Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 18, 2 May 1863 — Page 3

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Robert Warren
This work is dedicated to:  Bob Warren

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

ua hoaholo ae oia i ka manao e hahau ma@ i kana hahau hope loa ana, me ka hopu mai i na tausani o na keiki koa nui, nana e kiaia nei i kona hanohano, me ka hoaahu aku hoi i ke kapa o ka noho hoopameaai ana hoi i ke kapa o ka noho hoopameaai ana, a e hoouna hoi i kahi o ka pihikia mau loa, a me ka poino nui no hoi.

            Aole he makemake a he hooia aku no hoi o Polam, me ka ae oluolu aku, e moe make malalo o keia hookaumaha wale ana, a no ia mea, o ke koe ikaika wale no ka hana ku ia ia ke hana'ku iloko o keia hana ino wale ia mai.  Ua hoohui ae kekala mau tausani o na keiki koa nui wale o Polani, me na puuwai i komoia e ke aloha lua ole no ko lakou one hanau, a me ka nilinai hoi i ka pono a me ke kokua mai o ka Lani, ua hoohiki iho lakou e kola ae i ka lei o ko lakou hookaumahaha'na, a i ole ia, alaila, emake no. E hahai aku e na Po mamuli o lakou.

            Mahope iho nei o ka hookauwa hilahilaia'ua, a mahope iho hoi o ke o-le mau ia ana e na hookaumaha, nolaila, o na Central Komite, ko oukou poe wale no nana e ao aku i na kanawai, ke kanoha aku nei ia oukou e hele ae e komo iloko o ke kahua hope o ko oukoi nani nui, a me ka lanakila no hoi, a ma ke kokua ana mai a ke Akua, e loaa io no ia mea ia oukoi.  No ka mea, ua ike no ka Lani, he poe oukou i noho iloko o no pilikia, a me ka u ana inehinei ; a i keia la, e lilo oukou i poe koa, a i poe pilikua no hoi.  Ae, e loaa ana ia oukou ko oukou lanakila a me ke kuokoa ana, ma ka nui o ko oukou aa ana, a me ka hemolele hoi o na mea i kumakaiaia e oukou, loaa mai ai ia mea ; ne ka mea, ua oi aky ia mea mamua o na mea i haawiia i na aupuni e ae. E haawi aloha ana no oukou me ka olioli nui, a me ke kanalua ole no hoi i ko oukou aina, i ko oukou koko, a me ko oukou ola, a me ka hanau ia mea. A ke hooia aku nei hoi ko oukou Komite. aole e poho wale ana ko oukou ikaika a me ke koa ana, a aole no hoi e lilo loa ana na mea a oukou i kumakaia aku ai, no ka mea, na ia mau mea no e hookele me ka lima kakauha i ka hoeuli ana i hopu iho ai.  E pau ana na pilikia imua ona, e a'e aku ana no hoi maluna o na mea a pau e alai mai nana ia ia, a e alualu aku ana no hoi me ke hoopai aku imua o ka aha kaumaha kupono o ko kakou one hanau i hoino wale ia mai, e ka poe a pau e kue mai ana me ka hooikaika ole mamuli o keia hana hanohano.

            Ma ka la mua o ko kakou hele ana imua, i ka minute hoi i hoomaka'i ke kaua, ke hoike aku nei ke Komite i na keiki pau o Polani, o kela kulana keia kulana, a me na lahui a pau o keia ola ana, au kau like lakou a pau, a he mau hoa like no hoi no ka aina nei.  Mai keia la aku, o na aina a pau i waihoia ma ka lima o ka poe mahiai, me ka uku aku hoi i na hakuaaina o lakou, no ka poe no e mahiai ana ma ia man aina, a no ko lakou mau hooilina mahope aku o lakou.

            O ka poe mea aina e poino ana mamuli o keia mea, e ukuia'ku no ia mailoko ae o ka waihona o ke aupuni.  O na ohana a pau o ka poe paaua, ina i komo e kaua mamuli o na poe pale aku, ( na Polam.) a ina e make iloko o ia kaua ana, e haawaiia no ia lakou na aina o ke aupuni i koe mai, mai na enemi mai. I ke kaua ano ! e Polani, Lituania, a me Rutenia, i ke kaua ! Ua hiki mai ka hora o ko kakou hookuuia ana, a me ko kakou kuokoa ana, au unuhia mai ka pahikaua kahiko, mailoko mai o kona waihona, a o ka hae hanohano he Aeto.

            Ke makemake nei no hoi makou e kamaiho uuku aku i mau huaolelo pokole, i ke aupani Museovite, (Rusia.) no ka mea hoi, o ka noho hoahanau o na aupuni, ke kala aku nei makou ia oe, no ka pepehi ana i ko makou aina hanau. o ke koko o Paraga a me Osomiana, na hana ino ma na alanui o Wasa, a me na hana hoeha hoomainoino iloko o na hale ae.  Ke kala nei makou ia oe, no ka mea, o oe no hoi kekahi e noho u nei me ka uiha ; no ka me, o na kino make o kau mau keiki, ua kauia iluna o ka amana e ka Moi, (o Rusia.) a o kou mau kaula ua maeele i ke anu o ka hau o Saiberia. Aka, ina nae iloko o keia manawa kupikipikio, aole oe e loohia i ka mihi no ka wa i hala, me ka manao maikai hoi no ka wa hiki mai ana ---a ina iloko o ko oukou halawai ana me makou, e kokua oukou mahope o ka poe nana makou e pepehi nei, a nana hoi e hehi nei iluna o oukou, alaila, auwe oukou ! no ka mea, ke hana oukou pela. alaila, ima o ke Akua, a me na aupuni a pau o ka honua, e haawi no makou ia oukou iloko o ka hookauwa mau loa ia. E ahai aku ana makou ia oukou iloko o ka hoouka kaua weliweli nui, oia ka hoouka kaua hope o na aupuni naauao u me ke koena pegana o Asia.

