Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 13, 28 March 1863 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Marti Steele
This work is dedicated to:  R. Dwayne Nakila Steele

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

BUKE 11.    HELU 14.    HONOLULU, MARAKI 28, 1863    NA HELU A PAU 70.

 

BUKE HAWAII HOU!

 

LAIEIKAWAI!

KAWAHINEOKALIULA.

 

UA PAHA KEIA MOOLELO KAUlana i ka bake, a e humuhumu ia ana, ae makauakau ana no ke kuai, ma ka

Hale Kuai Buke

O KA LUNAPAI, I HONOLULU NEI, I KA

Poaono, la 4 o Aperila.

 

KE KUMUKUAI

$1 o ka Buke hookahi.

 

E loaa no i ua mea a pau e noho ana ma

Maui, Hawaii a me Kauai.

ke hoouna mai i ke kumukuai o keia buke ma ka leta i ka Lunapai, e loaa no ia ia ke buke ma ka ne ku hoi aku.

                                                                                    H. M. WINI.

67-TF                                                              Lunapai o ke Kuokoa

 

He inoa no William Kamaka.

 

E o e William i ko inoa---a,

Moopuna hiilani oe a Tamara,

O ka wai o Kiope ka'u aloha----e,

O na lehua luu wai o Hulihee,

Helelei i ka pua niu luu i ke kai,

Honi au mapu ana ke ala----e,

Pahu  no nae au kai ka awaawa----e.

Po iu Puakailima i ka nahale,

Wahahee ka manu n oho i Luaiki,

E uhiui ana i ka pua o ka Alani,

Aole e nalo ka wai a ka manu,

E haale nei la i ka nahele.

                                                Na Mrs. Mehe.

E o e William i  ko inoa----a,

Moopuna hiilani oe a Kuae----e!

Ooki ka waimaka huna i ke aloha,

Kaawale ke aloha me he wai hui la,

Pau ka manao i ka laweia e ke kai,

Hanini haloi ka waimaka i ke kula----a,

He waimaka aha kou e ke hoa----a?

I hoohehelo ai oe i ke one o Niumalu,

Malu kuu kino noho i kahi kaawale,

                                                Na Pope Kaleo.

E o e William i ko inoa----a,

Moopuna hiilani oe a Hai,

Hanau alo oe e John,

Noho no ka malu kiai no i ke ala,

Aala paoa no i ke kai o Hanakahi,

Hui aela ka hana na ia maloko,

Ua me ahi wale ia e noho mai la,

Ua kaole i ka a ana i kai o Malama,

O ka uahi ke pua mai la i Heeia,

E noho ae au a hoi mai oe.

                                                Na Rahela Kekahawalu.

Kailua, Kona A, Hawaii, Mar. 12, 1863

 

Ka moolelo o na la hoouka ehiku imua

o Rikemona, mawaena o na Koa

Aupuni malalo o Gen. G. B.

Makelelana, a me an Koa

o ka Hema malalo o Generala Lee.

 

HELU 4

 

