Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 2, 10 January 1863 — Page 1

Page PDF (1.47 MB)

This text was transcribed by:  Elizabeth Parks
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

O keia kii i hoikeia maluna, he kamaaina i@ no Aferika.  Ua kapaia e na kamaaina o @@ Good Hope, he bipiwahine-kai. O ke @@@@@au o ko lakou loihi he 14 kapuai, o na @@@@, aka, he ei ne no ka nui i kekahi manawa@@a aneane like no ke anapuni me ka loa, aku ke kiekie hoi he elima a hiki i ke eono @@@@@ he elua paha kapuai ke akea o ka @@@@@a o ka niho, na oi aku ka loihi mamua o ke kapuai hookahi; na ane like ka helehelena o ke kino me ko ka puaa a @ipipaha i kupaluia, a he puipui no hoi kona mau wawae; he kupanaha no hoi kona ihu, he hiki no ia ia ke hanu i na e pau loa kona kino iloko o ka wai.  O ka waihooluu, o kona hulu ke maloo, he ulaula, a ina hoi iloko o ka wai, he ano uliuli, me ke ano puapili ma ke kua.  He uuku iho ke ano o na hipapatomosa wahine, iloko o ka wai lakou e noho mau ai, a ma ka po lakou e lele mai ai iuka o ka aina e hoonuu ai i na mauu palapala o kapakahakai.

            He laka wale no lakou aole he hae, aka, i na nae e inaina, aole e @@@@mai he lakou weliweli, ua like ka io me ko ka puaa, a ua p@peniia no ia mea e na kamaaina o ia wahi.

 

KA MOOLELO

O

LAIEIKAWAI.

MOKUNA XII

A NO KA LILO LOA O KO LAIEIkawai manawa i ka olioli no ka mea k@@@ @ea@ea a ke ka@kamahine; alaila, kona ae la o Laieikawai i ke kaika@@@@@ e hookani hou.

            I ak@ la ke kaikamahine. " Aele e kani ke hookani hou, no ka mea, ua malamalama loa, he mea mau ia, ma ka po wale no e kani ai @@ @@@@ @@@@, aole e pono ma ke ao."

            A no keia olelo a ke kaikamahine, kahaha lea ihoia o Laieikawai me ka manao he wa@@@@@ na ke kaikamahine, alaila, lalau aku ia o Laieikawai i ka pu la@i ma ka lima o ke kaikamahine, a hookani iho la, a no ko Laieikawai maa ole i ka hookani i ka pu la-i, @@@@, na loaa ole ke kani ma ia hookani @@@, alaila, he mea maopopo loa i ke Ahi Wahine, he mea kani ole no ka pu la-i ke hookani ma ke ao.

            O'a lo aku @a o Laieikawai ia Kahalaomapuana.  "Ke makemake nei wau e hoaikane kona, a ma ko'u hale nei oe e noho ai, a e @@@ oe i mea panahele na'u, a o kau hana ka hoolealea mai ia'u."

            Olelo aka la o Kahalaomapuana, "E ke A@@@, ua pono kau olelo, aka, he mea kaumaha no'u ke noho wau me oe, a e loaa ana paha ia'u ka pomaikai, a o ko'u mau kaikuaana, e lilo paha auanei lakou i mea pilikia."

            "Ehia oukou ka nui," wah@a Laieikawai, " pehea ko oukou hiki ana maanei?"

            Oleio aku la o Kahalaomapuana, "Eono makou ko makou nui a ua makua hookahi, o ko makou ono, he keiki kane, a elima makou na kaikuahine, o ke keiki kane no ko makou mua, a owau ko makou muli loa.  A ma ka huakai a ko makou kaikunane, a oia ko makou mea i hiki ai maanei, a no ka loaa ole ana ia makou o kona makemake, nolaila, ua haalele kela ia makou, a ua hoi aku la ko makou kaikunane me kona kokoolua, a ke noho nei makou me ka makainaka ole."

