Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 20, 16 May 1863 — Na Palapala. Aeiou Y. M. ia A. M. Kuhele. [ARTICLE]

Na Palapala.

Aeiou Y. M. ia A. M. Kuhele.

■ . A . .'»1. K i. L a a-ir. ■: ::.•■■■ t: r. ;. 0 r; / '-7 A : - . i. •' I ». M. H. i r ■ ■ • i :t ii e :\mo. a !.oo:.oo .• :. 'i ; ho'i kuu aloh-< ia o-. k* • . . . ■ . T ; : -J O k:t 1 -' , * J 'i ■.*' Ti -Ti ī,.'k'<'i r > »1. W ■ 1 ' .••.:•' :.'.r.'t r.:i i k";a imu ]; uri- ; <■»• . • ; ;;.1 u : 1 'K;» o ka u • ■ • ;.'i A '•••! V. .M i\.<: ho :.i . • . 1 'i O'"'. ( . k"k-;:t :ja'll i o na hoina- .. 'i n ; wal.i k<--ke«: o kau palapala o M .- .. ■ ••:•" )ho i. < ' «a * ::i! </ k-»'i haaiiki ana i ka mae- ■ ,1 • • 1 a H'-.'i-. ri VIII. !. < > . ; ihi hoa ol- i:mi i ka Buke 1 i. .M". ~:.i II o ka rr.ovi'-io eka!e-ia a \ t*n. ); ;■ . •">. O k-.M li.aal'-k' i ka '• Ai>"':io ■■ ■ ■■■ i.i v ■• " i oi.-lo c»!e ia. a nv.* " ka }'• : . ; : <'.;r;■ .u.a." '». H ■;.■ ;i*x:t. n.a i-.a oak.a oie o kou v. .: ■•. oiaio r»o, ao!».. o ke !. • i -• i. : iuk'.iia r:na o kela poe iie 1200 i j 'iii.i «• ke aiii o At-tliī!ri«.i i. < ' k«> i li■ •"O.iopopo aua ī!oko o kou pa- : i ka <.iaio oiv <» kau oi'-!o n'ia na 111• • a t : i aaa i !ia '• K'MH-iuni t nMiiiua o ka hiki : ; :iv.'i o A•;:.:u---lina ina Kfi"!;sni a o i ' • :• : i i. ini.na < 'ua. o a in«' | • 1 1 . !i""iin iia e ka Pope K!eu:erio i I ■■■ ■ •' ::i i " ; o (iep'inano laua o 1' i !:" i .■•"'Unaia e ka Pop-' Kelelino ; o na 1' ■■ ,■" ;i na kaiiima, a me na Alii.aine : i . : ■ i <■ a" i akoakoa īua ka aiiao'elo o «■ I;! v " i!ī'.• ka inea i h"!uheluia ina k . I!,.'"• 111. Mo!%una XXV o ka mook'lo • .i o \ ■ n. ; o ui Hihopa, a nse na l' a na m» a e i liooia e ka Po* ] ;na ka h' iuna o ka l'oe !leiiio!ele, ua ike i" ' !. i ! ! ikou •• ia mea he pope." k.i n i\v:i!iwali o Koii paulele ana, i h i w :. i kou " Huk' 1 moo!"!o o ka i'. .i." nia na mea e pi'.i ;in:: i ka poniia n: ! 11 M. P:ir!o-r; u ua ike uo oe. o ka la 17 0 l K ina'.a. M. 11. l.V>9 ka pololei. aole hoi « , i ia 10 o 1), k.-.naha, M. 11. 1511. • '. () ivo-i !npai hou o!e i ka inoa o loane 1 !•.'». lu.-a i kukuii i ke Akua, ao!e hoi i ke k' .k' kou hoapono malu ana i ka hana a \ : ■ u' ::aua, a ni" na aiii e ae, no ko lakou ho..'iii:u ana i ka mana i haawiia i ka Pope e Aku i. 11. ' * l'ii hoomamao aku, me he mea oi" •'! • : t, i k-a noiio kaikahi ana o ka Poe lh :■•• ::: ko Knelani ih>ko o ka inan;u>io. () ka makehewa, i kou manao. ke hoi--k' : i::a ke akea k< !a inau pauku o na Maliu : " Nik- ne," e lioakaka ana i ko lakou 'n: •• •; • oii> i ka " Puri: ttory." I'., O kou hooino" ma ka papa i ke kaao O k" kuai ana o ko makou īuanaoio i ke dvua. 1 i. O kou loaa ana paha i ka " i<> " o ka Pur'.:ai.)ry, a me ka 'rransul»stau{iatiou lioko 0 n i piuku o ke Kailoiia Hou i kuhikuliiia ak ; a oe. 1 \ O ka hikiwawe o ka hookahuli ana o ko i ::: i:: >.o ma na mea e pili ana ia Bonner, M i-'u. Bramhai!, Burnet a me ka lehuiehu o : 'ioie l;e poe " Jesuita" ao!e he poe " n io.' o," ho poe " kokua" ka ! lakou i ka Vt : ; . 