Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 20, 16 May 1863 — KE KAAO O LOSINEHAMA! KA PUA NANI IUIU O SEVILA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KE KAAO O LOSINEHAMA! KA PUA NANI IUIU O SEVILA.

• I meilnl.n ar o f,a tht/u~ a Gr?>cria/u:.} 111 : n r» N( >K A ULO AN A1 KK ALli KA . ■'•!«» i:hi;i. nohiihi. hoio ai' lu ku Moi ;i :;iu Li' alo pono o ki' kuahn, a huli ;i.■ la i lu' anaina uio ka oif!o ana'Uu r - : : i'. Lf Kahuuapul» 1 , a inr ko anaina, ka [■> i S,ap:iia • hi' poo kauwa na ke Akua,' ina ' ].• '!i;i;ir,i:i aku nei, i ke au o ka hoomaka :• ■ i i . i,ti. a e noiio ana ma ko'u noho Alii, ■!, • nui ua uu-a a'u i hana ai, a i lawolawo ai r;: i k.i'a Oi'aana Moi. a ua iko no oukoil, ua 1. ■■!,!■ !,i:■: i a«' wau maluna o oukou, ko'u \ ; .anaka. a ua hoonolioia lu>i ma ka pai ■ • o » ::i;i!ana loa o ko ;u;pvini o C3oroUKAiiia li' i : i ikf no ouk'ui, lu' kanaka oi wau i' : i.i m;i,ana iko a p<u. mai ko'u inau niaka>. t:..;i. Aka, aolo uao wau i iko i na ku1. i mau ai ko'u noho Alii ana nia ko K i i nii-a o (loroinania noi. a ua hukiae wau : i i !i:inti k'.okio iluua a oi ae nuunua o ka ī > i'u e ;ko o'o noi. •• \\ i, 11;a koia inau la koko iho noi, ma- ! ■■•> ,) ko'u iun>!»aumia ana aku i ka A• v,a : ;•:!(« o ko Akua : a ua aoia mai la v. . :,••«. k.i u,< a o mau ai o ko'u uoho Alii. li na \k-- wau i ka pilau a me ka lap . A . • o ka'u uiau p.aua ino. no ko'u iiooi w >i\ i aiu i.\ l,os ; .nohama, ma ke koi hiiaI;: i . o ak\i u» īa o komo aku wau i ona la i !v t n.i '.u inonoinono 010 ;no ka mea, elua '.:. ;ka'.;ki ko kuko o ka hoolapuwale ana i k no Lo<;no!uun-.i, ua ii!o wau i mea w.wi ;-,u ka hokii. A oia wa!o no kuu : , \\v \ ; ixio! ai i ko'u Ahakukamalu e hoolilo i« :• ia l..»>.':vh.i!ua i hoa no ka Ahaolelo Alii, ao'.o i manu ko'u kuko no Losinoiiau:a. I •• A oaa ka iko ana a Dr. Ap. Samita, ko'u I §|f Kaii'-ma !;\jxiau i koia mai inaluua o'u. ua |||nli.ii m.u oia t kokahi moa e hui haumia ai |i§Klu:ui:i !iio LoM!U'han\a. nolaila, w:\hi a kuu |«P\.iuka, • K hoololiia kekahi jvutku o ke Ku-j IHHaiiuk.iiuwai. a o kauia i kanawai hou e like 1 Rbno ka oakou o iko noi, a oia wale no ke ku- * o ka !i!v> ana o Losinehama i Kuhina K ui. uui ko maua noonoo lapuwale ana me s, t [kuu Kauka L)r. Ap. Samiia." | r '• Amake ko o!e ana o ko'u noonwlapu|Bjj»iv:uv aua. ma kt\ hoole wiwo ole ana mai o nolaila, ua liio ka'u hana lapuElpjiiv;iie t kumu hoohuii i ko'u noho lapuwale i Aiii K.aristiano. ** A nolaila, tua keia h, iwnena o oukou me ke Kahunapule, ko ku nei wau a hooUi||liiki ina ka inoa o ke Akun, ke eli nei Avau i IHiwawn nui inawaena o knkou, a me ka'u lapuwale, i hiki ole aku wnu ma kela a ka iapuwale a'u i haalele ai, a ke kuHulu nei wau i mauna kiekie mawaena o'u, H me ua luina ino a pau, i ole wau e ike aku huna ino 3 ine ka hilahila ; aole nae ma HBo'u makemake wale, aka, ma ka ae aua mai ko Akua, e like me kuu manaolana iwaena oukuu ina o ke Akua ia.

