Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 56, 20 December 1862 — Page 4

Page PDF (1.80 MB)

Ka Nupepa Kuokoa

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

KA MOOLELO

—O—

MURATA.

HELU 6.

                AOLE I HOIKE NUIIA KONA lanakila ana ma Madarida ; no ka mea, aohe me ka ikaika a me ka hoouka nui ka hanaia'na o ia mea. No ka mea, ua ala mai na kamaaina o ia wahi, a ua pepehi wale mai i na kanaka Farani he ehiku haneri a keu ae, a no ia mea, ua liia he kanaha o ka poe nana i hoala mai ia haunaele ana. He nui ka poe i hoao e kukulu iho i kiko eleele maluna o ka inoa o Murata, no kona pepehi ana i ua poe kamaaina la, a me ka poe hoi i make iloko o kona hooikaika ana e hoopau i ka haunaele, me ke kapa mai hoi he pepehi no i manao mua ia e ia. Aka, aole nae oia ka oiaio. Ua hana ino paha o Murata, a hana kipi maoli aku no paha i ka ohana Moi o Sepania ; aka, malalo no nae o ke kauoha mai. E lana ana kona manao e lilo ia ia ka noho Alii o Sepania ; aka, ua lilo e nae ia Iosepa, ke kaikaina o Napoliona, ka mea hoi e noho Moi ana no Napela.

                Ma kona ano o ka noho ana kivila, aole he hiki ke olelo i kekahi mea ano nui nona, he naaupo kona ano i ke kulana ana o noho ana, a aole no hoi he akamai nui ona iloko o ka Ahaolelo. O ke kaua wale no kana mea i makaukau nui, a o ke alakai i na tausani koa lio hoi i kahi lanakila. Aole oia i nele i na mea e kupono ai ke lilo i Alii Koa, a e lanakila'i no hoi i ke kahuakaua ; aka, ma na mea e pili ana i ka hooponopono Aupuni ana, ua maopopo kona nele i ka ike a me ka naauao kupono e hiki ai ke noho ma ia wahi. Ua ike no ia i kona nele ma ia mea, a ua ike no hoi i ka henehene a kona kaikoeke ia ia, oiai hoi ina i ke kahuakaua, ua hele kona kaikoeke a lawa pono i ka mahalo nona, na kona koa nui, a me ka weliweli o kona hoouka ana.

                No keia mau mea, a me ke ko ole ana o kekahi mau mea ana i hooikaika ai, nolaila, ua komo mai ka manao kanalua iloko ona, a me ka mai pu hoi o ka manao. Eha makahiki o kona ola i naue ai me ka hana ole, a eia wale no a hoomaka o Napoliona e hoomakaukau no ke kaua o ka M.H. 1812 e komo ia Rusia, akahi no a hoi hou ae ia a kona ano mua. Na ka Napoliona mau hana ano eia ia, i kona noho Alii ana no Napela, a me kekahi kumu kue e ae no hoi i loohiaia iwaena o laua i ke kaua ana ma Rusia, nolaila, ua hoomaka mai ke komo ana o ka manao ino iloko o Murata, no kona kaikoeke Alii, ua mau kona aloha a hiki ia manawa, akahi no a hoomaka e pio ia mea, a e hookomoia'e hoi kona naau e ke kue aku i kona mea nana i hoohanohano.