0. : i K'iolani. - ! ;i O kou hoemi ilalo loa i ka nui o na ~ r> - « ;■ » i j>epe!iiia e Mary ; aolo i " haneri," U 'i -o ka ' iie.ko o ia helu o na Kahuna.a . Ii • : ' Hi ikena, a me na mea e ae. N i ii ; a. uo ia mau kumu he 1(5, a nie na ku: :u e ae ; he!u o'e ia, ke manao nei au. ua 0 ■ īke v»e i ka ma'amnlama o ka oiaio. E a :.<i hou oe i ko maka, onoai o mohala , h. .. c, a palekana maoii oe. Aka, e nani iie. ...u !" i kekahi mau oielo koe iwnena o ' 1» :. 1 Ke hai aku nei au ia oe, nole au i olelo © i\ a'.e.u'a "ka Bihopa hope o Kanetobury." V 1 ! " n > au ia Can!inal Pole. ka mea i noh Ak:i !;op< o I\aiu»tuhury. mahope iho o ;; ii! K.ir\'.v. ; .na nei, i ke au ia Mary. He Aki- : t : i \ kai !on ia a ine ka naauao, Aole I'• % •• h.ookomo oukou ia ia ma ka papa inoa © lv,:.v; a o Kanou?b\iry \ knkaiaia maa- : H' > ka Ho'.u I'ii .ipila Feb 5. ISO3. No- : ■'■ i". ;. :: > ko oukou hookomo ole, he oiaio no, y-%v.: i • eak.ui heluna. o Kammina ka Bihopa ; •• !,a lalaui o na Hihopa i jw.iia me 1 .•.i,aka ka }>olo!oi. A< e a<: i kamailio iki no ka Haie-inu. o •• V . ,ia." o oo no o kaua ka mea e i. :o u ua sr.ai nei; a ko mea mai nei oe ; i " mmamina mau i ka naaujv> a rae ka •io'a :;iau ana o kou" "hoa no keia mea i ke kuawiii mau ana noloko o ia nioolelo k'.ie}u ma Naoahe<.ia kahi i jx>niia ai o Mao Paka." Kupanaha oe. e ke hoa ! Ua uheiu no anei oe ia mea iioko o ka'u niau !o jxtne ia oe 1 Aole loa no. He oiaio 110 e. aole he nmlihim ia moolelo ia'u ; aka, kuu uloha ia oe, no kuu makemake o!e i hoonuukiuki, no ka lawa kauna o ua kuu e hooleia'i ka oihana puiea Heneri VIII, >le au i poloai i ko kaua mau makamaka e >mo iloko o ua hale-inu-hia la. 3. Aole au i manao iki "he naaupo" ) oukou poe. nole loa; he poe naauao

' <■ i-. : :. un:; '::';:. •1. K-' k '; r:r.i r.v: <>;• ;a"u e w-.-h':*v-.: k:;'i tr,a?;:•<•< un :;.-a p..; ana i ka Oriinal 2 K ;w?.ri \ I. Pono no. e ae aku au .a o<\ a ! k ; ; p:i am "n : a ia iap-a manu oie." wah: a-i, e ik-.- auai.ei ka !"hu!ehu i kuu E:ua a:.o o ;;a paiapaia rtvi, o ko:.a ano mua a me kona ano hope. L r a hanaia ma ko'ia ano :n:;a. i ke au ia K<iw\vard VI. M. H. 1050. mamuii o ke ao ana mai o ka L'har,e H».ano.'-ie. wahi a ouk<»u. A i ka makahiki ; ka ike ana paha o ka L'hane 11 ":;ioivi.- ī ka pono ole o kana hana niua, ua hoo*H:»n<.»p«>no hou ia, a oia no ka OrJina! e nei.o ne'. li'.'ko o ia pnlap.ila ma kt<na ano rnua. eia na o:e!o i kauoliaia no ka hooiaa ana i ka Bihopa : " K iawe oe i ka U!::•.!i" Hemo'ele. a e huomanao o" e hoaia ae i ke caraiia o ke Akua ! ioaa lioko o?j ma k-- kau ana o na !:- ma : no ka inea. ao!v i haawi niai ke Akua ia kakoii i ka uhane o ka makau. aka. o ka uhane o ka inana. a u.e ke aioha, a me ka purt! oi" i ka pakeia." - Take t:ie Ho, ! v l*!:<:-;. an«i reme:nber tha; liioii >tir up. ti;»- cr;-..'" ol Ooi!. wnieii isin liiee r<v impv.