            Wasa, Ianuari 22, 1868.

 

KA NEKE. --E holo ana ka moku kialua NEte i Lahina a me Hilo, a me na awa no hoi ana e holo mau nei i keia ahiahi, hora 4. A nolaila, o na makamaka a pau o makou e makemake ana e holo ma na wahi i haiia maluna, e pono e hele koke ae oiai ka la, e holo ana ka moku mama a-e ale o Pailolo a me Alenuihaha.

 

Na Palapala

Helum@@, Aperi@@ 2, 1868.

LUNA HOOPONOPONO ; ALOHA KAUA: --Ke hao mai nei ka ua me ka makani, e noho iki ka paha au. "Aole," wahi a ko loko poe, e hoi, no ka mea, aole ia o ka manawa mua au i ike ai i ka ua a me ka makani, a aole no paha ia o ka manawa hope loa. A hooholo loa ae la ko loko poe e hoi. a ke liuliu nei ke kuaaina e hoi ; aka, mamua o ke kau ana iluna o ka lio, i hookahi huaolelo me oe, No na kanaka opiopio o ke Capitola ma kekahi olelo ana.

NA KII O PAKAKA

            Ua konoia mai au e keia mau kii, e hoo aku i wahi leta na lakou, iloko o na colamu o kau pepa.

            la'u e holoholo ana i kela ahiahi aku nei, no ka lealea o ko'u mau maka, ua ike aku la au i kekahi poe kanaka opiopio iloko na paina hinuhinu, me na hulu ohikiki niho, e lawe ana i na io ulu o ko lakou mau niho, me he mea la, o ko lakou haalele ana aku no i ka paina ahiahi o ko lakou hale.  I ko'u ike ana ia lakou e ku ana malaila, me he mea la no lakou "ka lani iluna, a me ka honua ilalo." Ninau aku la au i kekahi mea e ku ana malaila, a hai mai la oia, a he mea hilahila a kaumaha no hoi ke hai aku ia oe e ka Luna Hooponopono. o manao paha auanei oe, he mea hoopiha wale no i na colamu o kau pepa, " Aohe hana, he hele auwana wale iho no" I ko'u lohe ana i keia, huli aku la au me ke kaumaha, a haalele ia lakou.

            I a'u i haalele ai ia lakou, a ku iho la au ma kekahi huma, ike aku la au i kekahi poe kanaka opiopio. me ko lakou mau huelo palule, mawaho o ko lakou mau wahi, e welo ana i ka makani.  Huli hou ae la au a ninau akuy i kekahi mea e ku ana, a hai mai la oia, "Aohe hana, he hele auwana wale iho no. " Naue loa aku la au a hiki i ka makeke, ike aku la au i kekahi puulu o ka poe ui, e ku ana me na Bila L:oi Kalo ma kekahi olelo ana, ukeke, ma ko lakou mau lima; a niele aku la au i kekahi, i ka hana a keia poe, a hai mai la ia, " Aohe hana, he hele auwana wale iho no."

            I ko'u ike ana i keia mau mea, aneane au o hooho me ka leo hekili. (in a ia'u ka mana,) "E Hawaii ! E Hawaii ! E kau iki ae i kou poo iluna ; a e haalele i kou ano mau, o ke kolo i ka lepo."  E ka Luna Hooponopono, ua kaumaha loa au i ka hai aku ia oe, i ka nui o keia poe iloko o keia Capitola op ko kaua pukoa.  A aole no hoi au e kaumaha i ka hai aku, una he poe lakou i paa i ka hana, a aole i kau ka lei bipi o ka palaualelo maluna o ko lakou mau hokua.

            A o keia no paha ka mai ahulau e ka Luna Hooponopono i nui ai ke kakani, a me ka ponalo o keia lahui, a ke kono mai nei i kela la, i keia la, i ka poe ola, e hue ae i na eka, i mea e uhi iho ai i na puniu o na pua make o Hawaii nei.  Ua nui ka poe i hoopuka ae o ka Hookamakama a me kekahi mau mea e ae, ka mea i haumia ai keia lahui, a i nui ai na huakai e hele nei i ka hale malu o ka make.  I ko'u manao, au law wale mai no lakou i na lala o ka ninau, a aohe i haawi ae i ke akea i ke a-a, a me ke kumu, kahi i ulu mai ai ka ponalo a me ke kumu, kahi i ulu mai ai ka ponalo a me ke kakani, i mea e ike maopopoia ai, e nana iho oe ia oe iho.  I ka piha ana o kou mauawa i ka hana, a e hoomakaukau ana i keia nupepa no ka lehulehu, a me kekahi mea e ae, i mea e ola'i ka houpo naenae o kou ohana o ka hale, manao no anei oe, e komo mai kekahi manao awawa, a me kekahi kuko ino iloko o kou poo, i piha i na kekahi kuko ino iloko o kou poo, i piha i na manao hana ? Manoa no anei oe, e makemake hou ka huewai i wai, ina i piha i ka wai ? Ina e hana ikaika ke kanaka a po ka la, manao no auanei oe, e ikaika ka nakui ana o kona manao, no na mea hewa ? A manao no auanei oe, e poloai mai na kuko ino he nui wale, e hele ia a e hoohalua ma ke ala ? Ina he ikaika io kona manao, alaila "le the nature of that beast." (Ke ano o ia holoholona.)

