Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 4, 24 January 1863 — Page 3

Page PDF (1.63 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

ka hana a na kumu ma keia halawai ana, a pau ia, hookuuia, hoi na kumu e ai.
                Hoomaka hou ka hana, no ka hoomau ana i na kumu, a me ka hoopau ana, aka, ua hoomau no na kumu, a pau ia, paipai mai ka Puuku i na kumu ma ka lakou mau oihana, no ke ao ana i na keiki, a me ka hooikaika ana i na mea e naauao ai, a pau ia, pule a hookuuia ka halawai, a ma ka po o ka la 25, ua huiia na kumu ma kekahi lumi me na kahu a me kekahi poe e ae.

            Iloko o keia hui ana, ua ike makou i na mea hou, penei: ua kukuluia kekahi kumu laau iloko o kekahi pakeke wai, a ea apo ia i na lau uliuli o ka nahele, a me na pua nani, a ua ike makou i kekahi mea kupanaha, oia no ka aila i puka mai no loko mai o ka
honua, ua ano like loa kona ano me ka wai, ke nana 'ku, oia ka mea kupanaha, eia kekahi, o ka makana ana o kekahi kanaka elemakule poohina me na maka eono, o Kanakalaka kona inoa, eono maka ona a makou i ike ai, a ua makana ia heana, he kapa apa-
na, a me kekahi mau makana e ae, na Mrs. Lyons, me na keiki, a pau ia, haawi pakahi ia na mea ono i na hoa a pau, i akoakoa malaila, oia ka nuhou ma Waimea nei, iloko o keia halawai kumu, a pau ia, ia Timoteo ka pule hookuu, a hoi aku na hoa.
Me ke aloha.
A.W.P. KUMUKULA.

Waimea, Hawaii, Dekemaba 26, 1862.

Kokua ia M. Kuhele.

                Auhea oe e kuu hoa e! e M. Kuhele. Ua heluhelu au me ka olioli i kau palapala loihi ma ka Hoku Pakipika, Buke 2, Helu 8. He maikai loa ia: aka, nani nae kou kuhihewa.
                Ke olelo aku nei nae au ia oe, he pono no ke paipai pinepine aku i na haole, i na kanaka Hawaii, na makua a me na keiki, i na 'lii a me na makaainana a pau. Ua pono no paha ke komo kakou a pau iloko o ka hoomana hou, oia hoi ka hoomana Enelani i hoomaka iho nei ma Peleula. Ina e komo malaila pomaikai kakou, pau ka pilikia, aole pomaikai a koe aku; no ka mea, ua lilo kakou a pau he poe Enelani, he poe hoomana no Henere VIII, ka mea nana i kukulu i kela hoomana Episekopale a me Elisapeta kana kaikamahine. Oia ke poo o ka Ekalesia Enelani i hoomakaia'i ma Peleula, ma Hawaii nei.

