Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 15, 11 April 1863 — Aeiou, Y. M. ia A. M. Kuhele. [ARTICLE]

Aeiou, Y. M. ia A. M. Kuhele.

Aloha oe e ka makamaka. Ua ike iho nei au i kau palapala i hookomoia ma ka Hoku Pakipika, 26 Mamki, M. H. 1563. Ma ia palapala ke hai hou mai nei oe ia makou i ka "oi " o kou " peni," a i\īe kou kt hiki a makaukau loa ke mokomoko aku me na oihana hoomana a pau." Ua pono ia, ama ka hana e maopopo ai. I kuu " olelo mau " ana, na Heneri VIII i hoomaka i ka ekalesia Enelani, aole au i >u kuhihewa " iki, no ka mea, o ka olelo no ia o na moolelo a pau i hookumuia maluna o ka oiaio. O ka " poe naauao " ma Farani, ma Sepania, ma Itaria, ma Geremania, ma Rusia, a me na aupuni e ae a pau, a puni ka honua, aole no lakou i hooiaio iki i ka oiaio o na Bihopa Enelani e noho nei, uole loa. Ika manao ana o ka nui o lakou, nele loa ka ekalesia au e hiipoi nei ike kahuna ole; aole he 6ihopa hookahi, aole he kahuna hookahi, aole he Diakona hookahi, he poe laimana \vale no lakou. A ina pela, he ekalesia anei kou ekalesia ? Ke ku nei anei oe iloko o ka pahipa o ka Haku ? Pehea oe e kanalua ole ai, a pehea hoi e pili ai ia oe keia olelo: (t ln niedio tutissimus ibis? Auwe! ka pilikia o kou noho ana, e ke hoa. Auhea la hoi ka oiaio o kou ekalesia ? Ke i raai nei oe i kona 44 hookomo ole ia ia iho iloko o ka haumia o kekahi." He oiaio paha, aole poha ; aka, i ka nana aku, aole anei e iavva o kona haumia ponoi me ka imi ole i ka haumia o hai ? Ae aku au ia oe i kou i ana: u Aole i piii keia hua Katolika i ko Koma poe wale no no ka mea, ke pili nei no ia i ka poe manaoio mailoko mai o na aina, a ma na ohana, a me na lahuikanaka, a me na olelo a pau mai ka hikina a ke komohana, a mai ka akau aka hema. Aka, pili ole no ia i ka poe i hookaawaleia mai ke Poo aku, e like me ka poe e hahai ana mamuli o ka hoomana hou a Henen VIII i hoomaka i ka umikumamao* uo o ke Keaeturia mahope mai o ka hookumuia ana o ka ekalesia oiaio.

Ua loheia a ua heiuheluia o na oleio i kukaiaia ma Enelani. a maanei kekahi, e na kumu o Peieuia ; noiaila, he hiki no i ka lehulehu ke hoomaopopo i ka oiaio paha. a i ka oiaio ole paha o kou hai ana: 44 Na laua no mua i lele koha iho nei me ka hana oleia aku." Ma na mea e piii ana i na Buke 11, Mokuna II o ka moolelo ekalesia a Ven. Bede, e ae mai paha oe ke kuhikuhi aku au i ka hemahema o kau olelo. 1. Aole i hai mai o Ven. Bede iloko o ka mokuna i oleloia maluna i " ka 'olelo a Dinothus ka Abota o Banagoa," a ia oe, ua hai mai. 2. O ka olelo i haawi hewaia e oe i ka Abota Banagoa, aole ia e loaa ma ia mokuna, a ia oe, ua loaa no. 3. Aole i olelo ikiia no " ka Bihopa o Caerleona," a ia oe, ua oleloia no. Kupanaha kau hana, eke hoa. Ua heluhelu io anei oe i ka Mokuna II o ka Buke II o ka moolelo ekalesia o Ven. Bede ? Me he mea la aole oe i heluhelu, a no kou paulele wale no īa hai, nolaila mai paha ke kapakahi o kou ike ma ia wahi. Eia kekahi : Ke ae mai no oe i ka lukuia ana o kela poe kipi i oleloia iloko o ka mokuna i haiia maluna, e like me ka olelo wanana a Augusetina; aka, aole oe i hai mai jhe alii pegana ka mea nana lakou i luku ; ; aole oe i hoike mai ua make o Augusetma | ia manawa,-aole hoi e kala o ka make ana. I Ua huna oe ia mau mea no ke aha ? I kuhi i p\ha ka lehulehu o Augusetina no ke kumu jo ia lukuia ana. Aka, ke ike nei no ka lehu- ; lehu ua wanana pinepine na kaula o ka Haku i na poino o ia ano, aole nae lakou i hewa, ua wananaia peh ka lukuia'na o lerusalema, aole nae i hewa ka Mea nnna i wanana. A ina e makemake oe e koho i ua poe kipi la i mau kupuna nou, me oe no ia. Aole i hooleia ka noho ana o kekahi mau Bihopa, Kahuna, Diakona ma Enelani iloko o na Keneturia mamua aku o ka hiki ana'ku 0 Augusetina malaila. Ua ikeia īloko oka moolelo, i ke noi ana o Lucius kekahi o na alii Beritania, ua hoounaia ma ia aina he mau Kahuna elua, o Fugatius, a me Damianus, a ua ike paha laua "ia mea he Pope." Ma ke noi ikaika ana o kekahi Diakona o Paladio ka inoa, ua hoouna o Keletino, ka Pope aha o ke Keneturia alima, ia Geremano ka Bihopa o Auserre, ma Enelani i hooleia'i ka poe heretiko oia wa. E nana oe ia St. Prosper in Chron. ad ann 429. Hoouna hou o ua Keleūno nei ia Paladio i Bihopa no ka poe Secotia, a ua ike paha ua mau Bihopa nei "ia mea he Pope." Ke ike nei au iloko o ia mau Keneturia a ma ia aina hookahi no, he mau Bihopa, he mau Kahuna, a he mau mea e ae hoi i hookomoia e ka Pope iloko o ka papainoa o ka Poe Hemolele, a o kela poe hemolele, aole paha lakou i kue Ika Pope. Ke ike nei au iloko o ka moolelo ekalesia o Ven. Bede, Buke 111, Mokuna XXV, i ke kuikahi like o na mea a pau ma ka noho pookela ana o Petero, a me kona mau hope ; a ke olelo nei oe, " aole ike ko Enelani poe ia mea he Pope !" Nani kou alakai hewaia ana, e ke hoa.

