Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 1, 3 January 1863 — Ka Nupepa Kuokoa. KA MOOLELO o MURATA. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

KA MOOLELO o MURATA.

iiope loa. T KA IKI: ANA MAI O NA KAX ° Murata keia i liiki aku ai ilnila, ua hoouna ac lakou i na hipat" hif>a huro me ke alolia nui nona, a j>e!i no hoi i kona komo uua i AL f asio, ua hoolio nui mai na koa i ke nlolm puinehana nona. Akn, na ia hooinanaoia ana ona i hoohikiwawe /nai i ka poino onn. No ka mea, ua hoihoi hoa ia mai he manao no kona wa e noho hanoiiano ann, ka inea a Napela e huro mau ana ia ia, i kona wa e ln»i mni ni ina/ ke kaua nr»a, me ke kaumaha i ka hnnohauo a kona naau koa i iini ai. A na ia mau inea i hookonokono ia ia e ln»i hou i Napela, e hooikaika hou no kona Aupuni. Oiai iloko o keia nmii minule, aia hoi, hiki mai la ka palapala a ka Moi o Auseteru»,e ael nna ia ia e noho me ka maluhia ma kona ! Aupnni, me ka haawiia mai hoi o ka inoa Alii Kauna, ke haalele nne ia i kona kuleana iloko o ka noho Alii o Na-; p(.'la, me ka malama hoi i na knnawai o ka ! nina; a na ua Moi nei 110 hoi e hoouna mai i moku maikai nana e»lo aku nij Muialu a ine kona ohana, a hiki i lioheiuia. Ua hoowahawaha ia i keia mau nn.-a, nolaila, ua hooholo koke oia i kona manao paa, e komo hou oia iloko i kona Aupuni. Noluila, me na koa he 250 a nie keka-| hi mau wahi moku liilii, hoomaka aku la | 0 Murala e holo e komo i kona Aupuni. | la holo ana'ku no a ua mau moku nei,: aia hoi, pn mui la.ka makani a hookauliiliiia mai la na wahi nioku ona, rnc he uu a la e nua ana ka makani me ka ina-j ina pu i keia hana a ua o Murata ; a no ia mau pilikia, nolailo, aole Inkou i ku | aku ina Kalapnlaea, a hala na la ewalu, i a ma in innnawn no, he okohi wnle iho j no ua wahi moku i koe me ia, a ia po a' ao ae, pau loa na moku u pau i ka holo malu, me ka lawe aku hoi he kanalima o ki'kahi o na koa maikai loa ona, a hiki i | Ko*ikn. Mu ia nianawa, koi aku kekoena o ka poe e uknli ana ia ra, e ae aku i ka olelo a ka Moi o Auscteria. Ae mai ] no ia, a knuoha ae la i ke Kapena moku,| e holo i ka Adriatic, hoole mai ke Kapena, | no ka mea, wahi ana, aole i lawa kuponoj ka ni e hiki ai ilaila. Akn, olelo mai nae ke ! Kapenu moku, e holo inna i Piso,a e hoola- i ko mai i ka ai, nole nne oia i ae e lele iuka, I ke ole e hnawimua aku o Murata i ua Ka-j penn nei i ka ae a ka Moi o Au- | seteria. No keia hana ana mai a ua Ka- j pena nei pela, nolaila, pii koke ae la ka inaina iloko o Mumta, a kauoha ne la ia 1 koua inau alii, e knhikoia i ko lakou mau aalni nnni loa, a holo nku ki iuka.; Ua noi nku kona mau ulii ia ia, o lakou I ke !o!c mua, e hoao aku ai i ke ano o ka manao o na kanaka o Piso, no na inea e | pili ona i ko Muruta mahaloin. a hoinoia | paha ; aka. e like me kona ano koamau, ! hoo[e mai la oia ia mea, a walii nna, " Owau no ka mnkamua i ka lele aua iuka." A lele mua aku Iti no ia me na koa he 26, a me na inea lāwekiwe ekolu. Kooho mai la kekahi poe luiua kakaikahi, u E loihi ke ola o ka Moi lokimo Murata." A hele aku la o Murata a kahi anonui 0 ke kulanakaulmle, kahi a na koa e paikau nna, n wehe ae la kona inau koa i kona hae, n hooho ae la, 11 K mau loa o lokimo Murata. v K ole no e pupuahulu loa iho o Munun, ina la ua ike nuia no ia 1 ka manao makeumke oie o na kanaka