                Ua manao wale ia ua hoikeia'ku ia Murata, ka manao o kona kaikoeke e kaili aku i ka Leialii mai kona poo aku. No ka mea, mahope iho no o ko Napoliona haalele ana i na koena o na koa i hele ai Rusia, ma ka laina o Murata, o kona wa no ia i haalele ai i kona kulana, a holo aku la i ka po a me ke ao, a hiki i kona wa i puka'i i kona Aupuni, Ua oleloia mai hoi e kekahi hoalauna o Murata, i ka hanau ana'e ka o ke Duke o Pama, (oia ke keiki a Napoliona me Maria Terisa, ke kaikamahine Alii o Auseteria,) a i ko Murata holo ana mai hoi e hoike aku i kona olioli me ke aloha, aia hoi, hai mai la kona kaikoeke, ua hiki mai ka manawa a ua o Murata e waiho ai i ka Leialii ilalo. Nonoi aku o Murata, e kali kona kaikoeke i kana olelo pane, a i kekahi kakahiaka ae; aka, ia ia no a nalowale aku mai ke alo o Napoliona, o kona holo aku la no ia i ka po a me ke ao, a hiki i kona Aupuni, a hoomaka koke iho la no hoi e hoomakaukau no ke kaua. I ka wa o na i kii hou ia mai ai e kekahi Alii Koa o o Farani, e hele aku e haawi aku i ke Kalaunu o na ia Napoliona, ia wa no, hai aku oia i ka mea nana i kii mai, " E hele oe a e hai aku i kou Haku, e kii mai a e lawe aku, a e ike auanei oia i ka hiki i ke kanaono tausani ke malama ia wahi." A no ko Napoliona makemake ole e kue me kekahi o kona Generala kaulana loa, nolaila, ua hooki oia kona manao e lawe mai i ke Kalaunu o kona kaikoeke. Aka, i ka hoao hope ana no nae hoi o Napoliona ma ka hoouka kaua i Daresidana, me ke alualu aku no hoi i i na enemi malalo o Gen. Blucher, ua a ke ahi i kana mau mea i hana'i ilaila, ma na kahuakaua o Geremania, a me kona ho-a ana'ku .hoi ia Blucher ke Generala Lukini mai ka Elba aku. Aka, mahope iho o ke pio ana o Napoliona ma ke kaua i Lepasike, ua hoi koke o Murata i Napela, a ma ia wa no hoi, ua hoomaka koke oia e hui aku me na Aupuni e kue ana ia Napoliona, a no ia mea, ua hoohapaupau mau loa ia kona noho kaulana ana.

                Ma ka M. H. 1814, ua kuikahi oia me Auseteria, o mau no kona noho Alii ana, me ka hoolako aku nae i 30,000 koa, i poe e komo ai i ke kaua kue i kona kaikoeke. I ko Napoliona lohe ana i keia mau mea, aole oia i manaoio ; no ka mea, aole oia i manao e hiki mai ana keia hana ino mai ke kane mai a kona kaikuahine, a no ia mea, ua kakau aku oia ia ia Murata no ia mea. Ma keia mau palapala, ua hiki ke hoomaopopo, ua hana paewaewa o Murata i kona kaikoeke, i mea e hoomauia'i kona Leialii. Iloko o ka Naapoliona palapala mua, olelo mai la oia i kona kaikoeke, " He koa maikai oe i ke kahuakaua ; aka hoi, mawaho o ia wahi, aohe ou pono a aohe no hoi ou inoa kaulana. A nolaila, e hana kipi mai oe i kou poe hui i pono nou, o ka makau wale no o'u ke kumu o keia haawi ana'ku ia oe i keia wahi kauoha iki. Ke hilinai nei au ma kou hooko ana i ka'u e kauoha aku nei ia oe, a me kau i hai mai nei. Ke manao nei au, o oe paha kekahi o na poe e manao ana ua make ka Liona ; ina o kou manao ia, ke hai aku nei au ia oe, ua hilihewa kou manao ana, * * * Ua hoohuliia kou poo e ka inoa Moi, ina he makemake kou e hoomauia kou mana, alaila, e hana pono mai oe ia'u, a e hooko mui hoi i ka'u mau olelo."

                A ma ka lua o ka Napoliona palapala i kona kaikoeke, ua hoomakaia penei : " E! kuu kaikaina, ua hai mua aku nei no au i ko'u manao no kau mau hana. Ua hoohuliia kou poo e ko kulana. A na ko'u mau popilikia i hoohuli loa ia oe mai o'u aku nei. Ua hoopuni oe ia oe iho me na kanaka e hoino ana ia Farani, a me ka makemake pu hoi e hoopono ia oe. Ua kue kau mau hana me na mea au i hoike mai ai ia'u ma kau palapala. Aka, e ike koke ana au i kau mau hana ma ke kahuakaua o Anakona, a malaila au e ike ai i ka mau o kou puuwai me Farani, a ma ia mea hoi e ikeia'i kou huli ana me hai, no ka pilikia wale no. E hoomanao oe o kou Aupuni, ua nui ke koko o Farani i hookaheia, a nolaila, e hoomanao pu hoi oe i lilo oe i Alii, no ka manaoia o na mea e hoopomaikai mai ai i ka poe nana oe i hoonoho i Alii. * * * E hoomanao oe, i hooalii au ia oe, i hookoia'i na mea a'u i makemake ai." O ke kumu hewa nui no, oia no ko Napoliona hoonaukiuki mau i kona kaikoeke. No ko Murata alualu mau i kona kaikoeke me ka hoomanawanui i kana mau huaolelo hoehaeha, nolaila paha ko Napoliona manao ana he hiki ia ia ke hoohuli ia ia me kona wahi manamanalima uuku, me ka manao ole hoi i ka hoeha aku i kona naau, ma kana mau olelo hoohilahila. Aka, ua ike nae ia i ka hiki ole ia ia ke hoonaukiuki mau loa'ku i ua koa kaulana la, ua hooki oia i kana hana ino ana'ku ia ia.

