Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 1, 3 January 1863 — KA MOOLELO O LAIEIKAWAI. [ARTICLE]

KA MOOLELO O LAIEIKAWAI.

MOKKNA IX. t t • \!i« >.'■!•; I!f() O |\ \ .\i.\NA\V A I J [ i <>!• 1 !,>> !»'■• Alli k:ui" lu') Uv ■ n i:i - !.■ ; ;i iI ;. (.!<■!• i aiai ii <> A iuoliiku- : . : i !.oiia K'iliin:i, 11 K li"i k:tua, u t i,.,!,-. !: i i, .■.k'ia'.iiin' "'u i u!»:i noi, a na li« !•.'<: -■ i:: :\<' K" ! :'ō.'i \va!u «» uoiiiiai, !i" l,i •: :;•>' • :i liK'nu uaiwai. u:t 11<•!«• iil* la !:'• !. i !."!'• • i i:;:i>Mnia :ii v !<):ia ia ! tK'f»U." 1 I. • 1 :: •' l Kuiiil'l. " ll'.' UH'll kllp:Ui:i- !, ( i-i.i i.i >•■', i»aiu"i. ua "!<■!(» nc ia'u iiiiiinim t> !.<• La u"U l.i i liaali'i-.' :ii ia Kauai ; o na (;■; ; !,11,i!i i:.<• \\ :i!•- ui» o'i K.i luea nan:t e kii !,<>'! ::r< n ua ila; m» hoi (»e i ko k't» a:,'i " i..i ,aknu uiau liaua ; ua l;eu:i ;ic uei "<• ia Mai ; <-'ia:v.'ali* i !caiia !t>\a. a uu lohe :i!y:i la ia imi kak'.'U i ka liouii* aua mni a Laieikawai, :>.«.!<• paha no 1,0 kaikuahino i:i l'i'wa. hi!vi ai ia k;:ua kr haa!<'!e ia lakou. \ > t:!a. ni-le u" la ia ia, eha oii num kai- '»>■.: ,:,i!i< i koi', malie ji.i!ki o loaa i kekahi o [ I alai ia o Aiwohikupini. 11 W'lo no la ka i ;ka h uiM'.i :n'.ia, ukiloa aku paha iakou." I i'.ou aku koua Kuhiua, " lv kuu Haku, i hnoiii luawanui liou kana, o hono ae o MaiJ( !»al:i!)«:a i kana loaa, a i nolo, alaila, hoi k'akou." Alai'.i, n;i niaikai iki ia 01010 i ko Alii, r L,i„ - , • n i 3i<>i i<c i kau in.'.a, a i noh: oia iho la no." | lh'le aku !a o Maih'kainliea, a nia ka puL>. o l.a Ihili.alii, ku iho ia, kau aku la i ko pia, 11i:.i !k'io no okr ali a p;i i katip(»ku uiaj|(iM» t> ka ha!c, ni.ii i«aup<»ku ka hoi aua iho |i':ia ia Kai- ikawai uia, ia inauawa, liikik'lo i"U ,i< !aua ia.;i !>a hiauioe a«*. I i!.a |t ii l.aa ikauai i kahi LaliU, " 11'.' I!;!i":i liui k-. :.!. iii'i •' i:!\.<' UH' k*.* a!a :ini : īl:r> 111• i, :!•• "i n '.o !i"i koia iiiamua \» i< 11 iho n-. i, he k;ttv paha ka nioa nona ko:i - t>ioi«iaku kahi kai'.u. '" Kah< aia ko ku)!.!:.t w.:i ne, •.• h;:i U'.ai i ki' aiiu o k.'ia ala." ; Kah'. i a'au 11 o I i'uawai. .w-i:—•' 1C \\ aka, e W aka—e." 11'., ', , • -'■ ]•; ~0. lieaiia kau t> ka po e ala : ' ī,iUi' —" Kia la lio a!a, he ala e V.'k« ;a, he ;!'.i:i:'.n!i, he ala huihui, ?vī ; i i ka !i'.»'.ipo i ka nianawa o inuiia." il ;' *• A.ih' na h.e n'a e, t> 'Maih-ka-iih' a ;,Uu la o ki'kahi kaike.ahino ala o Aii'e'.iku: ua. i kii »n;'.i ia ia oe i wahino oe i ;:in•* ia, oK / ka:w ia inoo ia." L-;u :■ —•• Ka ! a«»!e au e inoe i:i ia." I aku la o Aiw.'hikupua i ua wa!ti Kuliil;i i:< i "::a, " l'. : ke !ohe jiono aku la oe i ka loole ; :;a ae la a ke A!ii \Vabii;e."' * " Ae. u \ iolie. h.