahi i hoomahui ae, a me na kumu pu kekahi ma keia hana ; aole okanamai ua mea he ko, i ka huli ana'e a nana'ku ma ka aina mahi ko o Wale ma, pela no hoi ma ko Ioane aina, a me ko Kale, e me ko ka poe mahi ko e ae no a pau. I ka ike ana'ku, lele ka hauli i ka mahalo, no ka waiho hoolai mai o ka aina, a e hoike pu mai ana no hoi i kona nani, no ka ulu maikai ana o ke ko, he nui ka mahalo o ka poe makaikai ia Hanalei nei.

                Aole oia wale no ka mea i lai ai o Hanalei nei, o na halekuai kekahi, a me na hale-puhi-ko no kekahi e waiho hoolai mai ana. Aka, i ko'u ike ana iho nei i ko Waika mala ko, i wiliia iho nei, he elima eka a oi aku kona nui, a iloko o keia mau eka i haiia ae la maluna, ua loaa mai he umikumamaiwa me ekolu hapaha tona ka nui o ke kopaa ka loaa mai, he pomaikai nui keia no ka poe e hooikaika ana ma ka mahi ko ; no ka mea, ke olelo nei au, o ke kihapai hoolai maoli no paha keia o ke kanu ko ma Hawaii nei. Me ka mahalo.  H. KAHAUANUOKAALA,

Waioli, Kauai, Dekemaba 4, 1862.

 

KA NU HOU!

 

                Ma ka moku Kalepa Cyclone i kipa Mai nei i ke kakahiaka o ka la 16 iho nei o keia mahina, a me na moku e ae no hoi kipa mai nei ma ko kakou nei ka pakahakai, ua.loaa mai na mea hou o ka hikina o ka la 3 o Dek. nei, a me ko Kapalakiko mau mea hou hoi o ka la 4.

                He mea pohihihi nui ka huli ana iloko o na mea i hiki mai nei i ke kulana oiaio o na noho kaua o ke aupuni Amelika, o ka mea nae i maopopo oia no ka nui o ka noho akiaki kuloko ana o na Luna aupuni; a ua hoike mai no hoi ka Paresidena i kona ano kaumaha a luuluu no hoi, no kona ike ana iho i keia mau la, ua ane kue ka lehulehu o na makamaka o ke aupuni, no ka mea, ke kohoia mai nei na Luna ahaolelo a me na Luna aupuni, noloko mai o na kanaka o ka aoao Demokarata, (Democrat) ka aoao e ano e ana ka manao mai ko ka Paresidena aoao e noho nei, ma na mea e pili ana i ka hooponopono aupuni ana. A no ia mea, ma ke ano o na mea e hanaia mai nei, me he mea la ua apono ole ka lehulehu o na makamaka o ke aupuni Hui o Amerika i ke ano o ko na Luna aupuni hooponopono ana i na oihana, a oia no ke kumu o ko ka makaainana koho ana i na Luna aupuni nana e hana ka lakou mea i makemake ai, me ka huli nui hoi i na mea e pau ai o keia kaua huliamahi ma ia aupuni.

                Eia hou no, ma na moku mua mai nei ua hoikeia mai ia kakou ka hoopauia'na o Gen. G. B. Makalelana, a me ka hoonohoia'na o Gen. Burnside ma kona wahi, a ma keia mau nu huu hoi i hiki mai nei, ua hoikeia mai ka hoopauia'na o Gen. Burnside, a me ka lilo ana o kona lalo iho o Gen. Huka (Hooker,) i Luna Nui no na koa a pau ma Vereginia, oia malalo ponoi iho o ka Alihikaua. Aole i haiia mai ke kumu o keia mau hoopauia'na, aka, he mea nae e hiki ai i ka lehulehu ke ike iho, aohe i malino wale ke kai o ka noho ana o na poo aupuni o ka akau, me he mea la, he mea popo kekahi e waiho nei i ke aupuni o Denemaka. Ma ka noonoo ana iho ma ke ano o keia mau hoopau hikiwaweia iloko o keia mau la, o keia mau Generala kaulana i haiia ae nei maluna, me ka maopopo ole o ko laua hewa, ua hiki no i ka poe a pau ke hoomaopopo pono mai, ua aa mau ke ahi o ka manao ino, a me ka manao lili a hu-a no hoi iwaena o na poo aupuni o ka Akau. A me he mea la, o ke kumu wale no ia i pau koke ole ai o keia kaua ana ma Amerika. No ka mea, ina kakou e hoomaopopo i na la o Generala G. B. Makalelana i noho ai ma Vereginia, ia ia i hele ai a hiki ma Iokatauna, a me Wiliamabuga, e ike iho auanei kakou i kona manawa i hoouna mai ai i poe koa hou nona, i ke Kuhina Kaua ia E. Stanton, ma Wasinetona, ua hoole ia'ku, a nolaila, ua lawa kupono ole ia i na koa e holo kupono ai kana mea i manao ai, me ka hele pu hoi imua, nolaila, ua hoi hope kona mau koa, a ua haulehia hoi kana mea i manaolana'i e pomaikai ana ke Aupuni, ana no hoi i manao ai no ia hoouka kaua ana ia me ke komo aku la hoi iloko o Rikemona, e hoopau ae i keia kaua ana o kekahi hoahanau i kekahi; a pela mau iho la no ke ano o ke komo mau ana o na mea nana e alai mai i ka pomaikai e hiki i ka aoao Akau.