            "No kauai mai," wahi a Kahalaomapuana."

            "A owai ka inoa o ko oukou kaikunane?"

            Hai aku la kela, "O Aiwohikupua."

            Ninau hou Laieikawai, "Owai ko oukou mau inoa pakahi?"

            Alaila hai aku la kela ia lakou a pau.

            alaila, hoomaopopo iho la o Laieikawai, o lakou no ka poe i hiki i kela po mua.

            I aku la o Laieikawai, "O kou mau kaikuaana a me ke kaikunane o oukou kai maopop, ina nae o o ukou kai hiki mai i kela po aku nei la; aka, o oe ka'u mea i lohe ole."

            "O makou no," wahi a Kahalaomapuana.

            I aku la o Laieikawai, "Ina o oukou kai hiki mai i kela po, alaila, nawai i alakai ia oukou ma keia wahi?  no ka mea, he wahi ike oleia keia, akahi wale no poe i hele mai i keia wahi."

            I aku keia, "he kamaaina no ko makou nana i alakai mai ia makou, oia hoi kela wahi kanaka nana i olelo mai ia oe no Kauakahialii."  Alaila, ua maopopo he kamaaina ko lakou.

            A pau ka laua kamailio ana no keia mau mea, kauoha ae la oia i kona kupunawahine, e hoomakaukau i hale no na kaikuahine o Aiwohikupua.

            Alaila, ma ka mana o Waka kona kupunawahine, ua hikiwawe loa, ua paa ka hale.

            A makaukau ka hale, kena aku la o Laieikawai ia Kahalaomapuana, "E hoi oe, a kela po aku@pii mai oe me ou mau kaikuaana mai, i ike aku wau ia lakou, alaila, e lealea mai oe ia kakou, i kau mea kani lealea."

            A hala aku la o Kahalaomapuana, a hui me kona mau kaikuaana, ninau mai la nae kona mau kaikuaana i kana hana, a me ke ano o ko laua halawai ana me ke Alii.

            Hai aku la kela, "Ia'u i hiki aku ai a ma ka puka o ka hale o ke Alii, wehe aku la kahi kuapuu nana i kii mai nei ia'u, a i kuu ike ana aku nei i ke Alii e kau mai ana iluna o ka eheu o na manu, no ia ike ana iluna o ka eheu o na manu, no ia ike ana o'u, ua eehia wau me ka maka'u a haule ak@ la wau ilalo ma ka lepo.  A no keia mea, kiiia mai la wau a komo aku la e kamailio pu me ke Alii, a hana aku wau i kona lealea, e like me ko ke alii makemake, a ua ninau mai nei kela ia kakou, ua hai pau aku au.  Nolaila, e loaa ana ia kakou ka pomaikai, ua kauoha mai nei kela, a i keia po pii aku kakou."

            A lohe kona mau kaikuaana i keia mau olelo, he mea e ka olioli o lakou.

            A hiki i ka manawa a ke Alii i kauoha mai ai ia lakou, haalele lakou i na puha laau, kahi a lakou i noho pio ai.

            Hele aku la lakou a ku ma ka puka o ka Hale Alii, wehe ae la ke kahu o Laieikawai i ka puka, a ike aku la lakou e like me ka olelo a ko lakou kaikaina.

            Ia lakou nae i ike aku ai ia Laieikawai, alaila, ua puiwa koke lakou, a holo aku la ine ka haalulu eehia, a pau loa lakou i ka haule i ka honua, koe nae o Kahalaomapuana.

            A ma ke kauoha a ke alii, ua kiia aku kela poe malihini a laweia mai la imua o ke alii, a he mea oluolu ia i ko ke alii manao.

