Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 7, 14 February 1863 — Page 4

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Kä“hau Lucas
This work is dedicated to:  Hawaiinuiakea School of Hawaiian Knowledge

Ka Nupepa Kuokoa.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

HE KAAO

NO KE KEIKI ALII OPIO

CAMALAZAMANA,

A ME KELII WAHINE OPIO

BADOURA.

@ mai @ ka Arabian Nights, hoo@ @ hookahi haner@ me kanahiku.  @ haneri me kanaha @.

 

HELU 4.

 

            MA KEIA WAHI E HAI AKU AU i na mea i hanaia e ke Kuini Badoura, ke kaikamahine a ka Moi o Saiona.  I ka wa i hoihoi aku ai ke kanaka lele ia ia a hoomoe i luna o kona pela, ia wa, ekolu wale no hora i koe o ka poe; a i ke kakahiaka ana ae, ala ae la ia mai kona hiamoe mai, a noho iluna, nana keia ma ka akau a me ka hema; aka, aole nae ia i ike aku i kana mea aloha i moe ai iloko o kona poli.

            No ia mea, pilikia kona manao, haalele mai ka ike, a uwe ae la ia me ka leo nui.  Nolaila, ala mai la kona poe kauwa wahine a pau loa, a hele mai la i ona la, o ka wahine luna o lakou, aia hoi, hookokoke aku la ia imua ona, a ninau aku, "E kuu haku, heaha keia ou?" "Luahine hoopaoa," wahi a Badoura.  Ninau hou aku la o Badoura, "Aia ihea kuu mea aloha, kela keiki kanaka maikai e moe ana iloko o kuu poli i ka po nei?  E hai mai hoi oe ia'u i kona wahi i hele aku nei."

            Ia manawa, ulu mai la na manao hoopaapaa iwaena o lakou, e like me ka hoopaapaa ana o Camalazamana me kona mau makua, pela no hoi ka hoopaapaa ana o Badoura me kana mau kauwa.  A ma ia hope iho, nana iho la o Badoura i ke komo ona, a ike iho la ia, aole nae oia ke kau ana iluna o kona lima, a o ko Camalazamana komo ke kau ana ma kona lima.  Nolaila, olelo aku la o Badoura, "E malama oe ia oe, e na wahine hoopunipuni.  He hiki anei ia oe ke hoopunipuni, a olelo mai ia'u, aohe he mea e ae i hele mai a moe pu me a'u i ka ponei, a e hoohikiwahahee aku imua o Alahe."  Mai houia ua wahine luna nei i ka pahi, e ole ka uwao ia ana e ka lehulehu.  Mahope iho, hiki mai ka makuakane, a olelo aku o Badoura, "Auhea la ke kanaka i moe pu ai me a'u i ka ponei?"  Ia manawa. halele iho la kona noonoo, a hoomaka iho la ia e nana ma o a maanei, a haehae ae la ia i ka lole ana e aahu ana ia manawa.

            I ka ike ana o ka makuakane e hana ana oia pela, kena aku la oia i kekahi o kona mau koa e hopu ia Badoura; a hopuia iho la, a hooleiia i ke kaulahao ma kona a-i, a nikiiia ma ka puka aniani o ka halealii.  Aka, ua kaumaha loa nae ka naau o kona makuakane, no kona aloha loa i ke kaikamahine.

            Nolaila, kauoha oia i na kilokilo a pau loa, a olelo aku ia lakou, "O ka mea e ola ai kuu kaikamahine, o ke kane no ia, a e haawi au ia ia i ka hapalua o ko'u mokupuni, a ina i ola ole ia ia, alaila, e oki au i kona poo a kau aku ia mea maluna o ka pa."  Pela kana hana mau ana, a hiki i ka pau ana o na poo he kanaha i ke okiia, a mahope iho, makau na mea a pau ke hele mai e lapaau.  Ekolu makahiki o ko Badoura noho ana pela.

            He kaikunane hookama no nae kona, o Mazawana kona inoa, he kanaka ia nana i hele i na aina a pau.  Ua aloha loa oia ia Badoura, i oi aku mamua o kona aloha i kona mau makua, a i kona hoi ana mai, hele aku la ia i kahi o kona makuahine, a ninau aku i ke ano o ke kaikuahine ona, oia hoi o Kuini Badoura.  I kona hiki ana'ku, olelo mai la ka makuahine, "Ua pupule ko kaikuahine, ekolu iho nei makahiki o kona noho ana pela, me ke kaulahao ma kona a-i, aole he Kauka e hiki ai ke lapaau ia ia."

