Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 23, 6 June 1863 — NA MEA O NA AINA E. [ARTICLE]

NA MEA O NA AINA E.

I Ua hanaia kekahi hana koa mii c na aumoku manuwa o ke Aupuni, j ma ka inuiiwui Misisipi, tna kahi e pili iana i Vikabuga. o ke koa nui hoi a lakou ; i hana'i oin no ka holo ana'ku ma ke alo |o na papu kipi me ka wiwo ole, i hiki ai | ia lakou ke hui aku me ko lakou poe koa je noho nei ma ka aoao makai aku o na | papu kipi, me ka lawe aku i na mea ai,a ine na lako kaua na ia poe. I kekahi mau po mamua aku nei la, ua aa na poe o kekahi mau moku lawe ukana, a lawe mea k«*rua no hoi, e holo aku mamua ponoi o na pakaua kipi, a mnlaila e hiki loa aku ai ma ka aoao m;ikni o na wahi o na ! kipi, ma Vikabuga , a o ka lakou (na poe Aupuni) mau mea wale no e hana'i i mea e pale ai i ka make a ka enemi, o ka wahi i ka aoao hema o ka moku, i na bela pulupulu. Ua holo pu akn me ua poe moku nei, ka uioku kaua Von Phnl, a maluna hoi onn na poe kaulnna he nui wale, oia hoi o Gen. Graut, McPheurson, Logan, a me elua hnneri o na'lii koa kaulana o na puali o ke Komohana. Penei ka olelu a ka nupepa Dispatch no ia mea. " Ua hnomakaia ka huakai e ka moku Tikawahine, rne ka «-a ole o ke kukui maluna ona, me ka manao e lana malie, n na ke au no e lawe mai a kaa mr\mua ponoi o na papu kipi, a ina e ikeia inai e na enemi, alaila, e hookuupau i ka holo 0 ka moku a kaa mnkai o na pnpu kipi, pnh'kann, a pela no hoi e hnna ? i na nn»ku a pau, me ka holo kakaikahi mai. He hapalua hora j>aha ko ua moku nei holo ana'ku, aia hoi. ikeia'ku la, he ula wena iloko o ka pouli. a ma ia wa no hoi lohe ia'ku la he leo me he hekili la ka halulu, a maopopo iho la no hoi i nn aumoku Aupuni, ua ikeiu mai ko lakou hoa, e na kipi; no ka mea, ma ia wa koke no, ki nui mai la na kipi, a hoa-a ia mai la no hoi na puu ahi he nui ma na wahi he nui wale, e pili ana i na wahi o na kipi, a kiola mai la ua mau puu ahi r.ci i ka inalumaiama nui inaluna o ka aina a puni. Ma ia wa, nee koke aku la ka moku f"an Phul, a ma ka waha o kahi auwaha 1 kohiia iho nei ; a malaila na poe oluna o ia nmku i makaikai ai, a aole no hoi o kanamai ka nani o ka lele ana mai o na poka, a me na poka enaena i ke ahi, i kiia mai, i pau ai i ke ahi na moku o ke Aupuni. O kahi nani loa nae. o kahi a na moku i h >!o aku ai a hiki i kekani lae, inalaila, ua ike maopopoia aku ka luai ana inai o na papu kipi i na poka he nui wale iluna o na moku Aupuni. Ua hiki ke ike maopopo ia'ku ka lele ana mai o na poka, inai ka iva i haaleie ai i ka waha 0 ka pu, a hiki wale i kahi i hauleaku ni. Ua hoomauia ke kipu ana a hala na hora ekohi, a ua kiia mai i oa moku na poka he 600 ; aka. me ka pomaikai, a me ka maalahi lua ole o na moku Aupuni. a me me ka poino ole. O ka moku tor kai hoopoinoia. ma ke pahu ana o ka poka poha ma kahī o kona mau ipuhao, a me ka moku Tigawokine, ua kuia oia 1 ka pu } a ua piho kokē no. O na kanaka nana i lawelawe i keia mau moku. he poe no noloko ae o ka pue puali koa, i komo no ma ia wahi, no ko lakou inake-