            Ia lakou e halawai ana me ke Alii Wahine, hoopuka mai la oia imua o na malihini he olelo hoopomaikai, a penei no ia:

            "Ua lohe wau i ko oukou kaikaina, he poe oukou no ka hanauna hookahi, a he poe koko like oukou, a nolaila, ke law nei au ia oakou ma ke ano o ke koko hookahi, e kiai kakou ia kakou iho, ma ka olelo a kekahi, malaila like kakou, iloko o kela pilikia keia pilikia, o kakou no kekahi ilaila.  A no ia mea, ua kauoha wau e hoomakaukau ko kakou kupunawahine i hale no oukou e noho ai me ka maluhia, e like me a'u nei, aole e aeia kekahi e lawe i kane nana, me ka ae like ole o kakou; pela e pono ai kakou ma keia hope aku."

            A no keia olelo, hooholo ae la na kaikamahine, na ko lakou kaikaina e hoopuka ka lakou olelo pane aku i ke Alii.

            "E ke alii e?  Pomaikai makou no kou hookipa ana ia makou, a pomaikai hoi makou, no kou lawe ana ae ia makou i mau hoahaunau nou, e like me kau i olelo mai nei ia makou, a pela no makou e hoolohe ai.

Hookahi nae mea a mkou e hai aku ia oe, he poe kaikamahine makou i hoolaaia e ko makou mau makua, aole he oluolu e law makou i kane mare, a o ka makemake o ko makou mau makua, e noho puupaa no makou a hiki i ko makou mau la hope, a nolaila, ke noi mua aku nei kau mau kauwa, mai ae oe ia makou e hoohaumia me kekahi mau kanaka, e like me ka makemake o ke alii, nolaila, e hookuu ia mkou e noho puupaa e like me ka olelo paa a ko kakou mau makua."

            He mea maikai nae i ko ke alii manao ka olelo a na malihini.

            A pau ka lakou olelo ana me ke alii no keia mau mea, hoihoiia aku la lakou a ma ka hale i hoomakaukauia no lakou.

            I ua mau kaikamahine nei e noho ana ma ko lakou hale, he mea mau ia lakou ke kuka mau ma na mea e pili ana ia lakou, a me ke Alii, no ko lakou noho ana, a me na hana a ke alii e olelo mai ai.  A hooholo ae la lakou e heolilo i ko lakou kaikaina i hoa kuka no ke Alii ma na hana e pili ana i ko lakou noho ana.

            I kekahi awakea, i ko ke alii manawa ala mai ka hiamoe mai, hele aku la o Kahalaomapuana e hoolealea i ke alii ma ka hookanikani ana i ka pu la-i, a pau ko ke Alii makemake.

            Ia manawa, hai aku la oia i kana olelo imua o Laieikawai, no ka lakou mea i kuka ai me kona mau kaikuaana; i aku la, "E ke alii, ua kuka makou i mea nou e maluhia ai, nolaila, ua hooholo makou i ko makou manao, e hoolilo makou ia makou elima i mau koa kiai no kou Halealii, a ma o mkou la e aeia aina ma o mak@a la e hooleia ai.  Ina i hele mai kekahi mea makemake e ike ia oe, ina he kane, a he wahine paha, a ina he a@ii, aole lakou e ike ia oe ke @le makou e ae aku, nolaila, ke n@i aku nei au e ae mai ke Alii e like me ka makou hooholo ana."

            I mai la o Laieikawai, "Ke ae aku nei wau e like me ka oukou mau olelo hooholo, a o oukoa no ka mana ma Pahuii nei a pau."

            Eia nae ka manao nui o kela poe kaikamahine e lilo i kiai no ke Alii, no ko lakou manao e puka hou ana o Aiwohikupua i Palinii, alaila, he mana ko lakou e kipaku i ko lakou enemi.