            I ko Mazawana lohe ana i keia mau olelo, pane aku la ia.  "E hele au e ike ia ia, malie o loaa ia'u ke kumu o kona mai."  Ia la no, hele aku la ka makuahine a olelo aku i ke kiaipuka, "He kaikamahine ka'u i hanai pu ia me ke Kuini Badoura, a i kona lohe ana i ka poino i loaa ia Badoura, kaumaha loa mai nei kona manao.  A nolaila, ke noi aku nei au ia oe, e ae mai e hele mai kela e ike iki aku ia ia, alaila, hoi aku ma kahi ana i hele mai ai me ka ike ole ia.  Olelo mai ke kiaipuka, "Aia a po, hele mai, mahope iho o ka hoi ana'ku o ka Moi."

            Hoi aku la ua wahine nei me ka olioli a i ka hoomaka ana o kekahi po mai, hookomo iho la ua wahine nei i ke keiki ana i ka lole wahine, a hele aku la a hiki ma ka puka o ka halealii.  I ko laua komo ana'ku, ike aku la o Mazawana ia Badoura e noho ana iloko o ke ano i hai mua ia ae nei.  Wehe ae la o Mazawana i na buke ana i lawe aku ai, a ho-a ae la i ke kukui.  Nana mai la o Badoura a ike mai la, a olelo mai la, "E kuu kaikunane, i ka huakaihele oe.  aole nae i haiia mai ka lono nou."

            "He oiaio," pela aku keia, "a ua hoopakele mai ke Akua ia'u me ka maikai, a ke makemake hou nei au e hele hou i ka makaikai, hookahi wale no o'u mea nana i kaohi mai, o keia lohe ana mai o'u i ka nu hou nou, nolaila, ua eha loa kuu puuwai nou; a o ko'u mea ia i hele mai nei e ike i kou mai, malie o ola ia'u." Pane mai kela, "E kuu kaikunane, manao anei oe he pupule ko'u?"  A mahope iho, hoopuka ae la ia i keia mau huaolelo ma ke mele, penei:

            "Wahi hoi a lakou nei,

            Ua pupule au i ka'u mea e aloha nei,

            A pane aku no hoi au,

            O ka oluolu o keia ola ana,

            Aia wale no ia i ka pupule,

            Ae, ua pupule io no au,

            E lawe mai i ko'u mea e pupule nei,

            A ina e ola ko'u pupule ia ia,

            Mai hoahewa mai hoi ia'u."

            Ike iho la o Mazawana ua aloha kela. nolaila, olelo aku la ia, e hai mai oe ia'u i kou moolelo a me na mea a pau i loaa ia oe, malie o haawi mai ke Akua ia'u i mea nou e pakele ai.  Olelo aku ka Lede Badoura, "E kuu kaikunane, e lohe oe i keia moolelo, penei ke ano, ala ae au mai ka hiamoe ana i kekahi po, a noho iluna, ike iho la au he kanaka opiopio e moe ana ma kuu aoao, he keu o ke kanaka maikai loa, hiki ole i ke alelo ke hai pau loa aku.

            "Nolaila, manao iho la au, na kuu makuakane i aoao mai e hana pela, a e hoowalewale ia'u ma ona la; no ka mea, ua kauoha mai kela ia'u e mare, a ua koi aku hoi na Moi ia ia, e lilo au i wahine, a i ko'u lohe ana i keia mau olelo, ua hoole loa aku no hoi au; a no keia mea au i hoala ole aku ai ia ia.  Makau iho la au, ina wau e apo aku iaia, e hai aku paha auanei kela i kuu makuakane.  I ko'u ala ana ae i ke kakahiaka, ike iho la au i kona komo e kau ana ma ko'u lima, ma kahi i kau ai ko'u komo, a aole hoi ko'u komo.

            "E kuu kaikunane, o ko'u moolelo keia, ua lilo ko'u puuwai ia ia, mai ko'u wa i ike ai ia ia a hiki wale i keia manawa, a no ke kaumaha loa o ko'u manao nona, aohe loa iki ia'u o ka hiamoe, hookahi wale no a'u hana, o ka hoohanini mau i na waimaka, a me ka haku mele i ka po a me ke ao.  Pehea la e hiki ai ia oe ke kokua mai i ko'u pilikia?"  No keia mea, kulou iho la o Mazawana ilalo, no ke akaka ole ia ia.