                E hoomaopopo kakou ano no i hooliloia mai nei o Gen. Burnside, i Luna no na koa a pau ma Vereginia, a aole i hala ae nei he anahulu, aia hoi, ua hoopoloke koke ia kona noho ana, a ua kohoia no hoi he mea e ma kona wahi, a pehea la auanei e holo mua ai ka hana a ia poe i keia manawa, ina peia ka lakou mau hana mau ana i na'lii koa kaulana o lakou, i ka nana ana iho, ua hele wale no a pohihihi.

                I ka la mamua iho o ko Gen. Makalelana hoopauia ana, ua hai aku oia i kona mau alii koa, e hoouka ana oia i ke kaua nui hookahi i hooukaia ma Amerika Huipuia iloko o na la he kanakolukumamaha ma ia hope aku ; aka, ua hiki mai kona hoopauia ana, a nolaila, aohe he manawa i haawiia'ku ia ia, i hiki ai ia ia ke hooko i kana mea i olelo mua ai.

                Noloko mai o keia hookeke a me ka lili hoi o na Luna Aupuni, nolaila keia kulanalana o na manao hilinai o na makaainana maluna o na Luna Aupuni e noho nei, a me ke koho aku no hoi i na Luna e kue ana i na hooponoponoia'na o ke Aupuni e noho nei.

                Ua nui nae ke kaumaha o ka Peresidena no keia haule ana o ka poe o kona aoao ma ke koho baloka ana, a ua hoike mai no ia i kona kaumaha i kekahi o na poe i hele aku e ike ia ia i keia mau la, iho nei, a penei kana olelo ia laua: "Ke hoike nei au ia olua, ua kaumaha io au no ka hopena o keia mau koho balota ana. E hiki ana keia mau mea i Europa, e kapaia'na ilaila o ke kumu o ia mea, o ka hoahewa o ka lehulehu i keia kaua; e hiki aku ana no hoi iloko o na mokuaina e kipi nei, a e lilo ana i mea nana e hooikaika aku i na koa e kue mai ana ia kakou i ke kahuakaua, he oiaio nae, he nui o ka poe i kohoia mai nei he poe e apono ana i ke kaua ; aka, ua kue nae na olelo hooholo o ka lakou mau halawai, a me ka lakou mau nupepa no hoi, a e hooliloia ana ia mau mea i kumu nana e hana mai i ka ino i ko kakou Aupuni nei."

                Ua kupono io paha ke kaumaha ana o ka Peresidena, e like me kana i hai ae nei maluna, aole i maopopo ia mea ia kakou.

                Eia iho malalo nei ka ii o na mea hou i hiki mai nei.

                Nov. 22.— Ua haiia mai e kekahi alii koa aupuni, e noho nei ma ka Mapuna Hemolele, (Holy Springs,) aole i hiki na koa kipi ma ia wahi a me na wahi e pili ana i ke 40,000.

 

                —Aole i lilo o Feradarikabuga i na koa Aupuni a hiki i keia wa. Ma ka la 21 o Novemaba iho nei, ua kauoha o Generala Sumner o ka Akau, e haawi mai na kipi i ke kulanakauhale; aka, aole nae he olelo i haiia mai a hiki i ka la 26 o ia malama no.