u\.i piinoī .• ;:'um i ;:i ! nn !vvt ivi:;i ii" 1 uin : a keia ua <>i nku ko i •• n;t a i; : " Ko k'ivi];i:n • ī• >U!> o !i;;i : a [Mi.ii, ui:i:r.u;i o na'iii ;i•:j:11. Ho ii!■ iu iki i'!i:n;\ :n;ii:o;v- ;n::i. i'eo i;i ao !a m:i ka uupopi ka oloio ka!i'-a a Scnunaneia Piu<.!.'ise. ka .Moi o [fa:ia, ho kviki inaikai a k:u;iaua uo hoi uo koua ui, a oia hookaiii kai h» !uia ma ka p;?pn Hoiii o na kaumkn niaik.ii mr. Hi;i'Oj a, Ulo A?ia. n eia ua o!>'!o kaii.'.a la, nia ka iuoa o ka Puuku. i " Kkoiu malaiua i koo. a uia ka Mouo<!e inua o iea eha o ka :na!a:n:\ nia k:i !i ra eko!u o ko ahiahi o ua ia !a, e kuleniuia ho ahaaina nui na Soremaneila Piu<Jase ka )lm o halia. Oia iioi, inainuli o ke kaiioiia a ka .Moi ia'u e hoolaha aku ma ke akea iloke o na nupepa i ka ahaniua a ua Moi noi : nolaila, ua kauohaia ka Moi. na Kuhina, na Lunakanawai kiekie, na Kiaaiua, na'lii koa inai ka Major a hala a<" iluna. ka poe k:iu- ' lana, a me na kanaka i komo iloko o ka he- ' luna o ka poe hanohano, ma na auj>uni a : pau i'oko o Europa, a me A?ia, ;na o n i'iii kane wale no, e hiki ke Ip'N' mai i ka mauawa i kauohaia e iike i:.e ka makemake o ka Moi. Oei.on Aneihik'.a. I\o ka Moi i'uuku Nui." A lalia ae Ia keia o!e!o iioo!aha a puui ka aina, ma Einopa, a me Asia. la manawa, kukakuka ae !a o lvaukosila me Losinehama no ka pi-no o ka o!> !o kaiiea a ka Moi o ita!ia nia n koua Puuku la. a hooholo ae.la o Losino':iaina e hoio o Kaukesila i ka ahaaina e like me ka oielo hoohala a ka Moi. M.imua nae o ko Jl;tuko>ila he'e ana i fta!ia. kauoha ae la oia i kaua wahine peuei : •• A j>uka aku wau mailoko akuo ko kaua pa nei, he pono e lu.npaaia ka puki ma!iojte o'u, ao!e e puka aku hekahi o!oko nei iwaho. aole h.oi ko waho mai i!oko uei. a hiki i kuu !a e iioi mai oi mai ka nhaaina u'mi, alaiia lionio : uoiai'a, o ka hua o loko nei ia inanawa ' Ab-:nera," aia a le.hioia k"h !iua no waho mai, aiaila. e we.heia ko pani o ka puka pa uei : }v!a e pono ai e m:i!a:naia kou maiuiiin a hoi inai wau. ia oe a nie na ke-a waie iho no neia mau men, aoie i kekahi moa e a»\" A /nahojv> iho oia m iu ia, i kokok- 1 iki nna aku i na la o ka ahnninn, hele aku la o Kaukosi!n i lta!ia. A hiki i ka ia a me ka hora o ka ahnaina a Seromaneda Pimlase, ua huiia na hoa aia pau niaioko o kahi ha!>* nui h.a.nohano, i hiki aku ka huina houhui'u o na hv»a ai i ka ekolu haneri. un hoonohoia na hoa ai ma na noho e iike nie na iiu:\ hoiu i>ko> o na jvua|\iia kauoha jvik;ihi. ■ I ka mannwa o kn !ioo:v.nka n nn e noho i ina ka pnpii aina, aia o Sereinanc<.ia ma ko poo o ka pipa aina, a i kn makuukau un o na hoa ai. alaiia. h.iawi ae la k:v inea ia ia ka pnpa aina i ka puie īa Kaukes:!a. A pau ka pui*\ a inamua o ka ai ana, !a\ve mai la ke Kuene nui o Serefnarieda i na «' mea īou, a nuiini ae la iioko o ke kiaha o , i kela hoa keia hoa. ,1 A hiki i ko kiaha, hoohuli iho ,| la oia i ka waha o kona kiaha iialo, ia wa, |ku ae ia o Kaukesiia iiuna, a oleio aka ia ia , ■ Seremaneda, me ka i aku, E ke Alii nana i < ka papa aina, mamua o kuu hoopuka ana'ku • j i ka olelo imua ou, e hoomaikai mai oe ia'u." ! »i I inai U o Serematieda, u Ua hoomaikaiia! t oe, uokila, he pono nou e hai mai i kau •* oieio imua o'u. M : I aku !a o Kaukesiia, " Ma ko'u ike ana

