Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 28, 11 July 1863 — Page 1

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Lynn Mangel
This work is dedicated to:  MacKenzie and Kendall Mangel

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE II.             HELU 28.           HONOLULU, IULAI II, 1863                 NA HELU A PAU 85.

KA "NUPEPA KUOKOA."

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I Kela Poaono Keia Poaono.

$2.00 no ka makahiki.

ME KA HOOKAA MUA MAI.

NA OLELO HOOLAHA – aule i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50;  hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau a hoounala ana mai e pai.

KANIKAU – he 4 kepela no ka lalo\hookahi – penel: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela ku.

KA OKU NO NA OLELO ILOOLAHA – ka uku pepa, a me ka uka o ke Kanikau, e hoouoa mai ia Pokue.

NA UKU PAPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO – aole e kaula ka luoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ke poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai maniua. E pono ke hili poila kela mau rula, no ka ea, he emi no ka auhau no kela nupepa.

AIA KE KEENA O NA NUPEPA KUOKOA – ma ke keena i noho mua la iho nei e J. W. Aukina, maluna ae o la Bale Leta. O na hora hana, mai ka eina a kakahiaka, a i ka la o ke ahiahi.

H. M. WINI. Lono Hoopuka.

 

 

 

KA "NUPEPA KUOKOA."

Is published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2.00 per annum……………..in advance,

Advertisments not exceeding 20 lines, inserted once for  $1 00, twice for $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.

KANIKAUS will be charged 50 cents per page.

Payment for  ADVERTISEMENTS, subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.

 All subcriptions must be PREPAID.  No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list until paid for.  This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.

          H. M. WHITNEY.

                   Publisher.

Volume 1 of the KUOKOA, bound for sale. $4.00 each.   Persons having complete sets of the above, can have or exchanged for bound volumes, by paying $2.00.

HE KAAO

NO KE KEIKI ALII OPIO

CAMALAZAMANA,

A ME KE'LII WAHINE OPIO

BADOURA.

I unuhna noloko mai o ka Arabian Nights, hoomaluna mai ka po hookahi haneri me kanahiku, a pau i ke koena o ka po elua haneri me kanaha kumamaiwa.

HELU 7

          KE KOLU MAI O KA PO, HOIAKU la o Badoura mai ka noho alii aku, a e noho mai ana no hoi ka Lede Haiakalanifasa; nolaila, hoomanao ae la o Badoura i kana kane, i na pilikia i loaa ia laua ia mau la i hala aku, a uwe iho la oia, a hoopuka ae la he mau hua mele e pili ana i kona pilikia.  Ia wa, ku ae la oia e pule; aka, puliki aku la o Haiakalanifasa i ko iala kapa, a olelo aku, "E kuu haku, aole anei ou hilahila i kou hana pela i ko'u makuakane, ka mea nana oe i hana mai me ka oluolu loa, ame neia oe e hana aloha ole mai ai ia'u."

          I ko Badoura lohe ana i keia, noho iho la oia ilalo, a pane mai, "Heaha kau mea i alolo mai nei ia'u?" "O ka'u mea e olelo aku nei," wahi a Haiakalanifasa, "aole wau i ike i kekahi mea hookano loa e like me oe, pela auanei na mea ui a pau ka makee?  Aole au e olelo aku ana ia oe no'u iho; e olelo aku ana au ia oe, no kuu maka'u ia oe i ka Moi, no ka mea, ua hoohiki ka Moi, i na aole oe o hoike mai ia'u i ke aloha kupono, alaila, hoopauia kou noho Moi ana i ka la apopo, a kipakuia'ku oe mai kona aina aku; a malie o nui loa kona huhu, pepehiia mai oe; nolaila, na hoonioniia au e ke aloha nou, a ua haawi aku la au ia oe i ka olelo maikai, a nau no e noonoo kau mea e hana ai."