            A mahope iho, ea ae la kona poo iluna, a pane aku la, "O keia mea i loaa ia oe, he oiaio, a o ka moolelo o keia keiki kahi mea pohihihi ia'u; aka, e hele ana au e makaikai iloko o na aina a pau, e imi ai i kou mea e ola ai.  Malie o haawi mai ke Akua na ko'u lima e hooko, nolaila, e noho oe me ka hoomanawanui." Hoi mai la keia a ka hale o ka makuahine, a moe iho la ia ilaila ia po, i ke kakahiaka ae, hoomakau keia no ka hele ana.

            O kona hele aku la no ia mai kekahi kulanakauhale aku a i kekahi kulanakauhale, mai kekahi mokupuni a i kekahi mokupuni, a hale kekahi mahina okoa, ma ia hope iho, hiki keia i kekahi kulanakauhale i kapaia o El-Tarf, a ninau aku la keia i kanaka i ka nu hou o ia wahi.  I na manawa a pau ana e komo aku ai i ke kulanakauhale, lohe aku la keia i ka oleloia o ke Kuini Badoura, ke kaikamahine a ka Moi Saiona, ua pupule, aole no hoi i pau ko ia nei ninau ana i ka nu hou, a hiki wale keia i ke kulanakauhale o El-Tarf, ilaila kona wahi i lohe ai ia Camalazamana, ke keiki a ka Moi Sha-Zamana, ua mai, he aloha a me ka pupule.

            I ko ia nei lohe ana i kona moolelo, a ninau aku keia i kanaka o ia wahi, i kona aina a me kona kulanakauhale, a pane mai lakou, "O ka Pae Aina o Haledana, a mai o makou aku nei a hiki ilaila, hookahi mahina ke holo ma ka moku, a ina ma ka aina e hele ai, he eono mahina hiki aku ilaila."  Ko ia nei kau aku la no hoi ia ma ka moku e holo ana ilaila.

            Ua maikai ka pa ana o ka makani, a hookahi mahina, ike lakou nei i ke kulanakauhale; aka, ia lakou i holo ai a kokoke i kapakahakai, hoea mai ana ka makani ino, nana i uhaki na ia, a haule iho la na pea ma ka aoao o ka moku, hulihia ka moku me na mea a pau o loko, huli ae la na mea a pau i kona ola iho, o Mazawana no hoi, laweia'ku la ia e ka ikaika o ke au, a pae aku la malalo ponoi o ka hale o ka Moi, kahi a Camalazamana e noho ana.

            (Aole i pau.)

 

HE MOOLELO NO EBON.

I kakauia e H. Aea, ka Misionari Hawaii

e noho ana malaila i keia manawa.

HELU 2.

            AKA, HE MEA MAHALO NUIIA e a'u, no ka mea, aole o lakou hoomaunauna wale aku i ko lakou mau waiwai, ma ka haawi wale ana aku i na makamaka o lakou, aole pela ka lahui Hawaii, e haawi wale ana no i na makamaka.  Ke ano mau no ia o keia lahui mai ka wa kahiko loa mai, aole i keia wa wale no.

            He poe noi wale.  He poe ake kuai keia, a he pakela no hoi ma ke noi wale, na'lii a me na makaainana, a ina e loaa ole aku, o ke ano ohumu iho la no ia me ka i mai "he poe pi oukou."  A ma kekahi mau mea e ae nae a lakou e noi mai ai, ua haawi aku no hoi makou; a ma kekahi mau mea, aole makou i haawi aku; o na'lii nae ka pakela loa ma ia ano.  Eia kekahi, ina i haawiia'ku kekahi mea i kekahi o lakou ma ke ano noi wale no, alaila, o ka hele hou mai la no ia o kekahi mea e ae e noi wale no, a ina e aua iho, o ka olelo mai la no ia, "ua haawi hoi oe ia-i nehinei a pela'ku, a aua iho nei hoi oe ia'u," pela ka lakou olelo hoomalimali mai; ina i ninau ia'ku, "Heaha ke kumukuai?"  O ka hoka iho la ia, me ka hoopunipuni mai, aia a lawe mai au i ulu, a i ia, a pela'ku, aka, aole nae he oiaio; no ka hilahila wale no ia manao e lawe mai i ka ulu a pela'ku, no ka haawi oleia'ku.

