Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 22, 30 May 1863 — Aeiou Y. M. [ARTICLE]

Aeiou Y. M.

5 He mea e ka hoopaakiki o Aeiou Y. M., ma kn hoike inau ana i ka aoao kapakahi no i ka maua kumu hoopaapaa. A kio hoi ka'u ! i olelo ai no kona kuhihewa, aka, me he mea • la, ua haalele ia i ke kuhihewa a tno ka lalau, ! a ua hoike mai oia i kona naaupo, e aho pa« ' ha ia, o ka hupo maoli pr«ha ka mea kokoke ! aku iloko oia haina. INoka īke paha ona ua ; haiia ka oiaio o na mea i hoikeia m:«hope o ; ka aoao o ka ekalesia Enelani, nolaila. ke : hoi hou nei oia me ka oieio iho, no ka Odi- I nelia ke kumu i oiaio ole ai ki poniia ana o 1 ko Enelani mau Bihopa. Ua manao oia, ua : | loaa ia'ia kekauwahi nawaliwali iloko o ka ! ipalekaua o ka ekalesia Katolika Enelani, no j ; ke komo ole ana o kekahi mau huaolelo iloko ! |o ka Oiiinelia o ka poniia ana o na Bihopa i \ ; ka wa o ka noho alii o Edward VI, 1550 ; i iaka, ua komo nae ua huaolelo nei i ka Odi- ; |nelia o ka 1562. Nolaila, ua manao oia, o i | na Bihopa i poniia ma ka Odinelia mua, me j ke komo ole o na huaolelo e like me ka mea ; i hookomoia ma ka mea mahope, oia iho la ka mea i lilo ai i mau Bihopa ole. Lalau loa ! a hili pu no hoi o Aeiou Y, M. Ua maopopo no ia Aeiou Y. M. i ka wa e ■ kau ai ka lima o ka Akihihopa maluna o ka | i mea e pom Bihopa ia ana, e olelo auanei ka S ) Akihihopa, 4i E lawe oe i ka Uhane Hemo- ! | lele—a e hoomanao oe e hoola'e i ke craratia i |o ke Akua i loaa iioko ou, ma ke kau ana ; iaku o ko makou lima"—(alua.) ua oleloiake j ano o ka haawiia'na aku o ka Uhane Hemo- j lel?, penei:—" No ka oihana o ka Bihopa ' liloko o ka ekalesia o ke Akua,"—alaila, ma- ! ihope iho o keia, ua hookomoia mai ka Kahi- j : kolu, &;c. | Ma ka Odinelia mua, aole i haiia ke ku-.l !mu i haawi oleia'i ka Uhnne Hemolele, pej nei : " No ka oihana Bihopa," no ka mea, j lanoni paha, e haawiia no keiu mea huokahi I ! i na Kahuna, a me kekahi oihana e ae paha | īloko o ka ekalesia ; a inaanei puha i manao | ai o Aeiou Y. M., " aole i haawiia ka oiha- | na o ka Bihopa"—ma ke kau ana o na lima, | a me he mea la he manawaino maoli paha 1 ko kuu hoa, a ina aole, he hupo maoli no ; ' no ka mea, ua molowa ole oia i ka heluhelu ! i ka Odinelia okoa, mai ka mua a ka hope; j alaila, e ike no oia ua olelo pinepineia ka I ! oihana o ka Bihopa i ka \va e hoolaaia ana i ka mea poniia. A e maopopo no auanei, e I I haawi mau ia ana no maluna o ka inea e po- i jniia'na ka makana hou, a garatia hoi. | | I ka \va i hoikeia'ku ai ka mea e poniia'na je ka Bihopa, e poniia ana e ka Akihihopa, a | 1 e kekahi mau Bihopa e ae a elua, e olelo ! auanei laua, " E ka Makua Hemolele iloko ' o ke Akua, ke hoike aku nei maua. i keia ; kanaka noho pono, a naauao hoi, e poni BiI hopa ia." 1 ka \va i hoohikiia'i ka mea poj niia,—e olelo auanei oia,—" owau o N, —ua jkohoia i Bihopa no ka"ekalesi.i, a apana hoi o—ke hoohiki nei au, &c." iioko o na pule |a pau oia manawa, e nonoi mau ia ana no e ihaawiia ke garatia ia ia, i