make iho no, aole no ke koiia nia» e ko !akou mau alii koa." —O ka lole komo o kn wahine a ka Hooilina o ka Noho Alii o BerUauia Nui, ua hiki aku ke kumukuai i ka ewalu taudala. —Ua laweia kekahi o na waiwai o ke Kuhina Kipi Sl!dell. e ke Aupuni,<»ia kona waiwai e waiho la ina Nu Olina,a o ka nni o na dala o ua waiwai la, he elua haueh me kanakolu tausani. —Ke hele mau nei o Dr. \Vinship» kekahi kanaka ikaika loa i ka hapaiana i ; na mea kaumaha, e kaapuni hele ana nia > na wahi he nui wale, me ka hoikeike i kona ikaika. He hiki ia ia ke hapai pono i na mea e hiki ana ke kaumai»a i ka iwakalua kumamalima haneri paona. Ao- ; le no o kanamai ua mea he ikaika. —Wahi a kekahi o na nupepa o KaleI tona, ua piha loa na Hotele o ia wahi i " na malihini kaulana he lehulehu wale o na aina e mai; e kali ana lakou ilaila me ka manao e ike i ka hoouka kaua nui, e hooukaia ana ma ia wahi. —O kahi o ka muliwai Misisipi e waiho la mai Yikabuga a iiiki i Port Hude- ; sona, he -200 mile ke kaawale ; aole no he S mau pakaua a na kipi ma ia wahi. nolaila, f ina e lilo o Vikabuga a me Port Hudesona i na koa aupuni, alaila, o ka lilo holookoa no ia o ka muliwai Misisipi i ka poe 0 ka Akau. — Ke holo'mua nei ka oihana hana kamna i keia mau la, no ka mea, ma Lynn ma Bosetona, ke hanaia nei na kamaa e ka Masini mahu, ua hiki ke hanaia he mau hancri paa kamaa iloko o ka wa pokole loa. —I ka hiki ana'ku o Admirala Semmcs, (ke knpena o ka Alahama,) ma Manati- : ka, i kekahi manawa mamua aku nei hi, ' ua hele nui kekahi loio Mulata, keiki na ! ka nika,) he kanaka waiwai nui nae no ia | wahi, a ua noke mai i ka hailiili, me ka | hoonaukiuki mai i o hoi ia Semmes, me ka manao paa e a-a mai ana ia i ua Mala- | ta nei, e hakaka.pu laua ; aka, aole no i | a a mai ua eu la-o ka moana, no koi ala | makemake ole no paha e lioohaumia i ! kona lima iluna o ka mea i manaoia he ; waiwai ma kona aina. —He pilikia nui loa ma ke Komohana Ileina o Misouri. Iloko o na makahiki elua i kaahope ae nei, ua liele mau na ; puali o na aoao a elua e kaua nei ma ia ' wahi, a ma na wahi a na poe puali koa i j hele ai, ua nui ka pilikia a me ka nele, i ; lilo i honilona no ko lakou mau kapuai. 1 Ua lilo na mea a pau i mea ole, na hale, i na pa hnle, na bipi, a me na holoholona ! no a pau, a me na mea hoi e ola'i o keia ola ana—ua pau ia mau mea i ke auhee aku, mai ke alo o na ohana e noho u nei : ma ia wahi : eia nae ka mea kaumaha ; loa, o ka hapanui o na kane oia wahi, ua pau i ka hele i ke kaua, me ke aupuni ke- . kahi, a me na poe kipi no hoi kekahi—a no ia mea, ke naue inalie nei keia poe i ka mnke, noloko maj o ka pololi. ; —Ua h.iiia mai e kekahi poeo Tenesi, e hiki no i na koa aupuni he 5,000, ke kipaku aku i na koa kipi a pau mailoko aku o ia wahi ; no ka mea, o ka hapanui o na kif)i, he poe i komo aku ma ka aoao ; kipi iloko o ka hookaumaha uale ia. Ke ano niii o ke Kaua. Lia no ke ano nui <> ke kaua mn Amerikaa me na mea e Imnaia nei ina Europa, i ikeia iho nm ka nnna ann i na nupepa i hiki ho[)e mai nei i o kakou nei. O ka maikai o ke kulana o ka aoao Aupuni, a me ke ano nawahwali o na P'Ka lokahi o ka inanaoo na poe kamaaina o Polani. Ma na mea a pau i loheia mai nei, ua ikeia ka lokahi o ka nianao o na poe a pau, ma ka hooia ana mai T i ka pii o ka ikaika o ka Akau i keia mau la, oiai hoi ke emi nei ka ikaika o na kipi. Aofie inanawa i kaahope ae, mai ka wa i hoomaka i ke kaua huliamahi ma A:nerika, i maikai ai koaa Waihona Oala, e like me keia manawa mai nei. O ka mea nui nana oia e keakea i na Ia hope ae nei, oia j no ke ano nawaliwali o kona Waihona Dala, i lako ai na pnali koa i ke dala no ko lakou uku, a me ke dala e kuai ai i na mea kaua, i hiki pono ai ke hoomau i ke kaua ana. O ke dala no ka iwihilo a me ke aa ikaika o keia mea he kaua, aole e hiki i kekahi Aupuni ikaika ke kaua loihi me ka nele i ke da!a. O na loaa mai o Au pu»« o Amerika Huipuia i keia manawa, ua pii loa iluna, noloko mai o na dule koikoi e kauia ne» maluna o na waiwai kalepa—na waiwai e laweia mai ana maiwahomai, nolaila mai ka nui loaj

0 na loaa n*ai o kē Aupuni i keia mau !>i, a e hiki ana paha ka nui o ka loaa o ke Aupuni i ka M. H. 1563, ?j'ioo,ooo,000. O ke kumu nae okekuhi ikaika o 1 ke Aupuni. o kona lanakila ana i kokahi mau la mamua aku nei. me ke kuemi hope ole no hoi, ma ka hooikaika >ina c kinni i keia kipi ana o kekahi okona poe niakaainona, a no ia mea. ua hilinai mai no ka poe mea dohi nti» o Europa, me ?ke koi inai i ke Aupuni ehoaie mai ia ia i na dala 100.000,000, a o kekahi poe |no hoi, ua aa mai e hoaie i ke Aupuni, me ka uku hoopanee emi loa, i na dala i llike ka nui me kana e makemake aie aie laku. He mau kumu keia e hilinaiia'i ka pau koke o keia kaua, me ka ikaika no hoi o ke Aupuni. j A eia hou kekahi mea maikai iulu \m\ !i keia mau la, oia hoi o ka lokahi o k:i manao o ka poe o ka Akau, me ke kup:ui mainuli o ke kinai nna i ke kipi, a me ka hoomau ana no hoi i ka noho hui ana e ; like nie ka vva mamua'ku o keia kaua huliamahi ana ma ia Aupuni. He mau ;hoike keia nana e hooiu mai i ka pii nna jae o ka ikaika o keaupuni. a me ka hi!i- --! nai no hoi o ka lehulehu i ka poe ia ia ke kaulawaha o ke Aupuni. Ua nui Io:j ka hoahewa ana o ka lehulehu i na Luna aupuni, i na mahina mamua aku nei la. ■aka, ua ano e ka manao o ua lehulehu ikaiue la i keia manawa. a ke pii mai nei ■ke kainui o I?6 lakou mahalonuiia, me ko hoi mamuli o ka manaopaa, e ka- ■ ua nno—e kaua mauaku a hiki i ka lana. ikila ana, a me ka hoihoi houia'na mai o 'ka maluhia i hoohaunaeleia ihonei e keia Ikipi ana. A i ka puka ana mai o na poe jkulana koikoi, e like me Mr. Seynour, |ke Kiaaina o Nu lokq, a me John Van i Buren o ia walii no, a me Mr. Catron |kekahi o na Lunakanawai o llinoe, me | ka hoopuka mai i