Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 12, 21 March 1863 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

@@a no na la kaulana o keia aupuni. ma Iulai 3@. M. H. 1881. Aole nae wau i hiki k@no aku ilaila. o ka'u makana wale no kai hiki aku ma kahi e ahaaina ai.

            A mamua ae o ka la 9 o Feberuari iho nei. na kuka pu hou maua me J. H. Moku, no ka manao e komo pu maua; aka, no ua pilikia ma@ la no. nolaila, aole no i hiki. Aole paha e, no ka lilo ole o ka noho alii ia'u.

            A @ ole iho la hoi ia’u ua noho ahi la, a e lilo auanei ia oe? Pomaikai no hoi ha ua kanaka, i ko noho i ka noho alii; he oiaio no ia, @ makemake no ka oe i ka noho alii. I ka aku, e lilo io ana no ia oe.

            A @wai no la i olelo aku ia oe, he la @@@ @koa ko'u, a he Moi okoa. a he Kumuka @ okoa? Kai no na kau olelo wale iho @ kapa ana ia'u. he kanaka no ka aina e.

            Ua ike no ka hoi oe la, he ano ili hookahi @ ko kaua, palepale ana oe e palepale a@. Keu aku no hoi oe a ka hoino. me kuu @ ole aku ia oe, a i ua ahaaina la. "Aha-@ A@." Pakela loa aku paha a in a e lilo io ana ia oe ka noho alii, aole paha oe e ike iho i na kanaka maoli? E aha la hoi.

            Aohe o ko oukou malama ana, aole no hoi o ko oukou malama ole ana, ke kumu a'u i h@olelo ai, aole loa no? O ka wa kupono iho la no ia i ko'u manao e haiolelo ia hapa o ka pauku. Ua manao anei oe, o ko wa i malama ai i ua ahaaina la. o ka wa ia i pai- ia@ na mokuna 14 la o Luka, e nele ai au i ka mea ole e olelo ai? A ua manao anei oe, ua pau loa na Baibala i ke puhiia i ke ahi, e loaa ole ai na olelo kupono e hiki ai ke olelo? H@ au oe.

            Aole Aholo olelo, "He pono ole ia oukou i ka malama ia la;” he ole loa no?  E ninau @ iho oe I ko wahine, I ka mea I hele @ o Wainee ia la. Mahea la hoi oe ia @ Aole makou i ike ia oe malaila.

            Nani io no ko aloha i ka Moi, aloha io? Ua manao anei oe, o ko ai ana a me ko inu aua, ko holoholo lio ana, he aloha io anei ia nou i ka Moi? Hu ae no anei kou aloha ia ia @ wa? Aole loa, o ko opu wale no kau i uhao, i mea e ko ai ka iini o ko naau. Oia anei ke ano o ko kahiko au i manao ai? He nani,he ihiihi, he eehia; a kekahi o na haole i olelo ai. "he kapa kupono ia no ka poe haole hana Keaka ma ka po?" He kupono hoi ha no ka poe haole hana keaka ma ka po, aole hoi i oleloia, he hoailona o ke aloha i ka Moi.

            Auhea oe, mai manao oe, aole o makou aloha i ka Moi, he aloha no, he menemene no? Aka, ia oe hoi ka ole.

            Auhea oe e A. H. Anuenue, minamina loa wau ia oe, i ko hele ana iloko o Wainee ia la ; ina ua loaa ia oe kekahi mau rula maikai, ke hana oe i ka ahaaina nau ma keia hope aku, malia o ka pulehu ulu wale no kau mea i ike. Aole e nele ana ia, ke hoike ae la hoi no ka ulu. Akamai io aku la no hoi oe ilaila.

            He pono io ia oukou ke hoolohe ole i ka'u olelo, a e hoolohe mai oukou i ka A. H. Anuenue, i akamai oukou i ka pulehu ulu; no ka mea hoi, e lilo ana paha ia ia ka noho Alii ma keia hope aku.

            Aka makehewa ia oe ke papa aku ia lakou, no ka mea, aole he oiaio o na mea au i olelo ai imua o ka lehulehu. He kaumaha nae ko'u ke kapa aku ia oe he wahahee, a he hilahila ole. Nou anei ko lakou manao? He poe naaupo anei lakou, e hiki ole ai ke koho i ka aoao o ka pono? He mau kanaka ai ulu anei lakou, e like me ko Nuuhiva poe?

            Ike ka hoi ka poe hoino nui wale a he kamalii no ka Ulu, i ke aha la? I ka niu paha, i ke kulolo paha? Aka, ua paa loa kou mau e A. H. Anuenue ma ka hoino, inaina. huha kumu kupono ole, hoohenehene, hoohilahila maoli no. Aka, o ia mau hana a pau au, he lapuwale wale iho no ia; aole ia he hana kupono i ke aloha. Eia wale no ka'u ia oe, e hoi mai kou aloha i kinohi.

            Auhea oukou e ka poe i heluhelu i na mamo o A. H. Anuenue. aole anei e loaa keia mau mea ia oukou; he hoohenehene, he hooio, he hookano, he hoohilahila a pela’ku? Ina he poe noonoo kakou, e loaa no.

            Aka, me ia no ia. Ke hoi nei wau, ke o mai la ke leo o "Molokai Bele," i ka pili o ke ao, e hoala ana i o'u pokii e kulu la i ka hiamoe, e ala, e liliu, e hoomakauka.

            A me oukou a pau ke aloha o Kristo. Me ka mahalo.

            L. Aholo

            Lahainaluna, Maui, Maraki 8, 1863.