                Ma ia hope koke iho no, ua haalele o Napoliona i kona noho Alii, a ua hoounaia oia i Elba. Aka, mamua o ka hooholo ana o na Aupuni i ka ae, e hoomau ia M urata ma kona noho Alii a me ka ole, aia hoi, ua hooleleia ka oili o Europa a puni, i ka lohe ana mai, ua hiki hou o Napoliona i Farani. Ma ia manawa, ua hoohui ae la o Murata ia ia iho me kona kaikoeke, a pela kona hoolaha ana ma kona Aupuni a pau. Aka, ua haaleleia oia e kona poe koa, a ua hoi wikiwiki aku oia a hiki i Napela, a kiola aku ia ia iho iloko o ke apo pumehana o kana wahine o Karolina, a pane aku la, " Ua lilo na mea a pau, a ua koe kuu ola, o ke kumu o ke koe ana o ia mea, no ka hiki ole no ia'u ke kiola'ku."

                Ia ia i ike iho ai na kumakaia ia oia ma na aoao a pau, nolaila, holo malu aku la oia malaila aku a hiki i Isia. A holo aku ma ka moku a hiki i Farani, a lele oia iuka ma Kane (Cannes,) a malaila'ku kona hoounu ana i luna i o Fouse la, e noi ana ia ia, e hai aku ia Napoliona, i kona hiki ana'ku ilaila. No ka inaina o kona kaikoeke no kana mau hana ino mua ana mai ia ia, a me kona kumakaia ana hoi ia ia ma ke kahuakaua i Italia, me ke kue maoli no hoi i kana mau kauoha, nolaila, hoouna aku la ia he wahi olelo pokole, penei: "E noho no oia malaila, a hiki i ka puka ana'e o ka manao maikai o ka Emepera." No ka hiki ana mai o keia mau olelo anuanu, a aloha ole no hoi a kona kaikoeke, nolaila, ua komohia koke iloko ona ka inaina nui. Hoinoino aku la no hoi ia i kona kaikoeke, a kapa'ku la no hoi, oia ke kumu i nele ai i kona Leialii. No kona makemake no nae e kokoke iki aku i Parisa, nolaila, ua holo aku oia a hiki i kekahi wahi i kapoia o Laiana, (Lyons,) a ia ia e hoomakaukau ana e kau iluna o kekahi Lio hou ma Aupane, e pili la me Masela, haiia mai la ia ia i ke kaua poino nui a kona kaikoeke ma Watalu (Watesloo.)

(Aole i pau.)

 

He wahi ninau no na Kumu o Peleula.

                I ka nana ana i na aoao o ka Buke pule o ka aoao hoomana Enelani, e hoomaka nei ma Peleula, ua loaa no keia mau olelo Heretiko, penei:

                "E ke Kahikolu Hemolele a hoomaikaiia, ekolu kino i ke Akua hookahi; e aloha mai ia makou."—Kupanaha loa keia olelo ! ekolu ka kino o ke Akua ! Kahaha ! he nu hou ia i ka ike ana a na kii onohi hoolele ike o ko'u Lunaikehala; no ka mea, aole pela ke ao ana o ka aoao ku mau, mai a Iesu mai. A nolaila, ka manao ninau o keia kukulu manao ana. Aia mahea ka Mokuna, a me ka Pauku o ka Palapala Hemolele, i loaa'i kela mau olelo lalau ? Ke ui aku nei au, me ka manao e lohe, a e looa hoi ka waiwai o ka ninau ana ; oiai' ua kukulu paha ka mea nana i lawe mai nei ka hoomau hou o Hawaii nei.