          Ia wa, kulou iho la ke poo o Badoura i ka lohe ana i keia mau olelo; ua pilikia oia nona iho, a i iho la iloko ona, "Ina au e kuu i kena manao, make e hoi au; a ina hoi wau e ae aku, hoohilahilaia hoi au, aka, i keia manwa, he Moi wau no ka pae aina Eboni, aia malalo o'u na mea a pau, a o keia wahi wale no ko maua wahi e halawai ai me Camalazamana; no kamea, aohe ona wahi e ae e hoi ai i kona aina, maanei wale no; nolaila, ke haawi aku nei au i ka'u hana i ke Akua, ka mea wale no i ike i ke alakai ana."

          Alaila, olelo aku la o Badoura ia Haiakalanifasa.  "Aole au i hana ino maoli aku ia oe."  Alaila, hai aku la oia i kona moolelo mai ka mua a ka hope, me ka olelo aku ia ia,  "Ke noi aku nei au ia oe ma o Alahe, e huna oe i ko'u moolelo, a hiki i ka wa a ke Akua e hoohui hou ai ia'u me kuu kane, a mahope aku o ia wa kakou e ike ai i ka kakou mea e hana aku ai."

          A no keia mea, ua haohao maoli o Haiakalanifasa, a no kona aloha loa ia iala, pule aku la oia e halawai hou laua me kana kane, a olelo aku, "E kuu kaikuaana, mai maka'u oe; aka, e hoomanawanui a hiki i ka wa a ke Akua e hooko mai ai i ka mea e hiki mai ana."  Apo aku la kekahi i kekahi. a hiki i ka wa o ka pule kakahiaka, oia ka manawa o ka makuahine o Haiakalanifasa i hele mai ai i ona'la; a hele aku la no hoi ke Kuini Badoura e hana i kana oihana.

          Aka hoi, o ka Moi Sha-Zamana, mahope iho o ka hele ana o ke keiki i ka hahai holoholona, laua o Mazawana, e like me ka mea i hai muaia.  Kakali oia a ka lua o ka po, a no ka hoi ole ana aku o ke keiki, nolaila, ua kaumaha kona manao.

          Ia la ae, noho oia e kali ike keiki ana a awakea oia la, ao e nae i hoi aku; nolaila. kauoha ae la oia i kona poe koa e hele e huli, alaila, ee ae la na koa a pau loa, a hele pu aku la no loi me ka Moi, me ka puuwai i eha no ke aloha i kana keiki.  Ia manawa, mahele iho la oia i na koa ona i eono papa koa, ma ka akau ame ka hema, mamua a mahope. a olelo aku la ia lakou, "Apopo oukou hiki i kahi e mahele ai ke alanui."

          Alaila, hele aku la na koa mai ua la nei a po; mai ua po nei a ao, mai ua la nei a awakea, hiki lakou nei i kahi i mana ai o ke alanui, eha mana; nolaila, akaka ole iho la ia lakou ka mana e hele ai.

          llaila nae kahi i loaa ai o ka lole ua nahaehae me ka io weluwelu, a nana pono iho la lakou nei i ka lole.  I ka ike ana o ka Moi Sha-Zamana i ka lole o kana keiki, uwe ae la oia a nui loa, "E kuu keiki!"  Pai ae la oia i kona papalina, uhuki i kona umiumi, a haehae iho la i kona lole; ua hooiaio iho la oia i ka make ana o kana keiki; uwe iho la lakou nei me na koa o po ia la, e hoouhi ai i ko lakou mau poo i ka lepo.

          Alaila, hoi aku la ka Moi me na koa ona i ke kulanakauhale, me ka manaoio, ua make kana keiki.  Ia wa, kukalaia aku la ma na pae aina a pau o Haledana, e komo na mea a pau i ke hapa eleele, i kanikau no kana keiki, no Camalazamana.

          E mau ana no ko ke Kuini Badoura noho Moi ana i ka aina o Eboni, e kuhikuhiia mai ai e na kanaka, me ka olelo mai, "O ka hunona keia a ka Moi Amanasa."