            No keia lana hou ana o ka manao o na koa Generala Hill hooikaika ana, nolaila, ua maliu mai kekahi mau puali e ae o ko makou aoao, a ua komo hou ka laina holookoa mai o a o, a ua hoomauaia ke kipu ana a hiki wale iwaenakonu o ka po.  No ka mea, o kahi pono wale no ia makou o ka hoomau aku i ke kaua, me ka hilinai aku hoi i ka makaua mai o ka aoao akau, a me ka manaolana ae no hoi i ka hiki mai o ko makoa poe kokua.  a i ka hora umi a me ka hapa o ke aumoe, hiki mai ana na mahele koa malalo o Gen. Magruder, Wise, a me Holmes, a nee ae la lakou imua o ko makou puali.  Ina no la hoi e pono ka hana ana a na'lii koa o keia mau mahele, e eleuia no la hoi ka hana ana, a me ke akamai la hoi ka hooko ana o na olelo kauoha ia lakou, ina la ua koe na galani koko he nui wale, a ina la ua emi hope aku ka Akau iluna o ko lakou mau koa ku i ka wa, i ka wa kakahiaka no; aka, ua kiki lakou i o makou la, iloko o na hora he 17 mahope i ho o ka wa kupono.  Ua huikau ka hele ana mai o ua mau Generala ia, no ko lakou kanalua i ke kauoha e kai, a no ia mea, ua nui wale ka manawa makamae i pau i ka lilo wale.  Aka, iloko no nae o ko lakou hele lohi ana mai, ua lilo  no he mea kupono na makou ke hoomaikai aku i ko makou ola ana ia lakou.  Nolaila, i ka wa no i hiki ai i keia poe koa hou ke kiolaia a pau mamua ponoi iho o ko makou mau laina, o ka wa no ia i emi hope ai o na puali koa e ae a pau, me ka hooponopono hou ia o ke kulana, a ua hoihoiia nohoi na'lii koa ma na wahi e hemahema ana, a ma ia manawa no hoi ua hiki mai ka ai; a ua lilo hoi kekahi manawa o ka po i ka haawi ana aku ia mea i nakoa a ua hoomakaia no hoi ka malama ana i ka poe i hoehaia, a me ke kanu ana ho hoi i k apoe i naue aku i ke ala hoi ole mai.

            Ma ka Poalua, la 1 o Iulai, i ka hora 2 o ka wanaao, oiai e ikea ana na hoku ma ka poli o na lani kiekie loa, a me na ao polohiwa hoi e kau hoohahale ana, hoomaka hou ia kau la ka hoouku ana e Gen. Magruder, a iloko o ka wa pokole loa ma ia hope iho, no ka weliweli loa o ke ki kupinaiia ana o na pu, nolaila, ua hele a naueue ka honua, a me he mea la, ua lewa na kukuna i ku ai o ka honua.  Ma ka hora 12 o ke awakea ana'e, aia hoi, ua haalele iho o Gen. Makalelana i kona mau kulana a pau, me ka haalele pu iho hoi i kona poe koa i make, a me kekahi o kana mau pu nui, a me kekahi o kana mau kaa lawe ukana.  Hoomau aku la no nae o Gen. Magruder i ke alualu ana, me ke akahele no nae, no ka mea, ua lilo kekahi manawa ona i ke kipu aku iloko o na ulalaau e hoopuni ana, no ka makau no, malia e koe ana no kekahi poe koa aupuni ilaila.  Ma ka hapalua o ka hora 4 o ke ahiahi, hiki aku ko makou mau koa ma kekahi wahi i kapaia o Malvern Hill.  Ma ia wahi no, ua kukulu hou ae o Gen. Makalelana i kona mau puali, me ka makaukau e hoouka kaua hoa mai.  I ka wa no a Gen. Magruder i ike aku ai i ke kulana o ua poe enemi nei o makou o ka wa iho la no ia i alakai hou aku ai i kona mau koa iloko o ka hoouku.  Ua kaihele aku kona mau koa ma ka ama kaawale e waiho ana iwaena o lakou a me kahi a ka poeko aupuni i ku mai ai, me ka nana nui, a ua hoouka aku no hoi i kahi ikaika loa o ka enemi.  Ma ia manawa nae, ua kiolaia mai na poka a me na mea make no hoi he nui wale, iwaena o ia poe koa nui launaole, a ua anaiia mai ia poe e ka make, mai o a o, a ua holo aku ke koena o ia poe e pee iloko o na ulalaau e pili ana, ua aneane no e pau loa na koa o ia mau mahele maikai loa i ka make.  hoomaka hou aku la no nae o Gen. Holmes, Anderson, a me Smith, e alakai i ko lakou mai puali iloko o ka hoouka, a ma ia wa hou no, kiolaia mai la na mea make o kela ano keia ano iwaena o ia poe koa, a pau iho la na laina mua i ka hehee me he puuone la, no ka nui loa o ka make e lele mai ana mai na pu mai a na koa aupani, a ua nui loa no hoi ka poino o nakoa Hema ma ia manawa.  No na aumoku mai keia mau mea make i lele mai ai, he elua mile a me kaua aku, a malaila mai no ka lakou ki ana mai i ka lakou mau pu.