                I ka hakilo ana i na Buke Katekimo o ka aoao Katolika, i paiia ma Honolulu, i ka M. H. 1857, aole loa pela ke aoia ana mai. Eia ka lakou. —

                Ninau. Ehia la Akua ?

                Haina. Hookahi wale no Akua.

                Ninau. Ehia mea Akua ?

                Haina. Ekolu ; ka Makua, ke Keiki, a me ka Uhane Hemalele.

                Ninau. He kino anei ko ke Akna ?

                Haina. He uhane wale no ke Akua.

                Aia la ! okoa ka lakou la, okoa ka lakou nei.

                Eia kekahi o kona wahi Buke aoao 18 (Ke manaoio,) penei no ia: "Ke manaoio nei au i ka Uhane Hemolele, a i ka Ekalesia Katolika Hemolele." Ua maikai loa keia. Ke ninau hou aku nei au ia oukou e ka Kimatiko (Schismatic) o Enelani. No ke aha la oukou i hookaawale aku ai mai ka Ekalesia Katolika ? No ka hookiekie anei ko oukou hoolohe ole ana i ka ekalesia o ka Haku ? Ke ku mai nei ka buke nui o ke ao nei, e hoomalamalama i ka pouli o ke kahua o ko kaua lunamanao, a ke hai mai nei i kona makaukau e launa me ia, ma ka mea a kaua e kamailio nei. Ke i mai nei oia, "O ka mea hoolohe ole i ka ekalesia, hoohalike ia ia me ke kanaka e, a me ka Lunaauhau." Mat. 18:17.

                I mai la o Iesu ia Petero, (Ka Pope mua ia.) " E haawi aku hoi au ia oe i na Ki o ke aupuni o ka lani; a o ka mea e hoopaaia e oe ma ka honua nei, e hoopaaia hoi oia ma ka lani, a o ka mea e kuuia e oe ma ka honua nei, e kuuia hoi oia ma ka lani."Mat. 16:19.

                I mai la o Iesu i ka poe Apotolo, (aole nae ia Vitoria, ka Moiwahine o Beritania.) " O ka mea hoolohe ia oukou, oia ke hoolohe mai ia'u, a o ka mea hoowahawaha ia oukou, oia ke hoowahawaha mai ia'u." Luka 10 : 16.

                Eia kekahi ; " E hele oukou e ao aku i na lahuikanaka a pau." Mat. 28 : 19. " Eia hoi, e noho pu no au me oukou i na la a pau, a hiki aku i ka hopena o keia ao." Mataio 28 : 29.

                Nolaila, ke ui ae nei no ka manao e ninau hou i na Kumu Enelani. Owai ka hope o Iesu Kristo ? Owai ke poo o kona ekalesia ma ka honua nei ? O Vitoria anei, ka Moiwahine o Beritania ea? Aole i haawiia i ka wahine ke Ki o ke aupuni o ka lani, a me na mana hoouna i na Bihopa, a me ka mana poo no ka ekalesia, he ole loa no. O Petero wale no a me kona mau hope, i koho ponoia ka haawiia ana oia mana, aole no ia Henere VIII, a me kona mau hope. Nolaila, ua makehewa ka Palapala Hookohu Bihopa o T. N. Staley, i haawiia malalo o ke kakau lima Alii ana o Vitoria, a me Russell, aole loa i pili iki me laua; ka mana o ka oihana hoolaa Bihopa malalo o ka palapala hoohui o T. N. Staley, aole loa no.

                Nolaila, aole kuleana iki o T. N, Staley, aole Bihopa, aole Kahuna, aole Katolika, he Heretiko wale no, a me Kimatiko no hoi o na kumu o Pelekane, Me ke aloha.

J. B. HOKU.

Hawaii, Dek. l, 1862.

 

He palapala no Maikonisia mai.