          A ke noho nei no hoi o Camalazamana me ke kanaka mahiai, me ka uwe i ka po a me ke ao, a hoomalielie mai la ke kanaka mahiai, me ka olelo mai, a ia a pau ia makahiki, alaila, holo ka moku i ka aina o ka poe manaoio.  Pela kona noho ana, a i kekahi la ae, ike ia i kanaka e hoakoakoa ana, a hele mai la ke kanaka mahiai, a olelo mai, "E kuu keiki, ua oki kau hana i keia la; no ka mea, he la olioli keia no kanaka, e hele mai ai kekahi e ike i kekahi; e hoomaha oe, a nana aku no nae i ka mahinaai, no ka mea, e hele ana au e nana i moku nou."

          A hele aku la kela, a noho iho la keia iloko o ka mahinaai; aia hoi, ua naha kona puuwai, e kahe ana kona waimaka, pela no kana uwe ana, a hiki wale i kona hina ana ilalo; a ala ae la keia holoholo iloko o ka mala, e hoolanalana ai i kona manao kaumaha.  No ka lilo o ka manao i kiha e, nolaila, kuia oia a hina ilalo ke alo, a kuia ka lae i ka omuku laau, a kahe ke koko, a huipu me knoa waimaka.  Aka, kawele ae la no keia, a hele hou aku la no e holoholo.

          Ia hele ana a ianei i ka holoholo, huli ae la kona mau maka iluna o kekahi kumu laau, a ike aku la oia he mau manu e hakaka ana. a make iho la kekahi o laua; a o ka manu i make, haule iho la ilalo, a ia ia e waiho ana ilaila, aia hoi, lele mai ana elua mau manu nui, a hohola iho la na eheu maluna o ka manu i make, a uwe iho la.  A uwe iho la no hoi keia i ka wahine, i ka ike ana aku la i kela mau manu e uwe ana i ko laua hoa.

          A mahope iho, ike aku la keia i ua mau manu nei e eli ana i lua, a kanu iho la i ka manu i make; a pau ia, lele aku la ua mau manu nei iluna, aohe i liuliu aku. hoi hou mai ana me ka manu nan i pepehi.  Kau iho la ua poe manu nei iluna o ka lua i kanuia'i o ka manu i make, a pepehiia iho la ka manu powa a make; haeaia'e la ka opu, a hukiia mai la ka naau iwaho, a nininiia iho la kona koko iluna o ka luakupapau o ka manu i make; a haehaeia ka io o ua manu nei a hoolei liiliiia aku la ma o a maanei.

          O keia mau mea a pau loa, ua hanaia i ka wa o Camalazamana e nana aku ana; i ka huli ana ae o ko ianei maka e nana ma kahi i pepehiia'i o ka manu, ike aku la keia i kekahi mea e hulali ana.  O ko ianei kii aku la no ia a loaa i ka opu o ka manu, a kuai iho la keia, a loaa iho la ia ia ua pohaku nei, ke kumu hoi nana laua i hookaawale me kana wahine.

         

Ka Manu Herona.

          O ka manu Herona he ekolu kapuai wale no kona loa, a aole no hoi he oi aku o kona nuku manua o kona poo, a he elima kapuai ka laula o kona mau eheu : a na ia mau eheu ikaika e hoolele ia ia a hiki ma kahi kiekie loa.  He ikeia no keia manu ma Rusia, aka aia nae kona wahi noho mau ma Europa, i Beritania.  Holani, ame Farani, a ma ka wa hanau o ia ano manu, ua akoakoa nui lakou ma kahi hookahi e hoomoe ai.  Aia ko lakou mau punana iluna o na laau e kau ai, a he elima wale no hua a lakou e hanau mai ai, ua like me ko ka manu KKaka hua.  He i-a ka ai a ka Herona?  He nee malie aku a iloko o ka wai; alaila, ku malie loa iho la me he pauku laau la, me ka oni ole; a ma ia manawa, maalo ae la ka i-a, o ka apo iho la no ia o ka Herona, a ale holookoa aku la ia ia.  He manu anunu ka Herona, a o na hulu ma kona pupua, he laweia i kahiko no na papale o na'Lii o ke ao nei.