            Aka hoi, ma ko'u manao paa, aole e ko mo iki ana, no ka mea, ua piha kona manao a me kona mau ami i ka hana, a aohe wahi a na kuko ino e hoopunana ai, no ka mea, ua piha mua i na opala hana.

            Ma kekahi lima, e alawa ae kaua i ka puulu iloko o na aina hinuhinu, ka poe me na huelo plule, a me ka poe paa i na pila loikalo, hana ole.  Ua piha loa ke poo o keia poe (i ko'u manao) i na kuko ino, a me ka makui i na hana hewa, no ka mea, aohe mea iloko o ko lakou umeke, aka, o ka papaa o ka palaualelo, a me ke ake i ka hana hewa. Ua olelo kekahi kanaka akamai, " O ka palaualelo a me ka hupo, o na makuahine ia o na hewa he nui." Ka hupo kai make, a o ka palaualelo koe e hanu hele nei i na lua maea o keia mau pukoa, e ale ana i na mea a pau e haule iloko o kona a weliweli, a ke moni aku nei i na pua mohala iloko o ka pouli lipolipo o ka make.  Ka palaualelo ka mea e pololi ai ke kanaka, a laulima i kau mea ai, au a ke kanaka hana.  O ka palaualelo ka mea e kaalele mai ai na maka oluolu o kau wahine, i ka malu o kou pupupu hale. O ka palaualelo ka mea e lilo ai kau wahine i ka mea e , a oa na hua o kona opu. O ka palaualelo ka mea e hele ai kau mau keiki iloko o ka welu, a banai i ko lakou mau opu i ke ahe a ka makani.  O ka palaualelo ka mea e kakali ai ma na ipuka hale, e ake ana o ke kahea mai a ke anaka hana e kipa e paina.  O ka palaualelo ka mea e hakaka ai ka noho ana o ka hale. Ka palaualelo  ka mea e like ai ke kanaka me kona hoa@i hana pu ai'i ka la hookahi. ka holoholona. a ano e iki paha ma ka noonoo ana.

            No ke aha ka mea e aihue ai ke kanaka ? E olelo mai paha auanei kekahi, " no ka nele." A heaha ka mea i nele ai ? Aole auanei no ka palaualelo ? E olelo hou mai paha auanei kekahi, " aole e aloko ka palaualelo i ke kanaka i ka moekolohe." Ke pane aku nei au. e ka aihue ka lua. a o ka moekoloke a me ka pepehi kanaka aku. kahe loa iloko o ke kaikuono o ka hewa. Aka, in a e haule ka molowa malalo o ko kakou mau kapuani, a nalo malaio o na eka uliuli o ka hana, alaila. e pau ana na hewa he nui, alaila, e kau auanei no poo o na keiki i koe iluna.

Ina o keia ka mea e kau hou ai ko kakou mau poo iluna, alaila. e kiola oukou, e ka puulu paa paina, a me ka puulu huelo palule, ka puulu bila loi kalo. a me ka poe paa ukeke, a me na kanaka opiopoi, i ka lei bipi o ka palaualelo.  A e lalau i ka o-o, a e pelu i ke kuli, i loaa ka waiwai.

            E oki paha au maanei ; no ka mea, ua hoopau manawa loa paha wau ma keia kamailo ana, a ke hoi nei.

            Tuus humilis servitus.

                        MAAKUA.

Na mea hou ma Ebona

ILOKO O KIA MAU MALAMA I KAA

HOPE AE NEI

 

            Aloha oukou e na hoahanau ma na ekalesia o ko Hawaii pae aina, a mee na kumu pu hoi a kakou.

            Ke ola maikai nei no makou a pau loa ma Ebona nei, a pela no na;lii a me na makaainana pu hoi o lakou. Maloko o keia wahi palapala ko'u hai ana'ku ia oukou, i na mea e kanalua ole ai ko oukou mau manoa, no ka kakou hana hoola ma keia mau aina haahaa, i lilo ai hoi me he mau aina kiekie la. Eia iho ua may me ala.

            Nov. 22 1862. ---Hookaawale ia'ku o Rev D. Kapali, a me kona ohana, o ohua hoi ma Toko, kekahi o na aina ma Ebona nei. Ma ia aina oia e hai aku ai i ka Euanelio imua o kolaila mau uhane, a me na uahne o kekahi mau aina elua e pili ana i ka aina kahi ana e noho nei, ao pu no hoi oia i na ke iki ma ia mau aina, ma na mea e naaua ai,  Ua hoopomaikai mai ka Haku ia laua i keiki hou na laua, oiai laua e noho malihini ana ma keia aina hookama, i kapaia iho ai kona inoa o Geresoma, Kapali, a ke ola nei oia i keia wa.

            Nov. 29. ---Make ka hua mua o keia ekalesia, oia o Mereta Lurito, he makahiki okoa kona iloko o Kristo a hiki i kona wa i make iho nei. Nolaila, ke lana nei ko makou manao nona, ke hui pu nae me kona manao, alaila, aia oia ma ka Paredaiso o ke Akua Hemeolele.