            Aole no nae i kuemi hope mai ko makou mau koa; aka, ua hoouka aku no me ka nee mau imua, a iloko o ka wa pokole loa, aia hoi, ua puni loa ae la o Malvern Hill, ma na aoao a pau, i ka hooukaia aku.  aka, ua pale mai no nae o Gen. Makalelana i kona kulana me ke koa nui a eia no kona haalele ana i kona kulana ikaika ma kona ano mau, a me ke akamai no hoi o ka hanaia na, i ka hora 12 o ka po. No ke koa launa ole o ko makou poe koa, nolaila, ua lilo ua mea a pau e alai mai ana i mea ole.

            E hoomanao mau ia ana ke kau o ka hiku o ka la e na puuwai o na kanaka, ma ka inoa o "Ke kaua o Malvern Hill."  Aohe wahi i kauaia'i o na hoouka ana imua o Kikemona, e like me ia wahi; no ka mea, he uuku wale no ke kahua kaua.  A eia hoi kekahi, o ka hui pu ana mai o na poka o na moku na poka pahu he 268 na paona ke kaumaha he owe mai ke iloko o ka ululaau, a ina e pahu mai, alaila, me he mea la, ua hiolo liilii ka honua.  Aohe nohoi he mau mea make nui weliweli i komo iloko o na au kaua o ka wa i hala hope, e like me na mea kaua i ko mo iloko o keia mau hoouka ana.  E lilo ana ke kaua i Malvern Hill, i kia hoomanao nana e hoike mai i  ka manao paa o na kanaka o ka Hema, e kukulu i ko lakou kuokoa ana ma ke ano aupuni, a me ko lakou onipaa

 

He Pea.

            O ke kii i paiia maluna, oia no ke ano o ka Pea, he hua ono i ulu nui ma Amerika, a me Enelani, a me na wahi e pili ana; ua ana like kona ano me ka Ohia o kakou nei; aka, ua pakela loa nae kona ono i ka ai ana.

 

ana hoi e lanakila a i ole ia, alaila, e make no.

Ke haawi nei au i ko'u mahalo nui ia Gen. Makalelana.  He kakaikahi loa paha o na Genelala o ka Akau, i like  me ia, me ka nele loa no paha, i hiki ke ku mai ma kona aoao.  Ua haaleleia oia e kona hoa McDowell, iloko o kahi pilikia loa; ua hoinoia hoi e ke Kakauolelo Stanton, ma Wasinetona.  Ua kumakaiaia oia e ka manao lili o na Luna Aupuni; ua okiia mai hoi oia mai kahi ana i hiki ai ke emi hope aku a iloko no o ia mau pilikia ua wae hou ae ia ia kulana nona e emi hope ai, ma kahi i moeuhane ole ia e kekahi poe e ae.  Ua pale mai oia i na enemi me ke koa nui launa ole, a me ke akamai no hoi, a ma kahi ana i ku hope ai ma Malvern Hill, a me kona hoohui maalea ana i na puali koa ona me na moku, ua hoikeia mai kona koa, a me kona akamai nui no hoi ma ka oihana kaua.  Aka, ua loohia mau ia mai no hoi kona mau koa e ke kanalua, iloko o na la kaua ehiku, a ua lilo aku ko lakou manao ake kaua i mea ole, a o ka hapanui hoi o kona mau Gnerala, ua hiki ole ke hooko i ka mea a ko lakou General nui e makemake ai, no kamea, ua kiekie a noiau loa kana mau mea e manao ai.  Ma Harrison's Landing, ma ahi a ka muliwai James e pio ana, malaila oia i houluulu ai i kona mau koa malalo o ka maluhia o na pu o na moku kaua ona.  Aka, ma ko makou aoao, aohe koa e hiki ai ke hoopoino aku ia ia.     (Hopena.)

