Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 21, 23 May 1863 — Page 1

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Noble'ene Kealoha
This work is dedicated to:  To my daughter, Logan Kealoha

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE II. HELU 21. HONOLULU, MEI 23, 1863.

Me Inoa no Kapua Oliva.

Auhea wale ana oe,

E Kapua o ka Oliva,

Alo hookahi mai oe,

I ke anu o ia kula,

Au ae nei kuu kino,

Pehea mai ka manao;

Pua lei a ke aloha,

He aloha no Hoohila,

Ua hilahila hoi au,

I ka leo o ia manu,

I ke kani kohu ole mai,

I ka pua o ka Iniko,

Hookoia ka manao,

E pili me ko kino,

Hue ae nei ka manao,

I ke kini ae piha oe,

Kini kohu ai ka manao,

O oe kuu hoa pili

MARY ALOIKEANU.

Au aku ai i ke anu,

Na ale o Keahua,

Aua ana ae nei au,

I ka leo o ia manu,

Ua lai no maua,

Ma ia aha kaulike,

Ua like no paha oe,

Me ka la welo i Lehua,

Elua no kaua,

E alo nei i ka leo,

Auhea wale ana oe,

Kaonohiulaokala,

Hoa pili o kuu kino,

Pilialo o ka Mahina,

Eia wale hoi au,

Ko hoa alo o ke anu,

Ke noho la paha oe?

I ka malu o ka Inia.

Miss PILIALOHA.

Kuiia mai ke aloha,

I ka lai o Hamohamo,

Pehea alima hua?

Piliia me ke aloha,

Ke ala ka’u i honi,

Moe oe a hoolana,

O ke kani a ke Kolea,

O iala kuu hoa luhi,

I ke kula o Kehumoe,

Ka nehe a ka makani,

I ka lau o ka Iniko,

Koi aku nei ka manao,

A paa pono ilaila,

Ilaila aku kaua,

I ka malu lau o ka niu,

I ka olu o ka nahele,

I ka noke a na leo,

I ka uka o Halemano,

Malama mai no au,

I ke aloha pau ole,

E keku kahi ia aku,

Kapae makulakula,

Aumakua hoopili,

E uhai loloa nei,

Ua oki! Ua ko kou koina!!

C. MAHELONA.

Hamohamo, Waikikikai, Mei 13, 1868.

KA MOOLELO

O

Ka Manu o Hawaii nei

HELU 4.

Manu Koloa.

            O ke Koloa, ua like no ia me ke Kaka, ua @ele no kekahi, a haulaula no hoi e like me Moa haulaula, aole nae he loloa loa kona @ ua palahalaha kona nuku, aole no hoi he @ea kona maui wawae, ua palaulau nae kona @u kapuai.

            @O ka limu o ka wai kana ai, a me na i-a @ Loko, a me na koe o loko o ka lepo ke@ele, e pili ana ma kapa wai, a me na lau @mu palupalu, a me ia mea’ku ia mea’ku. He manu hihiu ke Koloa, a he manu pu@wai no hoie aole ona makemake I na wahi @moa, e lele huli no oia I na wahi wai ma-o @naanei, i uka a i kai. He manu akamai @hoi oia I ka au ana iloko o ka wai, e halo @ikai no kona mau kapuai palahalaha, (me mea’la o kona mau huila ia e holo ai,) a@okakae lua iluna o ka ili wai.

            He guack ke kani a ke Koloa, e like no hoi @e ka ke Kaka; a ma kula no e hanau ai i lakou mau hua; aka, i ka wa e kiko ai, @ko lakou wa iho la no ia e au ai iloko o ka @i.

Manu Koae.

            Ua like no ka nui o ke Koae me ka Nunu, @e peke wini maikai kona nuku, a poniponi @ ka maikai kona maui maka, a he palanaiki @aikai kona poo, a hekeheke nounou maikai @na a-I, puipui maikai kona kino, loloa mai@ai kona mau eheu, haulaula lenalena mai@i ka ili o kona maui wawae, a omeo iki @u la kona mau mai@ e like hoi me ko ka @wau.

            He ula hio maikai kona koo, ia ia e lele ana, me he pua kao la ka hele a pololei. O ke ana o na pali kona wahi e noho ai, e like no me ka Uwau; a o ka I-a no hoi kana ai, a he manu ono no hoi ke Koae.