            Dec. 10. -- Hana hou ia ka hale halawai mua o keia aina ma ka hooloihi hou ana'ku i mau kapuai he 15, a hui ia me na kapuai mua he 30, alaila he 45 kapuai kona loa, a o kona laula he 24 kapuai.  No ka pau pono ole o na kanaka iloko o na kapuai mua, nolaila, i hooloihi hou ia'ku ai. Ua kokua mai ka Moi, a me kona mau Alii, a me na makaainana pu hoi o lakou, a me akou pu hoi ma ka hana ana, aole no hoi i uku ia'ku ke'lii, a me na'lii.  A he mea hou no hoi ia maanei, no ka mea, aole pela mai mua mai o ka hana ana o na Halepule ma Ebona nei, he nui ka uku ana'ku ia lakou, a i keia hana ana hoi, aohe wahi keneta i lilo aku ia lakou. Nolaila. me he wahi ano hou la ia iwaena o keia lahui, a he kumu no hoi ia e hoohalike aku ai ma keia hope aku.  Ae, pela io no, no ka mea, e kukulu hou ia ana kekahi mau hale iloko ae o keia malama ae o keia makahiki hou ae, aole no hoi he uku.  Pau aku la na mea o ka makahiki 1862 i ike ia, a i hana ia hoi.

NO KA MAKAHIKI 1863

            Jan. 1. ---Hoomakaia ka makahiki hou, ua malamaia ma ko Mr. Kapali aina (ka Happy New Year.) a nele iho la ma ko makou aina e noho nei.  He mea kupanaha no ia i hana ia iwaena o keia poe pouli mamua, a i ao malamalama no lakou i keia wa.

            Jan. 4.---Hookomoia kekahi poe iloko o ka ekalesia, 7 ko lakou nui, 4 kane, 3 wahine. O lakou no kela poe n'u i hai aku ai ia oukou maloko o ka helu 52 o Nov. 22 o ka Nupepa Koukoa, o kela makahiki aku nei, o lakou no ka poe i hooikaika iloko o na makahiki 2 a oi aku.  Nolaila, ke kau nei ka Hae lanakila iwaena o keia mau aina pio malalo o Satana.  Auhee aku la ko Satana mau koa kipi, i ke aupuni o ko kakou Haku o Iesu Kristo.  E ko ke Akua poe ma kuu one apaa, mai pauaho oukou i ke noi ikaika aku i ka mea nona ke kihapai, i hoohua nui mai oia i na hua ohaha ma Ebona nei. I ko ai keia kaena ana,holo ka hana ma Ebona nei, e like me Ualana.  E nui paha ko oukou olioli no keia hana lua ole ana maanei.  Ma ia la no hoi ko makou malama ana i ka ahaaina a ka Haku, a bapetizo ia no hoi ka maua kaikamahine o Rahela Kapulu, a me ka Mr. Kapali ina keiki, o Geresoma, na Mr. Kapali i bapetizo ia laua, a na Mr. D@ane ho i bapetizo ka poe i hoolilo ia iho nei i mau h@ananau.

            Jan. 5.----O ka Monede mua ia o Ianuari maanei, me la haipu e ko makou no na iah@ikanaka a pau a pau loa ma ka honua nei. Ma ia la no hei ko makou hoomaka ana e wehewehe aku i ke ano o ke ola o na kauwa a ke Akua ma kela aina kela aina keia aina kahi ana ; hoouna aku ai ia lakou, e lawelawe ma kana hana hoopomaikai i ka lehulehu o na uhane e iho ana i Gehens. a ua maopoopo lea imaa o lakou ia mea, nolaila, ke makemake nei lakou e haawi aku i kekahi o na mea waiwa o lakou, i mea e kokua ana i ko na aina e, a e ikeia ka olalo o ko lakou mau manao iloko @ Feb. e hiki mai ana.

            Ian. 14.---Mareia kekahi o na hoahanau i komo iho nei i ka ekalesia, 6 ko lakou nui, 3 kane, 3 wahine.  Pehea hoi keia hana hou ma Ebona nei? Ae, he mea kamahao no ia imua o ko oukou mau noonoo maikai ana; ke loaa nae ka huina halike me kona like ana me ka huina hio, i loaa ai ko laua mau mokio e nee like ai, a lilo i huina haloa o ka manao ana iloko o'u kuaana kuonoono o ka manao ana iloko o'u kuaana kuonoono o ka manao ana iloko o'u kuaana kuonoono o ka manao iloko o Kristo Iesu.  A he kahuua no hoi keia e alakai ana ia Iakou nei i ka naauao loa, a hooko ae i kekahi o kana mau hemolele.

(Aole @ pau.)

HANAU.

            Aper. 28. ma Kapauhi, H@@@@hala, hanau o Marie@ w. na Iaka me Mahune.

            Aper. 14. ma Wal@hole, K@@@@upe @@, Oahu, hanau o Poipe Kep@i W  na Haai@@u@@@e Nale Ka.

            Aper. 27. ma ka pa kula A@, Honolulu, hanau o Gere@rio K, na Joseph Kuhia me Mary Kah@u

            Mar. 14. ma Honomalino, Koma Hema, hainau o Maika w. na Ui me Kukau

            Mar. 5. ma Milolii, hanau o Kahooano K, na Keanu me Kapapa.

