Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 24, 13 June 1863 — KE KAAO O LOSINEHAMA! KA PUA NANI IUIU O SEVILA. [ARTICLE]

KE KAAO O LOSINEHAMA! KA PUA NANI IUIU O SEVILA.

[ I unuhiia mailoko ae o kti Bu-ke oeb<r'uzniz.} 1 I IIKLI' 9 KE ALII SEHEMANEDA E NOIIO CjL a:ia n,a pakaukau nie na ho.uii, ilo- j ko iīoi o kn pau ana ae o ka ahnaina, ! \,i lakoa a pau uia ka papa aina. ] Ninau ae la kekahi o na hoaai i ke Alii, i " Peht?a kau hele ana'ka nei i kau huakai?"'■ Olelo aku la o Sermaneda, «• He oiaio ka'u olelo. aole hookahi wahine kupaa ma ka honua nei : no ka me;i. o kela wahine a 1 ia la (Rmikesila) e olelo ana he kupaa, ma kona poli wau a hiki i ko'a hanlele ana ia wahi." Pane aku la o Haukesiln, " Aole o'u ma-! 1 naoio i kaa mea e «ieio nei, ke ole wau e' ike i kekahi hoike e piii ana mai kuu wahi- • ( ne mai e like me ka inea i oleloia iloko o ko; |kaua palapala hoopaa." j | A no keia mea, ku ae la o Seremaneda i ' iuna, lalau iho la i ke komolima ma ka p;\keke o kona puliki, a hoike ae la imua o na hoaai. me ka i nku ia Raukesi!a, " Aole nnei | keia o ke komolima i loaa ia olua i ko olua ;laimareae? Aole anei no olua keia mau 1 e kau nei ma keia komolima ?" I I Ku mni la o Raukesila, a olelo mai, " E ! ! ka Moi, e Seremaneda e, he oiaio, o ke ko- \ molima io ia o mnua, ka hoailona hoi ia o ko j |maua noho maluhia ana ; nolaila, ke mahalo ' i nei wau i ke Alii no kona aknmai ma ka j hoowalewale ana. No ko'u ike mau, a me | ko'u mna nnn i ka oi o konn kupaa, n nolai. i | la wau i olelo ai me ke kanalua ole ; aka, o' ! ka palapali hoopaa i hanaia iwaena o kaua, j e hooiliia ia pono malunn o ke Alii." J ! A pau keia mau men, hookuu ae la ka 1 ahaainn, a hoi aku ]a kela mea keia mea ma : kona wahi iho. j A o Raukesila hoi, wela la iho kona ina- j ina no kana wahine. Ia Raukesila i puka : :aku ai mai ka hnle nku, hele aku la oia ma 1 na hale hana pahu kupapau, a olelo aku la ! ! i na kamana, " E hana oukou i pnhu kupa-1 pau, a mawaho o ka pahu, e hanain i huina-' | ha me he pahu waiho kapa la ke ano, a j maluni pono, a ma na aoao, a me na poo, e j:uhiia i mau pohaku dnimana, alaila, e ukuia oukou e like me ke kikoo ke loaa ae i kuu lima e like me ko oukou mukemake." A pau keia inau mea, hoi aku la o Rau-1 kesila, a hiki aku la ma Sepania, ma ke ka- j kahiaka o kekahi ln, ikeia mai la ka moku a j me ka hae pu o Raukesila. ! | Ia manawa, hoomakaukau ae la o Losine-; : hama i na kan, a me nn koa ponoi o laua, a mai la nia ka puka komo o ka pa. j la Raukesila i lele mai ai mn ka uwapo, ! . lawe ae la kekahi mau keiki i ua pnhu ku- ' papau nei a waiho ma ka puka p*i o ka Hale : i Alii mawaho, ma kn puki e kupono ana i! jka muliwai, e like me ke kauoha a Raukesi|la ia lakou. | ! A komo aku la ke Alii e halawai me kana ; i wahine, aka, aole nae he inoino kona mau ; helehelena ia manawa, no ka mea, ua huna ke Alii i kona ano huhu. la Raukesila i hui ai me Losinebama, ha-! lawai oluolu iho la laua, oiai, aia laua ma ka papa aina ia wa. x | Ninau mai ia kana wahine no kana kane,! hai aku la no hoi ke kane e like me ka la- ; kou ahaama ana ; aka, koe nae ka oleio no« na hoopaapaa a me na pili ana i na mea i; īhanaia ma ka palapala hoopaa, no ka mea,; ua lilo nui ko laua manawa ma na olelo e I 'ae, a ua poina loa ia Losinehama ka ninau ana no Seremaneda, a