            Noho iho la lakou ina Paliuli, iloko nae o ko lakou noho ana, aole nae lakou i ike i ke lakou luhi ma ia noho ana; aole hoi lakou a ike iki i ka mea nana e hana mai ka lakou ai.  Eia wale no ko lakou manawa ike i ka lakou mau mea ai, i ka manawa makaukau o lakou e paina, ia manawa e lawe mai ai @@ manu i ua mea ai a lakou, a na na manu no e hoihoi aku i na ukana ke pau ka lakou paina ana, a no keia mea, ua lilo o Paliuli i aina aloha loa na lakou, a malaila lakou i noho ai a hiki i ka haunaele ana ia Halaauiani.

            (Maanei e waiho i ke kamaiho ana no ua kaikuahine o Aiwohikupua, a ma ka Mokuna XIII o keia Kaao e Kamailio hou no Aiwohikupua no kona hoi ana i Kauai.)

 

MOKUNA XIII

MAHOPE IHO O KO KAHALAOmapuana lele ana iolko o ke kai ma@luna iho o na waa, e holo ikaika loa ana na waa, e holo ikaika loa ana na waa ia manawa; nolaila, ua hala hope loa o Kahalaomapuana.  Hoohuli hou na waa i hope e imi ia Kahalaomapuana, aole nae i loaa; nolaila, haalele loa o Aiwohikupua i kona kaikuahine opiopio, a hoi loa aku i Kauai.

            Ia Aiwohikupua i hoi ai mai Hawaii mai ahiki ma waena o Oahu nei a me Kauai, olelo aku la o Aiwohikupua i kona mau ho@waa penei: "I ko kakou hoi ana anei a hiki i Kauai, mai olelo oukou, i Hawaiiaku nei kakou i o Laieikawai la, o hilahila auanei au; no ka mea, he kanaka wau ua waia i ka oleloia; a nolaila, ke hai aku nei au i ka'u olelopaa ia oukou.  O ka mea nana e hai i keia hele ana o kakou, a lohe wau, alaila, o kona uku ka make, a me kona ohana a pau, pela no au i olelo ai i kela poe hoewaa mamua."

            Hoi aku la lakou a Kauai.  I kekahi mau la, makemake iho la ke Alii, o Aiwohikupua e hana i Ahaaina palala me na lii, a me kona mau hoa a puni o Kauai.

            A i ka makaukau ana o ka ahaaina palala a ke Alii, kauoha ae la ke Alii i kana olelo e kii aku i na hoa ai; ma na alii kane wale no, a hookahi wale no alii wahine i aeia e komo i ka Ahaaina palala, oia o Kailiokalauokekoa.

            I ka la ia Ahaaina ai, akoakoa mai la na hoa ai a pau loa, ua makaukau na mea ai, a o ka awa ko lakou mea inu ma ia Ahaaina ana.

            Mamua o ko lakou paina ana, lalau like na hoa i na apu awa , a inu iho la.  Iloko o ko lakou manawa ai, aole nae i loaa ia lakou ka ona ana o ka awa.

            A no ka loaa ole o ka ona o ka awa, hoolale koke ae la ke Alii i kona mau mama awa e mama hou ka awa.  A makaukau ko ke Alii makemake, lalau like ae la na hoa ai o ke alii, a me ke alii pu i na apu awa, a inu ae la.  Ma keia inu awa hope o lakou, ua oohia mai maluna o lakou ka ona awa.  Aka, hookahi mea oi aku o ka ona, o ke alii nana ka papaaina.

            Iloko o kela manawa ona o ke Alii, alaila, ua nalo ole ka olelopaa ana i olelo ai i kona mau hoewaa ma ka moana, aole nae i loheia ma o kana poe i papa ai:  aka, ma ka waha ponoi no o Aiwohikupua i loheia i kela olelo huna a ke Alii.