            He wahi ano hua maoli nae keia iwaena o keia lahui, ina e ano haawi wale aku i kekahi mau mea a lakou e noi wale mai ai, o ka hele mau mai la no ia e noi pinepine ai, me ke ano hilahila ole.

            He poe molowa.  Nui na keiki i noho mai me maua, me ka hana ana i ka maua wahi hana, aka, ma ka hoomaka ana mai o ka noho ana, he ano mikimiki no i ka nana'ku, a hala kekahi mau malama, o ka leha mai la no ia me ka noho wale ana, a i ka nana'ku he makemake i ka noho hana ole mai me makou, pela ka ike ana i ko lakou mau ano.  A no ia ano molowa, ua hookukeia'ku lakou, a pela no hoi ke ano o na kanaka ma keia mau aina.  He nui na loi kalo o lakou ma ko lakou mau aina, aka, aole nae he mahiia, he nahelehele wale no ka mea e ulu la iloko o na loi kupono i ke kanu ana, a o kekahi mau loi ua kanuia no, aole nae he hana pono ia, e ulu pu ana me ka nahelehele ke kalo, o ke kanu ana no i kinohi o ka waiho aku la no ia a hiki i ka wa e ai ai.  O ka maia, kekahi mea kupono loa ma keia aina; aka, aole nae he kanu pono ia, he ulu pono ka maia maanei ke kanu ponoia ma na kuauna loi, aka, aole nae kanuia ma ia mau wahi, he ulu wale mai no iloko o ka nahelehele, a ina e hua mai o ka pau ae la no ia i ka iole i ka aiia a me na manu.  He nui ka'u olelo ana ia lakou e kanu pono i na maia, aole nae he hooloheia mai.  O ke pu kekahi mea ulu pono maanei, ua kanu muaia ke pu e Dr. Pierson a me Mr.Doane, a ua kanu hou iho nei no hoi au, ua maikai no hoi ka ulu ana, ua hua mai no, a ua haawi aku au i ka anoano ia lakou e kanu, aole nae i kanuia.

            Auhea oukou?  Ke hoakaka nei au i ko lakou nei ano imua o oukou na hoa o ka aina paa, a pehea hoi ko kakou noonoo ana ma ia mau ano o keia lahui?  Aole anei e kau mai ana kekahi oia mau mea maluna iho o kakou ka lahui Hawaii?  Pela ko'u manao.

            No na'Lii.  He lehulehu no na'lii ma keia mau aina, aka, aole nae he mau alii kui lakou, he mau alii lakou i hanauia e ko lakou mau makua alii.  He mau alii mai no lakou, aia no ia lakou ka hoomalu o na makaainana e like me ko lakou manao ana he pono, a me lakou no hoi ka hoopai e like me ko lakou makemake.

            Aia i ka wa kahiko, ua nui ko lakou kue ana i kekahi i kekahi, a no ia ano kue o lakou ke kumu o ko lakou kaua ana, me ka luku aku a luku mai me ke aloha ole, a ua nui hoi na'lii i make ma ia mau kaua ana o lakou, a me na kanaka pu he lehulehu loa.  (Ano like me ke aupuni Hawaii mamua.)  A ma ia kaua ana o lakou ka lanakila ana o Kaibuke, a lilo ai oia i alii nui no keia mau aina.  He nui ka makau o na kanaka ia ia, no ka mea, he nui kona pepehi wale i na kanaka.  A pela no hoi kona manao ana e pepehi i kekahi mau kanaka eha iloko o ka makahiki i hala ae nei. a ua pepehi maoli io ia no, oia kela mau kanaka a'u i hai mua'ku ai ia oukou, a pela no ke ano o na'lii a pau ma keia mau pae aina: aka, o ka oi loa'ku no nae o lakou o Kaibuke, nolaila, lilo loa'i oia ke alii nui o keia mau aina.