            A no ka makemake loa o keia manu i na pali kiekie, nolaila, ua kapaia oia “ke Koae manu o ka pali kaha-ko.”

Manu Hulimaia.

            He manu nunui iki ka Hulimaia, e like me ka Uwau, he haulaula kona hulu e like me ko ke Kolea, a pela no hoi kona mau wawae, a me na manamana. He manu ono no hoi keia no ka momona loa, ua like me he Moa kinana’la e hoolue ana i ka hua.

            Aole lele o keia manu ma ka moana, noho mau no ia ma ka nahele; a ua kapaia hoi keia manu mamuli o kana kani pene: “Hulinm-mmmaiah;” nolaila, o hulinm-mmmaiah kana kani, a o Hulimaia ka loli’na inoa oia manu.

            O keia manu, he hai pololei mai oia i kona inoa e like me ke Kolea; a no ka ike ole o keia manu i ka lawai-a, nolaila, ua komo no keia manu ma ka papa o na manu o ka mauna anu.

            O ka wai o ka pua lehua, ka haha, ka pilali maia, a me na mea e aku no hoi kana ai.

Manu Kone.

            O ke Kone, he manu nui loa ia e like me ka Piwai, he haulaula palahalaha ka hulu ma kona kua, a he keokeo palapalauli ka hulu ma ke alo, aole nae he loihi loa o kona a-I e like me ko ke Koloa, a pela no hoi kona mau wawae. He manu akamai ke Kone i ka lawai-a, e like no hoi me ka Iwa a me ka Uwau.

            He manu noho maui loa keia ma ka noana me ka pilikia ole, aole ona noho ma ka aina.

            He manu hohono loa keia, me he Kao malailua la, aole no he aiia o kona io no ka hohono, lahea launa ole mai.

            He pahaha kana lele ana e like me ka Pueo, aka, ina oia e ike i ka I-a ma ka moana, e upiki mai oia i kona mau eheu i hele kela a palamimo ke mio aku iloko o ka hohonu, a loaa aku ka I-a ia ia.

Manu Alae.

            Elua ano o ka Alae, he nuku ula kekahi, a he nuku kea kekahi, ua like nae kona nui me he piopio Moa kane la, a pela no hoi na hakau, a aneane no hoi e like me ia na nuku, aka, he uuku iho ko ka Alae, a ua peke wini no hoi kona, he wiwi kona maui wawae a kioea, he mahaehae no hoi kona mau manamana e like me ko ke Koloa, he pohinahina uliuli kona hulu, e like me ko ka Nunu ano eleele, a ua like no hoi ko laua onohi. O na mea o loko o ka wai kana ai, e like me ke Koloa. He wahi manu uuku leo nui keia, a he wahi mamu mio no hoi iloko o ka wai ke ike mai I ke kanaka.

            He C kana kani ke kani mai, nolaila, o C ke kani, a o Alae kona inoa. He wahi manu ono no hoi keia.

Manu Aukuu.

            O ka Aukuu, he uuku iho kona kino malalo iho o ko ka Pueo, he hauliuli kona hulu me he lehu’la, he meumeu kona poo, a ane like iki me ko ka Pueo poo ke mana’ku mahope, aole nae like ko laua maka, he pololei kona nuku me he nuku Nunu la, a he palupalu hoi kona wawae.

            O ka I-a kana ai, a me na mea ola liilii e holo ana o ka moana a me uka nei, a o kana kani, he ano like me he leo ha la kana kani, a he manu leo nui no hoi.

            Elua ano o ka Aukuu, o ka Aukuu lawai-a, a o ka Aukuu pili aina. O Ka Aukuu pili aina, ua ane like me he Kioea la, a pela no hoi na nuku, he peke na wawae, a mahaehae hoi na manamana me he Kolea la a he manu ono no hoi keia.

            A no kona okuu pinepine ma na pali a ma na kahakai, ma na makalae a me na Lokoi-a, a ma na puu one no hoi, nolaila, ua kapaia kona inoa he Aukuu, he okuu ke ano.

Manu Ula.