-ir.ion ot" nansU ; iorCrotl hath u»»t _'iv< u u- tr.e oi i-.ar. hut ofp<»wer. aiai 1,•»v<•. aii'.i -o!i.•n,<->- ; ." Ma kona ano hou, \ !;a o!"!o i kauohaia : " !•; iawe i ka L'i.ane Heuio!e!" no ka Oiiian:i a m" ka ha'.ia a ka J>!hopa lioko o ka eka* ies!a o hi: Akua. ka mea e haawiia nei ia oe ma k" kau ana o k" makou mau iima, ī ka inoa o ka .Makua. a me k' 1 Keiki. a me ka L han" i'leinoleie, a e iio.enanao <»■• hoaia a» 1 i ke L'a.'alia o ke Akua i ioa.a >!oko ou ma ke kau aua o ko mak'ou mau iima. no ka m"a, aole ke Akua i haawi imii i ka u'nane o ka inak::u, aka. o ka uiiane o ka maua.a me ke aioiia. a me ka puni <>!e i ka pa!o'la." Ke hooie nei makou i ke kupouo o ka o!-. io h.ooiaa iiuia. a ua hooi" m :u :a n<> peia. mai kiuohi mai, uo ka mea, aoie i !ioa!»a!va iki ia ka haawiia ana o ka oihana lMiopa i!<»ko o ia oieio. Ke ae nei makou i ka oleio a Mason i heluheiuia ina ka oieio Laīuia, meneia : " Dum per (Tit. 1. ō.) mant!avit Ciiristu, ut rrearentur Min;>tri, mautl»vit, īm} !•;<• it«•. ut inter (»rviinau<iu:n ver!).a aiiiiihei*eiitur iiionea. ni <■-:. ipi«i' (laii iuin oi'.iuu.pot».'<iarein eoniji!eetereutur. Istiu<tnoiii autem ver!ia (|uateiiui ehuam pote*tateni denotaut. >uut i!i;w> on'.iui- lorma es<etiiia!i.s." A ua unuhiia ma ka oleio Hawaii, meneia : " lioko o ko kauolia o ma o kona A}iosett>io (Tit. 1. 5.) no ka hanaia aua o na kaimna, ua iiookomoia ke kauoiia no ka hot>puka ana he mau huaoielo kupono i ka iioolaa aua, oia iioi, in' mau iiuaoielo e h»>akaka |>au ana i ka inana o ka oihana i haawiia ia wa. a o na huaoleio o ia ano, oi;i ka mea i ku : 10 ai ka eiiiaua." (Lih. 12. C. 10.) O ka oielo ia a kekahi kanaka kauiana iwaena o oukou. a tia kupono ia i ko kak<»u hmaike. 1Io!ō> o na aupuni a pau, aole lilo !ie ka-i naka i Kuhiua pa!,a, i Luuakanawai p.iha. tV*e., kehoak.ika ole ia ka haawiia ana o ia niau oihan i mai ka mea mana mai. lioko 0 ua j>alapi!a iuiokoiiu a pau. ua hoakakaia ke ano o keia oihan;i keia oiiiaua i haawiia. 1 oie ia hoaiiaka ana ma na luiaoioio kuj>on<>, 0 ka neie loa il.o la uo ia. aoie ku io ka oihana, aoie no he oihan:i, aoie ioa. Ina makemake au e iiio i kumukula, a olelo mai ke Kahukula ia'u : " (iood moniim;." e Aeiou V. M.. a oi.i walo no, e ko anei kuu noho kumukuia ana ? K uku mai anei ke aupnni īa'u ? Ina e ninau mai kekaiii poe ia'u, he kumukuia anei oe o Aeiou. V. M.. a ao aku au la lakou, ae. iie kumukuia no au, no ka tnea. ua oielo mai ke Kahukuia ia'u CJood iuomim;, aoie anei e lienehene mai ua poe la ia'u ( No ke aha !a ? no ke kupo»ao o!e o ia oieio n<> ka hoohio aua i ke kanaka i kumukuia. Pe!a like no ka oleio lioolaa inua o ka CHdmal a l*;dward \ 1. Maikai no ia oieio, aka. aoie o ka oieio kupouo ia no ka hoolilo ana i kekahi mea ī