poina pu no hoi ia j laua a elua. ! A ir.a ka pau ana o ka laua paina ana, heIe koke ae la o Raukesila ma ka hale Biiiodi ; e lealea ai, a hiki i ka hora ekolu o ke ahi-' ahi. alaila, manao ae la oia i kana hanai. hoomakaukau mua ai no kana wahine, hoo-1 ln ae la oia i ka lealea ana, a hoi aku b me ; kana wahine. : la laua ma ka Hale Alii, olelo aku la o! ' Raukesila i kana wahine, •' E Losinehama,. je hele kaua ma ke kih&pai, i ike kaua i na | \ pua o kau mala pua, i holoholo aku ai kaua i keia koena la." « ! [ A no keia olelo a kana kane, hooholo ae la 1 ' o Losinehama i kona ae, a hele aku l& laua 'e like m€f ka maikai o ka olelo a kana kane. i la laua e hele ana ma ke aianui o oa niea j kanu e makaikai ana, aka, hoioholo ae la j _ laua a hiki ma ka puka pa e kupooo ana i \

k;i muiiwai, kahi hoi i w:\ihoia ai k;\ jm'". kupapau. Ia laua i hiki aku r»i ina kahi o n* kvn o ku ana, wehoia ao ia ke pani, a hoopnani nv la ka puka inahope o laua. I koia nianawa, iko aku !a o i koia pahu e waiho ana mawaho n»o ho pahu kapa la ke ano. la laua e ku la ma kahi o ka pahu kupnpau e waiho ana, 01010 aku la o RaukesiU\ i katia wahino, " Auhea oo e Lwineh M.va, kuu wahine o na la oluolu i hala ae nei ; ua hoomakaukau wau i keia pahu no keknhi o knua, no ka moa, e make ana kekahi o knua i keni la, o oe jviha, owau paha." la nianawa, wehe ne la o Kaukesi!n i ko {vini o ua piihu nei, aia nae he pahu kupapau oloko. I aku la o Losinehama, ° Heaha koin liana au e kuu kano; a pohoa i kupu mai ai keia manao Satana iloko ou, i hiki ai ia • o , ke hoomakaukau mua i wahi no kaua e mai ke ai ? Aole anei kaua no ka lep<i mai, a t;a ■ ike no oe ma ka Palapala Hemolele, ' E hoj : ana na mea a pau ilaila,' aka, aole no o u |maka'u i ka mako, 110 ka mea, ua makaukau I no kaua 110 kela ao mau !oa, c liko mo kn kaua hilinai nui ana i ke Akua, i loaa ai 1.1 kaua ko kaua kuleana ma kela ao, ina nao : na ke Akua mai ka ae ana ia oe, e hoomakaukau mua i pahu kujwpau no kaua ; ak.i. j ina nou wale iho no keia inanao, alaila, ua ! haalele oe i ke Akua, n na ko Akua no o ; hooili i ka pilikia maluna o kekahi o kaua o | like me kana ike ana." I I aku la kana kane, 44 E kuu wahine, ao'io ;u*au i hana i keia pahu nou, aka, no'u no, !no ka mea, ua kauoha wau i ka mea nuna i ♦ jhana, e hana e like me a'u, ka loa a me ku | laula ; a me he mea la, o ko ke Akua ma■nao no ia, a nolaila, e nana oe ma kuu ! komo ana iloko o keia pahu." ! Ia manawa, komo ae la o Raukesila iloko 0 ua pahu nei, e iioao ana, i mea e ike aku ;ai kana wahine, i ke kulike ana o ka pahu i | kana kane. | la Raukesila maloko o ka pahu, 01010 .!• : la oia, 44 E kuu wahine, e nana oe, ua ho<>makukau io wau i pahu no'u, ke ike mai !a no oe i ke kulike ana me a'u." A puka ae la o Raukesila mailoko ae o ka pahu. olelo aku la i kana wahine, 44 E kuu wahine; i mea e pau ai kou kuhihow.i, no;laila, e komo ae oe maloko o ka pahu kupapau, c like me ko'u komo nna iho nei, i īke ai oe, aole i hanaia keia pahu kupapnu nou, ;e like me kau olelo." la manawa, kukuli iho la o Losinehama ī | ka honua, a pule aku la oia penei: i 4< E lehova ke Akua, eia keia pahu kupa- | pau imua o maua i keia manawa, wahi a i ka'u kane, ua hoomakaukau oia i pahu r:o kekahi o maua e waiho make ai. A manuin {0 kuu komo ana iloko o keia pahu ku[»apau, ; he mea oluolu no ia no k;:u kauwa nei, ma nae nou mai keia ae aua, a mc keia kauoha ;ina o kuu kane nei, ke mahalo aku n» i ka?i kauwa nei; aka, ina no kuu kane waie iho no keia manao, alaila, e malama oe i kuu |ola ma keia pahu kupapau a'u e komo iho ai, a nolaila, e kuu Akua e; oole no kuu naau|po kuu komo ana ma keia pahu, nka, i n,*.