            Sept. 27. ma Opihiiaia, Hamakua, Hawaii, hanau o Kauilua w, a me Kainana w, he mau m@h@@e, na Jos. Kaikiumi me Kaanaana.

            Fev. 7. ma holualoa, Kona A@ Hawaii, hauaa o D Kahoakaku @@ na 1 KA@@ me Keawe.

Feb. 8. ma Waikiki kai, hanau o Kealakipi @, na Kaio me Kina.

            Mar. 3. ma ia wahi no hanau o S U@ J, ua @u ine ka Mealani.

MARE.

Ma Kahana, Koolalea, Oahu, ma@@ e kap@@enai me Unauna na Rev. M. Kaa@a la@@ i @@@@@.

MAKE.

            Aperila 29. ma Manoa, Oahu. make o John Poohiwi ik@ he keikli aloha nuila e kona mau makua, a me kona lohulehu no hoi, le 21 makahiki, 3 malawia, 28 la kona ola ana ma keia ao, a make aku la.  " Na ke Ak@@ i hiawi mai, a nana @@@ law aku, e hoomaikaha kona iaoa." He umu kona mai i make ai.

            Aper. 17. ma Kahana. K@@lauloa, make o Poemahoe K.

            Mar. 19. ma Punaluu Koolauloa, make o Kelupaina w,

            Ian. 24. ma Honomalino, Kona. Haw, make o Keliiuwloa w.

            Aper. 20. ma ia wahi no, make o Kekau w.

            Aper. 27. ma Kaakopua, Honolulu. make o Aukolu w.

            Aper. 27. ma Waiahole, Koolaopoko, make o Kealaula w.

            Mar. 17, ma Waikiki-kai, Oahu, make o Kealaula w.

            Aper. 9. ma ia wahi no, make o Kahele w.

            Aper. 24. ma ia wahi no. make o Aluii w.

            Aper. 10. ma Kau. Hawaii make o Puunui k.

            Aper. 15, ma Waiohlau. Kau. Hawaii, make o Haole w.

 

Kula Kaikamahine!

HALE PULE O KA EPIPANIA LAHAINA.

MISINA ENELANI!

Kukuluia ma ka Ahaaina Hauoli o ka

EPIPANIA O 1863.

KUMU, Rev. W. R. Scott, M.A.

HUIPU KA HOME O KA EPIPANIA ME KA HOOMANA.

MEA HELE MAI

Right Rev. Haku Bihopa o Honolulu.

PARESIDENA. Rev. W. R. Scott, M.A.

KUMU WAHINE. Mrs. Scott.

KAHU MALAMA. Miss Ferrier.

 

UA HAMAMA KEIA HOME ME KA MAkaukaa e lawe mai i na lia@@m@@ kalkamahiue Hawaii nei, mai ka aha (4) ma @ahiki a p@@au @ana, e ao ponoia ma ka olelo Beritania, a e ao niakaala@a no nei uia ka hoomaua, ma ka noho maikai, a me ka noho hana ana. O ka mea i manao nuiia, o ka hoomaamaa me ke@a@ aku i na wahine Karistiano o ka hanauna e ulu ae nei, i ka @@ho hana, ma mae, a me ka hoomana pono no hoi, me k@ kaawale hoi mai ka lianai ana mamuli o ka hoomana kahiko o na wa na@upo. O ka uku no ka haumana hookahi, no ka makahiki, he $100 : in a elua no ka ohana hookahi, he $130 : ai na e@oi@. he $200. E noonona no nae ke ano o kekahi poe. O na ka W wahine makua mak@@a me na kaikamahine makua ole, e laweia no lakou, a e aoia mai ka wa opiopio mai. E weheia ana kokahi kula no na keikiaane (ma ka oielo Beritania) ma keia hope @ka.

W. R. SCOTT. M. A.

Lahaina, Maui, Aperila 30, 1863. 75-lt

 

Ke Cathedral Hawaii!

MA KE

Alanui Kukui, Peleula.

O KA MANAWA PULE MA KEIA HALE Pale Kiekie i @eia wa, p@@@ @@ ia.  NA LA SABATI---He Ahaaina Ilemoiele a ka Haku. ma ka hapalua o ka h@@a i o ke k@kahiaka : pale ma @ @@@@ Hawaii ma ka hona 9, p@le ma ka olele Beritania, ma ka h@@a 11. Kuia Sabati, ma ka ho@a 4 o ke ahiahi. L@ani ma ka @@@@ Hawaii a no ka @@mei i, @a ka hapalua o ka ho@a 6 o ke ah@@hi.  Pule Haule, ma ka ho@a 7 a me i a hapa o ke ahiahi @ wahipe iho o ka pau ana o ka Litania @@ ka olelo Hawaii, @a ka wa Ba@@@@@.

WA PULE O NA LA E AE.

Ma @@ hora 7 o ke kakahiaka, Pule Ahaaina a ka Ilaku : ma ka @@a 9 A. M. pale Ha@le, (Ma@@@@) pule m@ ka @@@ Hawaii ma ka hora 4 o ke ahiahu.  K@@ nae na Paokola, he pale Haole ko ia la ma ka hapalua o ka hkona i o ke ahiah@@.  75-1m

Olelo Hoolaha

UA HOOPII MAI O KONIA (k.) KUEI KANA wahine o Pahia no Nuuanu, Oahu. mama@. e h@@@@@ ko laua ma@@ au@ no ka haalele waie ana n@ na ma@ah@@ ek@@@ o Pahea i kana kane. E hana@@ keia boopii imua i ka Mea Hanohano John @i kekahi Lunaka@@wai o ka Aha K@@@@ ua ka la @ o Mei, i ka ho@a @@ o ke@@akahiaka, aia ma ka Haie Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G.W. Brown

Kakanolelo koua o ka Aha K@@@e.