            Aka, aole paha oukou i maopopo i ka moolelo o kela mau alii o Beritania, na mea hoi nana i kukulu i kela Ekalesia hou; e pono paha ia'u ke wehewehe iki aku ia oukou ma na wahi huaolelo pokole no; no ka mea, he mau mea pilau iloko o ka moolelo o Henere VIII, ke poo mua o ka Ekalesia Episekopale.
            Ua pono no paha ia kakou ke nana iki mai, me ka noonoo i ke kumu o kela Ekalesia kupanaha o Peleula. Alaila, pono paha, aole paha, ke komo kakou ma kela hoomana hohonu. Penei ka moolelo o Beritania:
            "Ua hanau o Henere VIII i ka la 28 o Iune, M.H. 1491. Ua kohoia oia i Moi i ka la 21 o Aperila, M.H. 1509. Ua mare oia eono mau wahine; aka, ua mare mua nae oia ia Katerina o Aragona, he wahine noho malie ia, ua noho pu laua i na makahiki he 17, a he mau kaiki ka laua; aka, no ke kuko nui o Henere VIII. mare pu oia me Ana Bulena i ka wa e ola ana o Katarina kana wahine ponoi; a hala na makahiki ekolu, alakaiia 'ku la o Ana i ka make ma ke kauoha a Henere VII. Ia la iho no, mare oia me Joana Seimura, a make koke iho la ia, a mare hou no ia me Ana Keleve, a hala na makahiki eono, alaila, kipakuia'ku la ia, lilo o Katarina Howara i wahine nana. A ma ke kauoha a Henere VIII, ua okiia kona poo, a mare hou no me Katarina Para. Oia ke poo o ka Ekalesia Episekopale i hoomakaia ma Honolulu nei. Ua lalau o Henere VII ina waiwai o na Moneka he $918, 535, ka loaa makahiki no ia mau waiwai ana i haowale aku ai."
            I mai o Hume ma kona moolelo Beritania, mokuna 12: O ka Ahakiekie i kukuluia e Elisabeta, he Ahainukuisitio maoli io no ia, i huipu me ke kolohe a me na ino a pau.
            He 204 ka nui o na kanaka i okiia ko lakou mau poo; he 15 no ka hoole ana, a aole o Elisabeta ke poo o ka Ekalesia; he 126 no ka lawelawe ana ma na oihana kahuna, a o ke koena no ka hoi hou ana i ka Ekalesia Katolika, a no ke kokua ana paha i na kahuna Katolika; he 90 a keu ka poe i make ma ka Halepaahao; he 105 i kipaku loa ia mai ka aina 'ku. Ma ka apana hookahi, he 50 mea i make koikoi, a i hooleiia ma ka Halepaahao no ka hele ole i ka pule Episekopale. Oia ka oluolu o kela Ekalesia kupanaha o Enelani. E na makamaka, e hoomanawanui oukou aole i pau.
            I ka wa ia Iakobo I, he 18 kahuna i pepehiia me kekahi poe e aku, no ka lawelawe ana ma na mea e pili ana i ka Oihanapule; a he 126 kahuna i wailanaia; he 190 dala ka uku hoopai no na Katolika hele ole i ka pule Enelani.
            Ma Irelani, iloko o na makahiki he 26, ua pepehi na Protestant, (oia hoi ka Ekalesia Enelani) i na Kahuna Katolika he 184, no ko lakou pule mesa ana, a hooko ana i kekahi mau hana haipule e ae.
            He loihi loa ka ohi ana o na kumu Episekopale i ka hapanui o ka waiwai o ka poe ilihune ma ia aina, a koi ino loa e hookaa aku, a he 7,000 hoopii kanawai ana no ia mea, a ua momona na kumu Episekopale i ke gula a me ka waiwai, ola lakou i ka hookaumaha wale ana i na Katolika.
            O ke ano o ke noho ana o na Katolika malalo o na Episekola ma Irelani, iloko o na makahiki ekolu haneri i hala ae nei, aole ona lua; he aka wale no ka noho kaumaha ana o ka poe Hebera malalo o Parao i Aigupita, aole kaumaha ia. O ka pepehi, ke pai i na
tausani eka aina, ke kipaku ma na aina e, ka hoolei i na Halepouli, ka hookapu i ko lakou ahapule, ka hoole i ko lakou mau hale kula, ke kau i na auhau oolea a me na hoopai kanawai. Oia ka hana oluolu ma ia Ekalesia kupanaha o Enelani. Oia hoi ka Ekalesia i hoomakaia Peleula, ma Honolulu nei.
            E na makamaka, aole au i hai aku nei ia oukou i na mea ino a pau, no ka mea, he mea weliweli loa ia, ina makemake oukou e ikemaka, e nana oukou iloko o ka moolelo o Beritania, a Hume, L yngard a me Cobett, he poo Beritania kaulana lakou, a malaila no e ike ai oukou i na mea hohonu, a me na mea kupanaha loa. Me ke aloha.
Na'u na J. B. HOKU.
Hawaii, Ianuari 1, 1863.

Make.

                I ka Poaono iho nei, oia ka la 27 o Dekemaba, make o Makuaole, ka Lunakanawai Apana o Kohala akau nei.
            He wahi kanaka minamina nui ia oia ma keia apana mai o a o. Aole nae i minaminaia, no kona ae wale aku i ko kela mea i ko keia mea, aka, no kona kupaa mau mamuli o ka oiaio, a me ka pololei, no ia mea, mahalo like na haole a me na kanaka maoli ia ia.
            I ko'u manao wale, aohe Lunakanawai apana e ae ma keia Pae Aina i oi kona makaukau no kana oihana, mamua o ka mea i make iho nei. He kakaikahi loa na hoopii mai kana aha i ka aha kaapuni. Pakahi i ka makahiki hookahi paha, aole paha, wahi a kekahi Lunakanawai Kaapuni ia'u.
            Iloko hoi o na makahiki ewalu o kona noho Lunakanawai ana ma keia apana, aole i lohea he hana paewaewa kana ma kekahi hookolokolo ana, o kona poe makamaka ponoi no, ina ua ku ko lakou hewa, hoopai no o Makuaole, me he poe e la nona, a mahope kokua ia lakou e imi i ka uku a kaa.
            O ka makana hoolaulea, ano kipe nae, ka mea hoopii, a i ole ka mea i hoopiiia, aole ia i lawe, makau no ia a hoole loa ia mau mea apuu, o lilo ia i mea e hihia ai a i mea e ewaewa ai nona, a, o na olelo malimali, a weliweli no hoi paha kekahi a na kanaka maoli a me na haole, he mea olo ia i kona manao, aole nae no kona hoowahawaha, aka no kona manao nui i ke Kanawai o ka aina, ana i hoohiki ai e malama, aole hoi i ikea, mai kona wa i hapai mua'i i ka oihana Lunakanawai a hiki i kona la i make ai, ua hoololiia kona manao no kekahi mea i hookolokoloia imua ona, e kekahi mea e ae, no ka mea aole o Makuaole i hilinai maluna o kekahi mea e ae no kana mea i hooholo ai, ma ke Kanawai o ka aina, a malaila wale no ia i huli ai, me ka paupauaho ole, a mamuli olaila ia i hahai aku ai, aole hoi ia i hooholo i kekahi mea, a hiki ia ia ke kuhikuhi i mua o ka aha i ka mokuna a me ka pauku e kokua ana i kana, a o ke oki no ia.
            A no ia mea, aloha nui ko Kohala Akau nei ia ia, a ua ae like ia mai o a o he hana pololei a maikai kana.
            Eia kekahi, he kauoha nui o Makuole i kona poo hoalauna. Ua ike pono au ia ia, no ka mea he hoaloha ia no'u, aole nae au i lohe iki mai loko ae o kona waha, i kekahi olelo ano huhu, ano niania, a ano enemi maoli paha ia hai. O kona ano no ia, a hele hoi i mua ona ka poe makapo i ka pakela huhu, a naaupo maoli no paha, e hoopii i kekahi, ua nele lakou i ke kumu ole, a aloha aku o Makuole ia lakau, e like me ka makua i na keiki ana, a uwao no hoi iwaena o na hoakue, kuu aku me ka oluolu, kekahi i kekahi, me ke poho ole o ko lakou la waiwai.
            He Lunakanawai maalea, o ka mea i make, i ke kanana wale ana i ka ka poe hoike imua o kana aha, a nui hoi kona lealea, mahope mai o ke kanana liuliu loa ana i ko ka hoike wahahee, e hoiliili i na wahi hakina oiaio, ana hoi i ohi ai, mailoko ae o na olelo lauwili a na hoike wahahee, a e hapai ia mea imua o kanaka e noho ana. He hapa loa ka poe, hoike wahahee ma kana aha i kanana ole ia, e ia, a maopoopo lea ko loko o lakou a pau loa.
            Eia hoi keia, he wahi kanaka haahaa o Makuaole, aole i hemo mai kona waha'e ke kau wahi olelo kaena wale.
            He hilahila nui kona, ia mau mea a pau, he mau mea hoopailua no i kona manao, a eia kahi mea i koe, he hoahanau ka mea i make ma ka Ekalesia o Kohala Akau nei, a ua manaoia hoi he keiki oiaio ia na ke Akua, aole nae ia he kanaka kina ole, he kina no kona, e like me ko na kanakae ae. O ke koko nae o Iesu Kristo ka mea e pau ai ka hewa, o ka poe a pau e hilinai ana ia ia. A ke lana nei ko makoa manao, ua pau i na koko waiwai nei ka hewa o ka hoaaloha, i hala e aku la.
            Pomaikai ka poe i koe, a hiki mai ka manawa, ke makaukau lakou e hele oluolu aku. B.