" A i mou o inau ai ka noho Alii ma'.;na o'u ; nolaiia, ko iioohiui n<-i wan ano, o ko Akua o Lo>inc!i:un \. o ko'u A!vua ia ; a ke noi aku noi wau i ka aha a pau. o !«>ka!u iiko oukou o li!o i mau a!;ikai no'u nia !ō' alauui o hiki aku ai i ka hak' inalanialaina 0 ko Aioia o Losin<'hama." A ioho ka aha kanak.i i koia o!o!o a ka Moi. he moa o ka olioli a mo ka mahalo. a iioohui ae ia ko Kahunapule i k " - A i i uw; ka tioho okalosia ana, a lilo iiio la ka Aloi i poo kiokie ma ka okaio.-ua o Goromania a puui. ; A o Loiinehama hoi. maiiopo iho o kona !o':io ana i koia o'olo a ka Moi. i iho la o Losinehama iloko ona, " Auwe ! owau o ! ! ua loaa ka ia'u ka tioho Kuhina .Nui ma ka manao haumia o ko ko Alii Kaiiuna lapa.au, a ua hooloiiia ka pauku hoololi o ko Kumukanawai ma ka manao haumia o ua Kauka noi, ' a ua lilo ko'u kakau inoa ana malaio o na , kanawai o koia aupuni i moa po'iapoia ioa." , Nokula, liaalele iho la o Losinolia.'na i kona noiio Kuiiina ana, no ka moa, ua lapuwalo koia mau iiana a pau malalo iiio o ka la. I I kokahi la, i ka w.i i mama ae ai ko Losinohama manao kaumaiia maluna ona. I aku ia o Losinehama ia Raukesila, " Ho pono no kaua e waiho aku i ka kaua oihana 1 waihoia mai ia kaua maialo o ko aupuni.a e hoi aku kaua ma ko kaua aina lianau, i o!o , kaua e pili i ke koko haumia o keia aupuni, e like me ko kaua haalele ana ī ka lahui haumia o Ladana. ! " No ka moa, ua iolie kaua i ko ke Alii kuka!a ana ma ka Luakuii i ke ano o kann mau hana. a mo ko'u hoa'!iii;i'ua malaio o ko aupuni. nol.iila, o kou noiio ana ma!a!o o ko aupuni. na maomao no. aka. owau noi la, a ia malaio o ka haumia a nio k ī polapola loa." Ma koia o!e!o a Losinohama i kana kano. ho mea pono !ike ia laua, akula, hoi£ t oi aku ia laua i na puiapahi hookohu o ka I;iua o;hana i ka Moi, a hoi aku la laua ī puiia. Ia laua ma Sepania, maiiopo i!:o o ko iaua haaiele aua ia Geromania ; i ka o'ua n : nk\hiki o laua malaila, make aku !a na makua 0 Raukesila, a me na makamaka piii koko o ua Kaukesi!a nei. ili aku la ka waiwai a p \u ia ia, a pe!a no hoi o Losinehama. I ka manawa opiopio ona. mamua o ko Losinehanama komo ana i ke Kuhnui o Sevila, ua hana muaia ka u* hooluna no* ! na e kona mau mamia, a ua ili aku ka wai!wai a pau ia Losinor.ar.ia. A no koia mau mea, iia lilo o i\auke>i!a ma i mau moa wai- ' wai ma Sepania, a o laua ka lleiu akahi o ka waiwai i komo i k \ -;<apa h>M'.i waiwai o ke ao nei. ; l keia mnnawa o Kaukesila me kana wahine iloko o ko kiua waiwai nui; hooholo ae la laua, e houkoukoa ia laua mai na kanaka , ae, i o!e laua e hwh ium-.aia raai e na mea e ae. e like me na la o iau.\ mamua aku. Nolaila, hanaia he nui no laua, ua iike ine hooknhi hanen eka k~\ nui o ko iaua pa hale, a maloko, he mau hale he lehulehu no i laua ponoi, me na kanaka he nui maialo o ' laua, he poe ponoi no nae no laua i pili i ko ; laua koko hanauna. ■! Doko o kekahi mau makahiki, ua lilo ia , hanauna i iahui nui ma ke koko ponoi o Raukesiia a ine Losinehama. A no ka makemake nui o Raukesila ma, e maiamaia ko laua maiuhia, i kaawale ae laua i na haumia , I he nui; nolaila, koho iho la laua i mau pua-' 1 li koa no iaua, a maioko ae o ko iaua wai-

No keia kuiia ;tn:i «:rii .i<-i ■> !)'i ■ " «> mi I\ :" • r ■.:; .. i ••■.;. a ! :f» >•; ••> . . i.'.'; •• ■> t\ ' ■"■ ■ ■ '• : •' >■- 1 : ■ '•»• - 1 ■ '».i 1 ° K:; j {••;;.:i. u .• !; ■! \ i L •. — !•> !> k i:; i :• ;.a. ::.:ī ; >> >:'i N !!••".