Honolulu, Aperi@a @@ 1868     75-2t

Olelo Hoolaha.

E IKE AUANEI NA KANAKA A paa ke nana mai i keia olelo hoo@@@ ow@@ @ ka mea o@@a ka @@@ maiai@ nei ke h@@k@ aiu nei ko ma ke @@ ea @@@a @a l@ : M@@aki, A. D. 1868.  Ua hookoha ia mai au, i Luna @@ Aupuni.

No Hamakua, Hawaii,

a polaila, e ike onkoa he mana kuupono ia'u e hana ma keia Oihana Aupani, no na holoholo beie bewa maluna o ma apana la i kaiia ae la malana.  A melai@a ke makemake loa nei ae e ike mea onkoa a pau loa, a peia hoi au e hana ai e like loa me ke Kanawai e pilil aoa @oia oihana i hooli ia mai maluna iho o'u. Owa@ o ko oukoa hou aloha me ka mahalo.

L.L. HAU, (Luna l'a Aupuni.)

Hamakua, Hawaii. Aperila 22, 1868.  73-1t

Olelo Hoolaha

NO KA MEA, E ANAIA ANA O KAHUA Ahupoaa o Kah@oa, e waiho la ma Hilo, Mokupuni o Hawaii, ma ka Pomiua hope o Mei, (ola ka la 28.) oua maiana la; colaua @a kaoohaia na Konohiki a me Hope o lakou, e pili ana i oa pale@a o ma aina la ka la halia malana, aka in a i beie ole ae lakoa i ka mauawa i haiwa maluna, alaila e hana no wau e @@e nae ke kuhikikuhi a ma kam@na.

J. C. Kuanea, (Haoilana o Kahoou.)

Kamakela, Honolulu. Aper. 29, 1868   75-1@

AWA O HONOLULU

No ka Moku ku mai.

Aper. @@---M@@u K@@@@a @@ @@@ @@@@@ @@ @@ @@@@@ m@ Kapa lak@k@ ma e @@ ana K@@a @@ @@w@@ @ a holo@@@@ ka@@ @@ @@@@@@

            22---@@@@ La@@@ @@ K@@@ ma me @@ paha a a@ @@@ @@ @@ @ @@ a p@@@ @ ahu @@@ @ @@ @ @@@

            24---@@@@@a A@ E@@@@@@. @ mah@@a ma E@@@@@@@@@ me @@ @@@@@ @ @@ pam@@@a ka@@@@ @@ m@@@@@ a hoio aka @@@

            24--Kapa A@ He@@ule@ a m@@ a ma Nu Be@@hula ma@ me @@) @@@@@ @ @ @@@@@ kale@@ no mawa@@@ a holo iina A @@@@

            23---Kom@ha@@@@ @@ @ma Maha@@ ma me @@@ @@@@@ @@@ 7 000 kap@a @@ kuku

            23---K@@@@@ m@ Hawa a me Mau ma me @@ pahu @ @@@@@@@ e hipa @ @@ @@@. @@ @@@a a@@ @@ @@@@@ @@ @ @@@ @@@@@ @@ @@@ @@ @@@@ @@@@@ pepe i@ @@@@ @ @@ @@ @@@ @@@@ @ @ @@@@@@ @@ @@@ @ pahu @@ @@@@@ @ paha @ @@ @ @@ @  @ @@@@@@ @@@ @@@@ @@ ho 10 @@@ 20 @@@@@@ @@ h@@a.

            27---Ka ama @a Ka@@@ m@@@ @@ pa @@@@ 10 pahu a@ a 20 @@@ 2 @@@ a @@@ @@@ a me @ @@@@

            28---Kapu A@ N S Pee@ @@ ne @@ la ma @@@@@@, W. I. ma me ka p@@@ papa ne H Ha@@@@@@

            28---@@ hola Aui k@@@@@ 9 mai na mai Na Lala@ a @ aie h@@@ una M.@@@@ N. Z. 37 la me @@ ha@@ a la pam@@a 10 @@@@ a@ kalewa no mawa@@ a holoak@ K@@ae a ma @@@@@.

            29---Jeanne@@@e, mai Kaua mai me ka papa wauhala

            29---@@ @@ @@ Ani @ @ @@@@@, ma Na B@l@@@@ a me li mae ka@wa no mawa @ a holo aka : Aakani

            30---Kau @@ mai @@ha ina a me K@@ alui ma

            30---N@ke m@@ Hi @@ ma ne @@@ a u a me @@ @@@ @@ @@ @@@@ @ @@@ @@@ @ @ @ @@@ @ p@@@ @ @@@@ @@@.

E MAKAALA!

OWAU

O KAMUELA,

KA HOA KUAI O NA

KANAKA HAWAII,

NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka ino o ka

Hale Hookolokolo

in a Honolulu. Ke hai aku nei au ia @uk@u, he mau la ku waie no keia o kuu moku papa,

"CONSTITUTION!"

a ke ka mai eia, e loaa ana ia'u na

LAKO KAPILI HALE

a kela ano, kela ano

EIA NO KE WAIHO NEI

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.

            LAAU HALE, o kela ano, keia ano.