Ka make ana o H. Meheiwa.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:
            Ke hai aku nei au i ka mea maikai, he maeele i ke aloha, no kona nale ana aku nei, ma ka la 14 o Okatoba, 1862, kona make ana.
            He mai loihi kona, a ua hokii kona kino, nuiwale na ano a kona mau mai, a o kona mau mai i make koke ai, he kunu ikaika loa, lapaauia no i ka laau ahole, aole nae loaa ka oluolu, a make aku la, ke u nei kona mau makua a me na kaikaina, na keiki a me kana kane, i ka nana ana ae aole ia; aka, ma ka olelo a ke Akua. "E hoi ka lepo i ka lepo; no ka mea, nolaila mai oe." I ka nana ana aku ia ia, a i kona ano, me he mea la ua make oia iloko o ka Haku; no ka mea, ua paulele no oia maluna o Iesu, a hiki i kona make ana, nolaila, pomaikai ka poe i make iloko o Iesu Kristo.
            He haumana oia no ke kulanui kaikamahine ma Wailuku, Maui : oia no kona wahi i hanau ai, he kaikamahine noho pono ia ma ke kulanui, ua aoia ma na mea naauao, a ua makaukau no ia, a ua hiki ia ia ke wili lopi, a ulana lole, a wili lopi kakini, lopi kaawe, ua holo no kana hana, eia no ke waiho nei kana mau mea wili lopi, no ka nui o kona mai, aole i hiki ia ia ke hapai loihi i keia hana, he 15 makahiki kona mai loihi ana, a ua nui no kona lapaauia e na Kauka haole, aole ola, nui ka minamina ia ia, no kana mau hana akamai a me ka maikai, aole mea kupono e pani i kona hakahaka.
            I ka malama o Iune, M. H. 1842, ua mareia o ia me W. B. Aka, o Waimea, Kauai, kekahi haumana o ke kulanui o Lahainaluna, a ua oluolu maikai kona manao i ka hele mamuli o kana kane, nana i hele mai, hele pu mai meia kona mau makua, a me kona mau pokii. Ua hanau keiki no oia, eha i make, a hookahi e ola nei, aia ma ke kula Beritania.
            Ua komo oia iloko o ka Ekale sia ma Waimea, Kauai, M. H. 1853, noho hoahanau oia a make aku la, he wahine haipule no ia, he oluolu no kona noho ana. He wahine hoopili i kana kane, he nui kona aloha i kana kane, ua piliia eia na wahi a ke kane e hele ai, ma kahi a ke kane e hele ai, malaila mai oia, a i kona make ana, pau ko laua pili ana, aole ia, ke hele hookahi nei kana kane, ma na wahi a laua i pili hele ai.
            O kona mau makua i hele pu mai ai a me ke kaikaina, ke ola nei no lakou, ua hanau keiki no ke kaikaina, ekolu e ola nei, elua i make, o ia huakai i hele mai ai mai Maui mai.
            Eia ka olelo kauoha a ua mea make la i na makua, " E noho malalo o ke kane ke oluolu lakou." Nolaila, ua ae ke kane me na makua, e noho like ma kona wa e ola ana ; no ka mea, na ke kane i kauo mai ia lakou ma keia aina malihini, a noho malihini lakou a kamaaina, mamuli o ke kane, nolaila, ke hoomanao nei ke kane no ia mau olelo. A ua hoolilo aku ke kane i kekahi mau kuleana aina no na makua o ka wahine; no ka mea, o ko ka mea make haawina aina no ia i kona wa e ola ana, oia aku la ka makana no ka hele malihini ana mai, a he mea aloha nui no ia na ke kane. Aka, he poe malihini no kakou ma keia honua, aia kahi kamaaina ma kela ao. Oia ae la no.
            E hoi ko Puukapele keiki, ua ahiahi, o hiki mai auanei Kawaipao, ka makani anuanu. Me ka mahalo.
W. B. AKA. Waimea,
Kauai, Nov. 11, 1862.