 

KA MOOLELO

O

LAIEIKAWAI.

 

MOKUNA XXVIII.

 

            UA OLELOIA MA KA MOKUNA 27 o keia kaao ke kumu o ko Laielohelohe imi ana i kana kane ia Kekalukaluokewa.

            Nolaila, imi aku la oia mai Kauai mai a Oahu, a Maui; i Lahaina keia, lohe aia o Kekalukaluokewa i Hana, ua hoi mai mai Hawaii mai.

            Holo aku la oia ma ana waa i pae ma Honouaula, ilaila lohe lakou o Hinaikamalama ka wahine a Kekalukaluokewa, aole nae i ike ko Honuaula poe o ka Kekalukaluokewa wahine keia.

            A no ka lohe ana o Laielohelohe i keia mea, lalelale koke aku la lakou a hiki i Kaupo, a me Kipahulu.  Ilaila, hoomaopopoia mai la ka lohe mua o lakou i Honoaula, a mailaila aku lakou a kau na waa ma Kapohie, haalele lakou i na waa, hele aku la lakou ua hala o Kekalukaluokewa me Hinaikamalama i Kauwiki; a hiki lakou i Kauwiki, ua hala loa aku la o Kekalukaluokewa ma i Honokalani, he nui na la i hala ia lakou ma ia hele ana.

            Ia hele ana a lkaou a hiki i Kauwiki, ua ahiahi nae, nianu aku la o Laielohelohe i na kanaaina i ka loihi o kahi i koe a hiki i Honokalani, kahi a Kekalukaluokewa e noho ana me Hinaikamalama.

            Olelo mai kamaaina, "Napoo ka la hiki." 

            A hele aku la lakou me ke kamaaina pu, a nolehulehu hiki aku la lakou i Honokalani; alaila, hoouna kau la o Laielohelohe i ke kamaaina e hele aku e nana i ka noho ana o na'lii.

            Hele aku la ke kamaaina, a ike aku i na'lii e inu awa ana, hoi mai la a hai mai la ia lalou nei.

            Alaila, hoouna hou aku la no o Lailohelohe i ke kamaaina e hele hou e nana i na'lii, me ka i aku nae, "E hele oe e nana a ike i na'lii e hiamoe ana, alaila, hoi mai oe a helel pu aku kakou."

            A no keia olelo a Laielohelohe, alaila, hele aku la ke kamaaina, a ike aku la, ua hiamoe na'lii, hoi aku la a olelo aku la ia Laielohelohe.

            Ia manawa, akahi no a hai aku oia i ke kamaaina, o Kekalukaluokewa kana kane mare (hoao).

                  Mamua aku nae o ko Laie lohelohe halawai ana me Kekalukaluokewa, ua lohe mua aku oia i ka haule ana o Laielohelohe i ka hewa me Kaonohiokala, i lohe no i kahi kahu o Kauakahialii, ka mea i lilo ai i Kuhina Nui ma ka aoao o Aiwohikupua, a no ka lohe ana o ua wahi kanaka nei i ka hewa ana o Laielohelohe, oia kana mea i hele mai ae e hai ia Kekalukaluokewa.

                  Ia Laielohelohe ma i hiki aku ai ma ka hale a Kekalukaluokewa e noho ana, aia hoi e hiamoe mai ana laua ma kahi hookahi, ua hoouhiia i ka aahu hookahi, e moe ana nae i ka ona a ka awa.