 

Ke kumu Kanawai o ka Ahahui

ALOHA O KO LAHAINALUNA

 

            Auhea oukou e na hoa a ka makua hookahi o Lahainaluna, ke waiho aku nei wau ke Kumukanawai o ka Ahahui aloha o ko Lahainaluna, i hooholoia i kela makahiki iku nei; i mea e hiki ai ia oukou a pau ke hoomaopopo iho, ka poe i puka pono a puku pono ole paha; ina ua kakau oukou i ko oukou mau inoa ma ka Buke o ke kula nui:

            He kuleana ko oukou iloko o ua aha nei, @e hana ae oukou e like me ke Kumukanawai a ke manao hoi oukou e mau ko oukou aloha ia Lahainaluna, ko kakou makua (Alma Mater,) a e imi ai hoi kakou i na mea e hoomaikai ai kekahi i kekahi a me ko kakou ahai.

            1. Ke hookumu ia nei keia Ahahui i mea mau ai ke aloha o na haumana o Lahainaluna i ko lakou Alemanaka (Alma Mater,) e mai ai hoi i na mea e pomaikaiai kekahi ke kekahi a e kapa ia keia aha, "Ka Ahahui aloha o ko Lahainaluna."

            2. O na luna o keia Ahahui. Eia lakou hookahi Peresidena, hookahi Kakauolelo, hookahi Puuku dala, hookahi Komike hooko, ekolu lakou," e kohoia keia mau luna ka halawai ma ka hoike nui i kela makahiki keia makahiki, e kohoia lakou ma ka o ana ana.

            3. Hookahi halawai ana o keia ahahui i kela makahiki i keia makahiki. Aia ma ka hoike nui makahiki o ke kula keia halawai na.

            4. Na ka Peresidena o keia aha e hoomau i ka aha, a e hana ae hoi i na mea kupoo a pau e pili ana i ka Lunahoomalu o na na hui.

            5. I ka Puuku dala ka malama ana i na ala a pau o ka Ahahui, nana no e malama wahi buke hoike i na dala i lilo aku a me a dala i loaa mai. A e waiho mai oia i wahi papa hoike dala imua o ka aha. i kela makahiki i keia makahiki.

            6. Na ka Peresidena e malama na Buke Moolelo a pau, a me na pepa apu o ka aha.

            7. Na ke Komite hooko e nana a e hana i na hana a pau i haawiia ia lakou e keia aha, ia manawa'ku ia manawa'ku.

            8. Eha ano o ka noho ana o na hoa iloko o keia Ahahui. 1 O na haumana a pau i kakauia ko lakou mau inoa ma ka Buke o ke kulanui. ke haawi lakou i hapalua dala iloko o ka lima o ka I'uuku malama dala, ae kakauia ko lakou mau inoa malalo iho o ke Kumukanawai. 2 0 na kanaka hanohano naauao i kohoia e ka @ o na inoa a pau i kakauia malalo iho o ke Kumukanawai, a e kapaia lakou na hoa hanohano o keia ahahui.

            9. O na mea a pau i haiia muluna e hiki no ke hoololiia. mahope nae o ko hoolaha ana i makahiki hookahi mamua o ka hoopuka ia ana o ka manao hoololi, ke ae ka @ o na lala o ka ahahui ma ia halawai. Me ke aloha.

 

            L. Aholo

            Lahainaluna, Maui, Mar. 11, 1863

 

I ka Lehulehu

 

E ka Nupepa Kuokoa e: Aloha oe:

            E waiho aku oe i ka'u olelo pane ia A. M. Kahalewai, keiki hanau hapa o Lahainaluna, Loio hou o Honolulu imua o ka lehulehu ka aha ana i koho ai e hoomaopoopo i ka hopu lau, a hopu lau ole ana.

            "I ka lehulehu," ua olioli au i ka hai aku imua o oukou, ua hopu lau io no o A. M. K. E nana i ka oiaio o keia, ma ka Hoku Pakipika o ka la 11 o Dec. 1863, aia malaila, ua lawe oia i ke kumu o ka'u olelo, a me ka'u wehewehe ana no ia kumu manao, a me na kumu paipai io e lawe ai i ka Nupepa i poo no kana haiolelo, i ka nana ana i kana wehewehe ana, au maopopo au lawe oia i ke kumu o ka'u olelo, "he mea ole ka ili," a waiho i ke kino okoa, ke hooia mai la oia i kona lawe iki ana pela ma kana haiolelo hou ana no ia poo olelo mua no, ma ka Hoku Pakipika o ka la 5 o Malaki nei, penei aole i pili kau pane ana i kana poo olelo "Iliulaula," pela paha, e nana nae ma ka hapa hope lalani hope loa "he mea ole ka ili," e ka lehulehu ua maopopo ae la no ia oukou ua hopu lau io no o A. M. K., no ka mea, he iki wale no ka hi ana i manao ai e haiolelo, lawe keia i ke poo a me ka wehewehe ana i pooo lelo nana, o ke ano mau o ka poe hawawa hai i ka poo olelo a waiho, lawe lihi ae la a lalau hele i ke'lii, i ke kalaunu, i ke aupuni, i ke Kumukanawai, a i ka ahaolelo, i mea aha la? Eia paha, i mea pai i ke Alii i loaa ona wahi oihana aupuni, a i ke Kumukanawai i mahalo ia mai i ke akamai i ka Loio, a i ka ahaolelo i koho houia i Lunamakaainana, a i ka lahui iliulaula e kokua mai oukou mamuli ona, a i ke kuikahi i koho ia mai i Kuhina no ko na aina e, a pau o Wale.

            E ka lehulehu, ua kupilikii paha ua Loi o nei? No ka mea, ke i mai nei, elua laua; ea, elua ka laua e hapai ai i kela wahi ukana uuku. no ke aha? No ka io o na olelo. pau ole i ka mea hookahi A. M. K. a elua G. K. Kaiahuanui, a ekolu ka Hoku Pakipika, a pela aku: oia wale no ka pono, "e alu ka pule ia Hakalau," i kui ka mama i loaa o Kaohele.

            Ea! he aha la o G. K. Kaiahuanui? He opala ia mea maanei, he mea hilahila ka hakaka aku me ka ukulele. wahi a Davida ia Paulo. Ua kupilikii ae la no ka Loio hapa Lahainaluna, e haalulu wale iho no kela me ka weliweli nui, a e pee wale aku no ka hilahila i ka pane kikoi naaupo.