            Ua like loa no hoi keia manu me ke Koae, a pela loa no kona mau ano a pau; aka, he ula hoi ka hulu o kona poo a me ka nuku, he ula puni hoi kona puapua a me kona mau koo, a ua like no hoi kona mau wawae me ko ke Koae.

            O ka I-a oia no kana ai, e like no me ke Koae a me ka Uwau, a me na mana ai I-a e ae no hoi a pau.

Manu Mamo.

            Ua like ka nui o ka Mamo me ka Iiwi a me ka O-o, he wena lelo kona nuku, a like hoi ka loihi me ko ka liwi, a pela no hoi ke kikiwi; he mimo kona poo, a he polena kona mau maka, a ua like na kaina maka o lakou me ka Iiwi, ka Olokele, a me ka Moho.

            He memele lawa puni kona hulu, he pohaka ula iki nae kona hulu pane poo, a me ke kikala ma ka pili puapua, ua like nae ka loloa o kona mau wawae me ko ka Iiwi, a he punohunohu memele ka hulu o kona a-i.

            He manu ano haaheo keia ke nana’ku, he hookano, a me ka hiehie no hoi kona kii, ia ia e kau ana iluna o ka laau, e kilohi no ia ma-o a maanei, me he mea’la e ha-lo ana i kona nani.

            He huhu loa keia manu i na manu e ae ke lele a kau ma kona kumu laau, e kipaku koke aku no oia ia lakou a kaawale mai kona kumu laau aku, i ole e ai i kana mau mea ai o luna; o ka wai o ka lehua, o ka hu o ka laau, ka olapa paha, kawau paha, opiko paha, oia laau aku, ia laau aku.

            He manu akamai loa keia a me ka maalea, ina e ike oia i ke kanaka ma kahi kokoke i kona kumu laau, alaila o kona oki aku la no ia, aole e hoi mai i ua kumu laau la; aka, ina e nalo ka pee ana a ke kanaka kawili manu, a ike ole ia hoi kona meheu e ka Mamo, alaila e noho paa no kela ma kona kumu laau, a pili wale hoi i ke kepau a ke kanaka maalea.

            O kona inoa i heaia’i he Mamo, ua kapaia mamuli o kona hulu lawa puni i ka memele, me he hulu e-e la no ka Oo. Ma Hawaii wale no e loaa ai keia manu, aole hoi ma na wahi e ae. He manu noho keia i ka uka lae laau loloa.

Manu Iiwimakapolena.

            Ua like no hoi ka Iiwimakapolena me ka Mamo, a me ka O-o, a me ka O-o, he memele maikai kona nuku, he loihi a pio maikai hoi, he palanaiki mio maikai kona poo, a he ula hiohio kona hulu, he palauli eleele nae kona mau eheu a me ka puapua, he melemele wena kona mau wawae a me na manamana a hiki i ka maiuu, polena lua kona mau maka. O ka wai oi ka lehua kana ai, a me ia mea’ku ia mea’ku, e like pu me ka Mamo.

            He manu leo lea ka Iiwi ke kani mai, ina oia e kani, ala mai kona poo, a hoopunohunohu iho la kona a-i, a ala mai la no hoi kona puapua a ku pololei iluna, alaila kani aku la. O kana kani ana, penei no ia: ko-koki, a ko aku.

            He manu makaala loa keia, he mea e kona eleu a me kona hoonenenene, e imi ma kela wahi keia wahi e loaa ai o kana mea ai, me ka hoihoi nui, e pulale ana me ke kanalua ole, i ka nui o ka hana a me ka luhi, e halakau ana io a ianei, me he mea la e hoowahawaha ana i ka palaualelo a me ka noho nanea ana ma kahi hookahi, me ka palaka a me ka hiamoe.

            He mea e no hoi ka hoihoi o keia manu iloko o ka hana a me ka luhi, i ke anu a me ke koekoe, me kona nana ole iho i ke ku-ululu o na kulu hau anu o kakahiaka nui, e aa ana e hana iloko o ka hopuepue a ke anu a ka ua-awa o ka mauna kanaka ole, me he mea la e hooko ana i ke kanawai, “e hana a hiki i ka hopena o kona kino.