ko lakou mau manao, Ime ka paipai inai hoi i ka lehulehu e ku- ; paa mamuli o ke kaua a hiki i ka lanakila ana, ua maopopo aohe wahi e hiki ai ke kanaiua ae i ka holopono nna o na hana a ke aupuni ma keia hope aku ; no jka mea, he poe alakai lakou no ka aoao i Demokarata, oia hoi kekalu o na aoao iikaika loa o ka Akau. A no ia mea, i ko ilakou o ana,mai i ko lakou lima e koUua | i ke aupuni, a nolaila, he mea i maopopo, ioole e hemahema ana ke aupuni, no na inea nana e hoolako, ae hooikaika lioi |ia ia, ma ka hoomau ana i ke kaua, me |ka hoopau i ke kipi ana, a me ka hoihoi i hou mai i ka inaluhia, nialuna o ke au|puni o Amerika Huipuia. | Kia kekahi, o na olelo a kekahi o ka |poe kaulana i haiia maluna, oia hoi o Mr. |Van Buren, iloko o kekahi halawai nui ■ana ma Nu loka, a penei no ke.ano nui | o kana mau olelo : j ka mea hoi, o ka oiaio iho la ia, aole o'u kanalua ma ka olelo ana, ua makunake nui au i ka olelo hoohoh» i ; hooholoia iho nei, (huro ia.) Kia au mnmuli o ke kaua ikaika me ka hoomau ana. ; kia au mamuli o ke knua ;iku a hiki j ke i pio aua o keiu kipi, (huro ia.) Eia nu mamuli o ka hoohiolo aku i ke aupuni haowale, i kukuluia'i mnlnna iho o na mokuaina o ka Hema, kahi mea e kapa nei ia ia iho, 'ke aupuni hui o ka llema;' a ina e ko ia mamua o ke koana o ia mau iinea, ina e hoopukaia mni kekahi olelo . iio ke kuikahi ana, mamua o ka hooko | nma ana i na mra i haiia, nliila, e hlr> na joleloo ia ano a pau he mea lapuwale, | (huro ia.) A no ko u lilo ana mamuli o ke kaua, a no ko u kue i ka «hooki nna i ke kaua, nolaila, ua kue pu au i ka poe a ipau e koi ana e hookiia ke kaua." He mea hoikeike wale no keia i ke ano o na manao i hoopokaia e nn poe luna nui o ka aoao Demokar»ta ; a ina e keia poe ma ka hilinai ana mamuli o ke Aupuni, alaila, e nawaliwali io |ana no na poe kipi; no ke mea, ua hiii;nai nui lakou ma ka noho ana ku-e-e kuloko o ke Auponi, a ma ia inea e pelu:peluia mai ai kekahi ikuika o ka Akau, a nui ko lakou hilinai ana ma ia mea ; |aka, ua poholo pu na kipi ma ia manao|k»na ana o lakou, a ua ike no hoi lakou i ko lakou hihnai ana mamuli o na pua ula mae wale o ke kula. O ano a me ke kulana o Amenka Huipuia i keia manawa, ua maikai h a ua ano e hoi k<> ka Hema. He oiaio ke paa nei oia iloko o ka poualo o ke kaua huliamahi iloko ona iho, me ka hiki f>ahu o ka lilo no ia kaua ana i ka §500,000,000; aka, no ka nui loa nae o kana loaa mailoko mai o na dute maluna o na ine.i ai i hoounaia'ku ma na aina e, a ina e hoomau aku ka loaa e like ine ko keia wa, alaila, e hiki ana paha ke kumikuai o na mea i hoounaia'ku i kahi e, i ka a me ka $60,000,000 ma ke dala maoli. Nolokomai keia mau dala o ka huita, bale, a me na mea e ae JP