hiki ai ia ia ke |hooikaika a hana pololei i ka oihana " o ka j Bihopa." Eia hou. I ka wa a ka Akihihoipa e olelo aku ai i ka mea e manaoia ana e ! hookomoia ma keia wahi, iloko o ka hoopo- I Inopono aua i ka eka!esia o ka Haku, ua ninau ia'ku oia, " ina oia e hana me ka pololei ii ka hoolaa ana, a me ke kaulima ana aku i , na Kahuna e ae," aiaiia, ua pule ia'ku ka ipule, e hana i ka meaiai haawiia'ku ai ia ia ma ke kaulima ana, no ka pono o ka eka|lesia. j O keia mau mea a pau i hoikeia'e nei, he I mea maopopo kona hoike ma ke kaulima aua, ia me ka hnawiia ana o ke garatia. Aole no jkekahi mau mea e ae. aka. " no ka oihana :\v;\le no o ka Bihopa : nolaila, ekolu mea ; komo iloko o kein oihana, penei .• —O na Biihopa nana e poni ana, o ke anaina, a me ke j : Akua. A i ka \va e hanaia'i kekahi oihana | •ma keia ano, e maopopo auanei ia lakou a pau ke ano o ka iakou hana ma ka hanwi } ana'ku ia ia i ka maua o ka Uhane Hemole- j le, i haawiia ma ke kaulima ana i ka " oiha- | na o ka Bihopa." , Nolaila, ua makehewa ka hoopuka hou I 'ana ae o ka huaoielo i haiia i ka manawa e | hanaia ana ka oihana kaniima ma ke ano i Eihopa ; no ka mea, ua ike kela mea 'keia j • mea i ke ano o ka lakou mea e hana ana, i ■ wa i hoomaka'i ka haawiia ana'ku o ka ; oihaiw maluna o ka mea e haawiia ana. A \ \i ka manawa 'ho! a pau e hanaana ua 'poela. ' Ua makehewa loa ka huaolelo i hookomo ole ia'i ma kn Odiuelia mua, oia hoi " no ka • ;oihana o ka Bihopa," a i komo hoi_ ma ka ; 'Oiinelia hope. o ka makahiki Ī662. Ua makehewa ioa no hoi, no ka mea ? aole i kauohaia mai e hana peia, a aole hoi na Kristo, ka mea nana i haawi mal ia mana; no ka mea, i kona wa i koho ako ai i kona mau ' olelo, aku la oia» " E iawe i ka | uhane, &c. M John 20; 22» 23. Ua olelo aku ; "anei ota īa iakoil u no ka oihana Aposetole iioko o ka ekalesxa 'o.ke Akua ?" Aole loa ! ; Nolaila, ina hook o Aeiou Y. i ka Odi- - ■ aelia a Edwanl VI, e hoole ana, aole i poni ponoia na Bihopa no Enebni, no ke kewno role ana oia niaū huiolelo, pehea la hoi keia ? |K hoole no ka paliaauanei oia, aole lakouhe \ imau Aposetole. Aia maloko o ka Odiuelia |imua, oka makahiki 1650, na mea a pau i

kur«:-3o n r * ka oihAn.i. i e like hoi mc b i ok e* ai i *;i ana i kau aka ax i koai n;:iu un;-a mahma »> na Apo^:iolo. I Li a Knsto i oleio aku a? « kona mau Aposetok% " E heī-e a bsp>?t?'o aku lna • aina a pau iloko o ka īnoa o ka Makua. Kei/t. a me ka Uhane Hemolelo." —ua hoike o;a i ka inea o ke Knhikolu ; no ka raea, o:a kekihi mea nui iioko oka Ceremonm o ka { fcape?izo aua. Ahe inea oie ka hiipeiiio ana ke ele e komo keia mau mea ; ak.t. i kona \va i hoolaa aku ai i kona mau Apo*etOte, ua oieh wa!e no oia E lawe i ka L'hane He* . moi?!e. a o na hevva a pau a oukou e kala ai src.