                IA REV. L. KAMIKA; ALOHA OE:—I ka la 19 Iune, hora 4 ahiahi, haalele aku makou i ke awa ku moku o Honolulu, a ua holo mai makou i ko Maikonisia Pae Aina, e hana i ka hana a ka Haku.

                Ua loaa ia makou ka makani maikai i ko makou holo ana mai ma ka moana. Aka, ma ka la 28 o Iune, ahiahi, loaa makou i kekahi kualau ikaika loa, i awili puia me ka makani, me ka ua, hookahi paha hora kona pa ana. I ka la Sabati ae, ua launa mai ka ua a po ia la.

                Ekolu o makou mea nawaliwali ma ka moku ; o D. Kapali, T. Kealakai a me S, Maule.

                I ka la 2 o Iulai, hora 4, ahiahi, ku makou ma ke awa o Apaiana, he awa maikai keia, oluolu loa na moku ke holo ma keia awa.

                Ua launa koke mai o Rev. H. Binamu, Jr. W. Kanoa, a me Mahoe, laua o Kaina, mai Tarava mai laua. He nui loa ko makou olioli no keia hui aloha ana me na kamaaina maanei.

                I ka la Sabati, ua malama ia na halawai ekolu ; i ka hora 9 kakahiaka ; i ka hora 1 ahiahi, a i ka hora 7 o ka po. Ua malama makou i ka ahaaina a ka Haku, 13 o makou i akoakoa mai.

                I ka la 7 ae, holo aku kekahi o makou i Tarava, o Binamu, owau a me S. Mauli, o makou ka i holo aku e komo i ka Luakini hou o Tarava o Mahoe laua o Haina.

                La 8, hora 3 o ke ahiahi ua malama makou i ka hoolaa ana i ka Luakini; he hale nui, maikai no ia.

                Aole haumana hoike kula malaila, Honi 7, ahiahi, malama makou i ka ahaaina a ka Haku.

                I ka la 9, hoi makou i Apaiana. Mai kekahi Lae o Tarava a i ka Lae o Apaiana, he 6 mile ia. O ka loa mai ke awa ku moku o

                Mahoe ma, a hiki i ke awa ku moku ma Apaiana, kokoke i na mile he kanaha.

                I ka la 10, haalele mai o Hoku Ao ia makou, a holo aku i Ebona, o na ohua i holo aku, o Rev. H. Binamu me kana wahine, Rev. D. Kapali me kana wahine, a noho iho au me ka'u wahine i ka mokupuni o Apaiana.

                Eia ka'u hana a me na kamaaina maanei, E kope ana o J. W. Kanoa, i ka Baibala o Apaiana nei ; Owau, o Kaaanui, kaikaina o Kanoa, he ao kula ka maua hana. Ua akamai no na keiki i ka heluhelu, a me ke kakau lima, a me ka palapala Aina, a me ka Ui o ko ke Akua ano, Eia ka hemahema, aole Buke, aka, e pau ana paha ia hemahema,

                I ka la 22 o Sepatemaba, ku hou mai o Hoku Ao, mai Ebona mai. He nui ko makou aloha i ka moku Hoku Ao, no kona hoi ana aku i ko kakou aina hanau.

E na Ekalesia.

                E na Ekalesia, mai Hawaii a Kauai, ke hamama nei ka puka. Aole he mea nana e keakea i ko kakou komo ana iloko o keia mau aina pegana, a hai aku i ka ke Akua olelo.

                Ke waiho wale nei kekahi mau mokupuni, aole kumu : Aia o Malakei, Maiana, Matini. Ke hea mai nei na'lii o keia mau aina i mau kumu na lakou. Owai auanei o oukou ka i manao e koho i ka pilikia pu me koke Akua poe kanaka? Auhea la kuu mau hoaaloha o ke kula a Rev. Bihopa o Nuuauu, E hele pu mai kakou e mahi pu ae i ka nahelehele o keia mau Kihapai. Pehea ka oukou mau oo ? Ua oi paha, aole paha ? Ina ua oi, ea ! E pono e hooili mai maluna o Hoku Ao, ke holo mai, M. H. 1863.