                O ka uku o ke Kuokoa ke hanaia i Buke, he hookahi dala wale no, ($1.00.)

OLELO HOOLAHA.

                E KUDALAIA'NA. 1 bipi wahine, i keia Poaono, 4 Lio i ka Poaha, la 29, he mau holoholona hou mai kahi, ke ano me ka hao malalo nei. Na Holoholona Kudala. 1 Bipi wahine makue, na Kimo Pelekane. 1 Lio kane eleele, hao, hema 142. 1 " puakea, hao, akau IC. l " kalakoa, hao manamana ano e. 1 Lio wahine ulaula, hao manamana ano e. NA HOLOHOLONA HOU MAI. 1 Lio kane keokeo, kua puka, hao LL. akau, hema. 1 " " hao R. akau, MC. hema. 1 " ulaula, hao MDHD akau, JKI. hema. 1 " ano hulupala, hoa manamana 1 Lio wahine puakea, hao Y. akau. B. hema. 1 " ahinahina me ke keiki kane, hao ano e. 1 Bipi wahine, hulu iole, hao manamana ano e.
NAPUNAKO. (Luna Pa Aupuni.)

Pauoa, Ian. 23, 1863. 61-1t

Lio Nalowale.

                MA KA LA 15 IHO NEI O KEIA MAHIna, ua puka'e ia mai ko'u Pa Hale ae me ka ike oleia, o ka lima keia o na la o kona nalowale ana aole i loaa. Eia kona mau ano, he wahi pauku kaula ma kona a-i, he puka kea iki ma ka lae, aole i akoia kona hulu a-i a me ka huelo, he hulu ahina awili ula holookoa kona kino, a he hulu haeleele maluna iho o kona mau manea kapuai a pau. Eia ke ano o kona mau hoa 'loha o'u, e hoihoi pono mai ia ia'u, a loaa wau ma Mililani, makai pono ae o Hale Alii. E uku no wau ia ia no na dala mai kai ekolu e haawiio 'na ia ia, ($3.00)
JOHN Ii.

Mililani, Honolulu, Ian. 24, 1864.

OLELO HOOLAHA.

                NO KA MEA. UA NOIIA MAI AU E Luc y Travis, e hoolilo oia i luna hooponopono i ka waiwai o J.N. TRAVIS, no Kailua, Kona Hawaii, i make aku nei, me ke kauoha ole: Nolaila, ua hoikeia i na mea a pau, i pili, o ka Poakahi, oia ka la 2 o Feberuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia e hoolohe ai no keia noi ana mai a me na mea hoole i hoikeia, aia ma Holualoa, Kona Akau, Hawaii.
H.L. SHELDON. Lunakanawai Kaapuni.

Kailua, Hawaii, Ian. 15, 1863. 61-2t

Ku dala Lio!

                MA KEIA LA, POAONO, IAN. 24, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ka pa e pili 'la me ka Hale Lole Bipi, CITY MARKET, ma ke Alanui Alii, e kuai kudalaia 'na he mau Lio Maikai a me na Noho Lio Maikai.
J.H.COLE 61-1t Mea Kudala.


HALE KUAI BIPI.

                INA KANAKA HAWAII A pau, ke hai aku nei au ia oukou, ua makaukau au e kuai aku i na makamaka a pau o ko'u one hanau, i ka Bipi Momona, Ka Puaa, a me ka Hipa, a me na mea ho a pau e pili ana i ka oihana lole Bipi, me ke kumukuai EMI LOA. Aia ko'u hale ma ke Alanui Nuuanu, makai iho o ka Hale Puhi Palaoa o R. Love.
AILUENE.

Honolulu, Nov. 6, 1862. 56-1m

HANAU.