                  A komo aku la o laielohelohe, a noho iho ka ma ke poo o laua (Kekalukaluokewa ma,) honi iho la i ka ihu, a uwe malu iho la iloko ona; aka, ua hoohaniniia na mapuna waimaka o Laielohelohe no ka ike ana iho he wahine e ka kana kane, aole nae e hiki ia laua ke ike ae i keia, no ka mea, ua lumilumiia laua e ka ona a ka awa.

                  Oia hoi, aole e hiki ia Laielohelohe ke hoomanawanui i kona ukiuki ia Hinaikamalama; nolaila, komo aku la oia mawaena o laua, a pele aku la ia Hinaikamalama, hoohuli mai la ia Kekalukaluokewa, a apo aku la i kana kane, a hoala aku la.

                  Ia manawa, puoho ae la o Kekalukaluo kewa a ike iho la o kana wahine; ia wa, hikilelel mai la o HInaikamalama mai ka hiamoe mai, a ike iho la he wahine e keia me laua, holo aku la oia  mai o laua nei aku, me ka huhu nui, me ka manao hoi aole keia o ka kekalukaluokewa wahine.

                  A ike aku la o Kekalukaluokewa ia Hinaikamalama e hele ana me ka maka kukona, alaila, i aku la, 'E Hinaikamalama, e holo ana oe i ke aha, me kou maka inaina, mai kuhi oe i keia wahine he wahine e, o ka'u wahine mare (hoao) no keia."  Ia manawa, hookaawaleia ae la kona huhu mai ona aku, a paniia iho la ka hilahila a me ka maka'u ma ka hakahaka o ka huhu.

                  I ka wa nae i ala ae ai o Kekalukaluokewa mai ka hiamoe ona awa ae, a ike mai la i ka wahine, ia Laielohelohe, honi iho la ma ke ano mau o ka hiki malihini ana.

                  Alaila, i mai la oia i kaua wahine, "ELaielohelohe, ua lohe iho nei wau nou, ua haule oe i ka hewa me ka Haku o kaua (Kaunohiokala,) a nolaila, uapono aku la no oe me ia, a ua ono no hoi wau ke noho aku malalo o olua, no ka mea, nona mai keia noho hanohano ana, a aia no hoi ia ia ka make a me ke ola; kamailio aku paha auanei wau, o ka make mai kai ala; nolaila, ma kahi a ka Haku o kaua e manao ai, pono no ke hooko aku, aole nae no ko'u makemake ka haawi aku ia ou, aka, no ka maka'u i ka make."

                  Alaila, i aku la o Laielohelohe i kana kane, "Auhea oe, kuu kane o ka wa heu ole, ua pololei kou lohe, a he oiaio, ua haule wau i ka hewa me ua Haku la o ka aina, aole nae i mahuahua, elua wale no a maua hana ana i ka hewa; aka, e kuu kane, aole na'u i ae e haawi ia'u e hoohaumia i kuu kino me ua Haku la o kaua; aka, na kuu mea nana i malama ia'u i ae e hana wau i ka hewa; no ka mea, i ka la a oukou i hele mai ai, oia no ka la a ua Haku la o kaua i noi mai ai ia'u e hoohaumia ia maua; aka, no ko'u makemake ole, nolaila, ua kuhikuhi aku wau i kou ae ole ia ia; aka, i ka hoi ana iluna a hoi hou mai nonoi ae la kela ia Kapukaihaoa, a nolaila, ua launa kino maua elua manawa, a no ko'u makemake ole, ua huna wau ia'u iho ma na hale kuaaina, a no ia  mea no hoi, ua haalele wau i kahi au i hoonoho ai, a ua imi mai nei wau ia oe; a i ko'u hiki ana mai nei hoi, loaa iho nei oe ia'u me kela wahine.  a nolaila, ua pai wale kaua, aole au hana no'u, aole hoi a'u hana aku ia oe; nolaila, makeia po e hookaawale oe i kela wahine."