            Ke ano o na'Lii.  He poe makemake nui lakou i ka waiwai, aole maopopo lea ko lakou makemake i ka pono o ke Akua.  Wahi a kekahi mau alii oia mau mokupuni, "he makemake nui loa makou i na Misionari, i mea e loaa ai ko makou waiwai."  Ua maopopo ia lakou ke kumu e loaa ai ko lakou waiwai, oia na Misionari, nolaila ke kumu o ko lakou makemake nui i na Misionari e holo mai ma ko lakou mau aina nei.  Aka, ua lohe nae au ia manao o na'lii, a ua ano nui aku au ia lakou me ka i ana, "aole kupono oia manao o oukou e na'lii, mai kuhi oukou i holo mai makou e haawi wale aku i ka waiwai na oukou-e like me ke dala, lole, pahi, koi, kela mea keia mea, aole, hookahi no waiwai nui a makou e haawi mua'ku ai ia oukou, oia ka Olelo a ke Akua Mana Loa.  Ina e malama oukou iioko o ko oukou mau naau, alaila, e hiki wale mai auanei na waiwai opala o keia ao, e like me ke alii o Hawaii, a me kekahi mau alii e ae ma keia moana nui.  A no ia ao ana aku a'u ia lakou, nolaila, ke lohe ole nei au ia mau olelo a lakou i keia wa.

 

A.S. Cleghorn, AKE.

MEA KUAI LOLE

A ME NA WAIWAI E AE.

Ma ke Kuai Kukaa a me Kuai Liilii.

AIA MA KA

Hale Pohaku.

Ma ka Uwapo.

Ma ke kihi o ke Alanui Kaahumanu me Moiwahine.

Ma Alanui Nuuanu,

MAWAENA O

Alanui Alii me Alanui Hokele.

MA KA AOAO HIKINA O

HALEOLA.

Honolulu, Ianuari 16, 1863.  60-6m

KA LAKO HALE

A ME NA

Pahu Kupapau!

            AUHEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale.  Eia no ke waiho ia ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.

NA PAPA KAUKAU! NA LAKO HALE! NA PAHU KUPAPAU! PAHU KOA,....$12.

            Ua loaa mai hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.

            A ua makaukau no hoi au e kuai aku i na mau mea hoolako hale. a ka poe e makemake ana e kuai me a'u no ke dala.  Nolaila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale o hai me ka uku aku i ke dala maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako hale no ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.

            HANALE ALENA.

            63-6m Alanui Papu

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU. O kela ano keia ano.  Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu @ku nei au i ko'u aina e waiho nei, Ma Kukaiau, Hamakua, Hawaii.

            Aole e hele na holoholona: Bipi, Lio, Hoki, Miula, Kekake, Hipa, Kao, Puaa, maluna o kuu aina i haiia maluna ae.  O ka mea komo hewa, e hoouku ia oia i hookahi dala ($1 00) no ke poo hookahi o ka Bipi, Lio, Hoki, Miula, a o ka Hipa, Kao, Puaa, e hoouku ia oia i hapalua ($0 50) no ke poo hookahi.  Ua kapu no hoi na kanaka kii wale i na mea ulu o luna o kuu aina.  A i na i loaa ia'u, e ukuia no ia i hookahi dala ($1 00) no ka hele hookahi ana; a i na i ole, e hoopii no wau e like me ke Kanawai o ka Aina.  PETERO KAUALOHA.

            Hope o L. Keekapu.

            Kukaiau, Hamakua, Hawaii, Ian. 12, 1863.  63-3t@

 

KAKELA ME KUKE.

MA KA HALE POHAKU HOU. MA POLELEWA kahi kokoke i ka Halepule Betela ma Honolulu, Oahu.  Na laua no e kuai i na lole o Kela ano keia ano.

            NA MEA AI, NA BAKEKE, NA IPU TINI, NA PA LEPO, NA KAMAA, NA PAHI me na O-O, NA PAPA me na NOHO, NA IPUHAO, NA NOHO LIO,

            NA MEA E KAKAU, NA PENA ME NA AILA, NA MEA MAHIAI.

            A me kela mea keia mea.

            Me na laau a Dr. D. Jayne.

            Honolulu, Dekemaba, 1861.

 

I KA POE KANU LAIKI.

UA MAKAUKAU KA Hui Wili Laiki o Honolulu, e ihi i ka aa, a me ka hoomaikai i ka Laiki, he Hookahi a me ka hapa keneta ka uku no ka paona hookahi; a ua makaukau pu no hoi e kuai aku me ka poe mea Laiki, me ka uku aku hookahi keneta me ka hapa no ka paona hookahi, a i na he Laiki maikai loa pii ae no ke kumukuai, a ia ia no ke eke o ka Laiki e laweia mai ana ia ia.  E ninau ma ka Hale Wili La@iki, ma Apua, a i oleia, ia S. P. FORD (Kauka Poka.)

            Hope o ka Hui Wili Laiki o Honolulu

            Aia kona keena ma ke Keena o k@ Kaaik@a o Amerika Huipuia, ma ka aoao hikina o Halemahoe.