            E ka lehulehu, ke noi mai nei ua Loio nei, aole au e kakau hou aku i kumu manao e like me keia. "Iliulaula," no ke aha la? No ka makau i ka hiki ole ia ia ke pale ae, e like me ka'u olelo mua: a no ka manao paha o ike kanaka a haalele i ka Pakipika; no ka hilahila paha i ka ikeia o ka hanau hapa ana, o koho ole paha kanaka iaia no ka ike ia he Loio hopu lau, a hopu huelo.

            E ka lehulehu, ke i mai nei ou a o A. M. K. ua lalau ka laua no ka hahai ana mahope o'u, ea, ina e hahai laua mahope o'u, ina aole laua e hele a lalau, aka, ua huhewa laua no ka haalele ana i ke alanui a ke kamaaina i kuhikuhi ai, oia no keia, "he mea ole ka ili," aole ia o ke kumu e koi aku ai i kanaka e lawe i ka Nupepa, eia na kumu io.

            "O ke pai ia ma ka olelo hawaii," no ka mea, he nui na lahui Iliulaula ma ka moana Pakipika nei, aole nae i like ka lakou olelo me ko hawaii nei, a pehea, na ka iliulaula anei o lakou e heluelu ka lakou ma ka olelo Hawaii? A ina he nupepa haole ka kekahi poe iliulaula i kukulu ai. e hiki anei i ka iliulaula o ka lahui o lakou ke lawe a heluhelu? Aole hiki i ka ili, eia hoi, pehea na haole ilikeokeo i ike i ka olelo Hawaii? He mea ole paha lakou, no ke keokeo o ka ili? Ea, aole anei o lakou kekahi poe e kokua nei ia Nupepa, ea, eia no a heaha ka mea i pai pu ole ia'i lakou.

            "O ka nui o kona kino, a me ka mama o kona uku," oia no ko kakou makemake, aole makemake kekahi i ka Nupepa uuku a nui ka uku, o ka nui o ka pepa a mama ka uku oia ka mea koi aku i ka naau o kanaka e lawe i ka Nupepa.

            "O ka lawe pololei a ka hale o ka mea lawe," oia ka mea i lawe nuiia'i ka Pakipika i kela makahiki hoi, ua nui ka poe lawe i ke Kuokoa ma keia apana, no ka laweia a ka hale o ka mea lawe nupepa.

            "O ka maikai, a me ke kupono o na mea i paiia i ka hauoli, a me ka pomaikai o ke kino, a me ka uhane," oia no paha ko kakou makemake; aole paha o kakou makemake i na mea ino kupono ole i ka pono o ke kino, a me ka uhane. Aole e like me ka G. K. Kaiahua.

            O kela mau kumu manao paipai a'u i hoike ai ma ke akea. he mau kumu manao paipai no ia i ka lehulehu e lawe i ka nupepa ma ka manao maoli, aole ma ka mano hoopilimeaai mamuli o ka iliulaula; a ua ku no i ka wa ia mau kumu manao, aole pai i ke Kuokoa, a hoole i ka Pakipika, aole hoi e pai i ka Pakipika, a hoole la hoi i ke Kuokoa.

            E nana pono oe e A. M. Kahalewai, a me G. K. Kaiahuanui, a me ka lehulehu, a mai pane lalau hou. Me ka mahalo nui no i ka lehulehu.

            Na M. K.

 

He wahine i make a ola hou.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

            Ka mea holo kiki ma na eheu o ka makani me ka mama loa, e hai aku oe i keia mea hou i ike ia iloko o keia mau la, eia no ia.

            I ka la 18 o Feb. nei, i ke ahiahi poeleele o ua la la, ua make loa kekahi wahine, o Kaluahinenui kona inoa. Penei ke kumu o kona make ana, he mai mua no kona i na la mamua ae, a ua aneane mau ia mai oia e na pilikia iloko o ia mau la, ua lawe ia kona o la, a ua hoi aku oia i kahi ike ole ia.

            Iloko o kona wa i make ai, ua holona kona kino i ka wai, e like me ka hana mau o na kupapau, i maemae ai kona kino i ka wa e hoohauini iho ai ka lehulehu i ko lakou mau kulu waimaka nona ke kaomi pumehana o ke aloha.

            A pau ka hoomaemae ana, a me ka hookomo ana i na aahu kupapau, alaila, uwe kona kane a me na lehulehu i pili i ka mea i make, a nui ko lakou uwe ana me ke kaumaha, a hiki i ke aumoe o ka po, ua kualilii mai na leo uwe, a mailaila aku a hiki i ke owakawaka ana o ke ao, alaila, ua ola kupanaha hou mai oia, oiai ua hoi hou mai kona ola iloko o kona kino holookoa, a ua ola elike me kona wa e mai ana.

            A ua ninau ia'ku ke kumu o kona ola kupanaha ana, ua ekemu mai oia i ke kumu o keia ola ana penei no ia. I ka wa i make ai ona, ua puka aku kona uhane mai ke kino aku a ku mai mawaho o ke kala o ka hale, hoolohe i na leo uwe oloko o ka hale, aka, aole nae he akaka oia mea he uwe, ua like pu me he hamumumu la na ka nalo paka, a ua ano makau loa mai la kona uhane i na leo hamumumu nei, a o kona huli ae la no ia a hele, ua hoomaka aku kona hele ana ma ke komohana hema, ma ke alanui e hiki aku ai i ka lae o Kaena, a i kona hele ana, he maikai wale no, aohe pali, aohe laau, aohe mea e alai mai ai i kona wa hele, a pau mai ka palena o na hale, oia o Keawaula, hiki aku oia ma kahi i kapaia o Hanaloa, eia no ia wahi ma keia huli o ka lae o Kaena i Waianae nei, alaila, halawai oia me kekahi uhane i pili koko ia ia; oia no kana kaikamahine ponoi i make mua i ka wa hehela, a kipaku mai la oia ia ia nei e hoi, aka, hooikaika loa no keia e hele aku, nui ko laua hakaka ana, aole mea i lanakila, a hoea hou mai ana no ua uhane i pili koko no ia ia nei, he makuakane ia: a kipaku hou ia ia nei, alua lauala, hookahi keia, alaila, ua ike maoli iho ia, aole e hiki ke hele aku, alaila, huli ae la ia a hoi hou i hope, aka, alawa ae la oia i hope, he kini lehu na uhane e noho mai ana, hiki ole ke helu aku, a o kona hoi mai la noia mamua, o ke kaikamahine a me ke kane mahope, a hiki mawaho o ka hale, hoolono hou i na leo uwe, aole nae he uwe ia wa, alaila, ia manwa, komo mai la oia i loko o kona kino kupapau e waiho oolea ana e like me ke ano make io.