                  A no keia mea, ua pono ka olelo a ka wahine imua o kana kane; aka, ma keia olelo hope a Laielohelohe, ia manawa, ua ho- aia ke ahi enaena o ke aloha wela o Hinaikamalama no Kekalukaluokewa, no ka mea, e kaawale ana laua mai ko laua launa hewa ana.

                  Hoi aku la o Hinaikamalama i Haneoo, a noho iho la me kona hale mau;  i kela la keia la o HInaikamamalama ina kona Hale Alii, he mea mau ia ia ka noho ma ka puka o ka hale, a huli ke alo i Kauwiki, no ka mea, ua hoopuniia oia e ke aloha wela.

                  I kekahi la, i ke Alii wahine oe hoonanan ana i kona aloha ia Kekalukaluokewa, pii ae la oia a me kona mau kuhu iluna o Kaiwiopele, a noho iho la malaila, huli aku la ke alo i Kauwiki, nana aku la ia Kahalaoaka, a o ke kau mai a ke ao iluna pono o Honokalani, ia manawa, he mea e ka maeele o ke Alii wahine i ke aloha no kana ipo; alaila, oli ae la oia he wahi mele penei:

                  "Me he ao puapuaa la ke aloha e kau nei,

                  Ka uhi paapiu poele i kuu manawa,

                  He malihini puka paha ko ka hale,

                  Ku hulahula nei kuu maka.

                  He maka uwe paha---e.  Oia---e.

                  E uwe aku an ano wau ia oe,

                  I ka lele ae e ke ehukai o Nanualele,

                  Uhi pono ae la iuka o Honokalani.

                  Kuu Lani---e.  Oia---e."

                  A pau kana oli ana, uwe iho la oia, a nana i uwe, uwe pu me na kahu ona.

                  Noho iho la lakou ma ia la a ahiahi, hoi aku la i ka hale, kena mai la na makua a me na kahu e ai, aka, aole loaa ia ia ka ono o ka ia, no ka mea, ua pouli i ke aloha.

                  A pela no hoi o Kekalukaluokewa, no ka mea, ia Hinaikamalama i haalele aku ai ia Kekalukaluokewa i ka po a Laielohelohe i hiki mai ai, ua pono ole ka manao o ke Alii kane, a nolaila, ua hoomanawanui oia i kekahi mau la mahope mai o ke laua kaawale ana.

                  A ma kela la a Hinaikamalama i pii ai iluna o Kaiwiopele, a ma ia po iho, hiki oia i o Hinaikamalama la, me ka ike ole o Laielohelohe, no ka mea, ua hiamoe oia.

                  Ia Hinaikamalama no e ala ana, e hiaa ana no kona aloha, ia hookuu aku ana iho o ka hiamoe pokole loa, no ka minute hookahi paha, puka ana o Kekalukaluohewa, me ka ike ole oloko o ka Hale Alii ia ianei.

                  Ia manawa, ua hooleleia ka oili o Hinakamalama me ka manaolana no o kana ipo; aka, i ka lalau ana ae, aia nae o kana mea i manao ai.  Ia manawa, kahea ae la oia i na kahu e ho-a ke kukui, a ma ka wanaao, hoi aku la o Kekalukaluokewa me kana hanaukama (Laielohelohe.)

                  Ma ia manawa mai, he mea mau ia Kekalukaluokewa ka hele pinepine i o Hinaikamalama i kela po keia po me kona ike oleia i hala he anahulu okoa o ko Kekalukaluokewa hoomau ana e hana hewa me Hinaikamalama me ka ike ole o kana wahine; no ka mea, ua uhi paapuia ko Laielohelohe ike o ka ona awa mau, mamuli o ka makemake o kana kane.

                  I kekahi la, kupu ka manao aloha i kekahi wahine kamaaina no Laielohelohe; nolaila, hele mai la ua kamaaina wahine nei e launa me ka Alii wahine.