            He mea makemake loa ia keia manu ke kani mai iluna o ka wekiu o kona noho alii, oia hoi ka welelau o na laau, e hoike ana i ka nui o kona olioli no kona hala loa iluna o ka iuiu o ka wekiu, e kani halakau ana iluna a i lalo, a kauaheahe aku la, oia hoi, ka-kaki a ko aku, me ka olioli nui.

            E hoolea e o oia mamua, a mahope o kona inu ana i kahi huna wai uuku o ka lehua, aole nae ona ohumu no ka uuku o kahi loaa a he nui ka luhi, me he mea’la, ua like me ka olelo a Solomona, “maikai kahi luau me ka aloha pu kekahi.”

            Ekolu ano o ka Iiwi. 1. o ka Iiwimakapolena; 2, o ka Iiwialokele; 3, o ka Iiwipopolo. O ka Iiwimakapolena, oia keia I weheweheia’e la, a o ka Iiwialokele, oia ka Iiwi weo puni o kona mau maka; a o ka Iiwipopolo, oia ka Iiwi ula hiohio palapalauli o ka hulu; aka, o ka Iiwi i wehewehe mua ia’e nei, ua like no ka ula hiohio, a he melemele nae kona welelau, a malaila oia i ano e iki ai ke mana’ku.

            O ka Iiwi, he nuku kekee a mimo maikai ke ano, nolaila ua kapaia kona inoa mamoli o kona nuku, a me ke ano o na maka, a me ka hulu, a no ke ano kiekie a hiehie, a me ka hanohano o keia manu, nolailai, ua kapaia oia “ke Kuhina o na manu o ka uka.”

(Aole i pau)

KE KAAO O

LOSINEHAMAI

KA PUA NANI IUIU O SEVILA.

[I unuhiia mailoko ae o ka Buke a Geberiana.]

HELU 7

           

            I AKU LA O RAUKESILA, “KE AE nei wau e waihoia na waiwai paa, a me na waiwai lewa o kaua iloko o kekahi palapala hoopaa kupono, a waihoia ma ka lima o ke aupuni i pili ole ia kaua, a e hanaia i olelo aelike no kou hele ana e hoowalewale, a me ka loihi o kou manawa e hoowalewale ai, a kakau inoa aku ka ua malalo o ka palapala hoopaa, a me ka olelo aelike, alaila, e manaoia ua kupaa mau kaua ma keia kumu hoopaapaa.”

            A ike ae la o Seremaneda i keia olelo he pono, alaila, he mea emoole ua ae ae la ke Alii ia mau olelo paa a laua.

            Ma keia manawa koke no, hanaia kekahi palapala hoopaa no na waiwai o laua, a me kekahi olelo aelike no ka hoowalewale ana a me ka manawa e hoowalewale ai, a kakau inoa akua la laua ma ua mau palapala nei me na hoike o laua, me ke paiia i ka hoailona pai o ke Alii, a laweia aku la imua o Alexanedero ua mau palapala nei, ka Luna kakau kope Nui o Italia.

            A ike aku la o Raukesila ua hooko ponoia ko laua kumu hoopaapaa, alaila, olelo aku la oia ia Seremaneda, “O kela wahine a’u e olelo nei he wahine kupaa, o ka’u wahine mare ponoi no, a no ko’u ike I kona kupaa iloko o ko maua mau la, nolaila wau i olelo kaena ai me ka maka’u ole, me ka ae aku e hoowalewale oe ia ia, a no ia kumu hookahi no, ua waiho aku wau me ka naau kaumaha ole i ko’u waiwai a pau malalo o ka palapala hoopaa; a ina no o kuu ola nei ke kumu e piliia mai ai, alaila, e hookuu no wau i kuu ola malalo o ka palapala hoopaa, a aelike hoi no ke kupaa o ua wahine la a’u?

            “A nolaila, i ko hele ana e hoowalewale, e hiki ia’u ke manaoio ole aku, ke hoi mai oe a olelo mai, ua puni ua wahine la i ka hoowalewaleia e a’u, no ka manawa au e hoowalewale ai e like me na la I haiia maloko o ka palapala hoopaa, ke hoi mai oe me ka olelo waha mai. aka. ina i hoi mai oe mai kou hoowalewale ana me kekahi hoike e pili ana i kona kino ponoi. a hoike mai oe ia makou. alaila, e manaoio wau, ua puni io ua wahine la ia oe, alaila, e olelo wau, o oe ka oi ma ke ao nei i ka hoowalewale ana e like me kau olelo kaena; alaila, aole wau e kanalua i ka ae aku i na mea i waihoia ma ko kaua palapala hoopaa.”