Oka. 1, ma Kaapahu, Hamakua, Hawaii, hanau o Haliaka Kahananui w, na J.S, Kekoi me R. Keawekane.
No v. 17, ma Lepeuli, Kauai, hanau o Inoaole a make no, na Mose me Kahapu.
Dek. 12, ma Waipake, Koolau, Kauai, hanau o Beniamina Kahuia k, na Kahuia me Iuria Kaukau.
Dek. 25, ma Waikapuna, Kau, Hawaii, hanau o Kekuia K, na Kaapana me Palau.
Ian. 9, ma Pauwela, Hamakualoa, Maui, hanau o M. Nakila, na J. Nakila me Kaluahinui.
Dek. 27, ma Haiku, Hamakualoa, Maui, hanau o Kapualiilii (k.) na Kekolohe me Kuapuu.
Ian. 7, ma Alewa, Honolulu, hanau o Papaikaniau (w.), na Hai (w.)
Oka. 6, ma Kalukalu, Kona, Hawaii, hanau Bila (k.) na Kahanananui me Kawaipua.
Oka. 18, ma Nawawa, Kona, Hawaii, hanau o Keawe (w.) na Paapu me Keanaina.
Oka. 24, ma Onouli, Kona, Hawaii, hanau o Elena (w.) na Melao me Kaniho.
Nov. 22, ma Kanakau, Kona, Hawaii, hanau o Alfred Higgins (k.) na Higgins me Kaohua.
Dek. 25, ma Kalukalu, Kona, Hawaii, hanau o Napi helua (w.) na Naumanaha me Kukauwahi.
Dek. 29, ma Nawawa, Kona, Hawaii, hanau o Niniha (w.) na Helepo me Kuaalu.

MAKE.

Ian. 4, ma Kailua, Koolaupoko, Oahu, make o Meheula (k.)
Ian. 13, ma Hamohamo, Waikikikai, make o E. Ekeka (k.)
Ian. 13, ma Ponahakeone, Waikiki, make o Pupu (w.)
Ian. 13, ma Keonuuku, Waikiki, make o Kupakei (k.)
Ian. 9, ma Hausipila, make o Pr. Ullmer (k.)
Ian. 8, ma Kaakopua, Honolulu, make o Kanaau (k.)
Ian. 13, ma Hauhaukoi, Honolulu, make o Napoi (w.)
Ian. 7, ma Wailupe, Oahu, make o Kaai (k.)
Ian. 8, ma ia wahi no, make o Kuhololio (w.)
Dek. 31, ma Auhaukea, Kona, Haw, make o Kaawaloa Emeka w, he hanau keiki kona mai i make ai.
Ia. 22, ma Waikahalulu, Honolulu, make o Nuakea w.
Dek. 28, ma Walohinu, Kau, Hawaii, make o Aki w.

OLELO HOOLAHA.

                NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano, Elisha H. Allen, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie e ka Mea Kiekie L KAMEHAMEHA, e hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Keolewa (k.) no Naawaawa, Hawaii, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaha, oia ka la 29 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i olelo ia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Ian. 15, 1863. 61-2t

Olelo Hoolaha,

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU. na mea waiwai maloko o ka waiwai o KAPUIKI, no Honolulu, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kekahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o G.M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakahi, oia ka la 9 o Feberuari, e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Kapuiki, ka Luna Hooponopono Waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i ka kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hooko ia ua moo waiwai la ,a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
G.W. BROWN. Kakauolelo Kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Ian. 19, 1863. 61-2t

Olelo Hoolaha.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU. na mea waiwai maloko o ka waiwai o MAAU (w.), no Honolulu, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kekahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o G.M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakahi, oia ka la 26 o Feberuari, e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Maau (w.), ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i ka kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hooko ua moo waiwai la ,a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
G.W. BROWN. Kakauolelo Kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Ian. 19, 1863. 61-2t

OLELO HOOLAHA.

                E KUAI KUDALAIA ANA NA LIO ma ka Pa Aupuni o Waiawa, Ewa, i ka Poalima, la 30 o Ianuari, i ka hora 10 o kakahiaka. E hele nui mai na kanaka ia la, me ka makaukau i ke dala. Ke ano a me na hao malalo nei: 1 Lio kane keokeo maikai, hao, eia, uha hope akau O. 1' " w, puakea, " " '' " hema 1 " w, ulaula, " " " " akau S K 1 " w, ulaula, " " " " "  1 " w, ulaula, " " " " "  1 " w, ulaula, " " " " hema NA TK 1 " w, puakea wiwi, " " akau P, hema NA.  Ma ka Poakahi, Feb. 9, e kudalaia ana keia mau lio malalo nei, i ka hora 10 kakahiaka. l Lio k. ulaula, hao, eia, akau, hema K. 1 " k, hulupala, " " S. 1 " w, ulaula, " " hema S F. 1 " w, hulupala, " " akau, hao ano e, hema, ano e. 1 '" w, ulaula, " " " V. hema, hao ano e. S.M, He mau Lio a me ka Bipi no i komohewa e paa nei, e kii koke mai oukou.
P. K. KAAI. Luna Pa Aupuni.

Waiawa, Ewa, Ian. 22, 1863 61-1t

Pu blic Notice.

                THE ESTRAY ANIMALS CONFINED in the Government Pound at Waiawa, Ewa, will be sold at Public Auction, on the 30th of January, at 10 o'clock, A.M. All person interested are hereby notified to attend. The following are the descriptios and brands. 1 White horse, brand, right hip, O with mark inside. 1 Dark gray horse, brand left , 1 Bay horse, brand, SK. 1 Bay horse, brand, 1 Bay horse, brand 1 Bay horse, brand, left NA TK 1 Dark gray horse, brand, P, left NA. On Monday, Feb. 9, at 10 o'clock, A.M., will be sold at Public Auction. 1 Bay horse, brand, right, left K. 1 1 Cream color horse, brand, S. 1 Bay horse, brand, left SF. 1 Cream color horse, brand, TM. 1 Bay horse, brand, SM.
D.K. KAAI. Luna Pa Aupuni.