                Eia ka manao kope. Ke noi aku nei au i na ekalesia a pau loa, mai Hawaii a Kauai, a me ka poe a pau iloko o Iesu Kristo, e pule ikaika oukou i ke Akua, i holo ka hana a na kumu Misionari ma Maikonisia nei ; i wehe koke ia ka pale mai ko lakou mau maka aku; i ike koke lakou, o Iehova ke Akua, oia hookahi

wale.  D. P. AUMAI.

Apaiana, Sepatemaba 29, 1862.

 

HALE HANA KAMAA.

UA MAKAUKAU KA MEA NONA

ka inoa malalo iho nei, e hana i ke

KAMAA MAIKAI LOA,

no ka poe a pau e makemake ana; o na ano no a pau, e like ka nani me na mea oia ano i hanaia ma

Europa a me Amerika.

A hele mai ma ko'u hale, mauka iho o ka Hale Kuai o

George C. McLean,

ma ke Alanui Nuuanu.  WM. BENNETT

Honolulu, Nov. 7, 1862.  50-6m

 

KAKELA ME KUKE.

MA KA HALE POHAKU HOU, MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu. Na laua no e kuai i na lole o

Kela ano keia ano.

NA MEA AI,

NA BAKEKE,

NA IPU TINI,

NA PA LEPO,

NA KAMAA,

NA PAHI me na O-O,

NA PAPA me na NOHO,

NA IPUHAO,

NA NOHO LIO,

NA MEA E KAKAU,

NA PENA ME NA AILA,

NA MEA MAHIAI.

A me kela mea keia mea.

Me na laau a Dr D. Jayne.

Honolulu, Dekemaba. 1861.

 

KA LAKO HALE

A ME NA

Pahu Kuapapau!

AUHEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.

NA PAPA KAUKAU!

NA LAKO HALE!

NA PAHU KUPAPAU!

PAHU KOA,... .$12.

                Ua loaa ma hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.

                A ua makaukau no hoi au e kuai aku i na mau mea hoolako hale, a ka poe e makemake ana e kuai me a'u no ke dala. Nolaila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale o hai me ka uku aku i ke dala maoli, a na lako hoi i na mea hoolako hale no ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.

HANALE ALENA.

37-6m  Alanui Papu.

 

OLELO HOOLAHA

I NA KANAKA HAWAII!

Makai iho o AIGUPITA!

Ma hope iho o ka Pa

O MAHUKA !

KA

Pa Kuai Papa

O

LUI, C. H. LEWERS,

MALAILA E LOAA AI NA PAPA O KELA ano keia ano, me ke kumukuai makepono loa, nolaila, e naue mai oukou e ike i ka oiaio o keia leo paipai ia oukou e na makamaka Hawaii.

NA PAPA OLEGONA,

LAAU HALE A ME NA POU,

LAAU KAOLA A ME NA PINE PA,

LAAU AAHO HALE PILI MAOLI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA A ME KA AAHO,

PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.

Eia ka mea

KUPANAHA

Ma keia hale — maanei i wiliia'i ka

PALAOA a ma ka HANA PAHU,

e like loa me ko

ULAKOHEO

mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke ahi mamua ; nolaila, e naue mai e makaikai.

Na Pena Keokeo a me ka Omaomao,

Na Pena Ulaula a me ka Eleele,

Poho, Kolu, Hulu Pena,

KUI o na ano a pau,

LAKA o na ano a pau,

Ami, Kilou, Kui kakai moena,

Kui Nao,

Pani Hale,

Pani Aniani, Pake,

Aniani kaawale,

Pani Olepelepe,

A PELA WALE AKU.

                Aole o'u hoolimalima i poe e koi aku i na kanaka e kuai mai ma ko'u wahi; aka, he hilinai no wai ma ke ano maikai o ka'u mau mea kuai, a me ka emi no hoi o ke kumukuai o ka'u papa, me ka malama pono hoi i ka'u oihana iho, i hoomauia mai ai ka lokomaikai, i loaa mau ia'u maua aku nei.

Honolulu, Okatoba 30, 1862.  (49-3m)  LUI

 

E MAKAALA!

OWAU

O KAMUELA,

KA HOA KUAI O NA

KANAKA HAWAII,

NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka iho o ka

Hale Hookolokolo

ma Honolulu. Ke hai aku nei au ia oukou, he mau la ku wale no keia o kuu moku papa,

O "Francisco,"

a ke ku mai oia, e loaa ana ia'u na

LAKO KAPILI HALE

o kela ano, keia ano.