ia ia. Aka, hele wikiwiki aku la no nae ia a hiki i Moute Leon, ke kulanakauhale nui **ia A|wuia; aka. aole i mamao aku kahi ana i hele ai, ike mai la lakou i kekahi poe koa kiai « aiualu aku ana ia lakou, ae la kn manao o Murata e mnka'u aua na koa i kona helehelena, nolaila, huli koke mai U o'ui a kamnilio inai la i ua poe koa nei nana ia 0 alunlu nku ana. {]» |xiheia inai oia mo na poka i kiia mai ia ia, kauoha'e la oia i konu tnau kon, mai ki hou aku i na koa nana lakou i ki mai, me ka i pu aku hoi ia lakou, aohe ona makemake e hookaheia ke koko o keknhi o kona poe makamaka, ii hoomaka aku la u holo hou a hiki i kaiiakui; aka, i kona hiki ana'ku ilaila, ua holo malu ke Kapena me ka moku, a ua haalele iho ia Murata o make | kona n#na aua n ike ua hah ka poao j alaiia, i aku laoiai ka iehulehu,

[•»". riei : • I' i;n k.innka o Pi?oi e lawe uku jt k*.ia j];»kaua. » nukwa % n-i wa S.e nui v\ale ma ke poo o na puali k'iua. a e ho«.)|>akelc ae i ke ola o ken jkoa e hahai nei mamuli o'u." Aka, ao!e no i hooloheia mai īa le<>: aka hoi. ua hoon»au»a ,io ke kipuia an3. ua kiia mai no nn [>u iio Munita. aka. af»'e nru: ona ku iki mai. r>iai hoi o na kanaka a pau e ku ana ma kona noao. e kuia ana i na poka. a e makeana no hoi. A mahope iho o kona ho[>uia ana, aia hoi, lawe wikiwikiia aku s la ia i ka ilalepaahao. Ma ia wa koke no, hiki mai ka palapala mai Napela mai, e kauoha ana e hookolokolo kokeia no ia ma ia wnhi ia manawa. Eia ke ano jo na'lii nana ia i hookolokolo. Ifookahi ■ Akukana Generala, hookahi Kanela, elua jLutenaJa Kanela, a pela no hoi ka nui o |na Kapena a me na Lutenala, a oia iho jlakaAhai kohoia'i e hookolokolō i ka jMoi. Aole o Murata i ae e hōokolokoI loia e ia poe. la ia no i noho ai iloko o ka Ilalepaa!hao, un nui ke kamailio ana ona me kona ; mau makamaka. a ua mahalo nuiia no hoi ! ke ano o kona noho aua ilaila, a me kana inau knmailio ana ilaila, ua naauaoamai- , kai niaoli no hoi, a wnhi ana ilaila, " Ilo|ko o ko'u Keena Alii, a i ke kahuakaua no hoi, hookahi wale no a'u mea i, hoo--1 kaika ui, oia hoi ka pomaikni oko'u Au- ! puni. Ua lawe au a hoolilo aku i ke eiala 0 ke Aupuni no ko ke Aupuni pomaikai wale no. Aole au i hana i kekahi mea uo'u iho, a ano i ko'u wa e make nei, ao--1 lie a y u waiwai i waiho iho mahope, o kuu mau hana wale no. Oia wnle iho la no ko'u nani a me ko'u hoomanao." Ia ia no e kamnilio ana pela, weheia mai ana ka puka, a heluheluia mai no hoi ka olelo | hooholo a kona poe Lunnkanawni I kona lohe aun, nohe ona ano makau mai ; nka, noho koke iho la nae ia i lalo, a ka!kau a ku la i ka palapnla mahope nei, i I kana wahiue : | " E kou Karoi>ina Aloha.—Ua hiki maj ko'u hora hope ; he mau wahi minu!te koe a e pau aua ko'u ola una—he mi:tiute [»oko?e koe, a nele oe i ke kane-ole. Mai poina ia'u ; nole i haumia ko'u noa i kekuhi hana pono ole. Aloha oe e kuu Akali, e aloha nuanei e kuu Letita, aloha oe e kuu I/usiana, e aloha auanei oe e Kuu Losisa. Ke waiho nei au ia oukou me ka nele i ke Aupuni, a me kn waiwai, iwaennkonu o kalehulehu o kou poe enemi. E noho hui mnu oukou, e hooikaika a lannkila maluna o na poino; e hoomanao oe i kou ano i keia wa, a me ke ano ou mamua, a na ke Akua no e hoopomaikai mni ia oe. ;Mai hoino ia'u mahope iho o ko'u make |ana. E hilinai mai oe, o ko'u mea kau--1 mnlia loa ka make ana i kahi e mamao ana jmai ka'u mau keiki mni. E lawe aku i 'ka hoopomaikai ana a ko onkou makunikane; e apo mai i ka'u apo ana a me 'kuu waimaka. E hoopaa mau oukou i ka hoomanao ana no ko oukou makuakan(? poino. lokimo Naihiliona. riso, 13, Dckemubu. 