Bi'noj>a. Aole i malama ia īioko o ia o;> lo io: " Kauoha " o ka Haku 1 hoikeia e Mason : aoie i hoakakaia " ka mana o ka oihana i haawiia." he mau olelo ano e. iie mau ole'.o j>aipai i kakauia e Pauio !io ka Bihojxi i hoolaa e ia. he mau oielo kupono ī keia mea keia mea. he kaluina paha. he kahuna ole paha. L'a kaheaia no hoi ka L'hane Hemo!e!o. a ua kauia no hoi na lima o Po:ero ma maiuna o ka }>oe o Samaria. (Oih. VIII.) aoie uae i hooliioia ua poe ia i mau Biiiopa. Noiaila, ke i aku nei au ia oe e ke hoa. o na mea a peu i poni hihoj\aia mainuii o ka Onlinai a Edward VI nra kona ano mua. aole no lako'i ho Biho}xt. A ua poniia n.te pela , o na Biiio}ja En-lani a pau mai ka makahiki lōōO. a ka makaiiiki 100*2. Ma ia makahiki in>jv mai, ua b.oo}H>nopono h.ouia no ma kona ano e noiio nei, aka. makehewa īa hoo* ponopono hou ana. ua iuiia ka manawa. ua iiialoo ka punawai o ka nnina, ua make kahiko f a Bihopa oiaio a }-au, he mau Bihopa biho}>a oie waio uo koe, a noiuila ka neie o kou ekalesia i ka Bihopa oie, a i ke kahuna ole kekahi. 5. Ke olelo mai nei oe i kou malihini no ka ike pono ana i ka poni ponoia'na o ko Koma mau Bihopa." Aoie paha oe he •* malihini," no ka mea, ua kukaiaia e A. M. K.. ko lako i iho " }x>lo!ei mai na A}>esetOiO mai a hiki i keia ia.' e nana oo i ka H. P. Feb. 26. M. H. ISIvJ, i maopopo ai. 6. Ke hooie aku nei au, aole i poniia o M. Parker e like me n» (kanona) kunawai o ka ahaho.i ma Niee. L'a poniia no. ke poniia nae, ma ke ano kue maoii i ua mau kanawai ia. no ka niea, ua hanaia ia hana me ka iae ole o ka Metrojx>iitan. a me ka ae ole hoi o na Bihopa o ka Okana ; a ua hoopauia ia wa o Bar!ow, a me na mea ekolu e ae, mai ko lakou oihana Biho}w aku. 1. Ua kokua no o Courrayer no kaahahui o S. Genevie%*e mamuii o ka poniia ana o na Bihopa Eneiani. M. H. 1723. Aka. ua hoole kokeia e kona ahahui iho. e ka ahahui o ka Nupepa o Trevoux, e D. GerTnise, e Hardouin, e L»e<juien, e ka Akioihopa o Parisa,

•: B.*'. r: •: n* 1 , ē '•i v~;"i.-:r ..i :'• - ki i:. A ; M H. A r , , > M ■»: V ■:;.,> r" !i !>■ -- :• : :;:a k.\ ne--1 oko ... :i.- -; p;e .ei-"». ne.e oia i kok'.;a :/ Mit o"." i: -V ;k" " kUO- ■■■. •' ,! . ::.an, K " ku,a r:o'i i<::i : :.e ku<»koa ar;o e n >.e. aole ;:;a na niea e p:ii ana i ke " kiv;ia " no la kuokea ana, ::;a na mea e piii ana : ka rnana<:»:o k<-ka:.;. A :r ; a ;a har:i. ua :i."OU- !••. : ; , H-\ X ; 39.) L*a okioki ('uko'! :a o ;kou ilio mai na aku. e like ine ka haehae ana o na ilio i ka io o na mea io. pela oukou e haenae ai i ke ki.io o le.-.; Kr;>lo. osa noi o kona ekai-?>ia. Aka. " a:a '.: twa::o aa i!:o." wahi a !»~>ane. ••( Hoik. XXII; 15.' mawaho o ke kuikahi ma ke kino o Kri-to. mawaho o ka inawaho o ka L'haue o Kr.?:<>. mawaiio o ke aianui - ioki aku ai i ke o',.\ a :::•• ka }H>:r.aikai. Ale.-a la e aioha ai oukou ia oukou'-'iao. e ke 'noi ? Owau no kau kauwa !iaah. a. A;:;»e V. M.