-aiia ia uauei ko ia hoole !.a ae i.i. (i k.) ;aua aia no kai nia!»einake h- ;a a<- !.i, n:a':a hei t> ae ia Mai'elauiii." •• II ' p!\ no 1; v• ī oe." waiii a Aiwohiku- !. " ka;:.oa na h;ū jn.ua i'io nei wau ia oe u--''u :aaaao o hoi l.ako'.i. eia kau iie hoolop!.e. :i<■•,i:.>'i'!:e iho la oe la, ae;a mai la." " Ao!.' k i H.»i i pju na kaikuah.iue o kaua, llu.i : i-.aia. eke'u i ki>e," wahi a keaia Kuhi- ? ■ .;a akti paha i pau, h.e nani ia, ua !>.e, ; k likuahine o kaua ike kii. wikiwiki i •• ■ paha oe e hoi, a hiki kakou i kai $ K ' ■ io kakou uo ka loaa ole, e olelo le .: ;,;!ioi ka jve kaikuahine ou i koe. Ina B< ;.t :::.;ko:i !,a olelo auu mai e kii, ina no ju\ ! -e o l/iieikawai. aia la. loaa ka la■e.; ;;.ea <■• kamailio ai, kuuia aku i u.*' 1 • \ :•! :>. t».' e kun Kuhina," wahi a Aiwo- ■. • a->!e o oe ke hilaliila ana, owau $''• •» e i;ke aua ka manao o lea moopuna iti: W aka la. iiia ua [xuio. v " •'• aka paha ika liihihihi,* T wahi a t\:i. :•>;a, " kanioa ua ike uo 00, he waa »•.'.•.v\ k i kaua ko ko kano, n hoole 1 l:l * iuwai e olelo kaua hoole ana, V ' «'tkL-.ii \\;-.! 0 no kai lohe r hoaoia'ku :jp -; • Mailelaula." | \ ~w K.i ikaika loa t> un unhi Kuhiua nei : oi. hoohoio ke Alii i ka ae. M ' '• •" 1 ' ;l 0 Maileluulii a kupouo ika 1 ■•• Hah a!ii, kuu aku aaa oia i kona ■ 'k' "«e :sa moa mua, hikilele hou mai L:;iv.kawai mai ka hianioo mni, « olelo f .. i kahi k:\hu, "He wahi ala okoa wale -i. ;aole hoi e like me keh u\au mea I .i. '

! i I mai la kahi kahu, 44 Kaiieaia o Waka."; ■ ĪMieihawii—K Waka, e Waka—e." . (!«/.-«—" E—o, iieaha Ia kau o ka jio e ala nei V \ ĪMĪ>:ika!ccJ—•' Eia la he a!a, ho a!a e wa- ' . le 110 keia. h.' a!a nnuanu, he a!a huihui.' ,eia la i kn houpo i ka m iiiawa o niaua." ■ II «:t? —"Aoiennhe :«!a e. o Maileiaulii ■ aku Ia na o na kaikuahine n!a o Aiwohiku-) ! pua, i kii mai la ia oe i wahine oe i kane ia,; 0 ke kane ia moeia."' ; LaieiLaieai—Kn ! ao!e au e moe ia-ia. : "; "I liookaiii no hoi hoo'e ana o ka pono," • . wahi a Aiwohikupua, "O ka iieio ka ia he ; kauna walo ae no koi; o ka ho.;-!e, makena , no hoi na hilahiia ia oe e ke h.xi." '• Kuuia aku [wha i ka hHnhī!a," wa'ii a s kona Kuhina, , tk a i o!e e loaa i na kaikua-' hine o kaua, a!ai!a. na'u e kii a loaa iloko o ka hale, a o!o!o aku wau 0 lawe ia Ae i kane' ; hoao nana e like me kou ir:;\kemake." ! A no keia o!elo a kona Kuhina, alaila, ua ! hoopihaia ko ke Aiii naau i ka olioli, no ka mea, ua Io!ie ke!a ia Kauakahiaiii i.ka loaa I ana i ua waiii kanaka noi o Laieikawai, i hiki ai i kai o Keaau, nelaila i hooholo koke; jai o Aiwohiknpua i 01010 ae nuunuk o ke koi. a ua wahi kanaka nei. ; la manaWa. kena koke ae !a 0 Aiwo!nku-| . pua ia Maiiepakaha, heie aku !:t a ku tna ka? ' puka 0 ka Haleaiii: kuu aku hi i kona ala,' a hikilele mai la ko Laieikawai hiamoe, ho-| ni hou ana no i ke ala. I liou aku ke:a i* kahi kahu, '• Eia hou no keia aia, he wah.i; a!a nohea hoi keia.'' i Olelo iiou aku kahi kahu, " Kaheaia 0 ī Waka. M | ( Lakikawai—** E Waka, e Waka—-e." [ ■ Wala—•'E—o, heaha kau o ka !