* E 1 ike me keia na mea a pau i hoo- ! pukiia ma ka Odine]ia raua i ka Bihopa e; ; poa ia ana, a no kona hookomo oie ana i ka ! huaolelo no ka "oihana o ka Ehhopa,'*—no-| laiU, aole he mea nui keia mau hua iloko o ; iia pauku ; uo ka mea, ua hoike, a ua oleio • ia ma kekahi aoao o ka Otiineiia. A aole no hoi i hana na aha o ka ekalesia j i Ka?oiika iloko o ki» lakou hui i mau kanawai, Je Inopaa ana ika hookomo ana i keia mau] : hua ; no ka mea, aoie i hui hou ka Hui Ka-j : lolika, a i noho ai hoi na Bihopa o eka!e-j jsia ma ka hikina a ine ke komohana i'ioko o' ;ia aha Katoiika, e hoopaa ia inau huaolelo! jno ka pono o ka ekaiesia, mai ka makahiki] 14oi A. D. ina Chalcedon, E hoike mai o! | Aeiou Y. M.. ina ua komo kekahi kana\vai| : o na ahahui Katoliko a pau, e kauoha ana e| ' hookomoia ka huaoleio " no ka oihana o ka : ! Bibopa," ikawa e poniia'i kekahi Bihopa. | « Ua maopopo no ia'u ma ka aha Hui o; ■ Niee, a me kona Kanona 6, na ka Bihop;ij i Metaropolitana e hoapono ia koho aku i ke ] kainika ku|>oiio ma ia wahi; a elua a ekolu j i pj\h;\ Biiiopa ka mea nana e hooiaa. Aha! . Hui Areh Kanona 5, alaila, e kau aku na| | lima maluna o kona poe. Aha hui Canthag; i 4, Kanona 2, &e.. E hoike mai o Aeiou Y.M., j ; me- ke ano poiolei like, ina ua hookomoia keia I i mau huaolelo, a he mea kupono loa ka hoos| I komoia'na o ka huaolelo " no ka oihana 5 ka Bihopa," i mea e pono maoli ai ka poniia ■ la hoolaaia'na. Ua poioiei ka obio Latina a| i Mason, ina e kaukani a hui puia mai kaj j Oredinelia okoa mai ka mua a hiki i ka ho-; | pe, i hiki ai ke hoomaopopoia no ka oihana i oka Bihopa keia poni a iioolaa ana. No- j laiin, ma ia ano aoie e hiki i kekahi ke oielo; aoie i komo ke ano o ka mea i hoopuka oleia! ma ka Oredinelia o ka makahiki 1552. i E manao auanei au he mea kupono loa jno ia oihana ka huaolelo, " E lawe i ka l Uhane Hemoieie 5cc.," he kupono, no ka. i mea, |)ela ka lesu Kristo hooiaa ana'ku i ka-| |na mau Apositolo, a i hooilinaia ka iakou • ioihana ina Biiiopa leo lakou hope. Aole i| ; oielo ko kakou Mesia i kela mau huaolelo, a| ! aole hoi i hoike a kauohaia ma kekahi aha! i Hui Katolika, oiai aole he kuleana o ka Po- i i {>e maluna o ka oihana Eknlesia Enelani,! ino ka mea, he Ekalesia ,kuokoa iho no ia | mai kinohi mai, noiaila, iie mea hiki loa ia h ke hooponopono i ke ano o kona mau ano| Hoomana, a me kona mau Ceremonia,e iike[ me ke kuhikuhi oka Palapaia Hemoleie, a ; me ka hana a ka Ekalesia kahiko. O ke; l.umu i hooioliia'i ka Oredinelin i ka maka-l ! hiki 16G2, ua oieloia e Dr. H. Prideaux, e noho ana ia (Tanner Mss. vol 29. i\o 73,); aole no ku manaoia ana he mea nui, aka, no: na kumu i manaoia he kupono. | | Ke olelo nei no au, ua pololei ka poniia | ana o ko Enelani mau Bihopa, ma ke Kanona 1 o ka aha Hui o Niee, no ka mea, aole i no-: | ho o Enelani malalo oka mana Meteropole-1 ; tana o kahi e, aka, ma kona ano iho no, no| jka mea, aole iie kuieana o ka Bihopa o Ro- \ j ma maluna o lakou, no ka mea, aole maiai-; J la kahi i poniia'i o St. Aukina i Bihopa, aole' i loa, aole no hoi mai Roma mai ka mana,; | aole loa he mea hiki ke hoopauia na Bihopa I mahope īho o ko lakou poniia a hoolaaia'na ( j i mau Bihopa, aka, ua hiki nae, a pela i ha-| naia'i mamuli o ka