            A ona iho la o Aiwohikupua, alaila, haliu pono aku la oia ma kahi a Kauakahialii e noho mai ana, olelo aku la, "E Kauakahialii e, ia oe no e kamailio ana ia makou no Laieikawai, komo koke iho la iloko o'u ka makemake no kela wahine; nolaila, moe ino ko'u mau po e ake e ike; nolaila, holo aku nei wau a hiki i Hawaii, pii aku nei maua a malamalama, puka i uka o Paliuli, i nana aku ka hana i ka hale o ke Alii, aole i kana mai, o ko'u hilahila no ia, hoi mai nei.  Hoi mai nei hoi wau, a manao mai o na kaikua @@@ hoi ka na a e @@@@@@ k@@ mai nei, @ @@@ aku @@ ka hana n@@@@ kaiku@@@e a h@k@@ ka @@@@ @ @@ Alii k@@ aku hoi i ka na k@@ k@@h@@@ leaa @ i hana aku ka ha@a, i ka hoo@@ waleia no a pau na kaik@ahine eha, k@@@ @ kahi muli loa o'u, o ko'u hilahila no ia ho@ mai nei, he oi no hoi kela o ka wahine kupaa nui wale, aole i ka lua."

            Iloko o kela manawa a Aiwehikupua e kamai @@ ana no ka p@@@@k o Laieikawai.  Ia manawa e noho ana o Hauailike, ke keiki puukani o Mana ioloko o ka Ahaaina, he keiki kaukaualii no hoi, oia ka oi o ka maikai.

            Ku ae la oia iluna, a olelo aku la ia Aiwohikupua "He hawawa aku la no kau hele ana, aole wau i manao he wahine paakiki ia, ina e ku au imua o kona mau maka, aole au e olelo aku, nana no e hele wale mai a hui maua."

            I aku la o Aiwohikupua.  "E Hauailiki e, ke makemake nei au e hele oe i Hawaii, ina e lilo mai o Laieikawai, he oi oe, a na'u no hoouna me oe i mau kanaka, a ia'u na waa a i nele oe ma keia hele ana au, alaila, lilo kou mau aina ia'u; a ina i hoi mai oe me Laieikawai, alaila, nou ko'u mau aina."

            A pau ka Aiwohikupua ma oleio ana no keia mau mea, ia po iho, kau o Hauailiki ma maluna o na waa a holo aku la; aka, ua nui no na la i hala ma ia holo ana.

            I holo ana, hiki aku lakou iwaho o Makahanaloa, i nana aku ka hana o lakou nei, e pio ana ke anuenue i kai o Keaau.  Olelo aku la ke Kuhina o Aiwohikupua ia Hauailiki, "E nana oe i kela anuenue e pio mai la i kai, o Keaau no ia; a aia ilaila o Laieikawai, ua iho ae la i ka nana heenalu."

            @ @@@ @@ @ @@@@@@@@@, @ @@@@@ @@@ @ Paliuli kona wahi noho mau?  A i kekahi la ne ma ka auina la, hiki aku la lakou i Keaau ua hoi aku nae o Laieikawai me na kaikuahine o A@wohikupua i aka o Paliuli.

            Ia Hanailiki ma i hiki aku ai, aia hoi ua nai na mea i hele mai e na ia no keia keiki oi kelakela o ka ma@kai @@@@@ o Kaualkahialii a me Aiwohikupaa, a he mea mahalo nui loa ia na na kamaaina o Ke@au.

                        I kekahi la ae ma ka pakana a ka la, uhi ana ke awa a me ka noe ma K@aau a puni, a i ka mao ana'e, aia hoi ehiku mau wahine e noho ana ma ke awa p@e o Keaau, a hookahi oi oia poe.  Akahi wale no a iho na kaikuahine o Aiwohik@ ua ma keia @@@ ana o Laieikawai, e like me kana olelo hoopomaikai.

            Ia Laieikawai ma e u@@@ ana ma kela kakahiaka, ku ae la o H@uailiki a holoholo ae la imua o lakou la, e hoike ana ia ia iho ma kona ano kanaka ui, me ka manao e mahuia mai e ke Ahi wahine o Paliuli.  A heaha la o Hauailiki ia Laieikawai? "he opala" paha.