 

                —Ua hoike ae kekahi nupepa o Nu Ioka, ua manao wale ia ka ke hele mai nei o Gen. Makala a me Ala (Earle,) o ka puali koa Hema o Gen. Iakesona, i Wasinetona, a ua hiki mai nei ka i Leesburg, a ke olelo nei no hoi ua pepa la, ina e hiki ae oia ilaila, me ka 100,000 koa, aole oia e hiki ana ke hoi hou i ka Hema ; no ka mea, e alai ia'na ia poe koa e na koa aupuni malalo o Generala Heneselemana.

 

                —Ua loaa mai he palapala mai ke kulanakauhale mai o Fenanadina, mokuaina o Felorida, e hoike mai ana i ka hiki ana'ku ilaila o na koa aupuni ma ka mokoukaua Mohawk, a i ko lakou wa ka i lele ai iuka, aia hoi, ala nui mai ia na kipi me ka ikaika nui e kue mai ia lakou, a ua pau hou lakou i ka hoi hou iluna o ka moku, a hoomaka no hoi e kiola mai i na poka boma, a hala kekahi mau minute he 20 paha a oi ae, alaila, holo mai ana kekahi wahine me ka hae keokeo, a ku ma kapa kahakai; o ke ano o ia hae, e hooki i ke kaua ana. Holo aku ka malamamoku nui o ka moku iuka, i ka wa i ikeia'i o ka hae keokeo, a halawai me ua wahine nei. A i kona hoi ana mai a kau iluna o ka moku, me ka hilinai hoi i ka hai ana mai o ka wahine i halawai ai me ia, aole e kue hou mai ana na kipi o ia wahi i na koa aupuni ; aka, i ko lakou hoomaka ana no nae e holo aku iloko o ka muliwai, o ka hoomaka koke mai la no ia o na kipi e ki hou mai ia lakou, nolaila, ua hoomaka koke ua moku la e kipu aku a hala kekahi hora okoa, me na poka pohapoha, a ma ia manawa, ua lilo ka hapalua o ua kulanakauhale nei i lehu.

 

                —Ke kukulu nei na koa kipi he pakaua ma Hudesona, he wahi kulanakauhale uuku, he 150 mile mai Nu Olina aku. O ke kumu o ia wahi i lilo ai i wahi makamae i na kipi, oia no ka hiki a me ka hamama mau o ia wahi, i alanui e hiki ai ke laweia mai ka ai, a me ka paakai, mai Tekasa mai.

 

                —Ua hoouna'ku o Generala Dix o ka Akau, ka mea e noho nei ma ka papu Monoro, i kekahi o kona mau koa, e hele e kiu, a hiki i Kikahomone ; ua pio mai kekahi poe kipi i ua poe koa la, a ua loheia mai no hoi kekahi mau mea ano nui, mai kahi mai o na kipi

 

                —Ua haiia mai e kekahi kanaka i noho pio ma Rikemona, i kona hoi ana mai nei ka, e hooikaika ana na kipi i ka lawe ana i na mea ai, mai Godonawili aku a hiki i Kalapepa, a o ka nui o na koa kipi ana i ike ai ma ia wahi mai a hiki i ka Rapahanoka, he 11 paha tausani.

 

                —O ka nui o na koa kipi i make, mai ka hoomaka ana o keia kaua ma Amerika, he 75,000, a e hiki ana paha i ka 100,000 ke hiki mai i ka hopena o keia makahiki.

 

                —O ka nui o na koa kipi ma Feradakabuga i keia manawa, he 75,000.

 

                —Ma ka nupepa Whig o Rikemona, ua ikea ka hiki ana o na koa aupuni he 33,000 i Safoka, Vereginia, a e holo loa ana i Weledona, me ka manao a oki i ke alanui kaamahu, i hiki ai ke hookiia ka hui ana o ia mau wahi me Rikemona, ma na alanui kaamahu, a ua hoike pu mai no hoi, ke hooikaika nei na kapa kahakai o Karolina Akau.

 

                —Ua hoohewa nui aku ke Kuhina Nui o Amerika Huipuia, i ke Aupuni o Beritania, no ke kokua ana i na kipi, ma ka hana ana iho nei i ka moku kipi Alabama, ka mea nana e hoopoino mai nei i na moku kalepa o ka Akau ; pela kona hai ana aku i ke Kuhina o ko na Aina e o Berinia Nui. Ua hoopuka ae na nupepa o Ladana, me ka i mai hoi, he makemake ko ke Kuhina Kalaiaina o Amerika Huipuia, e imi i kumu e hiki ai ke kaua aku me ke Aupuni o Enelani.