          I ka loaa ana ia ia o ua pohaku nei, hina iho la oia ilalo no ka piha loa i ka olili, a i kona pohala ana ae. olelo iho la oia iloko ona,  " He hoailona maikai keia, he mea no maua e launa hou ai me ka'u mea aloha!"

          Mahope iho, hele aku la keia e huli i ka hoa mahiai ona, a po ua la nei, aole nae kela i hoi mai.  la kakahiaka ae, hopu iho la keia i ka ho ame ka pakeke-ie, a hele aku la iwaena o ka pa mea kanu, a loaa ia ianei he laau lo-cusa, a hahau iho la keia i ke aa me ka ho , a halulu ana o lalo; nolaila. hao ae la keia i ka lepo mai ke aa mai; a i ka pau ana ae o ka lepo, loaa iho la ka ipuka, a i ka wehe ana aku, ike aku la keia i ka rumi; a iho aku la keia ilalo; he hale kahiko loa keia, i ke au ia Tamoda laua o Ada, (he poe i oleloia, ua noho i Arabia i na 3,000 makahiki i hala aku nei.) me na ipu lepo e waiho ana iloko, ua piha i ke gula; nolaila, olelo iho la keia iloko ona, "O ka luhi ua hala, o ka lealea ame ka hauoli ua hiki mai."  Alaila, pii ae la keia iluna, a pani iho la i ka puka. a hele aku la e ninini i ka mea kanu.

          I ke ahiahi, hoi mai ana ke kanaka mahiai, a olelo mai, "E kuu keiki, e lawe aku oe i ka nuhou olioli o kou hoi koki i kou aina hanau; no ka mea. ua makaukau ka moku e holo; ekolu la i koe, alaila, holo ka moku a ku i ke kulanakauhale o Eboni, a mailaila aku, eono mahina ou e hele ai ma ka aina, alaila, hiki aku oe i Haledana, ka pae aina o ka Moi Sha-Zamana."

          Ia manawa, piha loa iho la keia i ka olioli, a pane aku, "E like hoi me kau nuhou maikai i haawi mai nei ia'u, a pela hoi wau e haawi aku ai ia oe i ka nuhou maikai."

          Alaila, hai aku la keia i ka rumi i loaa'i ia ia, ame ka ipu lepo i piha i ke gula; nolaila, pane mai kela, " He kanawalu o'u makahiki i keia wahi, aole nae i loaa ia'u; aole oe i makahiki iho nei ma a'u, loaa koke ia oe; nolaila, nou no ia waiwai, a he mea no hoi ia nana e kokua mai i kou manao kaumaha."

          Aka, olelo aku la keia, e maheleia mawaena o laua; a alakai aku la keia i ua kanaka nei iloko o ka rumi, a hoike aku la i ke gula iloko o na ipu lepo he iwakalua; a lawe ae la keia he umi, a he umi i ke kanaka mahiai.  Olelo mai kela.  "E kuu keiki, e hoopiha oe i poe ipu lepo me ka Oliva; no ka mea, aohe ia mea ma na aina e aku, eia wale no ma ko makou aina nei, a ke laweia nei ia mea i waiwai kalepa ma na aina a aku; nolaila, e hookomo oe i ke gula malalo, a maluna iho ka Oliva, pani a paa, a lawe aku iluna o ka moku."  O ko ianei hana iho la no hoi ia pela, a hookomo pu iho la i ua pohaku kupanaha nei iloko o kekahi ipu.

          A pau ia, noho iho la keia e kali i ka pau ae o na la i oleloia no ka holo o ka moku, a hai aku la i ke knaka mahiai i ka moolelo o na manu, a hiamoe iho la laua nei ia po; a i ke ala ana ae i kakahiaka, ua mai kona kokoolua, a pela a hala elua la; a i ke kolu o ka la, ikaika loa ka mai, a manaoia iho la e make ana oia.