uili ai»a ikaai ame ke kalepa. Aole. ri,e j huiia na mea a ka moknaina o Ka!a;.oni. e hoouna nei i na aina e. Aole j!i< a i ikeia mamua e like me keia ma ia Aupuni, mai ka wa mai e noho maluhia ana ka aina, me ka hlo hoi o na miiiona hela puliipulu o ka Hema, i niea nana e hn.ipehu ae i ke kumu loaa o Amenka H.lipuia. Ua lilo niai nei o Arnerika Huipuia, ka mahiai a na Aupuni o Europi. a no ka nui o kona kulina, palaoa. a ii.'; ka huita, a ine na mea eae he nui walo. nolaila, ua piha mau i kona mau Mi»-a ai ua makeke o Farani, Enelani, a :u" na Aupuni e ae no hoi o Europa. Aole anei keia he kumu io e puiwa ai r a Aupuni o Europa ke nana mai, oiai hoi ua inanaolana lakou e hoea ae ann ka| h'iunaele ana, a me ka ilihune, ma ke Aupuni Akau? Aole anei o keia lako ana • kt: kuinu i ahewa pono aku ai na kanaka o Kuropa, i ko lakou mau Luna, i ke kue! aun inai i ke Aupuni Hui, me ka hooika-i : < i niai hoi e kue i ka hoa kuai o lakou,; a ii)f ko lakou makamaka oiaio no hoi ? j A ina e hoomauia keia kauaana a hala : ' h<■ mau makahiki, alaila, e puka hou ingi .-ina o Amerika mc ka ikaika, a me ka; liafioliano no hoi. Na ka manawa no ei uehewehe mai i keia mau mea ia kakou.i E ike kakou, ua noho na puali koa au-j puni a pau nia ke kulana maikai—ua loaa \ ke kulana maikai ia Gen liuka, maFera-i d;irigabuka, a pela no hoi o Gen. BanksJ ka Luna nui o na puali koa ina ke kowa, ma Nu Olina, a n»e na wahi a pau e pili ana'i ka mokuainao Lusiana ; ua makau- | kau hou no hoi o Adimaraia Duponn i (I)uponl,) me kona mau inokuhao, e kii; hou e hoouka i na Papu o Ka!etona, ka \ punana o na kipi i hanau ai ; ke noho ■ nei o Gen. Foster ma Karolina Akau,m€l ko ku ma ke kulana maikai, a pela no hoi| 0 Gen. Burnside, ma ka mokuaina o Kem i tuke ; a pela pu me Gen. Rosekrans (Rosekarana,) ma Tenesi. Aka, o kona kulana nae, he ano kanalua iki no ; no ka mea, ua oleloia mai e kekahi poe, e anenne nna oia e hoopuniia e na puali koa kipi e liouluulu mnu ia mai nei rna kona mau aoa<» ; ua olelo no nae oia, he kiki n<> ia ia ke malama ia ia iho, me ka hoopio! aku i ka poe eneini a pau e liele mai ana| im'ia o kona puali. ! K huli ae kakou ia Europa, a e ike no ; knkou, aia iluna ona kahi i kau ai o ke aoi naulu uliiih <» ke ku-e-e ana. Ua hoike! ii mai e ka Uwaea Telegarnpa, ke hooinakaukau nei na Aupuni a pau o Euro-; pa no ke kaua, no ka mea, ua hoolele: mauia ko lakou oili e ke au kaua ma ro-i lnni,a no ka manao no hoi keknhi o na; Aupuni nui o ia wahi, e keakea i ka puka; ana oke kaua mawalio o Polani. Eia oi Auseteria ke kau nei iluna o kekahi lua-' }>t % le, no ka piha mau oia Aupuni i ka! noho kue o na makaainana me ka po€f ; alii. a no ia mea, nohe i manpopo ka wa| i\ kona poe kauaka ma Sevila, e huli ipai; ai e kipi ia ia. Ua lokahi ka pili ana o| ka manao nloha o na Aupunio Europa ial Pohini, a o Perusia wale no ka mea nnna e kokun nei kn bea o Rusia. Oke kuinu wale no o na Aupuni aloha ia Polani 1 hoike akea ole ni i ko lakou mnnao kokun, no ka makau o kekahi Aupuni i kekahi Aupuni. Eia ae paha ma na inoku e ku mua in.ii a.ia, me na nupepa hou, ka ikeia oi kn punana o na mea o Amerika Huipuia a me Europa. '