1815." # Mahope iho o koua oki ana i kekahi j wili o kona lauolio i mea e hoouna aku |ai i kana wahiue, a me kona haawi ana jaku i kona \vati ia Amana fAmand.) ka- | na wahi keiki punahele, alailn, hele nku jla ia i kahi ona e pepehua'i» ae la ia | me kona kino loihi a ihma, a o kona maka weliweli hoi i haka weliweli aku ai i kona mau enemi i na kahuakaua he haneri a keu ae, ia ia e noho Alii ann maiuna o na tausani koa he nui wale. ua ;haulemaikai mai kona onohi, a me he inea la aohe ona manno i ka make e ku ana imua ona, a i ka maknuknu ana o na » 3 mea a pau, alaih, honi iho la ia i kekahi koiuo pohaku ulaula nam makona.manamanalima, malaila ke kii o knna wahine, a kau pono iho la kona mau maka ihma jo ua komo la, a iaku la, " E hoopakele i jkuu papalina, e ki mai ma kuu puuwai." Kiia mai kt he mau pu lehulehu wale, a jaia hoi, ua pau ke ola o Murata, ua i»ala;wai oia me kona hopena me ke koa nui. | Ua hoouka oia he elua haneri kaua, a ua oi kona komo ana iloko o na pilikia mamua o na Ilamuku e ae, iloko o ka puali kaua a Napoliona. A no kona kahiko |mau ana ia ia iho, i ka hulu keokeo ma \ kona papale, nolnila, ua lilo ia i hoailona J mana no na poka a na enemi ona, a no i kann na maoli no hoi kekahi, a me he mea la he poinaikai wale iho no kona pakele ana mai ka make ana. A aole no hoi o kanamai o kona koa. No ka mea, iloko no o ka w'n e hooukaia ana kekahi kaua. a iloko o kn wa a na poka e lele ana mu 0 a niaanei onn, me ka hokiokio mai ina kona pepeiao, a me ka hoohanini nui mai hoi i ka inake iluna o kona poe koa, ua uoho mai oia iluna o kona lio me ka makau ole, a me ke ano manene ole ae i ka Imake, me he kii hao ia kona ano iloko o ka wa kaua. No kona manao kiekie, 1 nolaiia, ua kupono o!e fca uiakau i kon a

' mnn-io. n no ia. mea. he h'.ki n in ke tke i r ki aku ni i ka em.mi. : ka wa ; na'['ukuiiiahi he 500 e kan; a;;a. Ma kona ano Generala, ua aiie poin.» ole ia: no ka men. aoi»e ona kali aku. ne komo koke no iloko o ka ho».'uka kauu ana. Ma kona ano kanaka. ame kona ano Moi, he mau hewa nui kona, n<» koua . hoopunahele lon i konn pōe kannka. A no ka nui oie o kona noia'na i kona n;au lu opiopio. nolaila, i ka paahana ina ke ano Loio. Ua lilo o kona puali kon kaua : lio, he mea weliweli na Europa a puni. ]He nui m> hoi kona lokomaikni—ua nui no hoi kona hopihkin nna ia ia iho, i ku;mu e hooluolu aku ai i ka poe eae; a no ?ia mea, he kumu pono ia no kona inoa e īalohaia'i e kakou. Me he mea la he ke,aka ke ano o kana mau mea i hana'i. He jliiluhila wale nae ia ke hoopukaia kona i hanauna haahaa, he nke oia o hunaia ia ! Imea. Ua aloha nui oia i kana wahine lamekana mau keiki, a me koua Au- \ puni. i Oke ano wale no e hiki ai ia knkou ike hoomaopopo i ke nno o keia kanaka, ■ o ia no ke kaupaona ana i kana mnu ha|na, a malaila e ikea'i kona konoia ana e na manno m&ikui, a me na manao ino paha. Aka, ina paha he mnu huna nui knna, hookahi no mea i muopopo, aole pnha e ike koke aku ana ko keia ao i ke knnaka e like ai me kona ano, ke koa, ka Imnkau ole, a me ke kanaka mnikai no j hoi.