          Ia Camalazamana e noho ana me ke aloha no kona kokoolua, hiki mai ana ke Kapena o ka moku, a ninau no ke kanaka mahiai; a hai aku la keia i kona mai.  Ninau hou mai la lakou, "Auhea la ke kanaka opiopio e makemake ana e holo me makou i ka aina o Eboni?"  Pane aku la keia, "Owau ia e ku aku nei imua o oukou."  A olelo aku la keia, e laweia na ipu lepo iluna o ka moku; a lawe aku la no hoi lakou, me ka olelo mai, "E wiki oe, ua maikai ka makani."  Lawe aku la keia i kona mau wahi mea a pau aluna o ka moku. a hoi hou mai ia keia e aloha aku i ke kanaka mohiai; aka. loaa mai ia ia, iloko kela o na eha o ka make, nolaila, noho iho la keia ma ke poo a hiki i ko iala make ana; alaila, kanu iho la keia a nalo.

          I ka pau ana. hele aku la keia i ka moku. aka. loaa aku ia ianei. na uhola ko iaia mau pea, a ua hala aku ka moku; ku aku la keia nana a hiki i ka wa i nalowale aku ai ka moku.  Hoi mai la keia me ka manao kaumaha a hiki i ka mahinaai a laua; a i kona lohe ana mai, hookahi wale no holo ana a ka moku ilaila i ka makahiki; nolaila. kaumaha loa ko ianei manao, a hookahi ana mea minainina loa, o ka lilo hou ana o ka pohaku a ka wahine.

          I keia wa hookahi no, ke mau nei no ka pa ana o ka makani maikai i ka moku. a ku wale ka moku i ka mokupuni o Eboni: ame he aha la no la kahi o ka pomaikai, no ka mea. e noho ana o Badoura ma ka puka aniani, a ike mai la oia i ke ku ana aku o ka moku.  Ia wa, lele ae la kona hauli ia ike ana aku, a o kona hele koke aku la no ia me na Kuhina a kahi o ka moku e ku ana, a nana aku ia i ka hooleiia mai o ka ukana.  O kona kauoha koke aku la no ia i ke Kapena o ka moku e hele mai, a ninau aku i kana ukana o ka lawe ana mai; a hai mai la kela i na waiwai a pau ana i lawe mai ai; a i ka hoopuka ana mai i ka Oliva, makemake aku la keia ia mea; a ninau aku.  "Pehea ka nui o kau Oliva?"  A pane mai kela, "He kanalima ipu lepo i piha; aka, aole nae i hiki mai ka haku nona ua waiwai la, aka, e lawe no ka Moi e like me kona makemake."

          I ka weheia'na ae o kekahi ipu lepo, olelo aku oia, "E lawe au i na ipu a pau he kanalima, a uku aku ia oe e like me kou makemake."  Olelo mai kela, "He mea nui loa ia ma ko lakou aina; a no ka ilihune o ka mea nona ka waiwai, nolaila, e laweia i hookahi tausani apana dala."  Pane aku keia, "E lawe ana au, no ka hookahi tausani apana dala."

          I ka po ana iho, laweia mai la kekahi ipu, a laua wale no nae ko loko o ka rumi me Haiakalanifasa; a i ka ninini ana iho iluna o ke pa, he haku gula ka mea i haule iho; nolaila, olelo aku la keia ia Haiakalanifasa, "He gula wale no ka hoi keia?"  Nolaila, naua keia i na ipu a pau. a he gula wale no ko loko; aole nui o ka Oliva, aole e piha kekahi ipu lepo, a huli iho la keia iwaena o ke gula, a loaa iho la ua pohaku nei.  Nana pono iho la keia, a ike iho la o ka pohaku i nakiiia'i i ka hu-a o ka lole wawae, a Camalazamana i lawe ai.

          I kona wa i ike pono iho ai ua pohaku nei, o kona manawa ia i uwe ai i hina ilalo no ka piha loa i ka olioli; a i kona pohala ana ae, olelo iho la oia iloko ona, "O keia pohaku ke kumu i kaawale ai o kuu mea aloha Camalazamana; aka, he hoailona maikai nae ia i  keia wa."