PILI HALE

            PINE,

                        AAHO

                                    KEPA,

                                                            PANI PUKA,

PUA ANIANI,

OLEPELEPE,

KUI

PENA,

AILA PENA,

WAI HOOMALOO PENA.

IA MEA AKU, IA ME AKU.

            Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopono no paha ia oukou he KEIKI KAMAAINA au, he hiki ia oukou e ka Lahui

Mai Hawaii a Niihau,

ke kipa mai i o'u nei. E hiki ana no na moku papa o'u i na manawa a pau, a hoolako mau ia'u. He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena. A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la, Aka, he hiki ole ia'u ke hana pela, o ko'u ano no ka oukou e imi mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa ihola no ia o ko oukou makamaka.

            KAMUELA, (Kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu, Ian. 8, 1868. 75-8m

Makemake 10,000 Kapiki

KE MAKEMAKE NEI AU E KUAI AKU I 10,000

Kapiki Maikai,

a e uku no au i ke kumuk@ai KIEKIE LOA n@@@a mea. O ka me Kap@@@ e@@@ make ana @@@@a kua e pono e haie k@ke mai ma k@lu Hale Kuai ma K@kaha@@, ma ke kihi o ke Alanui Mannakea me ke Alanui Ho@@. E @@@ mai @@k@u.

67-3m G. William (Wilihema)

Olelo Hoolaha

E IKE AU ANEI NA KANAKA A PAU ma K@@lauloa, Oahu. O ka mea @@@ ka ina malalo @@ kahu @ IOBA KAMAKA, @@ na k@ki a M@hina @ make o Honolulu, Oahu i hoo@h@ ia ma e ka Aha @ mea nana a malaoaa, a @@ @ @@@@ no i ka waiwai na m@@ keiki ia. Ke papa aku nei au ma@ @@ kuu waie @@ ik@@@ k@ eak @@ mau holoholona ma na apana aina, kuia a loi h@@@e waiho ana.

Ma Kaluanui,

Haleaha ka in@@ a me Nahika, ma Punalou, na kapu l@@ na holoholona @@e h@ie naluna o ma mau aina la, in a e ike kuu luna e n@ ho ana malaiia o Kahulaae ka moa e hopu no @@ a e koi aku i ka uku i hookahi dala no ke p@@@ e like me a@@a e koi aku i ka uku i hoikahi daia no ke p@@ e like me aeia h@@@iaha ana. Aka, in a makemake ou@@ e h@@@ma@ma, e hele mai no me au e kamai@@ pu ai. Ma ka ia aku e ike a ai ma ka nupepa ka @@ maka ana.

            Kahu a Luna Hoopuaopono Waiwai.

Honolulu, Aperila 14, 1852. 73-3t

Olelo Hoolaha

E IKE AUANEI OUKOU E NA Kanaia ma@@, Haole, a me na i'ake, ma keia alelo h@@@@ha. @@@@ ka mea a na ka @@@@ malai iho @@ kahea aku nei au ia @@@@, me @@@@ ku@ a uhi pono ana ia o@@@@ ! ke @@@@a Ena ma kolu kuiea a  na kesa@i LIO HELEHEWA, ma Kaopapa, H@@@@@, H@makua, Hawaii, ko@a wahine e hele maa @@ me ka hoopaa p@@@pia  i ua mea kanu, a me na mea e uiu ana ma na ka@@ana a@na nei olu iloko o na malama elima, ua kapo ma ke kanawai o ka aina e waiho ne@ Ena ke ano o ua ho nei @@ i@@ wahine alaala, he wahi kiko keokeo uuku makuna lae a p@@@ kona @ou@@@@ hao kuni, ma ka aha hope akao,

 

a aolaiala, e hele mai ma ko'u hale noho, ma Kaopapa, Honokaia, Hamakua, Hawaii, me ka oku pu mai me na dala ewaiu A i na @@@ e uku mai i aeia man @ala i hana i hana a haia ae la he 30 mai keia ia aku akila e @@@ ioa ia'a keia lo a e kuui ae au i ko'u hao.

Kaepapa, H@eokai, Hawaii, Aper. 30 1868. 73-1t.

Olelo Hoolaha.

KA POE JURE KANAKA MAOLI NO KA aha  Hook@lokolo Kaapano, ma ka Apana @ha ma Nawi@wai, Kauai, e hooaaka ana i ka Poalua, oia ka la @@ Mai, 1863.

Pahikaua, Awaiku,

Maewa, Nakapaahu,

Naniho, Piliwale,

Holim Kaehu,

Soloaeona, Kolea,

Miki, Kahui,

D. Kealahuia, Pahuai,

Keliiwaimakanai, Kaikuwahine,

W. B. Aka, Kaia,

Koloaiki, Paoa,

Kahaamaikai, Apolo

Hapuku, Meheula.

John E. Barnard.

Kakaauolelo o ka Aha Klekle.

Honolulu, Oahu, Aperilla 30, 1863. 18-2

KA MOKUAIIII

'KILAUEA,'

E HOLO ANA O "KILAUEA" MAI

@@@@@@@@@@@@

Peaha, Mei

Ma ka hapniaa o ka hona Eha o ke ahiahi.

NO

LAHAINA

KALEPOLEPO

ULUPALAKUA.

KEALAKEKUA.

KAILUA.

KAWAIHAE.

HONOIPU,

A ME HILO.