 

OLELO HOOLAHA.

O MAUA O NA MEA NONA NA INOA malalo, ke hookapu aku nei maua i ko maua mau aina kuai.  Elua apana aina ma Kapohakuhaku, hookahi apana aina ma Kamani a me Kauleokohau. a me ke kuleana pu, hookahi apana aina ma Manienie, a he ahupuaa okoa o Ka@oa@au,

Aia ma Hamakua, Hawaii,

aole e hele wale kekahi Lio, Bipi, Hoki, Kekake, a holoholona e ae maluna o ua mau aina la o maua.  Ina i loaa kekahi o na holoholona i haiia maluna ia maua. E uku ka mea nona ka holoholona i hookahi dala ($1 00) no ke poo hookahi.  Aole no hoi e kii wale kekahi i ka Pepeiao Laau maluna o ua mau aina la o maua, o ka mea kii wale i ka Pepeiao Laau, a loaa ia maua e uku ia oia i hookahi dala ($1 00) no ka hewa hookahi, aole no hoi e kii wale i na mea ulu e ae maluna o ko maua mau aina me ko maua ae ole.  O na kanaka o kela ano keia ano, ke papa aku nei maua, aole e hele wale maluna o ko maua mau aina e @oa a e hoohei ai i na holoholona, ina e loaa ia maua kekahi e kue ana i keia papa ana, e uku ia oia i hookahi dala ($1 00) no ka hewa hookahi.  O ka hoolohe no ka pono e na makamaka, oiai ua waiho aku la maua ma ke akea, a i hookuli oukou, no oukou ia, o ka Lunakanawai aku no ka palena i koe o ka maua hana.  B. KUEHU, N. MAKAAA.

            Manienie, Ham., Hawaii, Dek. 29, 1862  60-1m@

 

J. H. COLE.

LUNA KUDALA.

Ma ka Hale Pohaku o Mi. A@iaui ma.

MA ke Alanui Alii Wahine.  @9-6m

H.W. SEVARANA.

Luna Kudala a mea Kalepa.

Hale Mahoe.

Alanui Aliiwahine.  5@-6m

 

OIHANA LOIO!

JOHN L. NAILIILI. AIA KONA KEENA Oihana @ Alanui Nuuanu @ o ka Hale Kuai o A.S. @ ma KA Hale Ai@ Kanaka Hawaii, i kapaia

O HALEOLA

ma Honolulu, Oahu.  Ua makaukau oia @ ma ke ano Loio i ko oukou mau @ ma ke Kanawai, no kela hewa keia hewa i hoopii ia ai oukou. a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa, a me ka pololei, @ mau Palapala Kuai o kela ano a me keia ano, me na Palapala Hoolimalima, me na Palapala Haawi Waiwai Paa a Waiwai Lewa, na Olelo Ae Like o kela ano a me keia ano, na Palapala Hoopaa o kela ano keia ano, na Palapala Moraki, Waiwai Paa a Waiwai Lewa.  o na Palapala Hoohui o kela ano a me keia ano, a me na Palapala Hoopii i na Ahahookolokolo, no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na Palapala Kauoha a pau a me na Palapala a pau o kela ano a me keia ano.  E ninau no ia ia no ka uku.

            Honolulu, Nov. 7, 1862.  5@-1y

 

MOKU HOLO MAU!

KE HAI AKU NEI AU I NA KANAKA A PAU.

e holo mau ana ka moku kiakahi, i kapaia

Express,

oia o "AINAHOU," i kela Poakahi keia Poakahi, no ka mokupuni o Molokai, a wahi e ae paha.  Nolaila, e pono i ko Molokai poe e makaala ma na Awa ka moku, MA: PALAAU, KAUNAKAKAI, KAMALO, PUKOO, a me ONOULI.

Me ko oukou mau ukana a ohua hoi, e hooiii ai maluna o keia moku holohikiwawe loa.  Ua kau aku ka holo a me ka maikai i keia wa no ka hana hou ia ana, aole hoi @.  Nolaila, e pono i kela mea keia mea ukana a ohua hoi ke hookokoke mai ma keia mau awa, a he oluolu no hoi ka uku ana.

            J.W. KAIKAINAHAOLE.

            Honolulu, Aug. 29, 1862.  40-6m

 

NUHOU! NUHOU!