            A eia hoi ka mea kupanaha i ka ike aku a ka lehulehu o loko o ka hale e noho nei, o ka hemo wale ana mai o ke pani o ka puka i paa i ka wili paaia. e like me ke ano papa ki poheoheo e wili ai ka lima, ua lilo ia paa i mea ole, a ua hemo mai ke pani, aka, iloko oia wa, ua uhi paapuia iho la ka lehulehu e ka eehia nui, a ua wikiwiki e pani hou i ka puka e like me mamua, aka, ia wa, ua hoohakuiia mai o loko o ka opu o ke kupapau, a lohe kekahi mea i ke kani ana o ka opu, alaila, hooho ae la oia me ka ninau ana

i ka lehulehu no keia kani, aka, olelo kekahi, "o ka mai pehu no ona, ua hee aku la ilalo." a i ke kani hou ana i ka houpo, o ka lua ia, ia wa koke no, ua hooho kekahi poe me ka olelo, "Ola ianei! ola ianei!!" a i ka nana ana iho, e holu ana kona hanu i ka umauma, a lomi koke lakou ia wa, a hala paha hookahi hora oia hanu ana, alaila, ua ola hou mai oia e like me na mea i hoakaka ia maluna, a eia no oia ke ola nei e like me kona wa mai mamua. Owau no me ka mahalo.

F. W. KAAWALOA

Kamaile, Waianae, Oahu, Feb. 29, 1863

 

Olelo Hoolaha

OIHANA ALAN@I

Honolulu, Maraki 16, 1863

O NA MEA A PAU I KU I KA HANA

Auhau Alanui, ma na apana o Ewa a me Waianae, ke hana aku nei ia lakou. ua manao no au e hoomaka i ka hana

Ma Waipahu

ma ka Paakahi Maraki 23, a ua makemake no au he iwakalua kanaka; a pela no e hana ai ma na Poakahi a pau, a pau ka hana ma ia wahi. E hoomakai i ka hana ma ka hora 7, a na ka luna no e kuhikuhi aku i ka huna.

            GEO H. LUCE

69 It

Luna Alanui.

 

Olelo Hoolaha

E KUAI KUDALAIA'NA NA LIO

o, ame ka Piula ma ka Pa Aupuni

O Waiawa, Oahu

Ma ka la 26 o Maraki, i ka hora 10 o kakahiaka. E hele nui mai oukou me ka makaukau i ke dala.

KE ANO ME KA HAO MALALO NEI:

1 Lio kane puakea hulu ahina, hao, SN akau NS hema

1     "    eleele kuapuka, hao, PK akau Z. hema

1     "    ulaula, hao manamana ano e.

1     "    ulaula, hao, YN akau

1 Lio wahine ulaula. aole maopopo ka hao.

1    "    ulaula kuai uka, hao, OH akau

1 Piula wahine eleele wiwi me ke keiki, he hapaia ka hao.

D. K. KAAI (Luna Pa Aupuni)

Waiawa, Ewa, Mar. 19, 1863

 

PUBLIC NOTICE

THE ESTRAY ANIMALS CONFINED

in the Government Pound

At Waiawa, Ewa, Oahu

Will be sold at public auction, on the 26 of March at 10 o'clock A.M. All person interested are hereby notify to attend, the following are the descriptions and brands.

1 Dark gray horse, brand, right SN., left NS.

1 Black horse, brand, right PK., left Z.

1 Bay horse, not describable

1 Bay horse, brand, right YN.

1 Bay mare, no brand.

1 Bay mare, brand, right C.H.

1 Mare mule and cold, no brand.

D. K. KA AI (Luna Pa Aupuni.)

Waiawa, Ewa, Mar. 19, 1863

 

$10 Makana!

E UKUIA HE UMI DALA I KA MEA

nana e hope ke kanaka kolohe, nana i Aihue he e na

Kumu Rose,

mai ko'u wahi Kanu Kupapau aku, ma kahi Kanu Kupapaa Haole, ma Maomae, Nuuanu, iloko o keia mau la iho nei he umi.

B. Y. SNOW

Honolulu, Mar. 20, 1863

 

HANAU

Jan. 5 ma Puako, Kohala, Hema, Haw., @ o Ka@

w na @ me Kalewa.

Feb. 20 ma ia wahi no hanau o I@ w, na J. Haupu me Ka@

Feb. 23 ma ia wahi no hanau o @ Kaai@ w, na M@ia@e me K@wela

Feb. 6 ma Ke@ena, Puna, Haw., hanau o L. Hana, e. na Kalama me Kaka@

Jan. 6, ma Opihikao, Puna, Haw., hanau o Ka@wi, k, na H@p me Ka@a

Feb. 27 ma Kaupo, Maui, hanau o Kane, K. na Kaimihele, he Keiki Kam@hai.

Jan. 23 ma Paeahu, Honaula, hanau he mau mahoe, he mau keiki Kam@hai.

Jan. ma Muolea, Hana, Maui, hanau o Kaupena, K. na Kamakamakahiki me Kahalewai.

Jan. 22, ma Kawaipapa, Hana, Maui, hanau o Kalehuamakanoe @ na Mahoe me Puna.