-a e pau ai ko'u kuhihewa no ka ol( lo a kau kauwa kane nei, 4 nona iho no kona pahu. iaole no ka mea e,' a me he mea la o kou rriinao no ia e kuu Akua, o kou Uhane mo a'u |i keia hora a mau aku. Amene." | Ia manawa, komo iho ia o Lo.iineh.ima i'oko o ka pahu, a ia ia e hooponopono aT.t ma ka hoao ana i ike ai oui i ke kulike ana, ;a kulike oie jwha no kona loa a laula hoi. la manawa, pani iho la kana kane i ka pahu a hoopaa aku la i ke ki, a kioia aku !a 1 ka muliwai. la minawa, e ikaika loa ana ke Inhe ;ana a ka wai o ka muliwai, no ka mea, »;a ke kai ia wa, he mea emoole, ua hala ka pahu kupapau i ka moana. A hala aku la o Losinehama, hoi aku la 0 Raukesib i ka Hale Alii. ! Aia ho», e kau ana elua mau keiki maiu- ; na o kekahi laau, e imi ana i na manu oiioli | maluna o na punana, na manu opiopio hoi ; ' na kela mau keiki i ike i ka hana a Kaukesiia no kana wahioe. | l kela manawa, haalele ae la laua i ka ia- ' ua hana, a hoi aku la e hai i ka Makai Nui : no keia mea. 1 A lohe ka Makai Nui i keia, komo ae la oia a me na Makai malalo iho ona ma kahi o Raukesila, i ike ai oia i ka oiaio o keia mea a na keiki e oleio nei. la lakou i halawai aku ai, ninau aku ia, t " Auhea kau wahine o Losinehama V 44 Aia ✓n

īī-a k* ke< J;a maiuna.*' v/ahī a Rauke.?i!a. ta ' rn:innwn. holiia sku !a. a pr.i na k«?ena o |*.ina. Ro}c <: huiiia a pau oloko--0 ka in>- a Li pa a [ou. ao!c no i kna o Lo'-trK-h»«va. C)]r?r« aku ia o Kehuwela ka Makai Nui, E fla ikf «ila, ua p«pehi oe i kau wahine, he oiaio ka ik<? a keia mau keiki, ua hooko mo cc i kau wahine iloko o ka pahu, a ua aku <v? ina ka muliwai; nolaila, e v.aiho h oo »r.a kahi paa o ke aupuni, a ia wale uu kou kr»!aia. a ike kiaoia o Losmchama mnioko o keii mau la." A paa aku ii o Kaukcsil:i mn ka iima o ka Niii. a hoihoiia aku la ina ka Ha- ; a hooiiolioia ma kahi maikai, e !ik<* r:i" ka uialamaia'na o ka poe hanohano, : <• k.'ih ::i«a no k-: kau Jurc. \ln k<*kaiii ht ae, ninaninauia ao la o Knuk< 1 ;ja o kokalii Lunakanawai, a jnnr,po|Ki na kv J a r«' ka hana. A i kn iiiki ana aku i ke kau Jure, hooko-; lokoioin ua Kauk« nei, a ku ka hewa, a j kau ihi) ia ka uku hoopni maluna ona. E hoopaiia "ia tua ka uku hoopai no ka paa ana i m kaul;ilwo me ke kukulum o kona; kino i ka wai no ka makahiki hookahi, aiai-: la. e hia oia. A o Loaim-hama hoi, i ka la ona i kiolaia. ai iiukn o ka muliwai, ia ia hoi iloko o ka j pahu kuj»apu. i Lawo aku la ka wni ia Losinehama a ha-j la i'wain inile mai ka aina aku. j la wa no, rna ka hora eha a me ka hapa,; aia lioi. ho manuwa e holo mai ana mai 13e-i ritania mai, e liolo ana e hooponopono ma j na mea e pili ana i ke aupuni o Beritania! ma llelene. | I kela wa, ike aku la ke koa ia ia ke kukulu oin Uwali, i keia mea e hulali ana i ka. moana. uka, o ka mea ia »a ka hoe o ka mo-| ku kekahi i iko ia manawa, a o laua wale noj kai ike i keia mea ; a 110 ka paa o ke koa i ko | lakou knnawai mau, ua hiki ole ia ke ole-1 lo aku i ka mea e ku ana i ka hoe, no kelaj nu a ana i ike