u i Ku nui o k- i i p :p ī a;:;n i i : V" i: • 1 i 'i t;> ;;; • U'l t !!1 I. a i !*U I U ';! 1! : i !:!'i i !:•■! :!■ -'a'" o k>- luaiia o !;;i i:•-> i ;■ L o ! '<e Ai:'. ik*' aku !n w ;u he u' it U'.n : i : i. a :. 1 IWa : 1. < > k !t i ! :i ' U i U i " <>'.*• :r. !i" i i !:!• '. :;i>t-h 1 : ii ;!i" r.v i wau i ka wai.a o !v"'u ihn ilaio. i iU- 1 :u ke Ku-uio <• i"- A.;i. u t !i!k': "ie kuu k'aha k>* :io :iku. >• ko'uo k>"'kahi wai u!au!a we'.a iloko ou:i. 1 -,ri ia liana ;t k<- kiaha ine ka manao o ka moa nnna e inu iho ; noiaiia. ke noi aku nei wau ia oe.e ke Aiii nana k- ia papa aiua, e hoopihaia ko'u kiaha i ka wai huihui, i inu pa ai kakou me ke aloha pu—aole no ko'u kue i ke A'.ii na.na ka }v\pa aina ke kuuiu o ko'u noiana e iuiopihaia ko'u kiaha i ka wai huihui.;: Aka. no ko'u maa o!- 1 , no ka inoa, he mau makahiki he nui i hala. a<»!e i hoao, aole n<> uoi i lawelawe aku ; j>e!a wale r.<> wau e iiouo ai e hai aku imua o k>' Aiii aka. i jt.>uo <>!e keia mea ia <>e e ke Alii, lie pono ke hookuu ae ia'u mai keia pa}>a aina liauoiiain» ae."' A ike i!io ia o Seremaneila ua pono ka oiolo a hoo!n.!o ae !a ke Aiii a me nn hoa ai, e ae aku i ko noi a Kauke>i!a. 1 ka manawa o ka ai ani. a me ka inu ann, ua pakoiu un kinha m- :t inu o na ho:i ai, a pakoiu no hvū ko lviukesila inu wai huihui nna. Aka, iloko o kela mannwa, ua ioohia na ho;t ni i ka oua, a koo waie no o Jvaukosua. A i!i nui loa i!io !a ka oua aua malu.ua o na iion ai o l\auk>'sila, i ka manawa o ka hnoin:ii"!"hu nnn iho. (Mv!o ae ia k"ia a nie koia o ua hon ai. '• Kupannlia, lii" mai n>'i knkou i ka ahaaina a k>- Aiii. nni ka»;i o n" k" kanakn ki;o!;.\ keeno nna i na wahine a knkou. h>'!o a pnu na !n a'mainn o k" A;ii !i" u:nikumau.a!iu;a. aoh' 1 nao ai i kn paapaa." A lolie keknln o nn !:<>n ai i koia oī» % !«». alaiin. <>!"io ao !a iioi keka!»:. " A<•«!»"• o'u rnn- . knu, a !e!e hoi k<)*u ui!i no kn'u wahine, uo kn he wahine ma!u!s;a no ka'u." A iohe !;oi koknhi iion ai i ka oieio a k»-»-kalii no ka inniuhia o kana wa!iine : o!-uo :>o !n no hoi kekniii i ke kupan o kana wahin» : pe'ia pin.opipio nn hon ai e oieio ai. aka hoi, o iie mea maikai o'.e ia i kona manao, a ho ;noa ehnoha i;o ia i kona naau. A ::<•> ka h.oopuka pineoine o ko;a a me k"ia i ko kuj).m. a me ka inaiuhia o ka !akou inau wahme. No'ni'a. ku mai ia o Seremanet J .-\ inn ko o ka papti aina. a hoopuka rn*;i !n i kana oielo īniua o na rnxi ai, ! nka maka iknika, me ka i aku penei . " E k'o'u mau hoa ai. 