Ian. 28, ma Waikele, Ewa, hanau o Kaohiekalani, na Keaau me Kepane.

Feb. 24, ma ia wahi no, hanau o Kumaewa, K. na Koko me Pe@a.

Mar. 1, ma ia wahi no, hanau he mau mahoe, na Kaneihalau me Kam@h@.

Mar. 1 ma ia wahi no, hanau o Halekahiki, K, na Kapae w @ [ aole? ] makuakane.

Mar. ma ia wahi no, hanau o Kimo, K, na Kimo me Kanikahi.

Mar. 12, ma Le@, Honolulu, hanau o Kapu, K, na Keonekapu me Lawaina.

Ian 3, ma Waikapu, Maui, hanau o Kekoalaulii, K, na K@ me Kuail@a.

 

MARE

Mar. 13, ma Waianae, mare o Ino me Nahoa, na Rev. S. Kaho@halahaia laua i mare.

 

MAKE

Jan. 10, ma Waiawa, Ewa, make o Kaioni@, K.

Feb. 8, ma Halawa, Ewa, make o Kahoomaeo, W.

Feb. 12, ma Aiea. Ewa, make O Paakiki, K.

Feb. 18, ma Waikele, Ewa, make o Ku, K.

Feb. 25 ma Honouliuli, Ewa, make o Kaniliilii K.

Feb. 24, ma ia wahi no, make o Kanauiowaioli, K.

Mar. 3, ma ia wahi no, make o Kau@hilo, K.

Mar. 4, ma Kalauao, Ewa, make o Laaukala, K.

Mar. 8, ma Waiau, Ewa, make o Kaulaiakea, W.

Mar. 8, Waiawa, Ewa, make o Pau, K.

Mar. 11, ma Kalauao, Ewa, make o Kahoohalahala, K.

Mar. 8, ma Puuloa, Ewa, make o Kawahal@, W.

Mar. 8, ma Paeahu, Honaula, Maui, make o Kanaloa, W.

Mar. 14 ma Manoa, make o Kahawai, w.

Mar. 18, ma Makila. Lahaina. Maui, make o Mileka, W.

Mar. 19, ma Kamake'a, Honolulu, mae o F. Hale.

Feb. 10, ma Puako, Kohala, make o Kahuakailau, W.

Mar. 7, ma ia wahi no, make o Kahanu, w.

Mar. 8, ma Kawaihae, Kohala Hema, make o Kalei, w.

Jan. 1, ma Kukuialeimaka, Waikapu, Maui, make o Kamaile.

Jan. @8, ma Waikapu, Maui, make o Uli, K.

Jan. 3. ma ia wahi no make o Puaaiki, K.

Mar. 5, ma Ohia, Waikapu, Maui, make o Kahunaaina, K.

Mar. 7, ma Pikoku, Waikapu, make o Kaoili, W.

 

Olelo Hoolaha

KA POE JUREKANAKA MAOLI NO KA

Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu e hoomaka ana i ka Poakahi, oia ka la 6 o Aperila, M. H. 1863.

Kaiama,

G. N. Napahi,

P. H. Kalipo,

Kawek Iohe,

K@halione,

Kailikea,

W. Pineh@sa,

Kanamu,

S. W. Kalama,

Kaaihelemoku,

Keaoeleele,

Maluaikuo,

J. K. K@moikaehuehu,

Kalanikahua,

Keonekapu,

J. L. Kapani,

P. Naone,

Keliikanakaole,

D. Lima,

W. Ka,

J. K. Kaunamano,

J. Kahai,

J. Moanauli,

Napunako,

JNO E. Barnard

Kakauolelo o ka Aha Kiekie

Honolulu, Maraki 12, 1863.

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU. NA mea waiwai maloko o ka waiwai o Kaunahi, no Honolulu, Oahu. i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pi@i kino, a pili paha ma kekahi ano e ae na lakou e hele mai a hoike mai ia lakou iho, imua o ka mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Keikie, ma ka Hale Hookolokol I kulanakauhale o Honolulu i ka Poaono, oia ka la 28 o Maraki e hiki mai aka, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka mea waiwai o Kaalauahi a me Komokahaia, na Luna Hooponopono waiwai o ka mea i make, a e hoike mai I kaiwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua mea waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono wawai la.

G. W. Brown

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie

Honolulu, Maraki 16, 1863

 

OLELO HOOLAHA

NO KA MEA, UA NOHA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e hookohu ia ia i lua hooponopono waiwai o Kulola (k.) no Kualoa, Koolaupoko, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 7 o Aperila, M. H. 1863, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka hora a me ka la i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G. W. Brown

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie

Honolulu, Mar.16, 1863

 

OLELO HOOLAHA

UA HOOPII MAI O PUUONE (w.) KUE I kana kane o Kahoolu, no Waialua, Oahu, mamua, e kooki i kolaua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kahoolu i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o Ka Aha Kiekie, ma ka la 28 o Maraki, i ka hora 10 o kakahiaka, ma ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G. W. Brown

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie

Honolulu, Feb. 18, 1863

 

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU KE nana mai, owau ka mea nona ka inoa malalo iho. Ke papa aku nei au i na mea Lio, Bip., Hoki, Kekake, a@e e hoo@@@wale maluna o ka aina.

 

O Puaa.

me ka nakii ole i ke kaula a paa. O ka mea hookuu wale i kekahi o kona mau holoholona i olelo ia maluna iho a loaa ia'u mahope iho o ka laha ana o keia ma ka nupepa Kuokoa, a e uku ka mea nona ia holoholona i hookahi dala no ke p@o hookahi. Owau no.

J. W. Keopaa (Luna o Puaa)

Paaa, Kona A. Hawaii. Mar. 14, 1863.

 

Ahahui Lahainaluna.