I NA MAKAMAKA A PAU LOA, NA KEIKI papa hoi o ka aina hanau, e noho ana ma ka apana o Hilo Akau, a hiki aku i Hamakua, Waipio.  Na poe opio, ui maka palupalu i nohea i ka ua lai o ka aina.

            Ia oukou hoi e kuu n@i kini e noho mai nei e makemake ana e lawe i ka Nupepa Kuokoa.  He oluolu loa wau e kuai aku me oukou i ka @i Bipi, @i Kao, Pia, Pepeiao Laau, no ke kumu kuai makepono loa, i mea e lako ai oukou i ka Nupepa. a e ike mau ai hoi i na nuhou o na aina e mai, a me na mea kuai no hoi o keia Aupuni.

            Nolaila, e lawe mau mai i ko oukou mau mea kuai i hai ia maluna ae, ma ko'u hale kuai ma Laupahoehoe, Hilo.

            O ka poe makemake e hookaa i ke dala o ko kakou Nupepa Kuokoa i ka makahiki hou e hiki mai ana, oia hoi 1863, e hoomaka ka helu ana mai ka pule mua o Ianuari.  E hele mai oukou e kakau i na inoa maloko o ka pepa pai hakahaka, e waiho ana ma kuu lima, ma Laupahoehoe nei.

            56-tf  JOHN J. PORTER

 

OLELO HOOLAHA.

O KA MEA NONA KA INOA MALAlo nei, ke papa aku nei oia i na kanaka, haole, a me ka pake, o kela ano kanaka keia ano kanaka a pau, e nana mai ana.  Ke papa aku nei au i na mea a pau, mai hookuu wale oukou i ko oukou mau holoholona, ma ka Apana kula o

Ukumehame,

mai ka pali o Manowainui, e pili ana me Waikapu. ua kapu ia Apana kula.  Ina i loaa kekahi holoholona e hele ana ma ia Apana kula i oleloia maluna, e uku mai ka mea holoholona $1 00 (hookahi dala.) me ke kao, a me ka hipa, ewalu poo $1 00 (hookahi dala.)  Ina aole e loaa mai ka uku e like me na mea i oleloia maluna, alaila, e hookomo ana kuu kanaka ma ka Pa Aupuni, no ke kolohe i ka mauu o na Apana kula @a me ke kuleana ole.  P. NAHAOLELUA.

            Hope Luna Aina o ka Moi.

            Lahaina, Maui, Maraki 31, 1862.  19@f

 

OLELO HOOLAHA

I NA KANAKA HAWAII!

Makai iho o AIGUPITA!

Ma hope iho o ka Pa

O MAHUKA!

KA

Pa Kuai Papa

O

LUI, C.H. LEWERS,

MA LAILA E LOAA AI NA PAPA O KELA ano keia ano, me ke kumukuai makepono loa, nolaila, e naue mai oukou e ike i ka oiaio o keia leo paipai ia oukou e na makamaka Hawaii.

NA PAPA OLEGONA,

LAAU HALE A ME NA POU,

LAAU KAOLE A ME NA PINE PA,

LAAU AAHO HALE PILI MAOLI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA A ME KA AAHO,

PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.

Eia ka mea

KUPANAHA

Ma keia hale-maanei i wiliia'i ka

PALAOA a ma ka HANA PAHU

e like loa me ko

ULAKOHEO

mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke ahi mamua; nolaila, e naue mai e makaikai.

Na Pena Keokeo a me ka Omaomao,

Na Pena Ulaula a me ka Eleele,

Poho, Kolu, Hulu Pena,

KUI o na ano a pau,

LAKA o na ano a pau,

Ami, Kilou, Kui kakai moena,

Kui Nao,

Pani Hale,

Pani Aniani Pake,

Aniani kaawale,

Pani Olepelepe.

A PELA WALE AKU.

            Aole o'u hoolimalima i poe e koi aku i na kanaka e kuai mai ma ko'u wahi; aka, he hilinai no wau ma ke ano maikai o ka'u mau mea kuai, a me ke kumukuai o ka'u papa, me ka malama pono hoi i ka'u oihana iho, i hoomauia mai ai ka komaikai, i loaa mau ia'u mamua aku nei.

            Honolulu, Okatoba 30, 1862. (62-3m) LUI.

 

J.P. HUGHES.

MEA HANA

NOHO LIO

            AIA MA KA HALE KUAI O KA mea nona ka inoa maluna nei, he @ a he @ me na Noholio @ ano a pau, na Noho Paniolo nu h@u.