ai, me ka manao aku o ke koa, aole i ike ke kanaka ku hoe. j I kelu mnnawa no, hiki mai la ke Katia-j na ma kahi a ke koa e kuana, hai nku la oia | 1 kana moa i ike ai; ia innnawa, holo aku la j ua Katiana nei mahope o ka moku, a lawe; mai i ka ohe nnna, a nana aku la, aia hoi,| iko aku la oi;r, he mea like me ke elnimana. A no k« ia inea, holo aku ln ua Katiana nei a ke alii o ka manuwa, hai aku la i keia moa ana e ike nei. i la manawa, pii ne la ua nlii mnnuwa nei t j a iko aku la i ki*ia mea i ka inoana, he meai liko mo ko ilaimana ke ano. | A m> koia mea, olelo ne la oia i ka mea ia ia ka hoe, o hookele pono aku ka moku i» k.iiii o kola mea a lakou e iko la. | A hiki aku la ka moku ma kahi o ka pa-; hu, aia nao ho mon hke me ka pnhu waiho| kapa, ua kahikoia i ua 'pohaku ilaimana inaj na aoao, a mo na poo. j II mnuawa, kuuia iho la ka wanpa mai ka | nioku iho ; i na kanaka o hoomakaukau ana| o hm ao \ ka huka. la manawa, lohe ae lai o Lo>inohama i ka unkoko a keia mea ma-j waiio o kona jwihu, mo ka lohe pu no hoi i| k; 1 . ioo kanaka o jkio ana mawaho. Kahea, ao ia oia mailoko ae o ka pahu, me ka i ana,: •• K woho. koko ao ia'u, no ka mea, ua ane-, ano wau e mako, ke aneane nei paha e ha-. p iiua hora i hnla ia'u maloko o keia \vahi." i A loiio na kanaka o ka wnnpn i keia leo , kauaka e pae ann iloko o ka j>ahu, alaila,; kaiioa ao ia laun i ko ka moku jwe, " E lakou la o! ho kanaki ko loko o keia pahu,; «ma ia ko kamailio ao noi." la n\anawa, wikiwiki ao la ko ka moku i ka iiiu ana iiuna ; ia wa koke no, j>ae hou ae; ia ka ioo mai ka pahu ae, o like tnc kc kaiioa inua ana. Ia wa, he moa mannwa ole; ua hemo ka pahu. alaila, ike iho la na mea ! a pau ho kanaka ko loko, he wahine maikai.; ' i Oioio iho la ko nlii moku, " l'eaha keia e ka wahine ? A pehoa i hiki mai ai ka manao iloko ou. e noho ma keia wahi pilikia, i haawi ai oe ia oe iho i ka make ; n nolaila,i me kuu naau menemeue ia oe, e pono kef oielo mai V A uo ka aneane make o Losinehama, no ka inea, ua pau ke aho, nolaila, aole e hiki ia ia ke hai ae i ka ninau a ke alii moku. A no ia mea, lnweia ae la o i waho inailoko ao o ka pahu ; ninau hou iho : la ke aiii moku i kela ninau inua, a me ka ; ninau iho hoi i kona inoa. ; A hala paha he hapalua honi, alaila, laia j mni la ia Losinehama ka olelo ana; ninaui hou iho la ke alii moku, o ke kolu ia o kana l nmau ana. j Olelo ne la ka wuhme, " Aole \vau i ike i; ka hana a kuu kane, i komo ai wau iloko o| koia pahu, aoie no hoi wau i ike i ke kumu | 0 kuu hewa ; no ka inea, o kuu kane, he ka-' wikn maikai no 6 kona manao, aole no hoi \ 1 hanain kekuhi inea pono ole iwaena o ko' maua noho ana, mai kinohi mai a hiki wule i kuu la i komo ai iloko o keia pahu. I ka la o kuu knne i hoi maī ai mai ka ahaaina mai a ka Moi o luilia. a ma ka hora ekolu o keia !a, holoholo ae la maua ma na alanui o na mala pua a maua iloko o ka pa 0 ko maua aina iho. •• la hele ana o maua, puka loa ae la maua iwaho o ka pa, ma ka puka o kuponoana 1 ka muliwni. la m«nawa, ike aku la wau i keia pahu e waiho ana } ia manawa no, olelo mai la ua kane nei a'u, * £ make ana keka-

hi o kaua : keia !a/ a ola \ra!e so kana ole'o ia'u." O'e'.o aku !a oia i na mea a pau a kana kane i hana ai ; alaila, he mea menemene loa ia ī ke alii moku manuwa.a me na naea e ae ro hoi a p«u maUio ona. (A'Ai : )