            Eha na la o Laieikawai o ka hiki ana ma Keaau, mahope iho o ko Hauailiki puka ana aku; a eha no hoi la o ko Hauailiki hoike ana ia ia imua o Laieikawai, a aole nae he maliu iki ia mai.

            I ka lima o ka la o ko Laieikawai hiki ana ma Keaau, manao iho la o Hauailiki e hoike ia ia iho imua o kana mea e iini nui nei no kona akamai ma ka heenalu; he oiaio, o Hauailiki no ka oi ma Kauai no ke akamai @ ka heenalu, a oia no ka oi iloko o kona mau la, a he keiki kaulana hoi oia ma ke akamai i ka heenalu, akaulana no hoi no kona ui.

            I ua la la, i ka puka ana a ka la, aia na kamaaina ina kulana nalu, na kane, a me na wahine.

            I na kamaaina e akoakoa ana ma kulana heenalu, wehe ae la o Hauailiki i kona aahu kapa, hopu iho la @ kona papa heenalu (he olo,) a hele aku la a ma kahi e kupona ana ia Laieikawai ma, ku iho la oia no kekahi mau minu@e, ia manawa nae, komo mai ia iloko o na kaikuahine o Aiwohikupua ka makemake no Hauailiki.

            I aku la o Mailehaiwale ia Laieikawai, "Ina paha aole makou i hoolaaia e ko kakou mau makua, ina ua lawe wau ia Hauailiki i kane na'u."

            I aku o Laieikawai, "ua makemake no hoi wau, ina hoi aole wau i hoolaaia e ko'u kkupunawhaine, nolaila, he mea ole ko'u makemake."

            "O kaua pu," wahi a Mailehaiwale.

            A pau ko Hauailiki mau min@te hookahakaha, lele aku la ua o Hauailiki me kona papa heenalu i ke kai, a au aku la a kulana nalu.

            Ia Hauailiki ma kulana nalu, kahea mai la kekahi kaikamahine kamaaina, "Pae hoi kakou."

            "Hee aku paha," wahi a hauailiki, no ka mea, aole @@@ makemake, @ @@@ p@ @@ @@@

k@@@ @@@@@ @@ k@@@@@ hookahi, m@@ @@@ @@@@@a, i @@@@@@@@@ @@@ @@ @ Laieikawa i no kona akamai i ka heenalu, ma@@ o makemakeia mai @@@@ aole ka!

            A hala aka la na kamaaina, ohu ma@@@ @@ whi nala op@@, ia manawa ka Ha@@@@@@@ ana @ kona nalu,.  Ia Haua@@@@ e @@@ @a i k@ nalu, uwa ka pihe a na kamaaina, a me @ kaik@@hine o Aiwohikupua : Hea@a la @@ ia Laieikawai?

            A no ka lohe ana aku o Hanailiki i k@@@ pihe @wa, alaila, manao iho ia ua huipa no Laieikawai i keia leo uwa, aole ka@ h@@@@@@ aku la oia i ka @@@nalu a hala el@@a @@@ oia mau no. Aole nae i loaa ka h@@h@aia mai, nolaila, hoomaka mai la ia H@@@@@@@@ kaumaha, me ka hooiaio iki @ kela olelo @

            Aiwohikupua no ka "paakiki o Laieikawai."

 

MOKUNA XIV.

A IKE MAOPOPO AE LA O HAUiliki, aole i komo iloko o Laieikawai ka makemake ia Hauailiki ma ia @@@ hoopau ae la oia i ka heenalu ma k@ papa; manao ae la oia e kaha.

            Haalele iho la oia i kona papa, a au aku la i kulana heenalu.  Ia ia e au ana, olelo ne la o Laieikawai i kona mau hoa, "E pupule o Hauailiki."