>o e ala ; ' uei r 1 - • | lsiiei!.iUCiii—* 4 £ia la lie ala he a!a, he 'ala okoa !ioi ko;a. aule hoi i like me na a!a ? |mua i!io uei. he a!a maika; keia. he ala no-

hoa, oia !a i ka houpo i ka manawa o maun." Waha— 4 na he aia e, 0 Mailepakaha aku !a o ke kaikuaiime a!a o Aiwoiii--1 kupua, i kii mai la la oe i wahine oe i kane ia, o ke kano ia moe — ia." hueikaieii—•• Ka ! ao!o au 0 moe ia ia, i na i ki; mai k'-kahi moa o ia'u. aole no w.r,i :eaoaua? .Mai hoomoo hou 00 ia'u in Ai- ; wohikupua." ; !o!io o Aiwoliikupua, a me kona Kul'.ina i koia hoole hou ana o Laieikawai, i aku ua Kuhina nei ona. •'K kuu Hnku, paie ka pono ! aohe pono i koe, hookahi 110 p<«no 0 ; k;i 110» waie 110 ime 0 kakou ; kaukai aku nei hoi ka i'oao i ko kaikunliiue muli ]a lu.-i, i o!o ae iu'i ;a lakou, ia'u aku ia hoi, i i !i • aku noi ka hnna. 0 lioole loa ao nna no ko'a, r mo ka nuku ;r.ao!i ne :a no i ke kupmiawa-' hino ; a oiii nae hoi ka'u wahi o!e!o i koo ia ' 00, o ka o!o!o no auanei ka'u, o ka ae no kau." I 11 O'oloia ana," wnhi a Aiwohikupua, "a! i ike aku nu he knpono i ka ae. alaila ae nku.; i na he kupono o!e, aole no au e ae aku/' *• E kii kaua ina o ke kup.unawahine ia."'wahi a ua Kuhina noi, " £ noi aku ia ia, uialia o ae mai keh." i Olelo aku o Aiwohikupua. " Aole a kakou hana i koe, ua pau, eia wai_> no k\ o*o*,) 1 [ kw, o na kaikuahine 0 kaua. e noho !ak?>u i ; ka nalielohele nei, no ka mea, aohe a hkou ; ! waiwai." ! Alaiia, huli aku la o Aiwohikupua a olelo ī :aku la i na kaikuahine, 44 K noho oukou, ua . iu-!e ae la 110 ka'u mea i makemake ai e iawe | mai ia oukou, o ka nahele no nei noho iho,''• ! ke hele aku nei e maamaama. I | A pau kn Aiwohikupua oielaana i.nakai-ī i kuahine ; kulou Uke iho !a ke poo o na kai-; kuahine i kahi hookuhi, e uwe aa;u • , Kaha aku la o- Aiwohikupua ma i!io, lea-l hea akn la o Kaha!ao:»apyana, ko leaiku.ih!-1 ' ne muli ioa, i aku h, U E laua b! ku iho, e! '' lehe mua makou i Kauah e lawe ana c»e a;