'ne inea uluhua !na no'u, iloko o ka oukou ole'o pinepīne ana no ke kupaa a nie ka eniluhia o na wniiiae a oukou ; noiaiia. ke o!e:o aku noi wau ia oukou. he hiki ia"u ke hoowalowale i kokahi o ka oukou mau wahine a Hio rnai ia'u no ka minme hookahi, ma e oieio mai kekahi he kupaa oia ; no ka mea, iloko o ko'u raau la e, noho nei, ina wau e ku imua o na kaikamahine kupaa o ko'u aina nei. ua puni wale mai iakou me ka huaoieio oie inai kuu wa- ( ha aku. a owau no ka oi ma ka hoowalewale ana ma ke ao nei, i like aku ka hoowalewaie 5 kaulana ia Era laua me Adamu ; oia hoi, |aoie kekahi wahi wahine kupaa ma ka ho- i ! nua nei, īna e oielo mai oia he kupaa, pomai- ; kai kona kupaa ana ke hab eha minute. M Elua, ekoiu hoopuka ana a Seremaneda i

k<-i i "!■ >. !'t;! •. !.. !:.• n ii'.uiiun ir.il lon in :;s 1«.: :«•-\ t : i, . k ■••,:•. t;':.,iun n:u ka o!-. !o ka-'nn a S>toui.n:e ■!.:. i ;tku la <>ia me ka <">!: io '.v:: ir.,i:a o Sereu: >u- .!.t 'p.'Uiei : " I\ k" A'ii nan.u ka jv-pa ainn. he mea uiunua ni;: ioa ia'u i!"'.o> o kau oi-'io ka<uia aua : nia!ia p '.l'.a. ao'e oe i ik" i k< kahi wahine kujv;ia lua ko ao n<u i ae oie i k;iu ho<..>- , walewale. maiia !i<)i ke nolio n»-i no lto wa- ; liine maknunake oie 1 na oleio hoow.ilewale e i puni ai ia o-.- ; no ka uie.a. a<*lo <■>•• i mak.mkai a jnini ka honua <• ike ai oe i k>'kahi wahine • kupaa ; aka, ua liio mua nae la <>•' ka oi-'Io kaenn. a me ka haauui." ! A no ko Kaukesiia hoopuka nna i k.-ia , oie'io. ua lilo ia i uumu h.o<ijiaapaa iwaena o' Seremnn"ii ī a ine Kaiu- siia. j A no ka o!"!<> a liauk- siia. hoopuka inai . !a (> Si rema!i>'<ia ī o!>'!o imua o Kaukesila. ( *• Au!i":i o". he oiaio ka'u e oie'io n>u imua o | oukou. h,. uahiuo h'iki k" k'ipaa iniua j o'u :i jv.:ni lv;< h>mua ko kii wnu iinua o !a- i kou. AKn. ina ua ike oe •>..• w\i!iie,e kujvta ' kekahi. h>> }>ouo in <»• ke hai mai, i lioio ,ai wau e h<.towa!' Wa!>• ia ia." I mni !a o ll.iukesi!a, " l'a ike wau i kekahi wahine ktij>aa ioa h:ki oie la oo k»' hoo-wai'-wai - aku, a ke .•'••io U"i wau me k>- ; kaena ana e like uie kau kaena ; o ka walii- . ue kupaa iiooka'ni keia o ka honua a puni . ke ao nei." A lohe o Sere:n:tuei.i,a i kei.u olelo. ua hoa- , ia ka iuaina we'a <> i<e A!ii, a <>ielo mai ia , ia •• ina un ;k" oe h" w.ihino ku- ; paa io ia, e j...>no ia kaua ke ji;ii : o ko'u wai- ; wai jKia a me kuu waiwni i>*wn nou, e he'o , w\tu e iioowai- waie i koiawahine, a i puni ; oie, aiaiin, nou mau |,»a i.t īuau waiwai, aka ' !ioi, i liio koia waiiiu.' ia'u i kn hoowa!eurale, j ao'i- e mnu i kona ku;»: I .a ann, aiaila, o kou I waiwai j>aa. a me Ko'i waiwai iewa no'u , mau !oa." ! ī ' i