NO KA MEA. E HOIKE ANA KE KULANUI o Lahainaluna nei, ma ka Poalua hope o Aperila. M. H. 186e, oia ka la 28. Nolaila, e akoakoa mai oukou e na Lahainaluna a pau loa, mai Hawaii a Niihau, e makemake ana i ka

Halawai Lahainaluna,

ma ka Mokupuni o Maui; a e halawai auanei ua Aha la iloko oia mau la, ke naue pu mai kakou. Ma ke kauoha.

L. Aholo

Lahainaluna. Mar. 11, 1863.

 

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, KE nana mai lakou, owau o ka mea nona ka io@a malalo nei. Ke papa aku nei au i na kanaka o keia ano keia ano, mai hoaie mai kakou i kuu wahine mare.

Ia Kauwa.

No ka mea, oiai maua e noho pono ana, ua hana mai keia la'u i na @@@olelo pono ole, e pili ana i ko mana noho oluolu ana; a ua halele mai ia'u a me ko maua wahi moe. Nolaila, ke papa nei mai na mea Hale Kuai, mai hoaie oukou ia ia, o pono oukou, no ka mea, aole loa wau e hookaa ana i kona ale.

W. KUALII

Waipio, Mar. 9, 1863.

 

Olelo Hoolaha

E IKE AUANEI NA MEA HOLOHOLONA a pau, Lio, Hoki, Bipi, Miula, ma keia olelo hoolaha, ua kapa kuu aina.

O Pooakea a me Oheohenui,

a@ee hele kekahi o keia mau holoholona i haiia maluna. Ina e komo kekahi o keia mau holoholona a loaa ia'u, a i kuu hope a @uka paha, he hapalua (50 keneta) ka uku no ke poo pakahi. O @ Kanaka, Haole, Pake mai hele oukou ma Oheohenui, ua paaka hele ana malaila, ua kapy. Ma Alau e hele ai, oia ke ala@ mai kahiko loa mai, ina e kue kekahi i keia hoolaka, a i kuu hope paha, a hana paha, e uku ka mea komo ma Oheohenui he hapalua (50 keneta.) @ lilo keia i olelo paa mai kona @a e puka’i a mau aku.

Na KAPAHI

Napela kuu hope

Kaloa, Koolaupoko, Mar. 6, 1863

 

AWA O HONOLULU

No ka Moku ku mai

Mar. 10 – Kiapa Pu@a @, @ ia mai P@ N@ mai, me ka paha papa no H@, K@, a hela @ aku no @ la.

13–Moku okohola Am. Jenny Ford, mai P@ S@ ma@, ma H@ mua, ma ka oiha @ no H@.

13–Moku o@ Am. Henry K@, @ ma@ m@ New Bedford mai, k@ mawaho a holo hou aka i ka la 16 no i Okatoba.

13–Annie Laurie, mai Naw@, mai, ma ka @k@ Hawaii a me ka wahie.

14–Kupa Okatoba A@, Catherine, 20 la mai Magarida @e mai, me 330 bereta @.

14–Kekaulo@ahi, mai Kau a me Kona mai, me ka okana Hawaii.

15–Old Fellow, mai Hilo ame Kohala mai.

15–Moikeiki, mai Kahaha mai.

17–Moku kaua Beritania moku He@te 26 la m@ Acapuko mai.

17–Moku Ok@ Am. E@, i m@ na mai New Bedford mai, me @ bareia @.

18–Kilauea, mai Hawaii a me Maui mai, @ pah@ ka, @ kukaa pep@, 13 kukaa paha, 90 eke kope, @ eke @, 250 pai ai, 80 barela uala, 39 @ i barela malakeke, 2 eke paa, 800 alani, 1 ope @ k@, 8 barela bipi, 1 barela @ @pe, 2 paku warubata, 7 b@pi, 8 p@, 2 h@pa, 1 waa, 1 waapa okahal, a me na waiwai @.

19–K@pa Am. Comet, 10 la mai Kapalakiko mai.

 

Olelo Hoolaha

E LIKE ME KE KANAWAI I HOOHOLOIA i ka la 23 o Augate, M. H. 186@, i kapala "He Kanawai @ hoo@ ai i ka Pauku @@@ o ke Kanawai K@, no na Pa Hele Hewa," ka hoike ia aku nei na ia e hoopaa ia ai na holoholo@ h@ie hewa. Iloko o na Pa Aupuni, ma ka Mokupuni o Maui, e like me ka hoike malalo nei:

Apana o Lahaina ……….. Maui …………. 13 La

    "    O@walu  ……….. " …………… 13  "

    "    Kaanapali ……….. " …………… 13  "

    "    Kalak@ …………. " …………… 13  "

    "    Kalep@pe ……….. " …………… 13  "

    "    Honuaula ………… " ...………… 13  "

    "    Kaupo …………… " ...……….… 13  "

    "    Hana …………….. "………….… 13  "

    "    Hamakualoa ……… " ..………… 13  "

    "    Hamakuapoko …… " …………… 13  "

    "    Wailuku …………… " .……….… 13  "

    "    Manawai ……… Molokai ………. 13  "

    "    Kalae ……..……… " …………… 13  "

    "    Kalaupapa ……….. " …………… 13  "

            Ke kauoha ia aku nei na Luna Pa e ae a pau o na Mokupuni o Hawaii, Oahu a me Kauai, e hooiae ko ke mai i k@a Keena Oihana, i ka nui o na @a kupono e hoopaa ia ai na holoholona, ma na Pa Hele Hewa Hoko o ko lakou mau apana.

L. KAMEHAMEHA (Kuhina Kalaiaina)

Keena Kalaiaina, Mar. 10, 1863.

 

Olelo Papa.

NO KA MEA, UA HAALELE MAI KA'U wahine mare.

O Kuewa,

i ko'u wahi moe a me ko'u noho ana, me ke kumu ole, nolaila, ke papa kau nei au i na mea a pau, mai hookipa a hoaie mai ia ia, no ka mea, aole au e hookaa i koaa mau aie.

JOE MUSKAIRAINE

Honolulu, Mar. 14, 1863

 

OLELO HOOLAHA.