j hnnlele ia makou i k--ia wn'ai. i na aole ma-! kou 0 hiki mni. 3'ono no la hoi i;i. i na owau 1 kekahi i kii nku #fei ia Laieikaw.ai, a neie | nna ia hoi, niaiia. pono kau iianl- le anaia'u, pau pu 110 o ka moa i lu-wa. a me ka mea h"»va o!e. Ao!e oe he maiiiiini ia'u, ia'u wale no 0 ko ni kau mau tuea a pau." A lohe o Aiwoiiikupua i k- ia o!"!o a kona kaikuahine opio, hoohewa iho la oia ia ia ; i!,o. Kahea mai la o Aiwohikupua i ke kaikua- j iiine opiopio, "Ihomai kaua, ou mau kai- ' kuaana ke nolio aku." | " Aole w;:u e hiki aku," wahi a kona kai-! kuahine opiopio, ••Aiapauiua makou i ka ; 'noi p-u iiiO 00. aiaila, hoi aku au." MOKUNA X. NO KEiA OLELO A KOXA KAikuahine opiopio, aia:!a i aku o Aiwokupua. u O noho mnmuli ou mau 'X kaikuaana. a nau 110 e huii ae n;e ko ; mau kaikuaana i ka oukou wahi e heie ai,! eia wau ke hoi ne-i." I Hui: aku ia o Aiwoiiiknpua ma e hoi. ia ! hna e heie ana ma ke aia, kani aku !a ke oli { a Maiiehaiwale, penei : { *• Kuu kaikunane kapu, Laniihikapu o ka īaanawa —<?, e hoi—e, E hoi oe a i k aku 1 ka. maka. o iv\ ;r..vkua, Lai uku, Kia makau ianei, E fu.i!a u.nii i ka ir.Ua nui, ! hūviii'.iu I aha ? " Huli mai b o Aiwuhikupua nana hopoaku | la i na kaikuahine, uie ka 1 aku, •• Aule he : hala hoomau, kainoa ua hai mua ino nei no j |waa ia oukou, no ka oukou waiwai oie, oia 1 'kim mea i haaiele ai m oiakou, ina e !oaa| iho nei kuu makemake ia oukou, alaiia,ao!e : ' o'ikeu e noho, oia iho ia m ko oukou mea j'

I ihiwei.i m:\i ni,"' Hu'i aku la no laua hoi, 'pau ka ike ana i na kaikuahiue. j A ha!a aku !i r» Aiwohikupua uia, kuka iho la na kaikuahine i ko I ikou nianuo, a hoo!n.<!<> ihn ! i kon, e \ika!i niahope oke kaikunaue, me ka manao e maliu inai. Iho aku U luk'!<i a hiki i kai o Keaau, e lioomakaukau ana na waa ; m-ho iho ki na - kaikualiin».- ina ko awa, e kali ana 110 ke ka- • iieaia i::ai, a }au lakou i ke kau malmm o ) na waa, ae!o nae ka!u ;ii;i inai. ia lakon i hooi inaka ho!o, kani aku ia ke oli a Maiie- | kaiuhea, iv;i-.i : ! ' | «' Kuu kaikunaue kapu, i Liiiii:.ik.i[ u k.i iu.ii;.iu'.i, e huli ojai, ii uv.il i "i; i:»au j"».«kii, I ii.i h '.i uk i'i : ■ ke a!;i, 0 ke alanui, ii.'.ī iki, () ka ua ha.iwo kua, Me h'.' k>.-;ki ia ; | U ka u;i hwkauiuuui hula, l!.jwkaii;uu,u ;:uia o iluaalei—e. j\ ■ e e, 1 hea !;? ! i kau liuaiel ;, * llaalole ika h&Io, ; II •!=:• i kau huakai. | Ike aku — | lke uku i ka inuka, ! I ka umka o na Kiakua, j Ah,ha%v:ih—o." | ll' ko o ke-ia o'i ana a Ma\'eka!uhea, aole nae i maliu iki mai ko lakoa kaikunane, a hala nku ]a ! ikou h ma r:a waa, noho iho la na knikuahine, kuka iho !a i manao no lakou, hookahi mea r, .ra i heopukuka lakou olelo, o Kahalaoinapuana, na ko lakou muli ioa. Eia kana olelo, w He nam ia ua maliuole «nai ia ko kakoa kaikiinane alii, i ka Alai'.e:haiwale a me Mailekaiuhea, i ka laua uwalo iaku, e aho e , hek nn kakou mauka a i kahi e pae ae ai lakou. a!ai!a, na Mailelaullii e kaukaa aku i ko kakou kaikauane, maīiia oaloha mai īa !:akau. n Aua holo like ! ae ia. ia rr»anao ia hkou.