E heluhelu hou oe i ka'u olelo no loane I, i maopopo ia oe ke ano o ke kukuli ana o na'lii katolika. E like me ka emi ole o ka mana o na'iii Enelani, e kukuli ana imua o ko lakou mau Bihopa, pela no ka emi ole o ka mana o na'lii kato!ika i ko lakou kukuli ana imua o ka " luna o ka Pope." Aole kue kii ia hana i ka olelo a ka Haku, " Aole no keia honua ko'u aupuni." Ua hoomalu no o Valenetiana a me na'lii kristiano e ae iloko o ko lakou mau kanawai, i ka mana pookela o ka Pope, i loaa mai ia ia mai ke Akua mai. Na ke Akua no ia mana, aole i kanalua iki ua poe alii la ma ia wahi, aole manao iki lakou ua mana lakou e haawi ia mana, o ka hoomalu a me ke kokua, oia Avale no ka lakou, a e hiki no ia oe ke u kainailio loihi no keia mea," ke makemake oe. 0 kou hoohalike ana "me ke kikowaena 0 ke kaha poepoe," ua kupono ia wai ? la'u paha, ia oe paha. Na ka poe heluhelu e nana--1 kou olelo ana ua poniia o M. Parker i ka la 17 o Dekemaba. M. H. 1541, ua aloha aku au ia oe i kuu i ana : " Na ka paipalapala paha ka hewa," eia ka! ke paakiki nei oe, me ke kuhikuhi ana i kau " Buke moolelo o ka ekalesia Enelani," me ke kapa ana 1 " ka hewa ole o ka me« i hoikeia" e oe, rae ka hooiii ana i ka Ia a me ka makahiki i kuhikuhiia e au maliwa o ka poe 14 lesuita," &e. &c. Aka, ua pono anei oe ? He poe u lesuita" anei o Mason, a me na mea e ae i oleloia iioko o ko*u olelo pane ia oe ? Ua poniia ka ! oM. Parker i ka !a 17 o Dekemaba, M. H. 1541. Akn, aole i make o Heneii VIII ia manawu. Ua make ia i ka makahiki 1547. Ua make o Edward VI, ko Henen VII( hope i ka makahiki 1553. Ua raake o Mary, ko Edward VI hope, i ka makahiki 1558, a ma ia makahiki, ua hooiaakaia ka noho alii ana o Elisabeth, a na ua Elisabeth nei i koho ia M. Parker i Akibihopa o Kanetaburi, a nana no i kauoha ia Barlow e pooi ia ia. A ua olelo oe mamuli o ka'u •« Buke moolelo o ka ekuiesia Enelani," a ke olelo hou nei no, M ua pomīa o M. Paiker, 17 Dec. 1541! " Auwe l ka paakiki iauna ole. Ua kakau mua ia ka inoa o Barlow ma ka palapala o Lambeth, n he mea mau ia ma na palapala oia ano e kakaa mua i ka inoa o ka maa nana i poni. Ua oleio inua ia e ko oukou