          Ia kakahiaka ana ae, kauoha aku la oia i ke Kapena o ka moku, a hele mai la kela; ninau aku keia, "Aia la i hea kahi a oukou i haalele aku nei i ka mea nana keia Oliva?"  Pane mai kela, "E ka Moi o ka manawa. ua haalele aku makou ia ia i ka aina o ka Magiana, a he mahiai kana hana. " Olelo hou aku keia, "Ina aole oe e lawe mai. alaila. aole oe e ike ana i ka poino nui i loaa ana i ko moku, ame oe pu kekahi."  Alaila, kauoha koke ae la oia e hoopaaia ka waiwai o ka poe kalepa, a olelo aku ia lakou, "O ka mea nana ka Oliva, ua lawehala ia'u, a he aie hoi na'u; a ina aole oia e hiki mai, pau oukou ia'u i ka make, a haoia me ko oukou mau waiwai."  Nolaila, hoolimalima iho la ua poe kalepa nei i ka moku, alaila, o ke kii no ia ia Camalazamana.

          O ka holo aku la no hoi ia o ka moku a hiki i ua aina nei; i ka po nae ke ku ana aku.  He po uluhua loa keia no Camalazamana, a e kuko ana oia no kana mea aloha, a kekeke ana ke Kapena o ka moku mawaho o ka puka, wehe aku la no hoi keia i ka puka, a hele aku la e halawai me lakou la, a hopu kokeia mai la keia e na Kela o ka moku, a laweia aku la a kau iluna o ka moku, kuu na pea, a o ka holo aku la no ia.  Holo lakou nei o ka po ame ke ao, aohe nae he ike iki o Camalazamana i kona hewa i hopuia'i; ninau aku keia i ke kumu o kona hewa, a olelo mai lakou la, "He lawehala oe na ka Moi o ka aina Eboni, ke keiki a ka Moi o Amanasa, a ua aihue oe i kona waiwai."  Pane aku la keia, "Ma o Alahe, aole au i hele iki ma ia aina, a aole no hoi au i ike."

          O ko lakou nei holo aku la no ia a hiki i ua aina ala, a laweia aku la keia imua a ka Lede Badoura, a i ko @la wa i nana ma o kona ike mai ia no ia, a olelo mai “ E haawi aku ia ianei i na kauwa. i laweia @ ai ola e hoauau."  Alaila, hoopau aku @ ia i ka maka'u o ka poe kalepa, a haawi aku la i ka lole hanohano i ke Kapena o ka @ ka me hookahi tausani apana gula.

          A mahope ino komo aku la keia @ @ ka Lede Haiakalanifasa, a olelo aku. “ E huna oe i keia mea, a hiki i ka wa e ko a, kuu makemake, e hana ana au i mea e @ kauia ai, a heluheluia mai e na Moi wahine mai o kaua."

          I ka wa i kenaia ai o Camalazamana i laweia e hoauau. ua hanaia no pela, a hoa aku ia i ke kapa o ka Moi, a i kona wa i ike mai ai mai ka auau mai, ua like oia me ka laia o ka Orienatata Uwilo, a i ole ia, ua hoike me kekahi hoku, i kona wa i puka mai ka hilahila ka la ame ka mahina.

          A hele aku la keia i o Badoura la, a i kona ike ana mai, uumi iho la oia i kona aloha, a hiki i ka wa e ko ai kona makemake Haawi mai la kela ia ianei i ka waiwai, i na mea no a pau, me ka hookiekie mau ia @ @ a hiki i ka wa i hooliloia'i ia ia ka waiho ua o ka waiwai.  A no ka maikai loa o kona hana, a ua alohaia oia e na mea a pau; a nolaila, ua hoohiki na mea a pau loa ma ko ianei inoa.