A !'• * ia Keian, hiki r.v.ia iv,\ ■ Lu'.a:.;ir,.. x i Puna:;oa, tua kuhi i k;ipai:T .5 K.»!;:•■»!, sv. ' ■ '.ih'- !.i luko*» i:;-i!,tī:a. hi'» i ho;v o Aiw.'hiku;; tna. Ir» Aīw. 'iikupu ; r.u i :ū o r-ae ri :u;\ k i!;i !v.\ k:siku:ihim» c no!;onku an-.\, ik 1 i.uii ia o .\ivvt>hikv:«Hin o noho nka ktn:;i ::;uvi k;t;U:::ih : k s!;o;\ kok. s ,<u> !a o Ai\v«>. hiku|>u:\ i i..\ a ir.o n;\ hookele. " 1% l..U;ioio k:\kuu ik. ia :'.\v;\; no k.i uua.oin no tiu poo iih:ii |.>!o'\ Jioi, o pouo kal.iui kt> inii ;;ku i ;\wa :\v v pao ;vku ;ti." Ia lak'Ui i l.aan-Ie ai i kahi a nakaikua!?!n.. 1 r Ui>!io an: 1 .. !;• a aku la \» Maih laulii iuaii.'p-', i!\a ko u\ol«\ penoi : " Kiui k.iikiin iti ■■' kapn, Liniihikaj n o kuu :i.a;\a\vn —o. Healia ka h:\la nui ? I puuv.> ai na maka o kuu liakn, l kupu ai ka 100 i k-a uwulo. Ka uw.il'i hoi a k>>u jaau , k.'ii t;.au j. >k:i k;ukt;al.ii;i' i.ui, I K nia'ia Ui.ii. | K inaliu iiiai i li.v !in\ tik:tli, | Na i.' -a }-ii \ a!i o llaona, lv-k<-I > |'iiii o kv'. ala liuka, I Alahaka ulili o Xua!ul>', l'ali kui— 1>; kui o Makiuui, ; Ki ala—o, !;oi inai—l\ | lh»>aai ka i!m i ou |>okti, | A ht.-lt> akn i k.nt luiakai, | ī ka huakai liui a k" aloha' oh—>\ ' Alo!;a oe, ike aku, !k<> aku i ka aina, : I ka maka o ua ir.akua—o." i A loho o Aiwohileupuu ma ika leo o koia i k:\iktn\hine, lan.i nialio iho !a n;\ waa, aiail a, ji aku la o Kahalaoinapuana, " Pono in kti kou, akahi no hea nna i laua inalie ai na !uu:t, iniuioiu* uk\j Uakou o ku i< o u ko kah« t jinai, a kau kakou maluua o na waa, i pal.-kana." ' A liuim ka lakoo )a honlana a>ia ina \*.:ia, o k:\ hu!i aku ia uo ia o Aiwt»l\i!,t!pti,i m:\ <• : iio'o, ;io!.> wa!>i moa a niahii i'.i in.ii. I A iia!a aku l;t lakou la, kuiea !i<>u i!to !i :na kaikunhino i oMo hou na lak'ou. O Kn- ' halaouiapuana no ko lakou inoa īnnnao. f mai la oi i. i kou:i mau kaiktin;'.:;:i, " I'!im 1 ni;ui;i i koo, owau n me Mailopakalia." ()!vio niai liui o Mailopakaha, " Ao!«» i; > 'o maliu mai ia'u : no ka tnra, ko inaliu r.! > 'ae !;; ka hoi i ko kaua mau kaiau-uiuu, «>ki !oa nku paha wau, i ko'u inanao, «> ni.o >>>•: •o hoaloliai.iīia'ku na kahi m< a s:iiku •> k:'i!>-<u. 'malia o inaliu mai la op" ' Aole na«» h«' a<» o kahi m'iii !o v, n! ;i|:i, ; hoai!ona i!io !a lakou, ma ka hehuki aua i na pita mauti, o ka uhm loihi o ka mauu. oi;t ■ka moa nana e hoalolialolia ko lakou kaiku!nau<; : aka, i ka hoailona ana, ku i;« Kahah'omapuiiua ka hoailona. A pau ka lakou hana nin no k< ia ii: j i mea. h.a->J<.!." iakou ia Punahoa, uka! : 'nou mai la lakou nn kahi e loaa a: ko ! ;!.< 2 'kaiknnaiip, ia h<-!< ana, hiki lakou i Ho*v '■ ', 'ua hiki o Aiwohikupua n-a i !!<>:;• : no!:o mai la lako-i r:"i raa k i!ii kaa 1 a pla 110 hoi 0 Aiwohikupua ma :ua k-iki : kaawah-. la lakou ma Honolii ia po, kuka i'io !a ! 1kou o moo kekahi poe, n o a!a hnol:)!:!, :t 1 ho!o ia mea ia lukou. Hoonhika !.o !:' ■; w*ati e lik' 1 mo ko Inkou hnnaa ana, a i Inkou kaikaina ka wati wannn o k-> ku ' 0 ke kninu o ia hana ana a lakoii •« 'a, i ikoia ki mnnawa hoh> o Aiwoh-ikupui r: • : ' 110 ka moa, ua maa kona mau kaiktuh : :.'