EIA NO KE WAIHO NEI.

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.

LAAU HALE, o kela ano, keia ano.

PILI HALE,

PINE,

AAHO,

KEPA,

PANI PUKA

PUKA ANIANI,

OLEPELEPE,

KUI,

PENA,

AILA PENA,

WAI HOOMALOO PENA.

IA MEA AKU, IA MEA AKU,

                Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAInA au, he hiki ia oukou e ka Lahui

Mai Hawaii a Niihau,

ke kipa mai i o'u nei. E hiki ana no na moku papa o'u i na manawa a pau, a hoolako mau ia'u. He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena. A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la Aka, he hiki ole ia'u ke hana pela, o ko'u ano no ka oukou e imi, mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa ihola no ia, o ko oukou makamaka.

KAMUELA. (Kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu. Sept. 19, 1862.  43-8m

 

ILI BIPI, ILI KAO.

E UKU AKU NO O F. S. Pratt & Co., ma ko laua Hale Kuai, ma ka

Hale Mahoe.

I ka uku makepono loa no ka mea i haiia maluna. O Mr. J. C. Spalding (Polena,) ka mea i kamaaina loihi ma ke kuai ana ma a mea, ka mea nana i hooponopono ma ia mea.  46-3m

 

J. H. COLE.

LUNA KUDALA,

Ma ka Hale Pohaku o Mi. Aniani ma.

Ma ke Alanui Alii Wahine.  53-6m

 

H. W. SEVARANA.

Luna Kudala a mea Kalepa.

Hale Mahoe.

Alanui Aliiwahine.

33-6m

 

J. P. HUGHES.

MEA HANA

NOHO LIO!

AIA MA KA HALE KUAI O KA mea nona ka inoa maluna nei, he Noholio Pelekane a he Noholio Meleka, a me na Noholio Wahine, o na ano a pau, na Noho Paniolo nu hou.

NA HAO WAHA a me NA KEPA o na ano a pau,

NA KAULAWAHA, a me na mea e pono ai ka lio.

NA ILI KAUO o na ano a pau.

NA EKE ILI.

NA HUIPA.

NA HAO KEEHI.

NA PALAKI LIO,

NA KAHI LIO.

A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na lio a me na kaaholo, a e kuai ana no ia mau mea,

No ke kumukuai makepono loa!

                Aia no ke wai mau nei malaila na pela mauu.

                O na pela pulu, na pela hulu, a me pela uwaea. E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai.

                Ua hanaia no na kaa lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi.

                Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ka'u oihana me ka maikai.

                E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka'u oihana. E loaa no wai ia oukou ma Monikahaae, ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu.

J. P. HUGHES.

Honolulu, Okatoba 4, 1862.  19-45-1y

 

HOONANI HALE.

Makepono.

O KA POE A PAU E MAKEMAKE ana e loaa na mea maikai e hoonani i ko lakou mai hale, e aho e naue mai o ka Hale Kamana o ka mea nona ka inoa malalo, ma ke Alanui Hotele, a malaila e loaa'i ia lakou na

PAPA KAUKAU NUI A LIILII HOI,

NOHO O NA ANO A PAU,

MOE O NA ANO A PAU,

PAHU KUPAPAU.

E ku mai ana mai Bosetona mai, ma ka moku George Wasinetona, ma ka malama ae nei o Ianuari, he mau mea HOONANI HALE o na ano a pau, a e kuai Emi aku no au. E hele mai e nana a Kuai iho.

C. E. WILLIAMA. (UILANA.)

Honolulu, Iulai 2, 1862.  32-6m

 

OLELO HOOLAHA.

O KA MEA NONA KA INOA MALAlo nei, ke papa aku nei oia i na kanaka, haole, a me ka pake, o kela ano kanaka keia ano kanaka a pau, e nana mai ana. Ke papa aku nei au i na mea a pau, mai hookuu wale oukou i ko oukou mau holoholona, ma ka Apana kula o

Ukumehame,

mai ka pali o Manowainui, e pili ana me Waikapu, ua kapu ia Apana kula. Ina i loaa kekahi holoholona e hele ana ma ia Apana kula i oleloia maluna, e uku mai ka mea holoholona $1.00 (hookahi dala,) me ke kao, a me ka hipa, ewalu poo $1.00 (hookahi dala.) Ina aole e loaa mai ka uku e like me na mea i oleloia maluna, alaila, e hookomo ana kuu kanaka ma ka Pa Aupuni, no ke kolohe i ka mauu o ua Apana kula la me ke kuleana ole.  P. NAHAOLELUA.