Waiawa, Ewa, Ian. 22, 1863. 61-1t*

I KA POE KANU LAIKI!

                E UKU AKU KA MEA NONA KA INOA MALALO NEI mai keia la aku, i ke kumukuai kiekie loa ma ke dala maoli, no ka laiki maikai, a pau e laweia mai ma kona Hale Kudala, ma ka Alanui Moiwahine, me ka hoihoi aku no i ka eke i ka poe nana ka laiki. O na kanaka a me na haole a pau e makemake ana e hooili mai i ko lakou laiki ia'u, a na'u e kuai aku me hai ma ke kumukuai kiekie, me ka hooili pu aku hoi i ke dala ia lakou, a i ole e uku aku i ka lakou mau kikoo.
H.W. SEVERANCE, (Hanale.) Luna Kudala.
Hale Mahoe, Honolulu, Ian. 16, 1863. 60-3m

Olelo Hoolaha.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU. O kela ano keia ano, na Kanaka Hawaii, na Haole, na Pake, a me kekahi poe kanaka e ae, ke hai aku nei makou ma ke akea, ka poe nona na inoa malalo nei. E hookapu ana makou i ko makou mau kuleana aina, e waiho ia ma ke Ahupuaa. O Kaaawa, Koolauloa, Oahu, ke hiki aku i ka la e pau ai o Feberuari, 1863 nei, e hopu no makou i na holoholona komo hewa ke hala ae ka la i haiia e ia maluna, i na Lio, Bipi, Hoki, Miula, a me na holoholona hana ino mea kanu a pau, e lilo keia olelo hoolaha a makou i kanawai paa loa no ko makou mau aina loi, aina kula, i keia la 21 o Ianuari, a no ke oiaio o keia olelo, nolaila, ke kakau nei makou i ko makou mau inoa. Niho, Kapu, Kuaole, Kaimu, Kauiki, Kawili, Kapulauki, Uwewahine, Hulue, Newa, Kalo, Nalioi, Kaihumua, Waikapea, Mokokalani, Kaloena, Makokalai, Heana, Kihei.
 61-1m* POHUE.

I KA POE KANU LAIKI.

                UA MAKAUKAU KA HUI WILI LAIKI O HONOLULU, e ihi i ka ai, a me ka hoomaikai i ka Laiki, he  Hookahi a me ka hapa keneta ka uku no ka paona hookahi, a ua makaukau pu no hoi e kuai aku me ka poe mea Laiki, me ka uku aku hookahi keneta me ka hapa no ka paona paona hookahi, a i na he Laiki e laweia mai ana ia ia. E ninau ma ka Hale Wili Lauiki, ma Apua, a i olelo, ia
S. P. FORD (Kauka Poka.)

Hope o ka Hui Wili Laiki o Honolulu.
            Aia kona keena, ma ke Keena o ke Kanikela o Amerika Huipu ia, ma ka aoao hikina o Halemahoe. 61-3m

            Ua halawai mai me makou ka lohe kaumaha, no ka make weliweli ana o Kewiki, (J.N. Travis) a me kona poe hoa hana, ma ka hoopahupahu poula ana, ma kekahi puupahoehoe ma Kahaluu, oiai hoi, he mau la hana alanui no ia ma ia Apana: a o Kewiki no hoi ka Luna Alanui, a ua nui no hoi kona mahaloia, no ka nui o kana mau hana maikai, oiai oia e malama ana i kana oihana. A ua make pu me ia o Kaluai, kekahi keiki i aloha nuiia.

AWA O HONOLULU.
No ka Moku ku mai.

Ian. 15—Annie Laurie, mai Nawiliwili mai, me 63 pahu ko, 25 ili bipi, 1 lio, 4 paila wahie, a me 16 ohua.
15—Kamoi, mai Kahului mai, me 67 harela malakeke, 23 eke laiki, 19 bipi, a me 6 bipi.
15—Moiwahine, mai Hanalei mai, me 98 pahu a me 52 eke ko, 4 puaa, a me 4 ohua.
19—Annie Laurie, mai Koloa mai, me 180 pahu ko, 54 ba rela uala, ame 6 ohua.
19—Kekauluhoi, mai Kau a me Kona mai, me 83 eke Kope, 1 kukaa a me 6 eke pepeiao laau, 500 ili kao, 21 ili bipi, 1 pahu noho, 1 pahu waiubata, 3,000 alani, 5 paila wahie, a me 28 ohua.
20—Moku Kiapa Am. Ianake, he 10 la mai Kapalakiko mai.
21—Ema Ruka, mai Ulupalakua a me Lahaina mai, me 250 pahu uila maoli, 33,000 paona kulina, 16 pahu a me 8 eke ko, 2 barela malakeke, 1 kaa, 50 ili kao, 160 pu-a ko, 4 pahu poi, 4 puaa, ame 87 ohua.

Olelo Hoolaha.