? i ' ka holo ana rnai, mai Kauni mai, ma ka w ' naao e h«»!o ai. ' Ku akn la na kaikmhino ika po. a h.ik: 1 ! ko Mai!ojnk:iha wati e ku ana. hoomakaukau jo Aiwohikupua ina i na waa no kn h<>!o nn >, ; hoala aku la ia i kekahi jwe o bkou, a u'a :like niai lakou a pau. i la lakou e okuu nui ana, oka Kahalaoma--1 puana wati īa, a kau bkou ma na waa, i;-:.ok - ( koke aku la kona rnau kaikuahine m.i k" ? awa, a o Kahahomapuana ka mea i he'.e ;loa aku a paa niahope ona waa, kahea aku |raa ke me!e f penei: j "Ko aiik >u kaikunane hakn, j Kaikunane kapu, ) Laniihikapu 0 kuu [iko— Auhea oe, o 0—«, Ooe,o inakou, i 0 ianei hoi, Nau ka huakai, ! Ukali aku makou, | l na pali i ka huUana kukou, | Au aku u ka Waiii^Lu, | Wuihaiau i Wailuu.—e, f Ue a! >ha oi.>—e. I He &loka < i A mha kon ia makou, ! N:i )soa akili o ka moan.i, I l> ka alennl, aVi I Oka ak alo poio, { O ale kua iaioa oka iuo&na,

Ifoa ul.-ui «• ke!a uka, 0 ki-!a liuliu, 0 ka \rj iu anonno, KLuli ifui. K huli mai, ae maliu mai, E hoolono inal i ka uwala a*u t ; A'u hoi a kou p kii inuli lon, ! ).■ i ?a hoi kau ; Han!•••!«: iho ia makou 1 k;il,i hniki, ; Nnu i wa' le ke nlanui mamua, j :ik»i inukou GU, ! I ik- a ai !««:• rt;au f>okii, .. j 1; ula I,i ak« ka huhu, ! ku. inuiiKi. kii uljh.i uh*. ' ll'<«;!.'{i ka ihu i ou mau pokii, j AM,i W;ii «•." | [a munawa a kona kaikuahine muli loa e, hnpai ain i kr-ia leo knukau imua o Aiwohi-: kupua, alaila, ua hoomaeeleia ka naau o koi lakou kaikunane i ke aloha kaumaha, noko- ( iut kaiku.ihine. ; A no ka nui loa o ke aloha o Aiwohikupua j i ko lakou pokii, lulau mai la a hoonoho iīio i la iluna o kona ulia, a uwe iho la. ; la Kahalaoinapuaiia e kau _ana i ka uha okona kaikunane, kena ae la o Aiwohikupua. i tta houwaa, e hoe ikaikn, ia inanawn, ua j h.ala hope 3oa kekahi inau kaikuahine, a ha-; la rnua iakou la. Ia lakou e holo ana, alaila, ua pono ole ka, inanao o Kulialaomapuana i kona inau kai-| kuaana. I fa Kahaiaomapuana e uwe ana no kona [ inau k iikuaana, ia manawa kona noiana'ku ia Aiwohikupua, e hoihoi ia ia me kona mau kaikuaana ; aka, aole no he maliu mai o Aiwohikupua. Aiwohikupua," wahi a kona kaikuahine, M aole wau e ae e lawe oe ia'u owau wale, ke o!e ooe lawe pu me ko'u mau kaikuaana ; no ka mea, ua kahea mua ae no oe in'u i ko kakou wa iJI inli; aka, aole wau iae mai, ::o kou lawo ia'u o\sau wale." A no ka paakiki loa o Aiwohikupua, aole e ho;)kuu i kona kaikuahiue. la manawa, l«'io «'iku la n mai luna aku o ka waa ai>aulc iloko o ke kai. la manawa, luiopuka ak,ulakona kaikuahine i o'.elo hope, ma ke mele, penoi; u Ke hoi la oe aiko ak\i, Iko aku i ka maka, I ka inaka o na makua, Aloha nku i ka nina, J ka nui a 111« na inakamaka, Ko hwi ni'i Wiiu ine ou }K»kii, Me o'u kiiikuaana hoi—u." MOKUNA XI. J I.'IKO o KEIA KAUKAU HOPE [ loa a Kahalaomapuana, ua hoopihaia| y ko Ai*vo!iikiij)ua naau i ke alolui nui kaiiea ae ia oia u hooemi hope na waa,j aka, ua hala hoj>»; loa o Kahalaomapuana ij hop,', nn ka ikaika ioa o ka iioio o na waa ; j a i ka wa i imli hope ai na waa e kii liou ij koua kaikuahiue, aole nae i ioaa. j (Maanoi e wailio iki i ke kamailio ana no| Aiwo)»ikuoua, e pono ke kamailio hou noj knua mau kaikuahine; aiaila, e kamaiiio iiou j Aiwohikupua.) j (a manawa a Aiwoiiikupua ma i haaielei aku ai i na kaikuahine ma Ilonolii, a pu aku ia Kahalaomapuana; nui loa iho laj ke aloha, a me ka uwe ana no ko lakou kai-| kaina, ua oi aku ko lakt>u