UA HOOPII MAI O PAAKAULA (w.) KUE I kau kane o Kapuaa, no Kau, Hawaii, mamua, e hooki @ laua mare a ia, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Kaupaa i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua e ka Mea H@ G. M. Robertson, kekahi wahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 28 o Maraki, i ka hora 10 o kakahiaka, a @ ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G. Brown

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie

Honolulu, Mar. 10, 1863.

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano o G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ke Aha Kiekie e Hanamua, no ka hooiaio i ka Palapala Kauoha o Kahukaiop@ (k.), Honolulu, Oahu, i make aku nei. Nolaila, ua hoike ia i na kanaka a pau loa, @e pili, o ka Poaha, oia ka la 24 o Maraki, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hokololokolo, ma Honolulu, Oahu.

G. W. Brown

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie

Honolulu, Mar. 10, 1863

 

OLELO HOOLAHA

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano o G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie o G. S. Keauhau, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Manini (w,) o Moanalua, Oahu, i make aku nei. Nolaila, ua hoike ia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 17 o Maraki, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i kaoiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, Oahu.

G. W. Brown

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie

Honolulu, Mar. 10, 1863

 

OLELO HOOLAHA

NO KA MEA, UA NOI IA MAI AU KEKAHI o na Lunakanawai Kaapuni, o ka Apana III, o ko Hawaii Pae Aina, e PAAPU, o Laupahoehoe, Hawaii, e haawi aku i la no ka hooiaio ana i ka Palapala Kauoha hope loa o Umi, oia wahi no, i make: me ka hooko ana i Luna Hooko Kauoha. Nolaila, e ike na kanaka a pau, ke pili, o ka Poaha, oia no ka la 16 o Aperila, i ka hora 9 o kakahiaka, oia no ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i keia hana, me na mea a pau i hoole. Aia ma kuu keena, ma Onomea, Hilo, kahi e hana ia ai.

S. L. AUSTIN

Lunakanawai Kaapuni

Hilo, Hawaii Feb. 25, 1863

 

Olelo Hoolaha

E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA a pau a me na haole, o kela ano keia ano. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu aku nei au i o'u apana kuleana aina kalo, aina kuai, ma Wailuku, Maui, nei; e like me ke Kanawai. Eia ko lakou mau inoa:

1. Pauniu I.

2. Pauniu II.

3. Kapaaloa.

4. Waiaka.

            Ina i komo na holoholona a hoopoino i ka mea kanu, e hopu ia oia, i hookahi dala no ke poo hookahi ($1.00), e like me ke Kanawai.Mai hookuu i ko oukou a mau holoholona.

Lio, Bipi, Hoki, Miula, Hipa, Kao, Puna.

Ina i ike kuu kanaka, e hiki no i kuu luna ke hopu a pau.

KEKIPI

Wailuku, Maui, Mar. 2, 1863.

 

OLELO HOOLAHA

KE HOIKE IA AKU NEI I KA poe a pau e @aha mai ana. Eia mo ko'u @ma kekahi BIPI KANE MOO laka, a penei kona hoailona ma ka uha akau. M@ a ma ka aoao hema hoi, he hoailona ana e, me ke kiwi nui. E kii koke mai ka mea nona ia Bipi me na dala eono ($8.00,) a i na e hala na la he kanaka (@0) alaila, e lawe no au ia Bipi na'u.

MANUELA MEDASA

Kalihi uka, Oahu, Mar. 14, 1863

 

MIULA

UA MAKAUKAU O

Kimo Pelekane

e kuai HOKI keia manawa. No laila, o ka poe Hoki nunui, kupono i ka ho@na, e lawe koke mai i Honolulu e kuai ai me ua.

Honolulu, Mar. 4, 1863

 

KE KUMU OLELO HAWAII

I NA KANAKA A PAU E NOHO ANA MA keia mau Mokupuni, e nana mai i keia olelo hoolaha , ma he kanaka kekahi i loaa ia ia ka buke i kapaia

Ke Kumu Olelo Hawaii (Dictionary.)

I unuhi ia ma ka Olelo Hawaii me ka Olelo Haole, he makemake ka mea nona ka ia a malalo, e kuai i buke, no ke kumukuai kupono.

H. M. WINI

Luna Pai Kuokoa

 

Holoholona Komo Hewa

KE KAUOHA AKU NEI MAUA I ka poe nona na Bipi, a me na Kekake a pau, e noho mau nei ma ke ahupuaa o

Lanihau I, a me Keahuolu,

e kii koke mai i ko oukou mau holoholona, me ka uku pa mai no ke komo ana, a me ka poino o ka aina, elua dala ($2.00;) a i kii ole mai oukou a hala ka la hope o Aperila o keia makahiki; alaila, e lawe no maua i ka holoholona, a kuai aku paha, i mea e kaa ai ka poino o ka aina, a me ka lilo no ka hoolaha ana.

P. KAPAE

J. Z. WAIAU

Kailua, Kona, Hawaii. Feb. 2@, 1863.

 

KA MOKU AHI

'KILAUEA,'

E HOLO ANA O "KILAUEA" MAI @

Poakahi, Aperila 6.

Ma ka hapalua o ka hora Eha o ke ahiahi.

No

Lahaina,

Kalepolepo,

Ulupalakua,

Kealakekua,

Honoipu,

Kawaihae,

Kailua,

A me Hilo.

 

KA MOKUAHI

"ANNIE LAURIE,"

E HOLO ANA KA MOKU Annie Laurie.

Ma ka Poakahi, Maraki 23.

Ma ka hapalua o ka hora Eha o ke ahiahi

NO NAWILIWILI.

JANION, GREEN & CO.

Honolulu, Nov 13, 1862.