                  Ia Kekalukaluokewa me na kanaka ma ka hale kahi-olona, ia manawa i launa ai ka wahne kamaaina me Laielohelohe, me ka i aku ma kana olelo hoohuahualau, "Pehea ko Alii kane?  Aole anei he uilani, a kani uhu mai i kakahi manawa no ka wahine?"

                  I aku la o Laielohelohe, "Aole, he maikai loa maua e noho nei."

                  Olelo hou ke kamaaina, "Malia paha he hookamani."

                  "Ae  paha," wahi a Laielohelohe; "aka, i ka'u ike aku a maua e noho nei, he oluolu ko maua noho ana."

                  Ia manawa, olelo maopopo aku la ke kamaaina me ka i aku, "Auhea oe?  O ka maua mahinaai aia ma kapa alanui ponoi; i ka wanaao, ala aku la ka'u kane i ka mahiai ma ua mahinaai nei a maua, i kuu kane nae e mahiai ana, hoi mai ana no o Kekalukaluokewa mai Haneoo mai, manao koke ae la no kuu kane me Hinaiakamalama no, hoi ae kuu kane a olelo ia'u, aole nae wau i hoomaopopo.  a ma ia po mai, i ka puka'na mahina, ala ae la wau me ka'u kane, a iho aku la i ka paeaea aweoweo ma ke kai o Haneoo; ia maua e hele ana, a hiki i ke alu kahawai, nana aku la maua e hoea mai ana keia mea maluna o ke ahua i hala hope ia maua; ia manawa, alu ae la maua e pee ana, aia nae o Kekalukaluokewa keia e hele nei, alaila, ukali aku la maua ma ko iala mau kapuai, a hiki maua ma kahi kokoke i ka hale o Hinaiakamalama, aia nae ua komo aku no o Kekalukaluokewa; ia maua i ka lawai-a, a hoi mai maua a ma kahi no a makou i halawai mua ai, loaa iho la maua ia Kekalukaluokewa e hle ana, aole ana olelo ia maua, aole hi a maua olelo ia ia.  Pau ia; i keia la hoi, olelo ponoi mai la ke kahu o Hinaiakamalama ia'u, he kaikuahine no kuu kane, anahulu ae nei ka launa ana o na'lii, na'u nae i hoohuahualau aku; a nolaila, hu mai ko'u aloha me ka'u kane ia oe, hele mai nei wau e hai aku ia oe."

                                                            (Aole i pau.)

 

Lalau!  Lalau loa!!

 

                  Aia no ka nu hou iloko o ka Holu Palipika, Feberuari 26.  I mai la o A. M. K., i ke ano heretiko ana o na aoao Kalvina, Presbetiriano, Uneteriona, Congregations, Baptist, Methodist, Universalist, Friends, Kueka, Moremona.

                  Na kela poe no e pale aku a i na anathema a A. M. K., e nana kakou i kona lalau; "nolaila," wahi ana, "koe mai ka hoomana Katolika a na Aposetole, o ka hoomana Helena, hoomana Roma, a me ka hoomana Enelani."  Auwe!  mai ka poe Aposetole mai anei ka aoao Pope, a me ka aoao hoolepope Helena, a me ka aoao hoolepope Enelani?  Kue no ia mau ikalesia ekolu kekahi i kekahi, a ke hooili aku nei anei oe i kela pioloke o na ekalesia ekolu, e kue ana kekahi i kekahi, maluna o Kristo a me kona poe Aposetole?  Mai hoino oe pela i ka ekalesia o ke Akua ola o poino oe i kona mana loa.

                  Ehia la aoao hoomana mai a Iesu mai?  Ekolu anei e kue ana kekahi i kekahi?  Ina e pane mai oe, aole hiki i ko kakou Hoola ke kukulu i na aoao hoomana ekolu e kue ana kekahi i kekahi, ua kukulu oia i hookahi wale no.  Alaila, ninau hou au ia oe e A. M. K. he aoao hoomana hookahi anei ka ekalesia Helena, a me ka ekalesia Roma, a