          I keia manawa a pau loa, ua hoohuoi k@ @ no ka hanohano a ka Lede Badoura i haawi mai ia ia; nolaila, olelo iho oia iloko ona.  "Ma o Alahe, he kumu ko keia aloha, a malia paha keia Moi e hoonani mai ana iaia no ka manao ino; nolaila, e noi aku ana au ia ia e hookuu mai ia'u e hele."  O ko ianei hele aku la no ia i ke Kumi Badoura, a olelo aku, "E ka Moi, ua hooiii mai oe makana o'u i na hanohano he nui, a e holookoa ana kou hanohano, ke hookuu mai oe ia'u e hele, a lawe aku oe i na mea a pau au i haawi mai ai." Ia wa, mino iho la na papalina o ke Kuini Badoura, a pane mai, "Heaha kou mea e makemake nei e hele, a loaa mai oe i ka pilikia, oiai e noho ana oe iloko o ka hanohano?" E ka Moi," wahi a Camalazamana," ina keia mau makana me ke kumu ole, alaila, he mea kupanaha loa; no ka mea, ua haawi mai oe ia'u i na mea kupono i kanaka makua wale no, a owau he keiki wale no i keia wa."

          Aliala, lawe aku la ke Kuini Badoura ia ia iloko o kekahi rumi mehameha, a hoike mai la ia ia iho imua o ianei; a ike iho la keia o kana wahine ia, ke Kuini Badoura, ke kaikamahine a ka Moi Gaioa, ka Haku o na mokupuni, ame na kai; hai mai la ke Kuini Badoura i na mea i loohia ia ia mai ka mua a ka hope; a pela no hoi keia.

          (Aole a pau)

 

E kukuluia i Hale Oihana hana haole no na kanaka Hawaii.

E ka Nupepa Koukoa e; Aloha Kaua:

          Ua kau leo ia mai au e kuu manao loaa, e a-o luau a kualima, imua o kuu aumakua, i wahi mohai e oluolu mai ai ke kumupaa, ka mea e noho kulia nei ma ka ipuka o ka naauao.

          Ke pulou iho nei au i ke kihei o kuu manao lana. ka pokii o na oihana i koe, aole i pili i na kanaka kainaaina, oiai i na malihini wale no ia.  Eia ia; e kukuluia i hale oihana hana haole no na kanaka Hawaii, e like me keia mau hana hanohano, Amara, Kamana, Masona, ame ke Kupa Pahu.

          Ua maopopo ia kakou iho ko kakou pii ana ma ke alapii, ame ko kakou noho haaheo ana ma ka ulili o ka naauao; oiai ua kokolo @ mai na elele a ka Mea Mano Loa, i ka A. D. 1820.  Aka, koe keia mea e kau aoao mai nei mawaho o kakou, o ke aha ia? eia, o ke ao ole ia o kakou ma na mea e pono ai ke kino i hoikeia'e la maluna.  Ina e loaa ku ke e hemo auanei ke pahu, pela hoi ina oluolu na naau o na Alii o kakou, e kukulu ia auanei, a ina he uakui ole, oia iho la no.  No ka mea, ina e kuuia ka naauao palapala, me ka ike hana lima, e hiki no ke koho aku ka lu-a-ui makuakane o ke ulakolako.  Ke manao nei au, ina e lilo keia pokii hope ioa i ka hookoia, alaila, e lilo hoi ia i kaiaulu e hookiekie ana i ka waiwai ame ka lako no ka ohana.

          Nolaila, ke kamau aku nei kuu aho imua o ka makua o keia mau pukoa, aka, ina e kauo aku ka lima mana o ke Akua i kuu ola maikai, e Happy New Year no au i ka M. H 1864; a e mihi kino wailua no au ma kahi e muimui ia'na e na'lii ame na Lunamakaainana.

          No keia, ke lilo nei au ma ko'u ano kamalii, ke lilo nei au i olali no kauai, a i lu-a-ui makuakane no ka oihana hou, a i hoa olelo no ko'u mau makamaka.  Owau no me ke aloha.

          J.G, KAIA.         

          Koloa, Kauai, June 20, 1863.