Hope Luna Aina o ka Moi.

Lahaina, Maui, Maraki 31, 1862.  19-tf

 

OIHANA LOIO!

JOHN L. NAILIILI, AIA KONA KEENA Oihana Loio, ma ke Alanui Nuuanu, makai iho o ka Hale. Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale AI o na Kanaka Hawaii, i kapaia

O HALEOLA,

ma Honolulu, Oahu. Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai no kela hewa keia hewa i hoopii ia ai oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa, a me ka pololei, i ko oukou mau, Palapala Kuai o kela ano a me keia ano, me na Palapala Hoolimalima, me na Palapala Haawi Waiwai Paa a Waiwai Lewa, na Olelo Ae Like o kela ano a me keia ano, na Palapala Hoopaa o kela ano keia ano, na Palapala Moraki, Waiwai Paa a Waiwai lewa, o na Palapala Hoohui o kela ano a me keia ano, a me na Palapala Hoopii i na Ahahookolokolo, no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na Palapala Kauoha a pau, a me na Palapala a pau o kela ano a me keia ano. E ninau no ia ia no ka uku.

Honolulu, Nov. 7, 1862.  50-1y

 

HALE HANA PIULA.

O

F. H. & G. SEGELKEN.

MA KE ALANUI NUUANU, MAKAI IHO o ka Loiala Hotele. Mau mea hana, a kuai Piula, Hao, Keleawe, a me na mea e ae e pili ana i ka

Oihana, Piula,

A e hoomoe hoi i ka Piula Wai, me ka hooponopono kupono i na mea a pau e pili ana ia oihana. Ua lako mau i ka Piula Wai maikai. E hele mai e ike no oukou iho.  33-6m

 

MOKU HOLO MAU!

KE HAI AKU NEI AU I NA KANAKA A PAU, e holo mau ana ka moku kiakahi, i kapaia

Express,

oia o "AINAHOU," i kela Poakahi keia Poakahi, no ka mokupuni o Molokai, a waho e ae paha. Nolaila, e pono i ko Molokai poe ke makaala ma na Awa ku moku,

MA:

PALAAU,

KAUNAKAKAI,

KAMALO,

PUKOO,

a me ONOULI.

Me ko oukou mau ukana a ohua hoi, e hooili ai maluna o keia maoku holohikiwawe loa. Ua keu aku ka holo a me ka maikai i keia wa no ka hana hou ia ana, aole hou he lio. Nolaila, e pono i kela mea keia mea ukana a ohua hoi ke hookokoke mai ma keia mau awa, a he oluolu no hoi ka uku ana.

J. W. KAIKAINAHAOLE.

Honolulu, Aug. 29, 1862.  40-6m

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE OUKOU O KELA ANO keia ano a pau o maua na mea nona na inoa malalo iho, ke papa aku nei maua i na mea holoholona a pau: Na

Lio, Bipi,

Hoki, Kekake,

Hipa, Kao,

Puaa, Moa.

A ME NA

PALAHU.

Mai hookuu wale ma ko maua mau aina ponoi.

Ma Kaaawa, Kualoa, Hakipuu,

a me ko maua aina hoolimalima,

Ma WAIAHOLE,

a mai nakiikii no hoi ma ko maua wahi. E malama pono i na holoholona ma ko oukou kuleana. Ina e loaa ia maua kekahi o keia mau holoholona, e hele ana ma ko maua aina i haiia maluna, e hoouku no maua e like me ke Kanawai. Mai kii wale hoi kekahi i na mea maluna o ua mau aina la, ke ku ole na mea o ke Kanawai i haawiia ia oukou ka poe mea kuleana. Eia no ia maua wale no ka ae aku a me ka hoole i keia mau mea.

JUDD A ME WILDER.

Kualoa, Nov. 4, 1862.  51-1m