manao, a mana hookau-j maha o ko oukou poe ma Eneiani, nolaila, i ua kipakuia iakou mai ko lakou Wiihi noiio, a hookomoia na Bihopa komohewa a oukou. E nana īna ka Bossuet, Defensio Declarat, Cle-1 ri Oallieani lib. VIIT, e kokoke ana nia ka aoaoj hope. De Marca, De Concord, Saccr, et laiperii lib. IV, C. 4, e hooia ana, aole waie hoi o ko Fa-j rani inau Bihopa kai poniia weka iuana ole, o ka Bihopa o Houia ; aka, o Aferika, Sepania,! Iliyioum, rtalia, a nie na walii e aeinawaho o apina suburabicarian. Aole mana oka MeteTo--1 ix>litana o Koma nialuna o ko Enelani, Fanini, a j ine Irelani; na lakoii no e ]K)ni iho » ko lakou Meterop'lilana. I ka uakahiki 1152, ma ka Sinoda o Kells, ka ae ana o ko lrelani i ka hulls uiai Roiua uiai. i No ke kanona G o ka Ahahui o Xice, A. D. 325, ua oleloia. " E hoouiauia no na ano kahi," a e " malamaia hoi na pono a pau o kela ekaiesia keia ekaleeia. oka Ahahui ma A. D. 430, ua j)apaia na Bihopa, e hookau aua maluna i o lakou iho i ka mana maluna o ka ole mulalo aku o lakou mai kinohi mai.** Ae| malama keia apana keia apana rac ka uliai ole ia | oka pono i loaa. ia ia mai kinohi mai.*' • j He inau ekalesia kuokoa o Enelani ame! Ireiani ia wa, a ma o ko lakou mau Meteropolita- j na e ae iho i ka poni aku i ko lakou mau Bihopa j i iho. He mau kumu lalau k;i ka nupepa Trevoux \ | e D. OerTaise, Jtc., no ke kue ana i ka Courray- j ' er, a e hili no auanei kuu h»)a ke manao oti 'e ! j hoopajijaa mai no na kumu i ao ai o Courrajer, i { no ka poioiei o ka poniia ana o ko Enelani ioau • I Kihopa. j | E'heluhela maka nui, i ike ika R««aefc pala-! « paia ia Mahillon, no ka nele paha ia oe. Ma-| j loko o ka hōopaapaa ana me na kanaka j j akamai o ko Koeiani ekalwia, oia hoi o Buli, a! | tt»e kekahi poe e ibo. Aole k>a e loaa ana ia oe i i kekahi mea i komo iloko o kana mau olelo ho«>: [ poapaa, e hoole ana i ka pololei ole o ko Enelaei; ; mau Bihopo. I E oleio no au, a keolelo aku nei no hoi, hei I kuoioa ko Enelani ekaleāia ma ona r la ihu, a iua; e makemāke o Aeiou Y. M. e kakau kaena ae i maua m% ia mau kumu, he olioli loa no au. O ka j > ekale«ia anei o Eoeiani kai okioki ia Li iho, mai : ' ka ekalena 1 Me he mea la, ua ku > ka ekaleeia o : Roma ka okioki ana ia ia iho m&i ka . (a , ia ia īho i pouhonaa no ka poe anunu a pau,) a hoohaumia hoi i ka k> a & me ke koko o ; ie>u, ica ka hooiilo ana i io maoli, a i uvraina maoii hoi. 'i Aole t pau ko'u manao pane no na pauku boo- ; halaiiaia. qo kju hapai hou oleana i na mea ana ;e olelo nei, nolaila, ua kamailio hou ole akn ao i malaila. Alīa au e p&ne aiu no ia mea, aia a hikl ia'u ke hooia aku i ka makehewa o kou ke- ' ehi ana i na Bihopa o Enelani, £e. E aoao aku &u la Aeiou Y. M., e akabe!e kona hoiooino me ke auo puani ana i kaL"bane Hemolele» ma kana olelo aua. "A i ka makahiki 1602, ika ike juha oka Chane Ilemolele i ka \ ponK> ole o kana fiana maa. ua. hooponopono hoo ia, a oia no ka Odīnelia e noho E nana oia ma Mataio 12: 13, A. M. KoasiJt. A'aapaaaa, ,lfaj 10» 18W.