aloha ia Kalialaomnpuaua, mamua o ko lakou aloha i ko iakou g mau makua, a me ka aina. Ia lakou no o uwe ana, lioea mai ana o ; Kaha!av>mapuana uva :ka,pali,mai, alaila, ua ; kuuia ka naau ikaumaha o kona mau kai-! kuaana. j A hui ae la lakau me. ko lakou kaikaina, a hai aku ia oia i kana hana, a me ke kumuo kona 'hoi aua mai e iike me ka mea i oielo muaia ae nei ma koia Mokuna. ■ A pau ka lakou kamaiiio ana no keia mau le.ea, kuka iho ia iakou i ka pojio o ko lakou j noho aua. a lioohoio ae la lakou e hoi hou' . iakou i Paiiuii. ' .Maho}>e iho o ko iakou kuka ana no lakou • j iho, haalele iakou i,v ilonolii, hoi aku laa, | ukxi o Pahuli, ma kahi e kokoke aku ana i I ka haie o Laieikawai, noho iho ia iakou ma- ; loko ona puiu\ laau. ! A no ko luko\i makemake nui e ike ia ? Laioikawni, hoohalua inau lakou i keia Ia keia ia. a nui ua la o iakon i hoohalua ai, | aole lakou i ike iki no ka lakou mea e hoot halua noi, no ka inea, ua jxaa mau ka puka ; oka halo iuaki a pau. A '* a ia mea, knkukuka ae la lnkou i mea e ike nku ai lakou ia Laieiknwai, a nui na la o ko iakou imi ana i mea e ike aku ai no ke Aiii \N ahine o Paimli, aole loaa. : 1 l'.oko o keia mau la kuka o lakou, aole i |*ane iki ko lakou kaikaina, ano ia mea, olelo aku kekahi o kona mau kaikuaaua» " E Ka- ■ iiaomapuana, o makou unie no iaenoonoo m i i mea no knkou e ike aku ai ia Laieikaj wai, aole nao he loaa, malia paha, aia ia oe ! kekahi mea e hiki ai, e oleio ae oe. ,f j " Ae, wnhi a ko iakou.kaikaina, " e ho-a i kakou i ahi ma kela po keia po. a e oli aku ' ka hanau mua. alaiia. ika muli iho, pe!a a | i Uookahi no olīoli ana a ka mea hookahi ma ka po, alaila, ia'u ka jy> hope j ha ; malia paha 0 iilo lea a a mau ana ake i ahi 1 J?9 «p« i mea no ke Alii e uluhua ai, alaiia» tele niai e naj*% ia kakou, alaila, H e ike ai kakau U Laieikawui." Ama keia olelo a Kaha laoma pun ua us pouo juiua q

I ka po »nua t Ji«-n ae la inkou i ahl. .1 ia , ke oii ana ia po, e like me ka hkoo Imoholo iike ana. A i kekahi f«o ir.ai sia.Maiiekaluhea.pela mau lakou i l.ana ai a hala na po eha, aole nae i loaa ia Laieikawai ka hoouluhuaia, ua lohe no nae ke | Alii Wahine i ke oli, a ua ike no hoi i ka a~a ; mau ana a ke ahi; a heaha Ia ia mea i ke I Alii Wahine. | Ika Hma oka po, oia ko Kahalaomapuana [ po, oka hope !oa no hoi ia; ho-a iho la ke j ahi, a rna ka waenakonu o ka po, hana iho | la o Kahalaomapuana he pu !a-i, a hookani la. j Iloko oia manawa, akahi no a komo iloko o Laieikawai ka leaiea no kela leo e kani |riei, aole nae i hoouluhuaia ke Aiii Wahine. . A ma ka pili o ke ao, hookani hou aku la o 1 Kahalaomapuana i kana pu la-i e like me ke ! kani mua ana, alaila, ua lilo iho la no ia i mea lealea no ke Alii; elua wale 110 puhi ana a Kahalaoinapuana ia po. I ka lua 0 ka po, hana hou no o Kahalaomapuana i kana haua; ma ka pili nae 0 ke ahiahi kana hoomaka ana e hookani, aole nae i uluhua ke Aiii. Ma ka pili o ka wanaao oia po no, ka lua ia oka hookani ana. la manawa, ua hoouluhuaia ko Laieikawai manawa hiamoe; a o 1 ka oi no hoi keia 0 ka po iealea ioa 0 ke Alii. A no ka uluhua o Laieikawai, kena ae la oia i kona wahi kahu e hele e nana i kahi i kani mai ai keia mea kani. j la manawa, puka ae la ua wahi kahu nei 0 ke Alii iwaho o ka Haleaiii, a