 

He Ahai Lono

KE HAI AKU NEI AU I KA LOHE I IKE na mea a pau, e na H@le a @ na Kau@m@. O ka p@ ma ka Hale Kuai @, @, ma ka Mokupuni @ Molokai a me k@ Mokupuni @ I kona wa @ noho ana ma ka hale kuai. No K@ me k@ Hale Kuai, a me na wa @ a pau, a me ka poe a p@, ma ka Hale Kuai o W@, Ku@.  M@ k@. E malama i ko oukou ma@ a hoike mai @ ka mea e

pakele ia'u a o ka mea i h@aa i k@, aole i kaa kona aie, ke paa la no. Nolaila, a ka oukou I hela na Kuaika, i oia ai kakou e hoopaapaa ma K@.  E @ oukou i na dala @ kao, @ pepeiao laau, olena, a o na ai@ wahie ma Kaanapali, e hana lakou I wahiei o ka poe ma Kumakahakau, ma ka h@a pau a lakou. A e like me na olelo i hana maluna, e h@kaa pololei mai @'u a i kua @ paha, aole i na mea e ae.

E. P. KAMAIPELEKANE

Hale L@la, Honolulu. Feb. 14, 1863

 

OLELO HOOLAHA

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU na mea waiwau @ o K@ Moanalua, @aha, i make @ ka@  pau paha ma k@ ana o @ na @ a @ hoike mai @ o ka M@ H@ @@ G. M. Robertson, @ Lunakanawi @ A@ Hale Hookolokolo, i ke k@kauhale o Honolulu i ka Poalua, oia ka la 24 o Maraki o @ ka mai ana, i ka hora 12 o kakahiaka, @a manawa e hooponopono i@ ka mea waiwai o K@, ka Luna Hooponopono Waiwai o ka mea i make, a e hoike mai i k@wahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona olelo o h@ na mea waiwai @, a e hoop@ ka @ a @ a hooponopono waiwai la.

G.W. Brown

Kakauolelo Kokua a ka Aha Kiekie

Honolulu, Mar. 10, 1863

 

Makemake 10,000 Kapiki

KE MAKEMAKE NEI AU E KUAI AKU I 10,000

Kapiki Maikai.

a o uku no au i ke kumukuai KIEKIE LOA @ mea. O ka mea Kapiki, e makemake ana i hoa kuai, e p@ e hele @ m@ ma ko’u Hale Kuai ma K@hale, ma ke kihi o ke Alanui Maunakea me ke Alanui Hotele. E waa mai oukou.

O WILHEM (Wilhema)

 

AINA KUDALA.

E KUAI KUDALA@AINA MA KA POA k@a, la @o Aperila, i ka hora 4 me ka hapa@ A@ahi, kela ap@a ana ma Manoa, ma ka @ h@ o ke Alanui Nuuana, a ma ka a@ @ kahi o D P Judd (Kauka) e pi@ la me ka p@ J M Green, Woo@ me McIntyre, a me ke Alanui Nuuanu. Ke a@ ana, he 12@. Me ke kauoha,

P @ WILCOX

 

Olelo Hoolaha

KE PAPA IA AKU NEI NA MEA A PAU, MA hookuu wale i ko lakou mau holoholona, ma ka aina i kapaia ka mea

O Hamohamo, Waikiki, Oahu

oia ka aina o ka Mea Hanohano Loio Kamaka@oha. O ka po e hoolohe ole ana i keia hooaha, @ make ke Kanawai

John O. DOMINIS

Honolulu, Mar. 7, 186@

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE E NA KANAKA A PAU MA KEIA olelo ho@ha, owau o ka mea @ malalo iho. Ua hookohu, a h@ aku wau ia

KALAKOA (k.)

e noho ana ma Keauhou, Kona, Hawaiia oia k@u hope malama waiwai paa, a me ka waiwai lewa@, o ka h@ o ka mea @ make aku nei, oia hoi o KEWALO @ N@, he hiki no ia ia ke hoopii imua oia Aha Kanawai a pau, o ka p@ e kue mai ana ma kana mau olelo papa.

MRS. KALOH@

G. P. P@, Kakau@

Puuonioni, Keauhou, Kona A, Feb. 21, 1863

 

Laiki! Laiki!

KE MAKEMAKE NEI AU I KA LAIKI

a na makaukau hoi au e uku @ KIEKIE LOA no ea

Laiki Maikai,

nolaila, e pono i na poe mea L@ a pau ke ninau mua aku ma ko'u Hale K@Papa, mauka iho o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, @.

KAMUELA @ o K@ Pelekane,

P@, H@, Feb. @, 186@

 

HALE PAI KII

MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA "Nupepa Kuokoa,"

Emi ka uku no ke kii, h@ahi wale no dala no k@, he elua dala ka uku i ka poe Pai K@mua. E paiia no ke k@ana o ke

ANIANI a me ka PEPA.

E hele mai e na makamaka e pai i ko oukou mau ki@.

H. @ K@

Mea P@ K@

 

Olelo Hoolaha Hui.

UA HOOLILOIA O Mr. J. G. @ I KEIA la, @ ma ka'u oihana, ma ka @

Lewers & Dickson.

C. H. Lewers (Lui.)

Honolulu, Feb. 26, 1863

 

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU LOA ke nana mai ma keia Palapala Hoolaha, o maua o ka mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua, ua lilo la maua ka Hale Wili Ko.

Ma Amauulu, Hilo, Hawaii,

a me na mea a pau e pili ana i ka Hale Wili Ko. Eia kekahi, o na kanaka AIE mai, ua, e hele mai e hooponopono me maua, me na mea nona na inoa malolo nei.

AHUNAKO

APAKANA

Honolulu, Ianuari 13, 1863

 

Hale Hana Piula.

MA KE ALANUI NUUANU, MA KAI IHO o ka Loiala Hotele. Mau mea hana, a kuai Piuala, Hao, Keleawe, a me na mea e ae e pili ana i ka hale oihana piula. A e hoomoe hoi i ka Piula Wai, me ka hooponopono kupono i na mea a pau e pili ana ia oihana. Ua lako mau i ka Piula Wai maika. E hele mai e ike no oukou iho.

F. H. & G. SEGELKEN