            I aku la kona mau hoa, "Malia pahakaha nalu ana."

            Ia Hauailiki ma kulana nalu, i ka nalu @ea mai ai a kakala ma kona kua, ia manawa kaha mai la oia i ka nalu, pii ke kai me @@ @@@ @@@ @@@@@ @ @ @@ @ @ kona @@@.  Ia manawa, uwa ka pihe o uka, akahi n@a loaa mai ia Laieikawai ka akaaka, a he @@@ malihini no hoi ia i kona maka a @@@ kou mea e ae."

            A ike aku la o Hauailiki i ko Laie@k@@  akaaka ana iho, manao iho la oia, na kona ka makemake ia Laieikawai ma keia h@@@@ Hauailiki, alaila, hoomau aku la @ia m@ k@  kaha nalu, a hala @lima nalu, aole i loaa k@ heaia mai e Laieikawai ia ia nei.

            Nolaila, he mea kaumaha loa ia ia Hauailiki ka mali@ ole mai o Laieikawai i@i @ei, a he mea hilahila pui loa hoi n@@@, @@ ka mea, na olelo kaena mua kela ia Aiw@@ kupua, e like me ka kakou ike ana ma n@ Mokuna mamua ae.

            A no keia mea, lana malie iho la oia nei kulana nalu, ia ia e l@na malie ana, ua k@@ koke mai ko Laieikawai ma manawa hoi Paliuli.  Ia manawa, peahi mai la o Laieikawai ia Hauailiki.

            A ike aku la o Hauailiki i ka peahi @@@ mai, alaila, na hoom@halaia kona naau k@nalua.  I iho la o Hauailiki oia wale @@@ "Aole no ka hoi oe e kala i makemake a@ hoolohi wale iho no"

            A no ka peahi a ke Alii wahine o Paliuli  hoomo@ iho la keia i ka nalu, a pae pono aku la ma kalii a Laieikawai ma e noho mai ana la manawa, haawi mai la o Laieikawai @@@ lei lehua, hoolei iho la ina ka a-i o Hauailiki e like me kana hana mau i ka poe akamai i k! heenalu.  A mahope iho oia manawa, he @@@ ana ka na ka noe a me ka ohu, a i ka n@@ ana ao, aole o Laieikawai ma, aia aku la lakou la i Paliuli.

            O ka iho hope ana keia a Laieikawai m@@ i Keaau, iloko o ko Hauailiki mau la, a@a hula aku o Hauailiki ma i Kauai, alaila, h@k@ hou o Laieikawai i Keaau.

            Ia Laieikawai ma i hala ai i uka o Paliuli hoi aku la o Hauailiki mai ku heenalu aku, a halawai me ke Kuhina o Aiwohikupua, @ kona alakai hoi.  I aku la, "Kainoa o k@@@ paa ae nei a paa, he oiaie no ka ka A@wo@@ kupua e olelo nei.  Nolaila, ua pau ka @@@ a kuu kanaka maikai, a me kuu akamai i k@ heenalu, hookahi wale no mea i koe ia kau@, o ke koele wawae no i Paliuli i neia po."  A no keia olelo a Hauailiki, hooholo ae la kona hoa i ka ae.

            Ma ka auina la mahope o ka aina awakea, pii aku la laua i uka, komo aku la iloko o na ululaau, i ka hihia paa o ka nahele.

            Ia laua i pii ai, halawai mua laua me Mailehaiwale, oia ke kiai makamua o ke Alii wahine.  Ike mai la oia ia laua nei e kokoke aku ana io ia nei la, i mai la, "E Hauailiki, malaila olua hoi aku, aole o olua kuleana e pii mai ai ianei; no ka mea, ua hoonohoia mai wau maanei, he kiai makamua no ke Alii, a na'u no e hookuke aku i na mea a pau i hiki mai maanei, me ke kuleana ole; nolaila, e hoi olua me kekali ole."