ike aku ia i ke ahi a ua poe kaikamahine nei e aa mai ana, hookolo aku la oia a hiki i kahi o ke ahi e a ana, ma ke kaawale nae keia kahi i ku aku ai me ka ike ole mai 0 lakou la ia ; ianei. A ike keia, hoi aku la a ia Laieikawai» ninau inai la ke Aiii. Hai aku la kahi kahu i kana iiiea i ike ai, mamuli o ka ninau a ke Aiii, " la'u i puka aku ai mai ka hale aku nei, ike aku ia wau he ahi e aa mai ana, hele aku nei wau a hiki, a ma ke kaawale ko'u ku ana aku, me ka ike ole mai 0 lakou la ia'u. Aia hoi, ike aku la wau he mau kaikamahine elima, e ■ noho ana a puni ke ahi, lie mnu kaikamahinp maikai wale no iakou,'ua like wale 110 na ano, hookahi nae 0 lakōu wahimea uuku ioa, I a nana ka mea kani lealea a kaua e lohe aku nei." A lohe ke Alii i keia mea, olelo aku la oia 1 kona kahu, U E kii oe a kahi mea uuku 0 lakou, olelo aku oe e heie mai ianei, i hana mai ai oia i kana mea hoolealea imna o kaua.' A uo keia oleio a ke Aiii, hele aku la kahi kahu a hiki i o na kaikamahine, a ike mai la h'.kou i keia moa, hai aku la oia, j " He alele wau i hoounain inai nei e kuu I Alii e kii mai i kekahi o oukou e like me | ka'u mea e manao ai e iawe, nolaila, ke lawe i nei wau i kahi mea miku o oukou e hele e j launa pu me kuu Alii e iike mekana kauoha." i A laweia aku ia o Kahaiaomapuana, alai- i la, ua hoohauoliia ka naau 0 kona mau kaikuaana, no ka manao 110 e Joaa ana ka po- ; maikai mahope. A liiki aku la ua wahi kaikaina nei 0 la-: kou imua 0 Laieikawai. i Ja ia nae i hiki aku ai a ka hale, wehe ae la ke kahu o ke Aiii i ka pukao ka Haleaiii,, ia manawa, ua hoopuiwa kokeia ko Kahalaomapuana lunamanao, no ka ike ana aku ia i Laieikawai e kau mai ana iluna o ka eheu i 0 na manu e like me kona ano mau,elua hoi j mau manu iiwipolena e kau aua ma na poo- < hiwi 0 ke Alii, e lu ana i na wai aia lehua ; ma ke poo 0 ke Alii. j A no ka ike ana aku 0 Kahalaomapuana i keia mau mea, a he mea kupanaha ia imua 0 ke kaikamahine malihihi, liaule aku la oia 1 ka honua me ka naau eehia, Hele aku la ke kahu 0 ke Alii, a niaau aku la, " Heaha keia e ke kaikamahine?" A p.ilua kana ninau ana, alaiia, ala ae la ke kaikamahine, a oleio aku la i ke kahu o ke Alii me ka i aku, u E ae mai Oe ia'u e hoi au me o'u kaikuaana, ma kahi i ai wau ia oe, 110 ka mea, \ia eehia wau ntka maka'u no ke ano e loa 0 kau Alii." Olelo mai la ke kahu o ke Alii, " Mai maka'u oe, mai hopohopo, e ku oe a e komoaku e halawai me kuu Alii e iike me kana kauoha ia oe." " He maka'u," wahi a ke kaikamahine ; a lohe mai la ke Alii i ka laua haukamumu, ala ae la oia a hea aku la ia Kahaiaomapua* na. alaila, ua hoopauia ko ke kaikamahine naau kaumaha, a komo aku la ka maUhinie launa nie ke Ahi. I mai la o Laieikawa», " .N'auanei ka mea kani lealea i kani mai ai i kela jk>, a me keia pol M 4 " Ae na'u," wahi a Kahalaomapunna. " U i ana," wahi*a Laieikawai, " hookani ia ana." Lalau ae h\ o Kahahu.mapuana i kana pu iai ma kona pepeiao, a lux>kani aku hi imua 0 ke Alii j aiaiiu, ua hoolealeaia o Laieikawiu. Oia ka mukamua oko ke Alii ike ana 1 keia mea kani. t i O* Ma keia pule ae e hoolahaia'i ka moolelo o ka ahaaina KuoĀw, me na inoa pu hoi o na iala o ia Ahahui» a me na haimanao a na Komite no ia mea, ma ka hale e lakou i paina ai lua ka la mua o keia umkahiki.