NA HAO WAHA a me NA KEPA o na ano a pau

NA KAULAWAHA a me na mea e pono ai @

NA @ KA@O o na ano a pau.

NA EKE ILI

NA HUIPA

NA HAO KEEHI

NA PALAKI LIO

NA KAHI LIO

            A me na mea e ae a pau @a e pili ana i na lio a me na @ a e kuai ana no ia mau mea.

No ke kumukuai makepono loa!

            Aia no ke waiho mau nei malaila na pela mauu

            O na pela pulu, na pela @ulu, a me pe@.  E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai.

            Ua hanaia no @a kaa @ea@ a me ka maikai @ a me @ makepono hoi.

            Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ka'u @ me ka maikai.

            E malama pono ia no na mea a pau i kauoha @ ana i ka'u oihana.  E loaa no wau ia oukou ma Monikahaae ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu.

            J.P. HUGHES

            Honolulu, Okatoba 4, 1862    @4@y

 

E MAKAALA!

OWAU

O KAMUELA,

KA HOA KUAI O NA

KANAKA HAWAII

NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka iho o ka

Hale Hookolokolo

ma Honolulu.  Ke hai aku nei au ia oukou, he mau la ku wale no keia o kuu moku papa,

"CONSTITUTION!"

a ke ku mai oia, e loaa ana ia'u na

LAKO KAPILI HALE

o kela ano, keia ano.

EIA NO KE WAIHO NEI.

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.

LAAU HALE, o kela ano, keia ano.

PILI HALE,

PINE,

AAHO,

KEPA,

PANI PUKA.

PUKA ANIANI,

OLEPELEPE,

KUI.

PENA,

AILA PENA,

WAI HOOMALOO PENA.

IA MEA AKU, IA MEA AKU,

            Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAINA au, he hiki ia oukou e ka Lahui

Mai Hawaii a Niihau,

ke kipa mai i o'u nei.  E hiki ana no na moku papa o'u i na manawa a pau, a hoolako mau ia'u.  He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena.  A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la.  Aka, he hiki ole ia'u ke hana pela, o ko'u ano no ka oukou e imi mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa iho la no ia o ko oukou makamaka.

            KAMUELA, (Kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu, Ian. 3, 1863.           58-3m

 

HALE HANA KAMAA.

UA MAKAUKAU KA MEA NONA

ka inoa malalo iho nei. e hana i ke

KAMAA MAIKAI LOA,

no ka poe a pau e makemake @ o na ano @ a pau, e @ nani me na mea oia ano i hanaia ma

Europa a me Amerika.

A hele ma ko'u hale, mauka iho o ka Hale Kuai o

George C. McLean,

ma ke Alanui Nuuanu.  WM BENNETT

            Honolulu, Nov. 7, 1862.         @m

 

MAKEMAKEIA!

PEPEIAO LAAU!

A ME KA

LALA MANO.

PENEI KA UKU ANA:-

No ka Pepeiao Laau,

"  "  Lala Mano, 1@ keneta.

"  " Loli Kohola, 12@ keneta.

"  " Loli Koko, (ke nui.) 4 keneta.

"  " Loli Kae, (ke nui.) 4 keneta.

            E hele mai ma ko maua hale kuai, ma ka aoao komohana o ka Hale Kuai o Daimana, ma Alanui Alii.

            UTAI @ A@E.

            Honolulu, Aug. 1, 1862.         @m

 

PAPA MAKEPONO!

AIA KA HALE KUAI O LUI (C.H. LEWERS.)

ALANUI PAPU, kahi e kuai oluolu ai.

NA PAPA OREGONA 1 a hiki 3 iniha,

LAAU KAOLA, oa a me na pou, a me na opaka e ae

LAAU PA a me na PINE PA,

LAAU AHO HALE PILI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA,

PILI ULAULA a me KEOKEO.

PENA KEOKEO, OMAOMAO,

ELEELE, ULAULA.

POHO, GALU, HULU PENA.

KUI o na ano a pau, LAKA.

AMI, KILOU, KUI KAKIAMOENA, KUINAO

PEPA HOONANI KEENA.

PANI HALE, PANI ANIANI.

ANIANI KAAWALE, PATE.

PANI OLEPELEPE.

            Eia ka mea kupanaha ma keia wahi, na ka mahu e hana i na pahu apo, he hikiwawe, kupanaha.  E hele nui mai e kuai a e ike wale i keia KAMELO