                UA NOI MAI O KEONI W, OIA KA MAHOE wahine, mamua, i ka Mea Hanohano John Ii, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e ae aku ia ia e mare hou, e like me ke Kanawai o ka la 22 o Iune, 1856, o ka la 28 o Ianuari, oia ka la hana i keia hoopili, ma ka hora 10 o kakahiaka.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 Honolulu, Ian. 13, 1863. 60-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O George Brooks (k.) kue i kana wahine o Wainee Brooks, no Honolulu, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Wainee, i kana kane. E hanaia keia hoopii ia ua o ka Mea Hanohano o G.M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 23 o Ianuari, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD, Kakauolelo o ka Aha Kiekie
Honolulu, Ian. 12, 1863. 60-2t

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano John Ii, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Wahineaea w, a me ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Kanehue (k.) me Koolauloa, imake aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 21 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Ian.8, 1863. 60-2t

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano John Ii, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Mele Thompson, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha waiwai no William Thompson k, ma Honolulu, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 21 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka,oia ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Ian.12, 1863. 60-2t

Olelo Hoolaha.

                UA WEHE AE NEI AU HE Hale Kuai hou, ma ke Alanui Papu, mawaena o Alanui Alii me Hokele, a ua hoopiha ia i na Lole Maikai o na ano nu hou a pau, ano no i hiki mai nei, i kuaiia e au Ma Enelani a me Sekotia, i ka makahiki i hala iho nei. O ka'u keiki ka mea nana e hooponopono ma i a Hale Kuai. E hele a pau e nana i ka Lole Nu Hou! HE LOLE NU HOU WALE NO! E HOOMAOPOPO NO KA Helu 10.
JOHA THOS. WATERHOUSE.(Halewai.)


Olelo Hoolaha.

                AOLE O KANAMAI O KA LOLE NU HOU i hiki mai nei, a ua makaukau hoi no ke KUAI NUI, A ME KE KUAI LIILII. Lole kupono no na kane, na wahine, na keikikane a me na kaikamahine. A he mau Noho Lio Maikai, A ME NA Kaulawaha Nu Hou NO HOI KEKAHI, MA KO'U Hale Kuai Nei, a me na KEPA pu no hoi nana e hoohoihoi i ka Miula e hole, e like me ka holo o ka Lio. NA PAHI A ME NA O, A ME Na Pa o kela ano keia ano.
69-3m JOHN THOS. WATERHOUSE. (Halewai.)


A. S. Cleghorn, AKE.
MEA KUAI LOLE
A ME NA WAIWAI E AE.

                Ma ke Kuai Kukaa a me Kuai Liilii. AIA MA KA Hale Pohaku. Ma ka Uwapo. Ma ke kihi o ke Alanui Kaahumanu me Moiwahine. Ma Alanui Nuuanu. MAWAENA O Alanui Alii me Alanui Hokele. MA KA AOAO HIKINA O HALEOLA.
Honolulu, Ianuari 16, 1863. 60-6m


KA MOKUAHI
'KILAUEA,'

                E HOLO ANA O "KILAUEA" MAI Honolulu aku ma ka Poakahi, Ianuari 5, 1863 Ma ka hapalua o ka hora Eha o ke ahiahi. LAHAINA, KALEPOLEPO. ULUPALAKUA, KEALAKEKUA. HONOIPU, KAWAIHAE, KAILUA. A ME HILO. KA MOKUAHI "ANNIE LAURIE," E HOLO ANA KA MOKU Annie Laulle. Ma ka Poakahi Jan. 5. Ma ka hapalua o ka hora Eha o ke ahiahi. NO NAWILIWILI.
JANION, GREEN & CO. Honolulu, Nov. 13, 1862. 51-tf


Olelo Hoolaha.

                I KA MAHINA O FEBERUARI, I KA LA 3, i ka hora 10 o ke kakahiaka, e halawai ana Ka Ahahui o na Ekalesia Maoli o Oahu, ma ka Hale Pule o Kawaiahao, i Honolulu, Oahu.
B.W. PAREKA

Kaneohe, Ianuari 12, 1863. 60 3t

Wili Ko Kuai.

                HE WILI KO HOU, ME NA LAKO a pau i hanaia noloko mai o ka laau paakiki, o ka mea makemake WILI KO, e hele ma ka Hale Kuai o S.SAVIDGE 60-4t Alanui Papu.

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA MEA A PAU LOA. ke hana mai ma keia Palapala Hoolaha, o maua o ka mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua, ua lilo ia maua ka Hale Wili Ko, Ma Amauula, Hilo, Hawaii, a me na mea a pau e pili ana i ka Hale Wili Ko. Eia kekahi o na kanaka AIE mau ua, e hele mai e hooponopono me maua, me na mea nona na inoa malalo nei.
AHUNAKO, APAKANA

Honolulu, Ianuari 13, 1863. 60-3m

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI WAU E Kekoolani, e hoonoho i Luna Hooponopono Waiwai no MAKUAOLE, o Kohala, Hawaii, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 27 o Ianuari, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me hora i olelo ia, no ka hoolohe i ka oiaio o kela noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u hale, ma Halawa, Kohala, Hawaii.
J.WIGHT, Lunakanawai Kaapuni.

Kohala, Hawaii, Ianuari 8, 1863. 60-2t

OLELO HOOLAHA.