            Mahope iho o kela olelo ana, kakau iho la o Raukesila i wahi palapala hoike aku ia Losinehama penei:

            “E LOSINEHAMA – Aloha oe: Ke hoounaia aku nei o Seremaneda e hele aku e halawai me oe maloko o ko kaua pa, e pono ia oe ke hookipa ia ia ma  ka hale maikai o kaua. a e malama ia ia iloko o na la he umikumamalua, aole e oi aku. aole hoi e emi mai, e like me kou malama ana ia oe iho, pela oe e malama ai ia ia; o na mea a pau ana e makemake ai, e pono ia oe ke haawi aku, o na mea a pau ana e noi aku ai, e hooko mai oe, aole hoi he e keakeaia kona noho ana maloko o ko kaua hale.”

            A pau ka Raukesila kakau palapala ana, kakau aku la oia i kona inoa malalo o ua palapala nei.

            I aku la o Raukesila, “E Seremaneda e; ua kakau au i wahi palapala na Losinehama, he wahi palapala e hoike aku ana ia oe, me kuu kauoha aku, e malama pono ia oe a pau na la he umikumamalua i oleloia iloko o ka palapala hoopaa.”

            Ia wa, lalau mai la o Seremaneda i kela palapala, nana iho la, a ike iho la ke Alii ua haawi pau o Raukesila e hoowalewaleia kana wahine.

            I aku la o Raukesila, “O keia palapala a’u, e paa no oe ma kou lima, a nau ponoi no e haawi aku ia ia ma kona lima ponoi. A i hiki oe mawaho o ka puka pa, a i kikeke aku oe, ina e ninauia mai ka hua, alaila, hai aku oe ‘Abenera,’ alaila, komo oe iloko.”

            Ia po iho o ka la i hoomaka’i ka ahaaina, komo ae la oia a me na hoa ai a pau iloko o kekahi hale hulahula o ka poe hanohano, koe nae o Raukesila aole i hele, e like no me kona aoao mau.

            I ka manawa e hulahula ana, a hoomaha ae, puka aku la ke Alii Seremaneda mailoko ae o ka hale hulahula me kona mau hoa he nui, a noho iho la iluna o na noho mawaho o ka lanai o ka hale maluna, ia lakou hoi e walea ana me ua Alii nei.

            I aku la o Seremaneda i na hoa ona, “Ua haawiia mai ia’u o Losinehama e kana kane e hele au e hoowalewale, a nolaila, he mea olioli nui loa ia ia’u, aole paha e hala na la o ka hoowalewale ana; e ike auanei oukou, aia kela Losinehama ma kuu lima i Italia nei; he mea pomaikai loa no kela wahine ke kupaa elima minute.”

            Aka, i ka lohe ana aku o Raukesila i keia olelo, he mea ole wale no ia i kona manao.

            I kekahi la ae, holo aku la o Seremaneda i Sepania, a i ka hiki ana aku mawaho o ka puka pa o Losinehama, kikeke aku la, ninau mai la na koa ia laua ia Vati, ko ka Hale Alii mau koa, “Heaha ka hua?” “Abernera,” wahi a Seremaneda.

            Ia manawa, wehe kokeia mai la ka puka, aia hoi e ku ana he keiki alii maikai o ka helehelena, i opiopio a nani hoi.

            Ninau aku la na koa, “Heaha kau?”

            “I hele mai nei wau e komo iloko o keia pa,” wahi a ke keiki Alii, “e halawai pu me ka Haku wahine o keia pa, ka mea hoi nana ke kane e noho la i Italia, ma ka papa aina a ka Moi i keia mau la.”

            I aku la na koa kiai puka, “Pela oe e ku ai, e hele maua e haiaku i ko maua Katiana ia oe, a nana e hai aku i kona mea maluna iho, a na ka mea maluna iho ona e hai aku i ka mea maluna iho ona, pela e hele papa ai a hiki aku i ke kauwa wahine, a na ua kauwa wahine la e hai aku ia Losinehama, aia hooounaia mai ka olelo ae ia maua e komo oe, alaila pono.”