Ma ana@@@@@e aku e h@@@@@ ana no @ "KILAUKA" @@@ @@@ MA NA WAHI@A PA@ @@@@ AMA@@NA.

MA KA

P@aha me ….. 21 P@aha, Lane…..11

P@a@@@….L@@e….1  P@@kahi L@@e……..22

Janion Green & co

L.  .H.  A.  H. M.

R@@ lula, Aperila 9, 1868.

KA MOKUAHI

KIA@@A

"ANNIE LAURIE,"

E HAALELE ANA IA HONOLULU

NO

KOLOA & NAWILIWILI,

@@@@ pule @@la pule, i na l@@@@@@ @ @@@ @@@ a! @@ Wa@@@@ ma @@ @@@@@ @@@@@ @@ @@ @@@@ @@ @@@@ @ @ @.

JANI N. GREEN @@@

L. H.A.H.M.

Honolulu. Aperila 9, 1868.

OLELO HOOLAHA

I NA KANAKA HAWAII!

Makai iho o AIGUPITA

Ma hope iho o ka Pa

O MAHUKA!

KA

Pa Kuai Papa

O

LEWERS & DICKSON,

MALAILA E LOAA AI NO PAPA O KELA

ano keia ano, me ke kuni@kuai make@@@@@@@a @ @@@ @ naue mai akea e ke i ka @@a@@@ keia i@@ paipaina @@a @ @ na makea@@@ka Hawaii.

NA PAPA OLEGONA,

LAAU HALE A ME NA POU,

LAAU KAOLA A ME NA PINE PA,

LAAU AAHO HALE PILI MAOLI,

PAPA ULAULA, PAPA PAINA,

PAPA KEPA A ME KA AAHO,

PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.

Eia ka mea

KUPANAHA

Ma keia hale----maanei i wiliia'i ka

PALAOA a ma ka HANA PAHU

e like loa me ko

ULAKOHEO

mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke

ahí mamua ; nolaila, e naue mai e makaikai,

Na Pena Keokeo a me ka Omaomao,

Na Pena Ulaula a me ka Eieele, Poho. Kolu, Hulu Pena,

KUI o na ano a pau,

LAKA o na ano a pau,

Ami, Kilou, Kui kakai moena,

Kui Nao,

Pani Hale,

Pani Aniani, Pake,

Aniani kaawale,

Pani Olepelepe.

A PELA WALE AKU.

A@le@ @@@@ hooll@nalima : poe e koi aku i na kanaka @ @@al ma@ ma ko ma@@ wahi @ aka, he h@@nal @@ mauama @@ ano maika@ o ka maua mau mea kua@, a me ke k@@@@kuai o ka ma@@ pai@ mu @@ ma@ama @@@@ hoi ! @@ @@@@ @@@@ @@@ @@@@@@@ ia mai ai ka @@ma@@@@ @@A mau a @@@ mam@@ aku @@.

Honolulu, O@@@ @@@ 30, 1868.  75m.

Lio Nalowale.

E UKU AKU NO AU I NA DALA ELUA i ka mea nana @@@@@ i ma@@ @@@@@ @@ @ @@ @@@ kona ano.  H@@L@@OHULUPALA LAEKEA, ia ku@ila, P. E h@@@i mai ma kulu haie @@@@@@.

Nemoa.   H. HILLEERAND. H@@pa@@@@

Honolulu, Aperila 25, 1868.  74-@.

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano o G. M. Robertyson, kekahi o na Luna kanawai o ka @ha Kiekie, o A M Kana@wai, @ @@@ @@@ i na Paiapai Kau@ha o PUUNI @ @ @ Paooa, Oahu, a mak@ aku nei. Nola@a ua @oike ia i na kanaka a pau i@a ke @ @@@@ kai Paha, oia ka ia 30 o Aperila, i ka nora @ o kaka@@@@@ @@ ka la a me ka @@@ i oiel@@@ no ka @@@@@ i ka @@@@@ @ keia i'a pala Kau@ha, aia ma ka Hale Hoe@@@@lo, ma Honolulu, Oahu.

G.W. BROWN.

Kaka@olelo kukua o ka Aha Kiekie

Honolulu, Aperila 23, 1863. 7@-2t.

ANA KUAI.

MA KEKAUOHA A Hou. S. L. Auatiu, kekahi Lonakanawai Kaapuni o Hawaii, ke kuai nei au ma ke KUDALA, i kela apana aina a pau, no Nawaa k, @make o@@, o Kukuhikea, Hilo, Hawaii, e waiho ana no ma ia wahi. Penei na pelena : E hoomaka ana ma ke kumu Aila ma ke alanui, a e holo ana S. 63 *(degree sign) W., 430 kaula hao; alila N. 60 W. 880 kaula; N. 86 W. 1360 kaula; 8. 61 * W. 58 kaula i ka hia; N. 250 kauia; N. 81 E. 58 kaula; alaila, S. 86 * E. 2730 kaula i kahi i hoomaka la ai, maloko oia aina, he 3760 e@a oi iki aku a emi iki mai paha. Nolaila, e hele nui mai na kanaka ma ka Hale Hookolokolo ma

hilo, I ka hora 10 o kakahiaka, i ka Poalima, oia ka la @@ o Mei. M. H. 1863, I loaa ko oukou aina mahaiai. D. H. HITCHCOCK.

Lana Hoeponopono o ka Waiwai o Nawaa.

Hilo, Hawaii, Aperilla 1, 1863.  72-3t.