                O MAUA O NA MEA NONA NA INOA. malalo, ke hookapu aku nei maua i ko maua mau aina kuai. Elua apana aina ,a Kapohakuhaku, hookahi apana aina ma Kamaui a me Kaulookohau, a me ke kuleana pu, hookahi apana aina ma Manienie, a he ahupuaa okoa o Kamoauau, Aia ma Hamakua, Hawaii, aole e hele wale kekahi Lio, Bipi, Hoki, Kekake, a holoholona e ae maluna o ua mau aina la o maua. Ina i loaa kekahi o na holoholona i hana maluna ia maua. E uku ka mea nona ka holoholona i hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi. Aole no hoi e kii wale kekahi i ka Pepeiao Laau maluna o ua mau aina la o maua, o ka mea kii wale i ka Pepeiao Laau, a loaa ia maua e uku ia oia i hookahi dala ($1.00) no ka hewa hookahi aole no hoi e kii wale i na mea ulu e ae maluna o ko maua mau aina me ko maua ae ole. O na kanaka o kela ano keia ano, ke papa aku nei maua, aole e hele wale maluna o ko maua mau aina e hoa a e hoohei ai i na holoholona, ina e loaa ia maua kekahi e kue ana i keia papa aina, e uku ia oia i hookahi ($1.00) no ka hewa hookahi. O ka hoolohe no ka pono e na makamaka, oiai ua waiho aku la maua ma ke akea, a i hookuli oukou, no oukou ia, o ka Lunakanawai aku no ka palena i kue o ka maua hana.
B.KUEHU, N. MAKAAA,

Manienie, Ham., Hawaii, Dek. 29, 1862. 60-1m

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa, na Haole, na Pake, a ma ka poe waiwai e ae, o keia ano keia ano. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hai aku nei au imua o ka lehulehu, e noho ana mai Hawaii a Niihau, no kuu wahine i mareia. O Kahipa, kona inoa, no Kainehe, Hamakua, Hawaii, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia i ko maua wahi moe, ua hele aku oia aia ma kahi e kahi i noho ai i keia manawa. Nolaila, ke kauoha aku nei au i kuu wahine e hoi mai, a noho pu maua, he kane, he wahine, aka hoi, ina aole e hoi mai kuu wahine mare, alaila, ke papa ia aku nei oukou, mai hoaie mai i kuu wahine, no ka mea; aole au e hookaa iki ana ia aie. Aka, ina oukou e hoaie, maluna ona ko oukou poho. No ka mea, ua kii aku no wau, aole kela i maliu mai, i mea aku hoi ko'u hana, mai kaua, e peku kapakahi mai ana kela, e aeku aku ia oe. Ma-u ia, ke hoi nei au ua poeleele, ma ke aloha no.
IELEMIA S. PAALUHI.
Puumoi, Hilo, Hawaii, Dek. 23, 1862. 60-2t*

Olelo Hoolaha.

                KE HAI AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo iho nei, owau ka Luna Pa Aupuni, No Kohala Akau, Hawaii, mamuli o ka hoonoho ana mai o ke Kuhina Kalaiaina me ke Kuaaina o Hawaii nei ia'u. Nolaila, ke hai aku nei au i na mea a pau no keia mau la, ma Iole ka Pa Aupuni, aia a paa kuu Pa ma Kapaau, malaila no ka Pa paa ma ia hope iho.
J.W. NAIHE.

Kohala Akau, Hawaii, Dek. 24, 1862 59-3t

Olelo Hoolaha.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU O kela ano keia ano, na Haole, na Pake, a me kekahi poe kanaka ano e ae, ke hookapu aku nei makou i ko makou mau aina kuai e waiho nei, ma Kekualele 1, Kekualele 2, Kaao.  Ma Hamakua, Hawaii, aole e hiki i na holoholona ke hele maluna o ua mau aina nei o makou i haiia aela maluna, Lio, Bipi, Hoki, Miula, Kao, Hipa, Puaa, a me kekahi mau holoholona e ae, aole e hele maluna o ua mau aina. Ina e komo kekahi holoholona a ai i ka manu, o kela ano manu keia ano mauu, e uku ka mea holoholona, $1, no ke poo hookahi. Ina e komo hewa kekahi holoholona a hoopoino i na mea kanu, e uku ka mea holoholona $1.00 no ke poo hookahi. Ina aole e uku mai ka mea holoholona, e hoopii no makou e like me ke Kanawai, a pela hoi na kanaka aole e kii wale kekahi i na mea ulu, ma ke ano hookano me ke noi ole uku no ia $0 12 1/2 keneta ka uku. Ina i loaa kekahi o makou a i ko makou luna paha o keia mau mea i haiia maluna, e hopu no e like me ke Kanawai, o na Pepeiao Laau e waiho ana ma ua mau aina nei o makou, ua kapu loa, mai keia la aku i hoolaha ia ai e lilo ai i Kanawai paa loa, a mau loa aku. A no ka oiaio ke kau nei makou i ko makou i ko makou mau inoa.
S.W. Pauelua, J.E. Kahookaamoku, J.W. Kimokeo I.W. Kaualoha, G.W. Kakae.

Ka luna o ka aina o Kukae a mau loa aku.
Hamakua, Hawaii, Dek. 25, 1809. 60-2t*