            A pau ke kamailio ana a na koa me Seremaneda, pani ae la ua mau koa nei i ka puka, a ku iho la ke keiki Alii mawaho.

            Hele aku la kekahi o na koa kiai puka e hai aku no kela keiki Alii i ke Katiana; a lohe a e la ua Katiana nei, laweia aku la ka lohe a hiki i ke kauwa wahine a Losinehama.

            Ia manawa, hele aku la ua kauwa wahine nei e halawai me Losinehama, me ka olelo aku, “Ua laweia mai nei ka lohe i o’u nei, mai ka waha mai o ka Luna Nui o na koa, ua olelo mai nei, he malihini aia mawaho o ka puka pa, he keiki maikai, he keiki Alii o Italia; uahele mai nei e halawai pu olua.”

            Olelo mai la o Losinehama i kana kauwa wahine, “E hele aku oe e hai aku i kuu olelo i ka Luna Nui o na koa; e hele ponoi aku oia a i ua keiki la e kipaku aku ia ia. aole i makemakeia kona mau kapuai e hehi maloko o keia pa.”

            Hele aku la ke kauwa a hai aku la I ka Luna koa e like me ka olelo a Losinehama.

            Hele aku la ko ke Alii Luna Koa Nui, a olelo aku i ke keiki Alii o Italia, e like me ka olelo i haiia mai ia ia, me ka i aku, “Ua hiki mai ke kauoha ia’u mai ke Alii mai mai ka waha o kana kauwa wahine mai; ua haiia aku eia oe ma waho nei, a no ia mea, ua kanohaia mai wau e hele mai e kipaku aku ia oe, aole he makemake o ko makou Alii wahine e hehi kou mau kapuai maloko o keia pa, pela mai nei ka leo i hiki mai nei i o’u nei, oia ka’u i lawe mai nei e hai aku ia oe.”

            A lohe o Seremaneda i keia olelo, ia manawa, hoopuka aku la oia i kana olelo i ka Lona koa, oiai e hoomaka mai ana ke koa kiai puka e pani i ka puka, me ka olelo aku o Seremaneda penei:

            “E ka Luna Nui o ke Alii wahine, he mea mahaloia nou, ke hoopanee i ka hoopaa ana i ka puka. mahope iho o ka pau ana o kou hai ana mai i ka olelo ia’u; aka. e oluolu nui oe e ku iho pela no kekahi mau minute, i hoopuka aku ai wau he wahi olelo imua ou; i ike ai ko ke Alii wahine Luna Nui, he kumu oiaio ko ka malihini o ka hiki ana maanei.”

            I mai la ka Luna Koa Nui ia ia, “E olelo mai ano?”

            “Aole no’u ko’u makemake i hiki ai maanei,” wahi a Seremaneda, “aka, na ke kane no a ka Haku wahine o oukou i keia la, a no ko’u makemake e makaikai i ko ka honua nei a puni, i ike ai wau ina kulana o ko ke ao nei noho ana; a no kuu olelo ana e hiki ana wau ma ko oukou aupuni nei, nolaila, ua makemake nui ke kane a ka Haku wahine o oukou, e hookipa maikaiia wau ma keia Hale Alii nei: a no ia mea, ua haawiia mai ia’u he palapala na ka Haku wahine o oukou, mai kana kane mai. Oia hoi, he palapala e hoike ana no ka hookipa ana ia’u iloko o ka manawa i haawiia mai ia’u e hoomaha maloko nei; ua kuhi wau, he like ka manao o ko oukou Haku wahine me kana kane, aole ka!

            “E ka Luna Nui o ke Alii wahine e, aole paha he malihini oe i ke ano o ka malama ana o ka Hale Alii; a pahea la i hemo ai ke poni o ka puka pa o keia Hale Alii, ke ole e haiia mai ia’u ke kumu e hemo ai ke pani? Nolaila, e noonoo ko ke Alii Luna Nui, he kumu, a he kuleana nui ko ka malihini o ka hiki ana mai maanei. Oia hoi, ua haawiia mai he hua e like me ka mea mau o ka Halei Alii, he hua hiki ole ke haiia aku i na mea e ae, i ka Hale Alii wale iho no ia. A no keia mea, e ko ke Alii Luna Nui e; e hele aku oe a hai aku i ka Haku wahine o oukou, i na kumu a me na kuleana o ko ka malihini hiki ana maanei.”