pee, o Barlow no ka mea nana i poni i ua !M. Parker n<?i (Concecrator.) a o rm. mea e at. he mau mea ku ike maka wale no lakou (A?sistants.) Ina paha oe e hoolei ia Bariew, aole no e pau kou pilikia, no ka mea, ui hanaia ia poni ana, wahi a oukou, mamuli o ka Ordinal o Edward VI. a eia kekahi, a)le paha e hiki ia oe ke hoomaopopo mai i ki oiaio a me ka mana o John Scory, MilW; Cowerdale, a me John Hodgkins no ia mea.i >'olaila, e mau loa ana no ke kanalua a me; ka pohihihi. Aole au e hoole i ka hoopapaa me oema ; |ki Ordinal a Edward VI, a e hiki no ia oe ī k« hoike raai i kou " makaukau" no ia mea.; Ke kapa mai nei oe ia Bonner, Mason»' |Bramhall, Bumet, a me ka lehulehu o lakou |" he poe manaoino ia oukou. He oiaio anei ? | He poe Pope anei lakou ? He poe •* lesuita" |anei ? Nani hou kou ike, e ke hoa. | Aole au i hoole ika noho ana e* Barlow Ima Bath a me Wells, aka, i kona noho ana iiaila, aole i akaka ka oiaio o kona poniia ana. Aole i hoike mai o Godwin i ka inoa jo ka mea nana i poni i ua Barlow nei, aole ! i ikeia na mea i ike maka, aole i loheia kahi | i poniia, a no ia mau kumu a me na kumu e |ae i weheweheia e ka poe naauao o kela ao|ao keia aoao, ua lilo ka olelo a Godwin i |raea ole. j Ke kuhikuhi mai nei oe ina " Akihihopa | o ka Hoomana Helene," me ka i ana : " AoJ le kue o kolaila poe, e like me ko Koma i ko | Enelani." Aka, ua poina paha ia oe ka moiolelo o Kirila Lukard, ka mea i hopuia e ka ipoe Helene o Konesatinopoli, a hooleiia iloko jo ka Halepiahao, a u-u-miia ilaila, no kona jao iki ana i kekahi mau pauku o ko oukou j manaoio. Oka mei anei e maopopo ai ke |kue o!e o kolaila poe i ko Enelani ? j "Ua lalau loa," wahi au, ka mea i kapiliipiliia ma Mat. XII: 32, ame 1 Kor. I.I: lo> !&c., a o kou pane ana no ia! j "Ua ike no hoi" oe " ika mmao o na ! makua Nikene, oia hoi o St Chrysostom, ma ■ Hom. 3. in epst ad Philipo, C 1. i ko St |Hieronym in eap. 11 (o ke aha ?) ko St Am,brose, a pela aku ; aka, ua kue loa ka na Pope i manao ai, a i hanaia no keia mea he .Purg-atori," a o ka pau no ia o kou pane ana ,ma ia walii. Ina i " īke" oe ia miu manao o na makua Nikene, (ua kapaia lakou pela no ke aha ?) e hiki no paha ia oe ke waiho imua o na maka o ka lehulehu ; e waiho hoi ha, i maopopo " ua kue loa ka na Pope i manao ai." ; INawai i olelo aku ia oe, "ua luaiia aku ikeia manaoio ike dala ? " Na " kau Buke moolelo oka eka!esia Enelani" paha. Aka, ke hai aku nei au ia oe, e ke hoa. aole i kuaiia pela ko makou manaoio. Mai paulele wale aku oe i kau " Buke." Ua wehewehe ia ke ano o ko makou manaoio iloko o na palapala he miliona, miliona, a ina e makemake hiki no ke hoomaopopo. 1 kou noi ana, e kuhikuhi aku no au ia oe, me ka oluolu, i ka " io" o ka Trarsubstantiation iloko o ke Kauoha Hou. E nana oe ma loan. VI, mai ka pauku 27 a ka piuku 59.— Mat. XXVI: -26, 27, 2S. Luk. XXII : 19, 20.—1 Kor. XI: 23, 24, 25, 26. 0 na " Bihopa" he " haneri" i pepehiia e Mary, wahi au, aole ka ! he Bihopa lakou a pau loa, he mau " Kahuna" kekahi; he mau " Diakona" kekahi, he mau mea e ae kekahi; a i kuu "hoolauwili paakaawili," aole he "ha'nen," he " Tausani" ka ! ka poe i pepehiia !! Pela anei ma kau palapala i heluheluia iloko o ka Ho'.u Pakipi.a, 26 Feb. M. H. 1563 1 Me ke aloha. Na'u na Aeiou Y. M.