 

                —Ua hoopukaia mai kekahi mau olelo hooholo iloko o ka Hale o ka Poeikohia o Amerika Huipuia, e hoopii ae ana i ka uku o na koa aupuni, he $15 no ka mahina hookahi.

 

No Europa.

                Ke kapaia nei, o ke kumu ka i hoopauia'i o Gen. G. B. Makalelana, oia no ka lili a me ka hoino kuloko o na Luna Aupuni ia ia. Pela ka manao o na nupepa kaulana o Ladana.

                Ke olelo wale ia mai nei, ke manao nei ka o Napoliona, e hui me na mokuaina o ka Hema, i hiki ai ke kaua like aku laua ia Mesiko, aole no he mea maopopo loa. Ua nui loa ka inaina o na nupepa o Farani, ia Enelani no kona ae ole e komo ka e hoopau i keia kaua ma Amerika, a e hooia'ku hoi i ko ke Aupuni Hema kuokoa ana. Ua hoikeia mai e kekahi mau nupepa o Ladana, ka pumehana ole o ka manao aloha iwaena o ke Aupuni o Farani me Enelani, no ko Beritania hoole ana i ke koi a Napolion, e ike aku i ka Hema.

                Ke manao nei ka nupepa Daily News o Ladana, akahi wale no a ikeia mai ka ikaika nui o ka Akau, oiai hoi ke kau nei ka Hema ma kona kulana hope loa ; no ka mea, ke nee mai nei ka ilihune ia ia, oiai hoi aole i kuupauia mai ka waiwai o ka Akau.

                Ua mama iki ae ka mai o Garibaladi i keia mau ia; aka, aia nae kona eha ma kahi nihinihi loa, oia hoi aia iloko o ka wawae, i kuia i ka pu kaupoohiwi nao.

 

Na Palapala.

 

Aha Hui mahiai o Kona Akau.

                E ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, ka waha olelo o ka lehulehu ; Ia oe no ke aloha nui:

                He wahi ninau na na kanaka elua, e hele ana o Malo laua o Kaalea ma ke alanui, a hiki ma Alanaio, ninau mai la o Kaalea ia Malo. Ehia la hoi mahina i hala mai Augate, a hiki i Dekemaba nei ? I aku la o Malo, alima. Ke halawai nei no nae paha ka hui wahakole a oukou ? wahi a Kaalea. Olelo nae hoi ke Kanawai a oukou i hookohu ai, " Aole e emi malalo o ka nele, ka halawai mahina," e halawai mau no i keia mahina keia mahina, a alima mahina, aole o oukou halawai. Malo, ia oe la ia wahi, aole paha oe i ike ? No ka mea, elua hope Peresidena, elua Kakauolelo, aia no ia lakou ka hana, a me ka ole.

                E aho no ka hoi ka'u i olelo aku ai ia oe, e pii no kaua i ka mahiai me ka halawai ole, a o hoi e mea, o ike ole ia ko mahiai ana. Malo, kahaha! Aole paha na'u, na ka poe naauao paha ? Aia ka pala o ka lua maia i ka hoolahaia, aia ka pala o ke kope i ka halawai, ilaila wale no ka e pa ai, a pau ka mana. Ina o ka'u i pane aku ai ia oe, e hana naaupo kaua, ina me neia e ai ana ka hua i pala, a ka nae i ko waha ulaula e noho wale. Kaalea, auhea la hoi ua mau hope Peresidena nei, a me na Kakauolelo hoi ? E paipai ae hoi i ka hana loaa a oukou ?

                Piipii ae kaua iuka. Malo, kahaha! He makau au i ke koe, aia no a na ka Ahahui ka'u e kanu, alaila au pono. Ka! loaa ka olua i ke kamailio, kainoa he hana a ulu, a hua, alaila, ike i ka mea poepoe o Kona. E nana aku kaua i kamalii o Honuakiki, a, puahi ka hana a kela poe. Owai la ? Malo, aole ka oe i ike ? O Iosepa, W. R. Kalua Kaulua, Naihepahee, Paulo, J, H. Kaaona, Kaalea, Heaha ka lakou ? He lima lau, pakahi na la hana, nana aku oe, one-a kai o Malama.  G. H.

Kailua, Kona, Dek. 8, 1862.