            I mai la ka Luna Koa, “E ku oe pela, e hele wau e hai aku i ke kumu a me na kuleana o kou hiki ana maanei, i ka Haku wahine o keia Hale Alii nei.”

            Hele aku la ka Luna Koa, a hai aku la i ke kauwa wahine a ke Alii, me ka hai aku i ka olelo e like me ka mea i oleloia mai ai ia ia e Seremaneda.

            I ke kauwa wahine i hiki aku ai imua o Losinehama, a hai aku la ina mea ana i lohe ai i ka Luna Koa.

            I mai la o Losinehama i kana kauwa, “E hele pololei oe a halawai me ua malihini la, a e ninau maopopo aku i kona kumu i hiki mai ai maanei, malia paha, he hoopunipunina ka Luna Koa; a ina he palapala, e haawi mai ia oe, a  e kipaku aku i ua keiki la.”

            A no keia olelo a Losinehama, hele aku la ke kauwa wahine a hiki ma ka puka pa, wehe ae la i ke pani, aia hoi, e ku mai ana o Seremaneda ma ka puka, me kona hanohano alii a pau, me kona mau koa ukali pu.

            I ua kauwa nei nae i ike aku ai, he mea e kona iini nui; a haliwai aku la, a hoohaahaa aku la ke kauwa imua o ke Alii, me ka olelo aku, “I hele mai nei wau e halawai kaua e like me ke kauoha a kuu Haku, e ninau aku i na kumu a me na kuleana o kou hiki ana mai maanei, e like me ka ka Luan Koa i hai ae nei ia’u; a no ke kanalua o ke Alii i ka oiaio ole oia mau mea i haiia ae ia’u, nolaila I koounaia mai nei wau e ninau pono aku ia oe e ke Alii.”

            Alaila, olelo mai la o Seremaneda e like me kana olelo mua ana i ke kauwa; a maopopo iho la i ke kauwa, ua oiaio na mea a pau a ka Luna Koa i olelo ai.

            I aku la ke kauwa i kana olelo hope imua o Seremaneda, “Ua olelo mai nei ke Alii ia’u e haawi mai oe i ka palapala, a e hoi oe mai keia pa aku.”

            “Aole pela,” wahi a Seremaneda, “na olelo ponoi mai no o Raukesila ia’u, na’u ponoi no e lawe aku ka palapala a haawi ma ka lima o ko oukou Haku wahine, a nana e hai mai ka mea pono e hanaia mai ai no’u.”

            I mai la ke kauwa, “E ke Alii e, aole pela, no ka mea, ua waihoia mai he olelo paa ia Losinehama, mamua o kona hele ana i ka ahaaina, aole e komo ko waho mai iloko nei, aole hoi ko loko nei i waho; a eia hou, aole e hiki i na mea e ae ke launa pu me ua Haku wahine la o makou, aole nae no kana kane, aka, no ua Haku ponoi la no o makou, no ka mea, o na mea a pau o keia pa nei, aole kekahi i olelo pu me ia, mai kinohi mai o ka noho ana maloko nei a hiki i keia la; owau wale no, o ke kahu kaa, a  me kana kane na mea launa aku me ua Haku wahine la o makou, nolaila, aole he alii nui ma ka honua nei i like me keia wahine.”

            A lohe o Seremaneda i keia mea, alaila, hoomanao ae la oia i ke kupaa o ua wahine nei, aka, aole nae i pau kona kuhihewa ia manawa.

            I aku la o Seremaneda, “Malia paha i hoole loa mai hela ia’u aole e komo iloko, no kona ike ole mai i ko’u ano; aka, e hoi oe me ka haawi oleia aku o ka palapala ia oe; eia wale no kau mea e lawe aku, o kuu kii, oia kau mea e hoike aku ai ia ia.”

            A loaa ke kii o Seremaneda ma ka lima o ke kauwa, hoi aku la a halawai me ke Alii.

            I ke Alii i ike mai ai, e hele aku ana kana kauwa me ka maka olioli.